[ Libra NëLinjë ]
Klajd Kapinova
Sa herë që dikush shkonte në Ambasadën Amerikane në Tiranë, i pezmatuar e i zhgënjyer në maksimum nga hipokrizia, “demokracia” dhe “antikomunizmi” fallco amerikanë, gjithnjë thoshte me nervozizëm, se “ai vend është i mbushur fillim e mbarim me komunistë dhe se ata që punojnë aty u japin Visa vetëm komunistëve”. Dhe kjo ishte dhe është shumë e vërtetë… Dhe sot kjo anderr dhe histori e keqe po ndryshon për të mirë. Gjërat janë të dokumentuara dhe ato po verifikohen e përmirësohen sot rast pas rasti.
E vërteta vonon, por nuk harron!
Më në fund mbas shumë dekadave, ose me saktë qysh nga viti 1990 e më vonë administrata e re e drejtuar nga konservatori republican Presidenti i 45 & 47 i SHBA-së Donald J. Trump 2.0, Departamenti i Drejtësisë (DOJ) kanë filluar fatmirësisht t’u heqë shtetësinë qytetarëve të natyralizuar, kur ata akuzohen për krime.
Kështu kanali televiziv Infowars, raporton këto ditë se Departamenti i Drejtësisë do t’i heqë nënshtetësinë amerikane, për qytetarët kur ato akuzohen drejtpërdrejtë për krime lufte, vrasje, e dënime jashtëgjyqësore, shkelje të të drejtave të njeriut, terrorizëm radikal islamik etj., dhe dënim për krime që përbëjnë një kërcënim të vazhdueshëm për SHBA-në.
Sikurse dihet nga të gjithë dhe shpesh është thënë nën zë dhe hapur, se vazhdimisht në Shqipëri ish punonjës famkeq kriminelë, hetues, drejtor dhe gardian burgu, fuksa (spiunë me pagesë për një dollarë e gjysmë në muaj), që i kishin duart me gjak, gjatë kohës së Sigurimit të Shtetit, apo kishin detyra me rëndësi gjatë diktaturës si antarë të lartë të Byrosë Politikë të PPSH, Sekretar Partie të rretheve (e barabartë sot me detyrën e governatorit të qarkut), drejtor burgjesh dhe drejtor të Kampeve të Internimit kudo në vendin tonë asokohe, funksionarë dhe drejtor të Ministrisë së Punëve të Brendshme dhe të degëve të Ministrisë së Punëve të Brendshme në shumë qytete të Shqipërisë (gjatë periudhës së errët dhe famkeqe të kohës së diktaturës së regjimit komunist), kanë mundur të gjejnë apo fitojnë strehim politik familjarë me dokumente fallco me vulë dhe firmë, në shumë vende të ndryshme të Europës dhe deri këtu në SHBA, duke u hequr sikur ishin të “persekutuar” ose kishin ndonjë antarë të largët të familjeve të tyre, që ka vuajtur direkt në burgjet apo në kampet e perqendrimit (internimit) në Shqipëri, gjatë viteve të errëta 1944-1990.
DOJ ka intensifikuar përpjekjet për denatyralizimin e qytetarëve të natyralizuar, që dyshohet se kanë gënjyer dhe mashtruar hapur me “dokumente” fallco në aplikimet e tyre për nënshtetësi, veçanërisht bëhet fjalë lidhur me dënimet penale të padeklaruara ose anëtarësinë e këtyre personave në organizata të paligjshme, si Partia Naziste ose grupet komuniste nga ish vendet e ndryshme komuniste të botës, Europës dhe Shqipërisë nga ato nga kanë ardhur.
Kjo politikë investigimi dhe verifikimi me detaj i secilit prej rasteve të tyre, po vijon sipas një Memorandumi lëshuar më 11 qershorit 2025, dhe nënshkruar nga Ndihmës Prokurori i Përgjithshëm Brett A. Shumate, i cili zgjeron kriteret për denatyralizim, për të përfshirë jo vetëm mashtrimin gjatë procesit të natyralizimit, por edhe disa krime të kryera pas natyralizimit, si terrorizmi, trafiku njerëzor ose mashtrimi financiar.
Ky proces në zhvillim, do të prek potencialisht rreth 25 milionë qytetarë të natyralizuar në SHBA, sipas të dhënave të vitit 2023. Disa nga drejtimet e investigimeve kryesore janë:
Mashtrimi në Aplikim
DOJ po synon individët që nuk kanë deklaruar dënime penale të rëndësishme ose përfshirjen e tyre në anëtarësi në grupe të paligjshme gjatë procesit të natyralizimit mashtrimin, gjatë procesit të natyralizimit: si anëtarsia në Partinë Naziste ose grupet zyrtare drejtuese komuniste, por edhe disa krime të kryera pas natyralizimit, si terrorizmi, trafiku njerëzor, ose mashtrimi financiar.
