Diskursi sociopolitik
Ne pluralizëm, për të parën herë u mundësua të debatohet për çështjet e ndryshme shoqërore, të cilat janë shqetësim për qytetarët, ku nuk përjashtohen edhe ata politike, por kultura e debaitit si vlerë kulturore e komunikimit mbetet për të dëshiruar sepse subjektët politike kanë ndikuar në mënyrë negative në këtë aspekt, sepse pothuaj çdo gjë është politizuar, varësisht prej koalicionëve qeverisëse, që nuk është në favor të demokracisë pluraliste, që ka të bëjë pothuaj në të gjitha vendet e ish kampit socialist ku as ne shqiptarët nuk bëjmë përjashtim.
Dr. Nail Draga
Pikërisht, në mungesë të një debati të tillë konstruktiv ne mes shqiptarëve ka ndikuar që dukuritë e ndryshme shoqërore të mbesin në heshtje, pa reagim qytetar apo intelektual që nuk është në favor të pluralizmit shoqëror të mjedisit përkatëse.Sepse qytetarët jo që dëshirojnë por kërkojnë të informohen për çështjet të cilat janë preokupuese pa politizime e pa paragjykime për të sotmën dhe të ardhmën.
Debati nevojë e komunikimit
Por, ndonëse kanë kaluar tri dekada nga miratimi i pluralizmit, individët ende hezitojnë të trajtojnë debatin si nevojë e komunikimit shoqëror, sepse ende ekziston infektimi nga koha e monizmit. Me një qasje të tillë duke heshtur nuk i kontribuohet avancimit të vlerave shoqërore, por e kundërta, sepse nuk është në favor të demokracisë pluraliste. Kemi të bëjmë me një vendnumrim me pasoja shoqërore që ndikon negativisht në përgjithësi e në kulturën politike në veçanti, sepse përmes debatit prezantohen vlerat personale, profesionale e partiake për çështjet e përkatëse.
Varfëria mediatike në Mal të Zi
Nga të gjitha vendet e ish kampit socialist, Mali i Zi veçohet me varfërinë e mediave elektronike, sepse përveç medias shtetërore(TVMZ) ekzistojnë edhe disa private, ku veçohet TV Vijesti. Ne lidhje mbi ketë çështje nuk ka dilemë së vendin kryesor e luajnë mediat, e ate kryesisht mediat elektronike, edhe pse mediat e shkruara nuk duhet nënçmuar. Por, jemi dëshmitarë se media elektronike shtetërore(TVMZ) për shqiptarët është e pranishme vetëm ne fushatat parazgjedhore.
Gjatë kësaj kohe shqiptarët përmes subjektëve politike janë të pranishëm ku prezentojnë programin e tyre partiak, duke iu ofruar të dhëna qytetarëve, gjegjësisht elektoratit të tyre votues. Një veprim i tillë është normal, por shqiptarët kanë nevojë që të jenë të pranishëm ne ekranin e televizorit edhe pas zgjedhjeve, ashtu sikurse edhe qytetarët tjerë në Mal të Zi. Andaj, është e nevojshme që debati të jetë i pranishëm ne vazhdimësi, qoftë ne ekranin e TVMZ por edhe ne televizionet private.
Sepse, duke organizuar emisione të kësaj natyre, opinioni i gjerë do të kishte mundësi të informohej detalisht ne lidhje mbi rrjedhat aktuale dhe çështjet preokupuese të shqiptarëve në mjediset ku jetojnë e veprojnë si popullsi autoktone në Mal të Zi.
Gadishmëria e munguar
Edhe pse në rrethana tjera në pluralizëm të gjithë jemi dëshmitarë së partitë politike që përfaqësojnë elektoratin votues të shqiptarëve ne ketë mjedis, nuk janë treguar të gatshme të hapin debatin në lidhje mbi çështjet kyçe të cilat janë preokupuese për shqiptarët në veçanti e qytetarët në përgjithësi. Edhe pse një çështje e tillë është imperativ i kohës te strukturat udhëheqëse të subjektëve politike ekziston një apati e plotë.
Dhe nga gjendja ekzistuese nuk ka dilemë së shqiptarët janë të pakënaqur sepse gjatë fushatave zgjedhore janë premtuar shumë gjëra, ndërsa realiteti dëshmon diçka tjetër. Në veçanti e kemi fjalën për çështjet kyçe që kanë të bëjnë në lidhje mbi identitetin kombëtar të shqiptarëve ne ketë mjedis, qoftë në kuadër të pushtetëve vendore apo qendror.
