Ilustrim i gishtërinjve që mbajnë një galaktikë të vogël
Ilustrim nga Nicholas Konrad / The New Yorker
Elementet
Në kërkimin e ri, të filluar nga një student universitar, fraza e William Blake “të shohësh një botë në një kokërr rëre” është papritmas e rëndësishme për astrofizikën.
Nga Rivka Galchen, 23 mars 2022 – NewYorker.com – Përktheu Arben Çokaj
Imagjinoni nëse mund të shikoni një fjollë dëbore në Polin e Jugut dhe të përcaktoni madhësinë dhe klimën e të gjithë Antarktidës. Ose studioni një pemë të përzgjedhur rastësisht në pyllin e shiut të Amazonës dhe, nga ajo një pemë – qoftë e rrallë apo e zakonshme, e ngushtë apo e gjerë, e re apo e vjetër – nxirrni karakteristikat e pyllit në tërësi. Ose, çka nëse, duke parë një galaktikë midis njëqind miliardë apo më shumë në universin e vëzhgueshëm, mund të thuhet diçka thelbësore për universin në tërësi?
Një punim i kohëve të fundit, autorët kryesorë të të cilit përfshijnë një kozmolog, një ekspert të formimit të galaktikave dhe një student të quajtur Jupiter (i cili bëri punën fillestare), sugjeron se mund të jetë kështu. Rezultati në fillim dukej “i çmendur” për autorët e gazetës. Tani, pasi kanë diskutuar punën e tyre me astrofizikanë të tjerë dhe kanë bërë “kontrolle të ndryshme mendore“, duke u përpjekur të gjejnë gabime në metodat e tyre, rezultatet kanë filluar të duken mjaft të qarta. Francisco Villaescusa-Navarro, një nga autorët kryesorë të veprës, tha: “Duket sikur galaktikat ruajnë disi një kujtim të të gjithë universit.”
Hulumtimi filloi si një lloj ushtrimi i detyrave të shtëpisë. Jupiter Ding, ndërsa ishte student i parë në Princeton, i shkroi departamentit të astrofizikës, duke shpresuar të përfshihej në kërkime. Ai përmendi se kishte një përvojë me mësimin e makinerive, një formë e inteligjencës artificiale që është e aftë në zgjedhjen e modeleve në grupe të dhënash shumë të mëdha. Villaescusa-Navarro, një astrofizikan i fokusuar në kozmologji, kishte një ide se çfarë mund të punonte studenti.
Villaescusa-Navarro kishte dashur prej kohësh të shqyrtonte nëse mësimi i makinerive mund të përdoret për të ndihmuar në gjetjen e marrëdhënieve midis galaktikave dhe universit. “Po mendoja, Po sikur të mund të shikoje vetëm një mijë galaktika dhe prej tyre të mësosh vetitë për të gjithë universin? Pyesja veten, cili është numri më i vogël që mund të shikonim? Po sikur të shikonit vetëm njëqind? Mendova, OK, do të fillojmë me një galaktikë.”
Më shumë shkencë dhe teknologji
- Çifti që nuk arriti të pastronte miliarda dollarë në bitcoin të vjedhur.
- A mund ta ngrohesh veten me mendjen tënde?
- Një histori e re për Stonehenge.
- Problemi me Spotify (që nuk përfshin Joe Rogan).
- Çfarë vjen pas injektimit përforcues të COVID.
- Pse rrjeti elektrik i Teksasit ende nuk është rregulluar, pavarësisht dështimeve vdekjeprurëse.
Rivka Galchen, një shkrimtare e stafit në The New Yorker, ka kontribuar me trillime dhe jofiksione në revistë, që nga viti 2008. Romani i saj më i fundit është “Të gjithë e dinë se nëna juaj është magjistare“.