Anëtarësia në grupe të paligjshme me aktivitet kriminal
Historikisht, denatyralizimi është përdorur për individët që fshehën lidhjet me Partinë Naziste (p.sh., gjatë Operacionit Paperclip) ose anëtarsinë e tyre në parti komuniste, gjatë epokës së McCarthy-t. Sot, kjo mund të aplikohet për anëtarësi të padeklaruar në grupe të lidhura me terrorizmin ose krime të tjera, përfshirë dënimet politike gjatë Luftës së Ftohtë.
Krime pas natyralizimit
Memorandumi i DOJ nga ana e tjetër lejon ndjekjen e rasteve për krime të kryera, pas marrjes së nënshtetësisë, nëse ato konsiderohen kërcënim për Sigurinë Kombëtare ose bien ndesh me “karakterin moral”, të kërkuar për nënshtetësi në SHBA.
A ka ndikimi në komunitetin shqiptaro-amerikanë?
Sipas komenteve në rrjetet sociale thuhet se për shqiptaro-amerikanët, kjo politikë e re investigimi mund të ngjallë shqetësime serioze, veçanërisht për ata që kanë emigruar pas rënies së komunizmit në vitin 1991, dhe kanë aplikuar për azil politik, duke marrë shtetësinë amerikane në vite të ndryshme.
Anëtarësia komuniste
Anëtarësia nga Partia Komuniste në Partinë e Punës së Shqipërisë, gjatë regjimit komunist ka mundësi të mos konsiderohet automatikisht si anëtarësi në një grup “të paligjshëm”, sipas ligjit të SHBA-së, përveç nëse aplikuesi i shtetësisë amerikane lidhet me krime specifike, gjatë regjimit komunist në Shqipëri gjatë periudhës së viteve të diktaturës 1944-1990.
Brent Hamachek i Human Events, së bashku me një grup vatranësh të vjetër, ish të pesekutuar gjatë regjimit komunist në Shqipëri, kanë thënë se i kanë kërkuar Departamentit të Shtetit dhe Departamentit të Drejtësisë në SHBA, për përfshirjen në heqjen e dyshtetësisë të gjithë atyre që shërbyen dhe bënë krime të drejtpërdrejta për llogari të Policisë Sekrete ose sikurse njihej asokohe Sigurimi i Shtetit në Shqipëri nga koha e themelimit deri në shkrirjen e saj nga proceset demokratike, që përfshinë vendin në vitin 1991.
Specifikisht, ato kanë thënë ata në impaktin që kanë pasur personat të cilët kanë përfituar azil politik dhe i kanë shërbyer policisë në dënimin me burg, turtura, interrnim dhe pushkatim pa gjyq, të njerëzve të pafajshëm, vetëm pse ata ishin kundër regjimit ateisto-komunist të diktatorit të sëmurë mendor Enver Hoxhës.
Për shumicën e emigrantëve politikë shqiptarë, që kanë përfituar shtetësinë amerikane ky kriter, ka shumë gjasa të zbatohet menjeherë, pasi anëtarësia në partinë e punës shpesh ishte si mjet përfitimi personal dhe personat me pushtet të lartë asokohe zhvilluan vazhdimisht aktivitete publike të hapura kriminale kundër popullit të pafajshëm.
Politika e DOJ për denatyralizimin, synon qytetarët e natyralizuar, që kanë fshehur me paramendim dënime penale ose anëtarësi në grupe të paligjshme, gjatë procesit të natyralizimit, ose që janë përfshirë në krime të rënda pas tij. Mos të harrojmë se disa shqiptarë kanë qenë të përfshirë në grupe dhe organziata teroriste anarkiste marksiste amerikane si Antifa dhe BLM apo Al Qaida dhe ISIS etj., të cilët zyrtarisht janë shpallur nga shteti amerikanë dhe DOJ si organizata terroriste.
Për shqiptaro-amerikanët, politika mund të ngjallë shqetësime për shënjestrim të drejtë dhe rreziku aktual varet nga rrethanat individuale dhe dëshmitë e kjarta të mashtrimit ose aktiviteteve të tyre kriminale.
Çfarë është McCarthyzmi (Makkartiizmi)?
Menjëherë pas Luftës së Dytë Botërore, në politikën amerikane filloi të shfaqej një fenomen i njohur si Makkartiizëm. Makkartiizmi, ishte praktika e hetimit dhe akuzimit të personave në pozicione pushteti ose ndikimi për mosbesnikëri, përmbysje (duke punuar fshehurazi për të minuar ose përmbysur qeverinë) ose tradhti.
