Foto: Sistemi arsimor në shtëpi-shkolla gjatë viteve ‘90
Zymer Mehani
Duke rishfletuar shtypin periodik hasa në një artikull, ku bëhej fjalë për një vizitë të milicëve serbë në një shkollë të Prishtinës, në shtator të vitit 1990.
Për të qenë të saktë, po e paraqes artikullin në fjalë, ashtu siç ishte shkruar në revistën “Zëri i Rinisë” të asaj kohe.
“Dje, dy milicë të SPB të Serbisë hynë në lokalet e shkollës fillore “Asim Vokshi” të Prishtinës. Ata hynë edhe në mësonjëtoren e klasës VI-4, ku ishte duke u zhvilluar ora e dytë mësimore, diku nga ora 8 e 20 minuta. Arsimtari i lëndës, Sadri R(exhepi), iu tha atyre të dilnin nga ora. Duke dalë, milicët e pyetën se me çfarë plani po punonin. Arsimtari iu përgjigj se ata punonin me planprogramin e Kosovës. Milicët reaguan duke thënë se si ishte e mundur kështu, kur shkolla ishte nën kontrollin e tyre. Ata thanë se ndiheshin të provokuar nga nxënësit dhe pyetën për drejtorin dhe zëvendësin”.
(Nr. 1362, “Zëri i Rinisë”, 28 Shtator 1990)
Seç më la përshtypje ky shkrim për faktin se arsimtari, i cili përmendet këtu, vërtet po përfaqësonte një brez që luftonte për të drejtat e tij, sepse iu tha atyre milicëve të dilnin nga ora, edhe pse reagimi i tyre ishte i ashpër. Ky ishte një akt i guximshëm, që theksonte vendosmërinë e arsimtarëve për të mbrojtur mësimin që po zhvillohej sipas planprogrameve të Kosovës, që përbënte një simbol të rezistencës dhe identitetit tonë kombëtar. Ndër të tjerat, ata e pyetën arsimtarin se me çfarë plani po punonin dhe si ishte e mundur që ata të vazhdonin mësimin pa lejen e autoriteteve serbe.
Ky incident ilustronte tensionet e përhershme mes autoriteteve serbe dhe shqiptarëve në Kosovë. Milicët, të ndikuar nga ndjenjat e provokimit, kërkuan të dinin për drejtorin dhe zëvendësin e tij, duke e bërë të qartë se ishin të interesuar për kontrollin dhe mbikëqyrjen e çdo aktiviteti që ndodhte brenda shkollës. Kjo situatë ishte një pasqyrë e realitetit të vështirë që po përjetonin shqiptarët në Kosovë, ku çdo hap i tyre ishte i survejuar dhe i kontrolluar nga autoritetet serbe.
Ngjarja në shkollën “Asim Vokshi”, që paraqitet në artikullin e “Zërit të Rinisë” të dates 28 shtator 1990, është një përkujtues i rëndësishëm i kohës kur arsimi shqiptar u bë një front i rezistencës. Nxënësit dhe arsimtarët e atij brezi ishin të vetëdijshëm për rëndësinë e edukimit dhe ruajtjes së identitetit të tyre kombëtar. Edhe pse përballeshin me pengesa dhe kërcënime, ata vazhduan të mësonin dhe të përhapnin njohuri, duke kontribuar kështu në forcimin e identitetit shqiptar në një kohë të errët.
Në përfundim, ngjarja e shënuar në shkollën fillore “Asim Vokshi” është një tregim i guximit dhe qëndresës. Ajo na tregon se, përkundër përpjekjeve për të shtypur dhe kontrolluar, populli shqiptar në Kosovë vazhdoi të luftojë për të drejtat e tij dhe për një të ardhme më të mirë. Kjo është një histori që do të mbetet e rëndësishme për brezat e ardhshëm, duke përçuar mesazhin e shpresës dhe qëndresës për ata që luftojnë për liri dhe drejtësi.
