Përgatitur nga Abas Fejzullahi
Në shenjë nderimi dhe përkujtimi të merituar, të dy figurave me rëndësi historike për Kosovën në veçanti dhe shqiptarin në përgjithësi nga ana e kurbetçarëve në Zvicër, për veprimtarinë e tyre atdhetare kushtuar lirisë dhe pavarësisë së Kosovës, me rastin e 17 vjetorit të kalimit në përjetësi të kryetarit të parë dhe historik të Kosovës dr. Ibrahim Rugova (1945-12-02 – 2006-01-21) dhe rënies heroike të heroit kombëtar Salih Çekaj në betejen e Kosharës ( 1956 -06-22 – 1999-04-10) SHBK ”SALIH ÇEKAJ” në Zvicër, në bashkëpunim me Muzeun Kombëtar të Kosovës në Zofingen të Zvicrës, hapen ekspozitën lëvizëse më 2023-01-21 dhe 22 me titull: “ Veprimtaria atdhetare e heroit të kombit Salih Çekaj “përgatitur nga bashkautorët: Ma. Besnik Rraci dhe Dr. Sadik Krasniqi.
Folësi për paraqitjen dhe drejtimin e programit organizativ me rastin e hapjes së ekspozitës. Z. Qamil Çekaj, në orën 11:00 bëri njoftimin për përmbajtjen e programit për të pranishmit dhe i përshëndeti përzemërsisht për pjesëmarrjen e tyre, tue i njoftuar edhe me organizatorët e këtij organizimi dhe tue ua dhënë fjalën me rradhë sipas programit organizatorëve lidhur me këtë organizim kulturor.
Z. Saim Tahiraj, kryetar i SHBK ”Salih Çekaj” në Zvicër, përshëndeti e falënderoi pjesëmarrësit, në fjalën e rastit në vijim, kushtuar këtij organizimi kulturor me rëndësi të veçantë.
“ E nderuara familje Çeku !
Të nderuar bashkautorë të kësaj Ekspozita, Zotrinjë Sadik Krasniqi dhe Besnik Rraci.
Të nderuar të pranishëm!
Jam shumë i nderuar që në emër të kryesisë së SHBK “ SALIH ÇEKAJ” në Zvicër t’ju përshëndes dhe të ju falënderoj për pjesëmarrje. Përshëndetje për shoqatën “Nëna Terezë” dhe nëndegët e LDK-së: Olten, Burgdorf, Wolen- Bremgarten, Willsau, Zurich dhe Zofingen. Këto nëndegë i falënderojmë për kontributin financiar në realizimin e kësaj Ekspozite ! Shumë autorë librash, qofshin ata shkrimtarë apo historianë, shkruan për LDK-së dhe Presidentin Rugova si prietar i proqeseve politike që nga vitet e 1990-ta, pothuajse pjesa dërmuese e tyre e paraqesin LDK-së si një lëvizje paqësore dhe presidentin Rugova si Gandin e Ballkanit.
Të gjithë këta studiues dhe hulumtues u moren vetëm me njëren anë të medaljes, atë të rezistencës paqësore, ndërsa shumë pak prej tyre për mos me thënë asnjë, u moren me anën tjetër të medaljes. atë të rezistencës së armatosur. Rezistenca e armatosur ishte po aq e rëndësishme sa edhe rezistenca paqësore dhe asnjëra nuk mund të qëndroj ndaras nga tjetra sepse i takojnë dhe përbëjnë të njejtën medalje. Kjo është filozofia politike komplete e LDK-së dhe Presidentit Rugova, kombinimi i rezistencës paqësore me atë të armatosur.
E kush më mirë se heroi ynë kombëtar Salih Çekaj personifikon këtë lëvizje politike? Ai me veprimtarin e tij shumëdimensionale zbatoj në përpikmëri atë filozofi politike dhe është kudërshtimi më i mirë dhe me bazë ndaj propogandës LPK-iste se LDK-së dhe Presidenti Rugova ishin kundër luftës. Salih Çekun e kemi: si jurist të zotin, si politikan dhe veprimtar të fuqishëm në LDK-së, si komandant i njësitit gueril të Deçanit dhe kordinator me njësitetë tjera guerile dhe politikës që truri i kësaj lëvizje politike ishte prof. Fehmi Agani dhe së fundi komandant dhe bashkideator i luftës së hapur në Kosovë.