Akuzat e drejta se qeveria ishte plot me komunistë u ndoqën nga komitetet e udhëhequra nga republikanët me fuqi urdhërimi duke marrë parasysh provat.
Punonjësit qeveritarë, industria e argëtimit, edukatorët dhe aktivistët sindikalë ishin objektivat kryesore të Makkartiizmit. Shoqatat e tyre komuniste (ose të majta), shpesh ishin shumë konkrete dhe për këtë arsye ata shpesh pushoheshin nga punët qeveritare ose burgosen me prova të kjarta.
Shembujt më të famshëm të McCarthyizmit janë hetimi mbi ndikimin e majtë të industrisë së filmave nga Komiteti i Aktiviteteve Jo-Amerikane të Dhomës së Përfaqësuesve (HUAC), dhe hetimet e kryera nga nënkomisioni i Senatit të Senatorit McCarthy, që kulmuan në vitin 1954 me seanca dëgjimore rreth përmbysjes brenda Ushtrisë. Të dy komiteteve iu dha informacion serioze dhe konkrete nga Byroja Federale e Hetimeve (FBI) nën Drejtorin J. Edgar Hoover.
Origjina e Makkartizmit
Karktarizmi filloi shumë kohë përpara se senatori Joseph McCarthy të vinte në skenë dhe origjina e tij është e ndërlikuar. Shtetet e Bashkuara, kishin përjetuar një fenomen të ngjashëm nga viti 1917-1920, në reagim ndaj Revolucionit Bolshevik në Rusi, i cili përfaqësonte shfaqjen e komunizmit si një lëvizje epidemike negative politike. Liritë civile u kufizuan në mënyrë strikte nga Aktet e Spiunazhit dhe Kryengritjes, veçanërisht liria e fjalës.
Pas luftës, një valë bombardimesh të majta, pakënaqësie ndaj punëtorëve dhe një mosbesim ndaj emigrantëve rezultoi në Frikën e Parë të Kuqe, e karakterizuar nga hetime agresive të Departamentit të Drejtësisë, shkelje të rënda të lirive civile, arrestime dhe deportime masive dhe disa dënime të profilit të lartë.
Gjatë viteve 1930, Partia Komuniste Amerikane fitoi ndikim te madh, për arsye të rrethana të ndërlikuara historike, ndërsa imazhi i komunizmit u përmirësua shumë këtu. Në fillim të përhapjes së ideologjisë me fraza të bukura demagogjike komuniste, në fillim ata mbrojtën të drejtat e punëtorëve dhe ishin armiqtë e betuar të fashistëve të krahut të “djathtë”, veçanërisht nazistëve socialnacional (majtistë ekstremistë) gjermanë.
Gjatë periudhës më të keqe të Depresionit të Madh, disa amerikanë vunë në dyshim nëse kapitalizmi kishte dështuar. Disa besonin sinqerisht në premtimin me fraza dhe premtime boshe të komunizmit (dhe më vonë u zhgënjyen thellë nga tendencat e tij represive). Të tjerë eksperimentuan me ide të majta si një pamaturi adolishente rinore, sepse asokohe ishte bërë modë popullore në kampuset e universiteteve amerikane ultra liberale ose brenda rrethit të tyre shoqëror asokohe.
Duhet theksuar, se gjatë Luftës së Dytë Botërore, me SHBA kapitaliste dhe Bashkimin Sovjetik komunist aleatë të përkohshëm, retorika antikomuniste pushoi ose u largua nga qendra e vëmendjes, sepse asokohe ata ishin kryesisht të marrosur mbas fitores mbi fashjizmin, duke harruar anën tjetër të medajes se një fashizëm i ri, tashmë i kuq me yll dhe draper e cekan kishte pushtuar gradualisht ish B.RR.S.S dhe disa vende të Europës Lindore dhe si sëmundje kancerogjene gradualisht po i shtrinte tentakulat e saj në pjesën Perendimore të Europës dhe drejt SHBA-së.
Megjithatë, me fundin e luftës, sovjetikët shpejt e hoqën maskën e premtimeve boshe. Ata hoqën dorë nga premtimi elektoral, për të mbajtur zgjedhje të lira dhe të drejta me përfshirjen e partive opozitare në territorin e pushtuar nga Gjermania dhe në vend të kësaj instaluan shumë shpejt regjime kukullash represive. Pjesa më e madhe e Evropës Qendrore dhe Lindore, ishte çliruar nga nazizmi vetëm për t’u bërë asokohe si kombe satelitore të Bashkimit Sovjetik.
