John Mac Ghlionn, 29 shtator 2024 – TheBlaze.com – Përktheu Arben Çokaj
Është koha që të filloni t’i kushtoni vëmendje problemeve shëndetësore dhe mendore të shkaktuara nga telefonat inteligjentë.
Shumica prej nesh me një tru funksional, e dinë se telefonat inteligjentë nuk po bëjnë mrekulli për shëndetin tonë mendor – kjo është veçanërisht e vërtetë për fëmijët. Megjithatë, më e keqja është se pajisjet tona të dashura mund të jenë të rrezikshme për shëndetin tonë fizik – duke përfshirë atë të një zemre që funksionon mirë. Polemika e gjatë mbi rreziqet që i kanoset trupit tonë fizik nga përdorimi i telefonit, po nxehet sërish dhe shumë amerikanë nuk janë gati për atë bisedë.
Megjithë provat në rritje, sondazhet e fundit tregojnë se shumë prindër nuk janë tepër të shqetësuar për përdorimin e telefonit të fëmijëve të tyre. Madje shumë prindër janë kundër ndalimit të telefonave celularë në shkolla. Rreth dy të tretat e prindërve, ndoshta çuditërisht, thanë se do të preferonin që fëmijët e tyre të kishin telefona gjatë orëve të shkollës – vetëm me disa kufizime se kur dhe si mund t’i përdorin ato. Shumë besojnë se telefonat janë thelbësorë për emergjencat ose organizimin e udhëtimeve.
Ndoshta është koha të tërhiqemi nga rrotullimi i pafund dhe të rilidheni – në fakt duke komunikuar me njerëzit me gojën tonë dhe jo me emoji dhe LOL.
Ka disa merita për këtë, por kur zmadhojmë, siç do ta shohim, fotografia më e madhe duket mjaft e zymtë.
Të njëjtët prindër që duan që fëmijët e tyre të lidhen gjatë ditës së shkollës janë gjithashtu thellësisht të shqetësuar për mediat sociale. Në fakt, mbi 80% mbështesin vendosjen e një moshe minimale për përdorimin e mediave sociale. Dhe kjo na çon në një pikë kritike: çfarë saktësisht po bëjnë fëmijët në telefonat e tyre? E keni marrë me mend – duke lëvizur nëpër mediat sociale.
Nuk mund të mohohet lidhja midis përdorimit të telefonit celular dhe kohës së kaluar në platformat sociale. Është pothuajse e pandashme. Ndërsa lëvizin, rrëshqitin dhe postojnë, fëmijët po thithin rrjedha të pafundme krahasimi, vërtetimi dhe shpërqendrimi, të cilat studimet tregojnë se kanë lidhje të drejtpërdrejta me rënien e shëndetit mendor. Rritja e niveleve të depresionit, ankthit dhe çrregullimeve të vëmendjes tek të rinjtë nuk janë të rastësishme – ato janë nënprodukte të këtij mjedisi toksik.
Por kjo nuk është e gjitha që ata po thithin. Një numër në rritje i kërkimeve tregon se telefonat inteligjentë ndikojnë gjithashtu në mirëqenien fizike.
Një e shtënë në zemër
Një studim i ri i botuar në Gazetën Kanadeze të Kardiologjisë gjurmoi 444,027 të rritur në të gjithë Anglinë, Uellsin dhe Skocinë për më shumë se 12 vjet. Rezultatet, në mungesë të një fjale më të mirë, ishin alarmante. Njerëzit që përdorin telefonat e tyre për gjashtë ose më shumë orë në javë kishin një rrezik dukshëm më të lartë të sëmundjeve kardiovaskulare, në krahasim me ata që i përdornin për një orë ose më pak. Mos harroni, gjashtë orë në javë nuk janë asgjë sot: Shumë njerëz, veçanërisht fëmijët, e përdorin të paktën gjashtë orë në ditë.
Tani, mendoni për këtë. Nëse përdorimi i zgjatur i telefonit po shkakton probleme kardiovaskulare te të rriturit, çfarë po ndodh me fëmijët, trupat e të cilëve janë ende në zhvillim? Dhe këtu nuk po flasim për raste të rralla; ne po flasim për dhjetëra miliona fëmijë, që i kanë fytyrat ngjitur në një ekran për pjesën më të mirë të çdo dite.
Emergjencat ndodhin, dhe sigurisht, koordinimi midis prindërve dhe fëmijëve është thelbësor. Megjithatë, përfitimet e lidhjes së vazhdueshme nuk i tejkalojnë rreziqet. Dikur urgjencat trajtoheshin mirë përpara, se të gjithë të kishin një smartphone në xhep. Ankthi i vazhdueshëm dhe një theksim nga lart-poshtë mbi parimin paraprak të minimizimit të rrezikut na kanë kushtëzuar ne – dhe fëmijët tanë – të besojmë se këto pajisje janë të domosdoshme. Ata nuk janë; ne thjesht zgjedhim t’i shohim në atë mënyrë.