Me këtë Ekspozitë, autorët Krasniqi dhe Rraci në mënyren më autentike dhe profesionale e paraqesin saktë dhe fuqishëm figuren e heoit Salih Çekaj në këto përmasa. Përmes figurës së Salih Çekut në mënyrën e përkryer (perfekte) paraqesin anën tjetër të medaljes, ate të rezistencës së armatosur duke ja dhuruar vizitorëve medajlen komplte. Kjo bëhet për herë të parë nga një institucion prestigjioz shtetëror Muzeu Kombëtar i Kosovës dhe meriten kryesore për këtë e kanë bashkautorët e kësaj Ekspozita z. Besnik Rraci dhe z. Sadik Krasniqi. Në emër të SHBK” SALIH ÇEKAJ” në Zvicër ju përgëzoj për punën tuaj serioze, të përkushtuar dhe shumë profesionale. Ju falënderoj për bashkëpunimin e sinqert dhe korrekt me shoqatën tonë. Ju urojm edhe shumë suksese tjera.
Nga e majta në të djathtë, folësi dhe drejtuesi i programit z. Qamil Çekaj, z. Saim Tahiraj, kryetar i SHBK ”Salih Çekaj” në Zvicër, Dr. Sadik Krasniqi & Ma. Besnik Rraci, përfaqësues të Muzeut Kombëtar të Kosovës dhe bashkautorë të ekspozitës dhe librit katalog monografik me rreth 300 fotografi, kushtuar jetës dhe veprës së heroit kombëtar Salih Çekaj.
Dr. Sadik Krasniqi, përshëndeti dhe falënderoi pjesmarrësit e pranishëm, SHBK “Salih Çekaj“ në Zvicër dhe kryetarin e saj Z. Saim Tahiraj në veçanti për përpjekjet dhe bashkëpunimin e tij në vazhdimsi për ndihmesën materiale të projekteve të drejtimit të historisë të Muzeut Kombëtar të Kosovës për figuratë më me rëndësi historike të rrjedhave dhe ngjarjeve të Kosovës nënë drejtimin e kryetarit të parë dhe historik të Kosovës Dr. Ibrahim Rugovës dhe bashkëpunëtorit të tij të ngushtë si në drejtimin politik dhe në veçanti të atij ushtarak të heroit të kombit Salih Çekaj, që sot keni rastin për të parë Ekspozitën e titulluar: “VEPRIMTARIA ATDHETARE E HEROIT TË KOMBIT SALIH ÇEKAJ” me rreth 300 fotografi, dokumente e dëshmi tjera përcjellëse nga shtypi dhe arkivi historik. që paraqesin jetën dhe veprimtarin e heroit në kohë dhe hapësirë, si intelektual, jurist, politikan, veprimtar dhe në veçanti si ushtarak e strateg i luftës guerile i njohur edhe me emrin “VETERANI“ për bashkëpunëtorët e tij dhe bashkëluftëtarët.
Pa ndihmen materiale të kurbetqarëve e në veçanti të SHBK „Salih Çekaj“ në Zvicër, ky projekt s’kishte me u jetësuar, andaj edhe u jemi mirënjohës dhe u falënderojmë përzemërsisht në emrin Muzeut Kombëtarë të Kosovës.
Valon Islamaj këndon para pjesëmarrësve këngën kushtuar heroit Salih Çekaj
Pamje gjatë përcjelljes së këngës kushtuar Heroit të kombit Salih Çekaj nga Valon Islamaj
Një foto e përbashkët nga disa pjesëmarrës, pas përfundimit të programit, që bashkëbisedonin
Më datën 21 nistor (janar) 2023 SHBK ”Salih Çekaj” në Zvicër në Klubin “Dardania” Bleiche Areal nr. 16, 4800 Zofingen në Zvicër, SHBK” Salih Çekaj” në Zvicër ka bërë organizimin kulturore në bashkëpunim me Muzeun Kombëtarë të Kosovës, që në ora 11:00, me hapjen e ekspozitës lëvizëse me titull: ”Veprimtaria Atdhetare e Heroit Sali Çekaj ” e të njëjtin titull e mban edhe libri jetëshkrimor nga bashkautorët: Ma. Besnik Rraci dhe Dr. Sadik Krasniqi. Botues: Muzeu Kombëtar i Kosovës. Prishtinë, 2022.