Zhgënjimi nga dështimi i pasluftës, për të çliruar popujt e Evropës, shkaktoi erërat e hidhura të Luftës së Ftohtë. Frika dhe ankthi nga dominimi sovjetik, u përkeqësuan nga zbulimet e spiunazhit sovjetik në Perëndim. Kështu një nëpunës i shifrave (ekonomist), që punonte në Ambasadën Sovjetike në Kanada dezertoi, duke sjellë me vete 109 dokumente që detajonin spiunazhin sovjetik në Kanada. Një tjetër spiun sovjetik, këtë herë një amerikan, dezertoi në vitin 1945.
Asokohe qytetarja Elizabeth Bentley kishte treguar interes për komunizmin në vitet 1930, përmes studimeve të saj jashtë vendit dhe në Universitetin e Kolumbias në Manhattan, New York. Ajo iu bashkua Partisë Komuniste të SHBA-së në vitin 1935. Bentley përfundimisht u bë spiune për rusët, fillimisht pa dashje, pastaj me dëshirë, përmes një të dashuri. I gjithë spiunazh i saj u bë gjatë Luftës së Dytë Botërore, dhe informacioni që i kaloi asaj nga spiunët në qeverinë amerikane, të cilin ajo më pas ia kaloi Moskës, kishte të bënte me atë që Shtetet e Bashkuara dinin për Gjermaninë.
Në vitin 1945 ajo u zhgënjye nga roli i saj dhe kontaktoi FBI-në. Më pas ajo emëroi rreth 150 persona brenda qeverisë si kontaktet e saj, shumë prej të cilëve ishin tashmë të njohur për hetuesit. Publiku amerikan mësoi për Bentley në korrik të vitit 1948, dhe kjo i ndezi flakët e antikomunizmit të McCarthyizmit.
Lindja dhe ndikimi i drejtpërdrejtë në McCarthyismin antikomunist
Edhe më shqetësuese ishte zbulimi se sovjetikët kishin spiunuar kërkimin atomik të Perëndimit. Në vitin 1946, SHBA-të dhe Britania e Madhe zbuluan një nga kodet sovjetike dhe mësuan se një shkencëtar që kishte punuar në Projektin Manhattan dhe që aktualisht punonte në objektet e kërkimit atomik të Britanisë së Madhe ishte spiun.
Klaus Fuchs ishte një komunist gjerman, që kishte ikur nga atdheu i tij për t’i shpëtuar nazistëve. Pasi Gjermania pushtoi Bashkimin Sovjetik në vitin 1941, ai besonte sinqerisht se sovjetikët kishin të drejtë që sekretet atomike t’u mbaheshin të fshehura nga aleatët e tyre. Fuchs ishte padyshim spiuni më i rëndësishëm në Luftën e Ftohtë.
Ai u dha sekrete që i mundësuan Bashkimit Sovjetik t’i jepte fund monopolit amerikan mbi armët atomike vetëm 4 vjet pas Hiroshimës, dhe u dha atyre informacione kritike rreth aftësive atomike amerikane, që e ndihmuan Joseph V. Stalinin të arrinte në përfundimin se SHBA-të nuk ishin të përgatitura për një luftë bërthamore në fund të viteve 1940, apo edhe në fillim të viteve 1950.
Me këtë informacion, sovjetikët hartuan strategjinë se SHBA-të nuk mund të përballonin njëkohësisht bllokadën e Berlinit dhe fitoren e komunistëve në Luftën Civile Kineze. Fuchs u dënua në Angli në vitin 1950. Më afër vendit, Ethel dhe Julius Rosenberg u arrestuan në vitin 1950, gjithashtu për dhënien e sekreteve atomike Bashkimit Sovjetik gjatë Luftës së Dytë Botërore. Ngjarjet dukeshin se po dilnin jashtë kontrollit.
Brenda pak muajsh pasi Bashkimi Sovjetik testoi me sukses bombën e tyre të parë atomike (vite para se inteligjenca amerikane ta kishte parashikuar), ushtria komuniste e Mao Ce Dunit mori kontrollin e Kinës kontinentale, duke e detyruar Chiang Kai-shek të mbështetur nga SHBA-të të ikte në Formosa. Disa muaj më vonë, komunistët në Korenë e Veriut pushtuan Korenë e Jugut. Të gjitha këto ngjarje patën një ndikim të drejtpërdrejtë në McCarthyism.
Demokratët u kundërpërgjigjën duke i krahasuar republikanët me fashizmin
Por edhe forca të tjera kontribuan në McCarthyism. Shumë prej tyre kishin qenë prej kohësh të kujdesshëm ndaj politikave liberale dhe progresive, veçanërisht ndaj New Deal të Franklin D. Roosevelt.