Partitë politike e kanë si obligim që të nxisin debatin duke prezentuar me fakte realitetin shoqëror, pamarrë parasysh gjendjen ekzistuese. Debati duhet të jetë dukuri normale si kudo në botën demokratike me institucionet e pushtetit, në parlament dhe në media, në mënyrë që opinioni i gjerë të ketë një pamje të qartë të zhvillimeve të përgjithshme. Sepse nuk thuhet kot së qeverisja është pasqyra e subjekteve politike.
Mediat private si zgjidhje
Në mungesë të emisioneve në shqip në TVMZ, këtë mungesë janë duke e plotësuar relativisht dy media private:TV Teuta(Ulqin) dhe TV Boin(Tuz). Me gjithë angazhimin e tyre mediave, duhet përpjekur që në TVMZ, i cili financohet nga qytetarët, shqiptarët duhet të kenë emisionin e tyre, minimlisht dy herë në muaj, e jo të jemi të pranishëm vetëm gjatë fushatës zgjedhore. Sepse edhe qytetarët shqiptar në Mal të Zi, janë pagues të rregullt të taksave dhe të tatimeve, andaj iu takon të prezantohen në këtë media.
Vetëm në këtë formë mund të ndryshoj gjendja e cila në fushën e informimit është nën standardët ndërkombëtare. Duke marrë parasysh se subjektët politike të shqiptarëve nga buxheti qeveritar sigurojnë mjete financiare mujore, ata mund të realizojnë me pagesë emisione të tilla për të qenë transparent para qytetarëve për çështjet aktuale shoqërore e politike. Nga kjo del se ka mundësi për zgjidhje por duhet edhe vullnet jo vetëm politik për të gjetur zgjidhjen e dëshiruar, ku përgjegjësia bie mbi subjektët politike, për të qenë transparent para qytetarëve.
Vetëdijësimi i elektoratit votues
Në sajë të votimeve në kohën e pluralizmit del qartë se kemi të bëjmë me një evoluim të elektoratit votues shqiptar, që dëshmohet më votat e subjektëve politike. Pavarësisht se skena politike brenda vet shqiptarëve ka pësuar ndryshime që nuk është në favor të homogjenizimit të trupit votues shqiptar, dhe përfaqësimit të tyre autentik, asnjë udhëheqës nuk ka qenë vetkritik për të pranuar se veprimet e tyre autokratike e egoiste politike kanë qenë shkaet kryesore në formimin e partivetë reja politike. Madje një dukuri e tillë ka ndikuar negativisht në kohezionin e elektoratit votues shqiptar.
Largimi i elektoratit votues shqiptar nga mbeshtetja e disa partive politike, dëshmon se demagogjia politike dhe premtimet e pa realizuara parazgjedhore kanë ndikuar në distancimin e tyre, nga del se votuesi shqiptar ka filluar të vetëdijesohet, që dëshmohet nga rezultati i votimeve, vitëve të fundit.
Debati eliminon spekulimet
Nga përvoja e deritshme del qartë se në mungesë të debatit me qytetarët iu hapet mundësi spekulimeve të ndryshme që nuk janë në favor të rrjedhave të përgjithshme shoqërore dhe politike në mjediset e ndryshme ku as ato shqiptare nuk janë përjashtim. Raste tipike të kësaj natyre ka kudo, por për shqiptarët në Mal të Zi janë më të theksuar janë në komunën e Ulqinit, Malësi dhe Plavë-Guci.
Organizimi i tribunave të ndryshme me qytetarët ku do të ftoheshin përfaqësuesit e subjektëve të ndryshme politike apo të strukturave nga pushteti vendor e ai qendror do të ndikonte pozitivisht në eliminimin e dilemave ekzistuese. Hapja e një debati të tillë është i nevojshëm sepse në ketë mënyrë punohet kudo në botën e qytetëruar gjatë tërë një mandati të pushtetit e jo vetëm ne prag të fushatave zgjedhore, sikurse është bërë praktikë tek ne. Mos koordinimi i punëve krijon huti dhe pakënaqësi të qytetarët të cilët nga një padisponim të tillë refuzojnë të drejtën elementare qytetare për të votuar.
Pikërisht një paknaqësi e tillë ndikon edhe në refuzimin e votimit ndaj subjektit politik të cilin e kanë votuar më herët, sepse janë zhgënjyer me realizimin e premtimeve zgjedhore. Raste të tilla ka kudo në Mal të Zi, por Ulqini është tipik në këtë aspekt, që dëshmohet nga zgjedhjet e parlamentare e lokale në dy vitët e fundit.
(Tetor 2022)