Me rastin e këtij organizimi kulturor në kurbet, mu dha mundësia të bëj një vështrim vlerësues të shkurtër për librin në emrin e Shoqatës: BISHZ (Bashkimi i Intelektualëve Shqiptarë në Zvicër).
VLERËSIM PËR LIBRIN
“Veprimtaria Atdhetare e Heroit Salih Çekaj”
Bashkautorë: Ma. Besnik Rraci & Dr. Sadik Krasniqi
Libri jetëshkrimor kushtuar heroit kombëtar Salih Çekaj, është punuar me përkushtim e profesionalizëm nga bashkautorët: Ma. Besnik Rraci & Dr.Sadik Krasniqi në 156 faqe.
Fillon me parathënien e mbarshtruar rrjedhshëm, shtjelluar e përpunuar me kujdes dhe përmbledhur në dymbëdhjetë kapituj, plotësuar me rreth 300 fotografi, si dëshmi për veprimtarinë atdhetare të heroit kombëtar Salih Çekaj.
S’thuhet kot mes tjerash se: “…një fotografi flet më shumë se 1000 fjalë” ku s’bashku me dokumentet arkivore, shtypin e kohës, xhirimet filmike, bashkëbisedimet me familjarët, bashkëveprimtarët dhe bashkëluftëtarët si dhe hulumtimet e bëra në kohë dhe hapësirë nga bashkautorët e librit, paraqesin jetëshkrimin në mënyrë të rrjedhshëm të heroit Salih Çekaj tue përfshi histrorikun e trungut familjar, e në veçanti jetëshkrimin në të gjitha periudhat jetësore të herot që nga lindja me 1956-06-22 deri në rënien heroike gjatë luftimeve në Kosharë, më 1999-04-19 për lirinë dhe pavarësin e Kosovës.
Megjithate, veprimtaria atdhetare, intelektuale dhe profesionale në hollësi e thellësi e heroit të kombit Salih Çekaj, është një gurrë e pa shterrshme për të hulumtuar të dhëna e dëshmi shtesë për studiuesit e ri, libri i bashkautorëve në fjalë do jetë bazë shumë e mirë për punënën e tyre hulumtuese kërkimore dhe shkencore në këtë drejtim.
Fillimi i librit me thënien:“Ne nuk kemi pushkë për shqiptarët, atë e drejtojmë vetëm ndaj armiqëve të kombit” …
Kjo thënie është shumë domethënëse për veprimtarinë atdhetare të Salih Çekajt, pasi që plotësisht përputhet me jetën dhe veprën e tij atdhetare.
Nëse me kujdes shtjellohet dhe përpunohet kjo thënie, mund të shkruhen disa vëllime librash, për të pasqyruar të vërtetën me të dhëna e dëshmi, të cilat në kohë dhe hapësirë janë fshehur e tjetersuar me qëllime të caktuar nga pushtuesi shekullor dhe bashkëpunëtorët e tij në kohë dhe hapësirë.
Studiuesit e ndërgjegjshëm e të përgjegjshëm bazuar në këtë thënie mund të nisin hulumtimin dhe përpunimin e materialeve me të dhëna e dëshmi në mënyrë profesionale e shkencore që do të ndriçoheshin shumë ngjarje me rëndësi ende të pa ndriçuara apo edhe të penguara për t’u ndriquar nga ata të cilët janë shërbyer me veprimet e tyre të territ e tmerrit, me prita e ndërskamca, shpifje dhe trillime si nga ana e pushtuesëve e për fatin e keq të kombit edhe nga bahkëpunëtorët, lakmiçrë e karrjerist vendor në kohë dhe hapësirë, ku ka çfarë të hulumtohet, studiohet dhe të shkruhet Historia me të dhëna e dëshmi për të vërtetën dhe për brezin e ri…!