Sipas shumë njerëzve, “New Dealism” ishte ndikuar shumë nga komunizmi dhe, deri në fund të Luftës së Dytë Botërore, kishte sunduar shoqërinë amerikane për një duzinë vjet. Gjatë epokës së McCarthyism, shumica e rrezikut që ata shihnin kishte të bënte me “ndikimin komunist” të përcaktuar në mënyrë të pakjartë, në vend të akuzave të drejtpërdrejta për spiunë sovjetikë.
Në fakt, gjatë gjithë historisë së McCarthyism pas luftës, asnjë zyrtar qeveritar nuk u dënua për spiunazh. Por kjo nuk kishte shumë rëndësi për shumë republikanë. Gjatë epokës së Roosevelt, ata ishin përjashtuar plotësisht nga pushteti. Demokratët jo vetëm që sunduan Shtëpinë e Bardhë, por kishin kontrolluar të dy dhomat e kongresit që nga viti 1933.
Gjatë zgjedhjeve të vitit 1944, kandidati republikan Thomas Dewey ishte përpjekur të lidhte Franklin Roosevelt dhe New Deal me komunizmin. Demokratët u kundërpërgjigjën duke i shoqëruar republikanët me fashizmin. Megjithatë, në zgjedhjet e mesmandatit të vitit 1946, fashizmi ishte mposhtur kryesisht në Evropë, por komunizmi dukej si një kërcënim edhe më i madh. Republikanët gjetën një çështje fituese. Duke i “ngacmuar” kundërshtarët e tyre demokratë, duke i etiketuar ata si “të butë ndaj komunizmit”, ata fituan mbështetje te votuesit.
Antikomunisti i hapur kalifornias Richard Nixon
Një nga të parët, që luftuan me sukses kundër “Red-baiters” ishte një ish-oficer i Marinës nga Kalifornia, i quajtur Richard Nixon. Nixon u rekrutua në politikë nga një komitet republikanësh në distriktin e 12-të kongresional të Kalifornisë, të cilët ishin të vendosur të rrëzonin demokratin në detyrë Jerry Voorhis, një mbështetës besnik i “New Deal” me një rekord votuesish liberalë.
Nixon u shfaq fuqishëm dhe sugjeroi që mbështetja e Voorhis nga një grup i lidhur me komunistët nënkuptonte që Voorhis duhet të kishte pikëpamje radikale të krahut të majtë. Në realitet, ai ishte një antikomunist i vendosur.
Ai dikur ishte votuar nga shtypi si “kongresmeni më i ndershëm”. Por Nixon arriti ta lidhë me sukses Voorhis me grupin, edhe pse ai refuzoi të pranonte ndonjë mbështetje nëse nuk hiqte dorë më parë nga ndikimi komunist. Nixon fitoi me mbi 15,000 vota. Ndërkohë, një tjetër veteran i ri i Luftës së Dytë Botërore nga Wisconsin, i quajtur Joe McCarthy, fitoi zgjedhjet për në Senatin e SHBA-së.
Në ato zgjedhje të mesit të mandatit të vitit 1946, Partia Republikane fitoi shumicën si në Dhomën e Përfaqësuesve ashtu edhe në Senat. Pjesa më e madhe e kësaj kishte të bënte me pakënaqësinë e votuesve me Harry Truman për refuzimin e tij për të hequr kontrollet e çmimeve gjatë kohës së luftës dhe trajtimin e disa mosmarrëveshjeve të profilit të lartë të punës, por Red-baiting luajti një rol.
Të qenit në shumicë nënkuptonte kontroll të kryetarëve të komiteteve, përfshirë Komitetin e Aktiviteteve Jo-Amerikane të Dhomës së Përfaqësuesve, i cili kishte ekzistuar në forma të ndryshme që nga viti 1934. Ky komitet, i njohur si HUAC, nisi një ringjallje të madhe të hetimeve antikomuniste.
Edgar Hoover dhe FBI
Duke reaguar pjesërisht ndaj fitimeve të republikanëve në zgjedhjet e mesit të mandatit dhe akuzave se ai ishte i butë ndaj komunizmit, Presidenti Truman nisi një program rishikimi të besnikërisë për punonjësit federalë në mars të vitit 1947. Hetimet e sfondit u kryen nga Byroja Federale e Hetimeve (FBI). Kjo ishte një detyrë e madhe që çoi në një rritje dramatike të numrit të agjentëve në Byro. Gjithashtu i dha më shumë pushtet drejtorit të FBI-së, J. Edgar Hoover, i cili mbretëroi mbi agjencinë për dekada si i paprekshëm. I pushtuar nga një ego, që kërkonte lajkatime të vazhdueshme nga vartësit e tij, madje edhe kongresmenët dhe senatorët ngurronin të sfidonin metodat e tij (të cilat përfshinin përgjime të paligjshme) nga frika se ai mund të kishte dosje mbi ta.