Shëndeti ynë, nga ana tjetër, është me të vërtetë i domosdoshëm.
Është thelbësore të theksohet se kjo nuk është lëndë e konspiracioneve me kapelë llamarine – është e bazuar në shkencën e vërtetë. Ironikisht, neveria ndaj rrezikut që i bën njerëzit të kapen pas telefonave të tyre nuk ka shkaktuar një shqetësim të barabartë ose më të madh për kapjen shumë fort. Siç theksoi kohët e fundit Dr. Chris Gilbert nga Psychology Today, dekada kërkimesh kanë treguar se telefonat celularë lëshojnë fusha elektromagnetike me radiofrekuencë, të cilat mund të ndikojnë në indet biologjike.
Mekanizmat e mundshëm të këtij ndikimi janë shqetësues: stresi oksidativ, inflamacioni, madje edhe efektet termike të ngjashme me mënyrën se si furra me mikrovalë ngroh ushqimin. Sa më afër pajisjes, aq më e fortë është fusha elektromagnetike dhe ndikimi i saj rritet.
Përsëri, dëmtimi i zemrës është thelbësor për kërcënimin. Gilbert veçon stimulimin e mundshëm të fibrave nervore në zemër si një problem domethënës, që lidhet me përdorimin e tepërt të telefonave të zgjuar. Duke qenë se zemra është një organ vital, që pompon vazhdimisht gjak, edhe shqetësimet e vogla mund të çojnë në pasoja të mëdha. Kjo nuk është një armë si pirja e duhanit: Ndërsa kërkimet tregojnë një korrelacion midis përdorimit të telefonit celular dhe një rreziku të lartë të sëmundjeve kardiovaskulare, kjo nuk do të thotë, që telefonat celularë shkaktojnë drejtpërdrejt sëmundje të zemrës. Megjithëse korrelacioni nuk është i barabartë me shkakësinë, provat po grumbullohen.
Merrni punën e Joel Moskowitz, një studiues i respektuar në Shkollën e Shëndetit Publik në UC Berkeley dhe drejtor i Qendrës Berkeley për Shëndetin Familjar dhe Komunitar. Hulumtimi i tij i gjerë tregon se përdorimi i zgjatur i celularit mund të përbëjë vërtet rreziqe për shëndetin për shkak të rrezatimit që ata lëshojnë. Sipas Moskowitz, ndërkohë që qeveritë rregullojnë telefonat celularë, kullat dhe pajisjet e tjera pa tela, qeveria e SHBA ndaloi financimin e kërkimeve mbi efektet shëndetësore të rrezatimit të radiofrekuencës në vitet 1990. Që atëherë, janë shfaqur efekte të rëndësishme negative biologjike, duke përfshirë një rritje të rrezikut të kancerit të trurit të lidhur me përdorimin e celularëve.
Prezantimi i 5G – dhe së shpejti 6G – vetëm sa i ka intensifikuar këto shqetësime.
Pra, sa shqetësim është shuma e duhur dhe cila është rruga e duhur e veprimit? A duhet t’i hedhim telefonat inteligjentë dhe t’i kthehemi ditëve të telefonave me pagesë, siç sugjeroi së fundmi Rich Lowry i National Review në “Real Time with Bill Maher“? Jo, dhe me të drejtë – askush nuk po mbron seriozisht për një regres në një botë para-dixhitale. Por ne duhet të konsiderojmë të shpenzojmë më pak kohë të ngjitur në ekranet tona dhe më shumë kohë të angazhuar në botën reale.
Kjo është e drejtë. Ndoshta është koha të tërhiqemi nga rrotullimi i pafund dhe të rilidheni – në fakt duke komunikuar me njerëzit me gojën tonë dhe jo me emoji dhe LOL. Ndërsa ne nuk jemi gati të braktisim telefonat tanë, të paktën duhet të njohim rreziqet dhe të bëjmë zgjedhje që mbrojnë mirëqenien tonë.
Bëhet fjalë për ekuilibrin – duke përdorur teknologjinë pa e lënë atë të dominojë jetën tonë.
Natyrisht, ky kurs veprimi me sens të përbashkët presupozon që ne nuk do të detyrohemi – qoftë nga rrethanat ekonomike apo edhe përfundimisht nga ligji – të përdorim me tepri pajisjet dixhitale, duke bombarduar trupin tonë me dëmtime. Kompanitë kanë gjithmonë një nxitje për të maksimizuar përdorimin dhe shkallën e produkteve të tyre. Por, ashtu siç nuk duhet të pimë një Coca-Cola çdo orë, duhet të ruhemi nga presioni i interesave të fuqishme, që duan të migrojnë jetën reale plotësisht në hapësirën kibernetike përmes pajisjeve që trupi ynë përfundimisht i refuzon.