Nëse libri: ”Veprimtaria Atdhetare e Heroit Sali Çekaj ” nga bashkautorët: Ma.Besnik Rraci & Dr.Sadik Krasniqi, lexohet nga lexuesit me mendje në sy e shohin vetëm pamjen e jashtme , kurse ata që e lexojnë me sy në mendje e shohin realitetin.
Ma. Besnik Rraci & Dr. Sadik Krasniqi me librin: ”Veprimtaria Atdhetare e Heroit Sali Çekaj”, e cila është me rëndësi të veçantë sa dokumentare dhe historike është edhe një dhuratë me vlerë për trashëgimin kulturore kombëtare për Muzeun dhe Bibleotekën kombëtare të Kosovës në veçanti dhe për lexuesit në përgjithësi. Autorëve ju përket një falënderim për këtë dhuratë të çmuar dhe Ju, prift e mbara e shëndeti në krijimtarin e tyre letrare dhe shkencore.
Abas Fejzullahu, kryetar i BISHZ 2023-01-21 Zofingen – Zvicër
Nga e djathta në të majtë i dyti në radhë Magjistër Besnik Rraci përmbylli fjalimin e tij nga programi organizativ me fjalën e tij në vijim:
“Fjala e mbajtur e Ma. Besnik Rraci përfaqësues i Muzeut Kombëtar të Kosovës me rastin e hapjes së Ekspozitës në Zofingen të Zvicërs , me rastin e hapjes së Ekspozitës më 2023-01-21 kushtuar Heroit të Kombit Salih Çekaj.
“Të nderuar zonja dhe zotërinj, e nderuara dhe shumë e respektuara, familja Çekaj, i nderuari kryetar i shoqatës “Salih Çekaj” dhe bashkëluftëtar i heroit Salih Çekaj z. Saim Tahiraj. Të nderuar përfaqësues të Ministrisë së Mbrojjtjes së Kosovës, përfaqësues të brigadës 138, “Agim Raamadani”, të nderuar përfaqësues dhe anëtarë të shoqatës “Salih Çekaj” në Zvicër dhe Gjermani, të nderuar përfaqësues nga jeta politike, publike dhe kulturore. Të nderuar pjesëmarrës, të nderuar zonja dhe zotërinj.
Më lejoni që së pari të elaboroj shkurtimisht ecurinë e këtij projekti në përgjithësi, në cilësinë e bashkautorit të ekspozitës me titull: “Veprimtaria Atdhetare e Heroit të Kombit Salih Çekaj”, me bashkautorë: PhD. Besnik Rraci dhe dr. Sadik Krasniqi.
Muzeu Kombëtar i Kosovës, përkatësisht Sektori i Historisë, në vazhdën e aktiviteteve projektuese, trajton figurat të rëndësishme historike në aspektin historiko-muzeor, të cilët në faza të ndryshme kanë dhënë kontributin dhe kanë lënë gjurmë të pashlyeshme në shërbim të çështjes kombëtare në përgjithësi, dhe çlirimit të Kosovës në veçanti. Në këtë kuadër, para disa viteve kemi vlerësuar dhe kemi planifikuar që t’a prpmovojmë në dimensionin ekspozicional dhe muzeor, figuren emadhe të historisë më të re të Kosovës Heroin e Kombit, Salih Çekaj.
Në këtë kontekst, me iniciativën e shoqatave humanitare simotra, Salih Çekaj” me seli në Zvicër dhe Gjermani, të cilat e kanë financuar këtë projekt. Ndërkaq Muzeu Kombëtar i Kosovës, përkatësisht Sektori i Historisë, dhe ne si bashkautorë në pikëpamje profesionale, kemi realizuar projektin në fjalë.
Në vlerësimin tonë si bashkautorë, kemi paraparë që projekti t’ i ket ë tri faza të realizimit të tij, fazës së parë i ka paraprirë hulumtime të materialeve në teren,si: hulumtime në Kosovë dhe jashtë vendit, në Shqipëri, Gjermani, Zvicër,etj. dhe kështu duke na mundësuar të kemi një fond me koleksione të pasura muzeore që pasqyrojnë në mënyrë fakto-grafike veprimtarinë atdhetare të heroit të kombit “Salih Çekaj” dhe periudhës së tij.