Antikomunizmi i Hooverit legjendar dhe standardet e lirshme të provave rezultuan në humbjen e vendeve të punës të mijëra punonjësve qeveritarë. Hoover këmbënguli të mbante sekret identitetin e informatorëve të tij, kështu që shumica e të hetuarve nuk u lejua të merrnin në pyetje ose të dinin se kush i kishte akuzuar.
Lista e Zezë e komunistëve të Hollivudit
Në tetor 1947, HUAC hetoi nëse agjentët dhe simpatizantët komunistë kishin mbjellë fshehurazi propagandë komuniste në filmat amerikanë. Ky ishte momenti që konservatorët të kundërshtonin politikën e majtë të elitës së Hollivudit, që nga vitet 1930 dhe deri më sot në vitin 2025.
Dëshmitarët “miqësorë” që dëshmuan para komitetit përfshinin Walt Disney, presidentin e Shoqatës së Aktorëve të Ekranit (dhe Presidentin e ardhshëm të SHBA-së) Ronald Reagan dhe aktorin Gary Cooper, të cilët dëshmuan për kërcënimin e komunistëve në industrinë e filmit, dhe disa prej tyre përmendën emra të komunistëve të mundshëm.
HUAC përpiloi një listë dëshmitarësh prej 43 personash, disa prej të cilëve njiheshin si anëtarë të Partisë Komuniste Amerikane. Kështu 19 nga 43 vetë thanë se nuk do të jepnin dëshmi, dhe prej tyre, 11 u thirrën në gjyq për t’u paraqitur para HUAC dhe për t’u përgjigjur pyetjeve. Njëri prej tyre në fund bashkëpunoi. Dhjetë të tjerët, të njohur si “Dhjetë të Hollivudit”, u etiketuan si dëshmitarë “jo miqësorë”.
Elita komuniste e Hollivudit i rezistoi HUAC dhe Frank Sinatra komunist
Ata themeluan Komitetin për Amendamentin e Parë si një protestë kundër antikomunizmit apo “abuzimit” qeveritar. Anëtarët përfshinin: Humphrey Bogart, Lauren Bacall, Henry Fonda, Gene Kelly, Edward G. Robinson, Judy Garland, Katharine Hepburn, Groucho Marx, Lucille Ball dhe Frank Sinatra. Në tetor 1947, grupi udhëtoi për në Uashington, DC, për të parë seancat dëgjimore. Pasi çdo dëshmitar jo miqësor betohej, atij iu bë e njëjta pyetje: “A jeni tani apo keni qenë ndonjëherë anëtar i Partisë Komuniste?”
Anëtarësimi në Partinë Komuniste, nuk ishte dhe nuk ka qenë kurrë i paligjshëm. Secili prej dëshmitarëve kishte qenë anëtar në një kohë ose në një tjetër (shumica ende ishin), ndërsa disa kishin qenë në të kaluarën dhe vetëm për një kohë të shkurtër.
Pas seancave dëgjimore, procedurat kundër Dhjetëshit të Hollivudit u zhvilluan në Dhomën e Përfaqësuesve të plotë. Më 24 nëntor, ata votuan 346 me 17 për të akuzuar Dhjetëshin e Hollivudit për shpërfillje të Kongresit. Të nesërmen, presidenti i Shoqatës Amerikane të Filmit, Eric Johnston, lëshoi një njoftim për shtyp duke deklaruar se Dhjetëshit e Hollivudit do të pushoheshin nga puna ose do të pezulloheshin pa pagesë derisa të liroheshin nga akuzat për shpërfillje dhe të betoheshin se nuk ishin komunistë. Kjo ishte, në fakt, lista e parë e zezë e Hollivudit. Dhjetëshit e Hollivudit u dënuan me 1 vit burgim.
Humphrey Bogart ndjeu mjaftueshëm presion nga reagimi i ashpër i përfshirjes së tij në Komitetin për Amendamentin e Parë, saqë u ndje i detyruar të botonte një artikull në Photoplay me titull: “Unë nuk jam komunist“.
Red Channels: Raporti i Ndikimit Komunist në Radio dhe Televizion
Hetimi i industrisë së argëtimit vazhdoi për disa vite. Në qershor të vitit 1950, një revistë e krahut të djathtë e quajtur Counterattack botoi një libër me emrat e 151 aktorëve, shkrimtarëve, regjisorëve, producentëve, muzikantëve, gazetarëve të transmetimeve dhe argëtuesve të tjerë, si dhe organizatat me të cilat ata ishin të lidhur, të cilat supozohej se ishin komuniste.
Ekzekutivët në industrinë e filmit dhe televizionit në rritje shmangën punësimin e personave në listë për të shmangur polemikat dhe për të rrezikuar humbjen e sponsorëve të reklamave.
Deri në vitin 1951, rrjetet kryesore radiofonike dhe televizive kishin ngritur zyrat e tyre të listës së zezë për të pastruar aktorët me njerëz si Johnson, gjithmonë përmes telefonit. Shumë karriera u shkatërruan dhe studiot e filmave nervozë qëndruan larg skenarëve me subjekte që mund të shiheshin si kontraverse, duke rezultuar në gati një dekadë filmash të thjeshtë.
Dënimi i Hiss ishte një nxitje për karrierën e Richard Nixon dhe për Partinë Republikane
Në vitin 1948, pas vetëm 2 vitesh në pushtet, ata kishin humbur shumicën e tyre në Dhomën e Përfaqësuesve dhe Senat ndaj Demokratëve.
Dhe në një tronditje të vërtetë, Presidenti Truman kishte mposhtur ngushtë kandidatin republikan Thomas Dewey. Me zgjedhjet e mesit të mandatit të vitit 1950 vetëm gjysmë viti larg, republikanët e shfrytëzuan avantazhin e tyre politik duke sulmuar Demokratët. Kongresmeni Karl E. Mundt nga Dakota e Jugut kërkoi që Truman tani të ndihmonte në “nxjerrjen jashtë prirjet sovjetike të të cilëve kishin shkatërruar politikën e jashtme të Amerikës“.
Asokohe republikanët miratuan një platformë në të cilën ata kritikuan “shkallën e rrezikshme në të cilën komunistët dhe shoqëruesit e tyre janë punësuar në poste të rëndësishme qeveritare” dhe ata denoncuan “qëndrimin e butë të kësaj Administrate ndaj punonjësve dhe zyrtarëve të qeverisë që mbajnë ose mbështesin qëndrime komuniste“.
Në darkat e Ditës së Linkolnit në të gjithë vendin, republikanët po u tregonin audiencave të hapura për kërcënimin e brendshëm të provuar nga dënimi i Hiss. Kongresmeni William S. Hill nga Kolorado tha, “ne i gjetëm ata të infiltruar thellë në pozicione të larta politikëbërëse… ne u shfajësuam plotësisht“. Richard Nixon deklaroi se çështja Hiss ishte vetëm “një pjesë e vogël e të gjithë historisë tronditëse të spiunazhit komunist në Shtetet e Bashkuara“. Ishte në këtë atmosferë sulmesh të ripërtërira kundër demokratëve që doli senatori Joe McCarthy.
Ngritja e senatorit Joe McCarthy
Më 9 shkurt 1950, në Klubin Republikan të Grave në Wheeling, Virxhinia Perëndimore, senatori Joe McCarthy mbajti fjalimin e tij për Ditën e Linkolnit. Pjesa më e madhe e tij ishte prerë dhe ngjitur nga fjalimet dhe dëshmitë e mbajtura në Uashington dhe të dhëna tashmë publike.
Më pas McCarthy prodhoi diçka të re. Fjalët e tij të sakta nuk do të dihen kurrë, por sipas gazetarëve të radios dhe gazetave që ndoqën draftin e tij të përafërt ndërsa ai fliste, McCarthy nxori një copë letër, e tundi përreth dhe bërtiti: “Kam këtu në dorë një listë me 205 emra, një listë me emra që iu bënë të njohur Sekretarit të Shtetit si anëtarë të Partisë Komuniste dhe të cilët megjithatë ende punojnë dhe formësojnë politikat në Departamentin e Shtetit.”
Komunistët në Departamentin e Shtetit, përfaqësonin një kërcënim potencial për sigurinë kombëtare. McCarthy nuk kishte një listë të tillë. Burimi i tij ishte një letër katërvjeçare, e botuar tashmë në Regjistrin e Kongresit, nga Sekretari i atëhershëm i Shtetit James Byrnes drejtuar një kongresmeni amerikan. Në letër, Byrnes shpjegoi se një shqyrtim i 3,000 punonjësve federalë të transferuar në Departamentin e Shtetit nga agjencitë e kohës së luftës kishte rezultuar në rekomandime kundër punësimit të përhershëm të 285. Nga këta 285, punësimi i 79 ishte ndërprerë tashmë. Duke zbritur 79 nga 285, Senatori McCarthy kishte të ashtuquajturit 205 komunistë të Departamentit të Shtetit.