Mbi këtë bazë është realizuat ekspozita statike me tirill: “Veprimtaria Atdhetare e Heroit të Kombit Salih Çekaj” e cila është hapur zyrtarisht me 17 shkurt 2021, për nder të 13 vjetorit të shpalljes së Pavarësisë së Kosovës.
Në këtë kontekst, në kuadër të kalendarit të përbashkët kulturor në mes të republikës së Shqipërisë dhe Republikës së Kosovës, përkatësisht, Muzeut Historik Kombëtar dhe Muzeut Kombëtar të Kosovës, është hapur më 05.10.2022, ekspozita lëvizëse me të njëjtin titull: e cila ka qëndruar e hapur për vizitor deri më 16 tetor 2022.
Ndërsa, në bashkëpunim me shoqatën “Salih Çekaj”, me seli në Zvicër, sot po e hapim këtu këtë ekspozitë( jo rastësisht me këtë datë) me 21 janar 2023, pikërisht me rastin e 17 vjetorit të vdekjes së presidentit Historik të Kosovës. Dr. Ibrahim Rugova, me të cilin, heroi Salih Çekaj kishte bashkëpunuar aq shumë në shërbim të lirisë dhe pavarësisë së Kosovës, deri në rënien e tij.
Mendojm që këto dy figura të ndritura të kombit tonë, padyshim janë nder personalitetet më të shquara të historisë më të re të Kosovës. Për të cilët sektori i historisë në Muzeun Kombëtar të Kosovës ju ka dhënë prioritet të veçantë, fillimisht duke i realizuar ekspozitat statike dhe disa ekspozita tjera lëvizëse në disa qendra të rajonit dhe të Evropës, me qëllim të afirmimit dhe promovimit të kontributit atdhetar të këtyre dy figurave para emigracionit shqiptarë në diasporë në veçanti dhe opinionit evropian në përgjithësi, që rezulton dhe me përmbylljen e fazës së dytë. Ndërsa sa i përket fazës së tretë dhe të fundit të këtij projekti, sot po përmbyllim me publikimin dhe promovimin e librit (katalogu) monografik, i cili për herë të parë do të promovohet këtu në Zofingen të Zvicrës.
Përveç materialeve të prezentuar në ekspozitë, libri në fjalë do të përmbledhë tërë materien e aktiviteteve politike, intelektuale, patriotike dhe ushtarake të heroit Salih çekaj, siç jan: gjenealogjia familjare, formimi i personalitetit të tij, intelektual, politik dhe ushtarak, aktivitetet e tij të viteve të 90-ta, kontributi i tij profesional në harmonizimin në pikëpamje juridike, statutin e komunës së Deçanit në përputhje me kushtetuten e Kaçaniku, aktiviteti i tij politik në diasporë, përkatësisht në Shtutgard të Gjermanisë, kontributi i tij në përgatitjet e formacioneve të para ushtarake në kampin Surrel në Shqipëri, gjatë periudhës kohore tetor–dhjetor 1991, pjesëmarrja e tij dhe grupit të tij gueril me atentate të ndryshme ndaj stacioneve policore dhe postblloqeve të policisë serbe, të kryera ndërmjet viteve 1991-97, organizimi dhe pjesëmarrja e tij aktive prej eprori të lartë të UÇK-së, në rrafshin e Dukagjinit, gjatë viteve 1998-99, e deri te akti më sublim i rënies së tij heroike në betejën e lavdishme të Kosharës, më 19 Prill 1999.
Në këtë ekspozitë do të prezentohen këto materiale ekspozuese, si:
1. Rreth 300 fotografi të ndryshme
2. Disa objekte tredimensionale, uniformat personale civile dhe ushtarake të Sali Çekut
3. Shtypi i kohës, etj.
Duke mos dashur të zgjatë më shumë, dhe duke ju falënderuar për këtë pjesëmarrëje( masive), do ju lë ekskluzivitetin juve, që ju vet të shihni ekzpoziten, dhe të vlerësoni atë, pse jo edhe t’na jepni ndonjë vërejtje ose kririkë konstruktive.
Ju faleminderit !“
Pamje nga pjesëmarrësit në ekspozitë, duke përcjellë vlerësimin për libër dhe ekspozitën