Fjalimi ishte një “mish i kuq” për audiencën të cilës iu mbajt. McCarthy nuk e parashikoi dhe u habit nga reagimi masiv i medias ndaj tij. Nga Wheeling, McCarthy fluturoi për në Salt Lake City. Ndërsa ndërronte aeroplanë në Denver, ai u rrethua nga gazetarë që mezi prisnin të shihnin listën e komunistëve. McCarthy pranoi t’u tregonte atyre listën dhe më pas pretendoi se e kishte lënë atë në bagazhin e tij në aeroplan.
Gazetarët gjithashtu i paraqitën atij një mohim nga Departamenti i Shtetit për akuzat e tij. McCarthy e talli deklaratën dhe u tha gazetarëve se kishte “një listë të plotë me 207 ‘rreziqe të këqija’ që ende punonin në Departamentin e Shtetit”. Kur arriti në Salt Lake City, ai ishte rikuperuar mjaftueshëm nga surpriza e tij për t’u angazhuar në mënyrë më efektive me shtypin. Tani ai pretendonte se kishte dy lista. 205 ishin “rreziqet e këqija” që ai kishte përmendur në Denver, duke punuar ende në Departamentin e Shtetit. Ai tani pretendonte se kishte pesëdhjetë e shtatë “komunistë me kartë identiteti” në Departamentin e Shtetit. McCarthy u tha gazetarëve se do t’i jepte me kënaqësi emrat nëse departamenti do të hapte dosjet e tyre të besnikërisë. Kur McCarthy arriti në Reno, Nevada, atij iu dha një telegram nga Zëvendës Nënsekretari i Shtetit John E. Peurifoy, i cili kërkonte informacionin e McCarthy.
McCarthy kërkoi që Truman të hapte dosjet e tyre
“Dështimi nga ana juaj do ta etiketojë Partinë Demokratike si shokun e ngushtë të komunizmit ndërkombëtar”, shkroi ai. Peurifoy i mohoi publikisht akuzat e McCarthy-t një nga një. Ndërkohë, senatori McCarthy shkoi në Huron, Dakota e Veriut. Do të kalonte edhe një javë para se të kthehej në Uashington.
Senatori McCarthy u kthye në Senat më 20 shkurt me çantën e tij të mbushur me fotokopje të rreth 100 dosjeve të përgatitura në vitin 1947 nga dosjet e besnikërisë së Departamentit të Shtetit nga një ekip hetuesish nga Komiteti i Buxhetit të Dhomës së Përfaqësuesve, i njohur tani si “Lista Lee”.
Rezoluta përfundimtare e Senatit autorizoi “një studim dhe hetim të plotë dhe të plotë nëse personat që nuk janë besnikë ndaj Shteteve të Bashkuara janë ose kanë qenë të punësuar nga Departamenti i Shtetit”.
Joe McCarthy ishte një politikan i zgjuar
Duke qenë se ishte rritur në një familje të varfër irlandeze-katolike, ai ishte jashtëzakonisht i pakënaqur me statusin e tij klasor. Ai i urrente veçanërisht elitat liberale, burra si Alger Hiss dhe Dean Acheson, të cilët i shihte si snobë, dhe nuk i përballonte mirë kritikat e perceptuara.
Korpusi i Shtypit të Uashingtonit në përgjithësi i miratoi akuzat e McCarthy-t. Qasja që ai u dha atyre gjatë kohës që ishte në qendër të vëmendjes ishte jashtëzakonisht e pazakontë dhe ata ngurronin të gërmonin shumë thellë në historitë e tij sepse kjo mund të kërcënonte atë që për ta ishte një lajm ëndrrash.
Republikanët fituan në të gjitha garat ku McCarthyizmi hyri në lojë
Demokratët humbën 28 vende në Dhomën e Përfaqësuesve dhe 5 në Senat (përfshirë një ndaj Richard Nixon), por prapë ruajtën shumicën e tyre në të dyja dhomat. McCarthy u vlerësua për pjesën më të madhe të rezultateve të mesit të mandatit dhe kështu u bë një nga njerëzit më të fuqishëm në Senat.
McCarthyizmi mori një shtysë kur filloi gjyqi i Julius dhe Ethel Rosenberg, të akuzuar për spiunazh për Bashkimin Sovjetik, më 6 mars 1951. Dëshmitari kryesor i akuzës ishte vëllai i Ethel, David Greenglass, i cili pretendoi se i kishte kaluar Juliusit vizatime në lidhje me bombën atomike, së bashku me shënime të shtypura nga Ethel (Greenglass më vonë e tërhoqi dëshminë e tij dhe pretendoi se e bëri këtë për të mbrojtur veten dhe familjen e tij, pa e kuptuar se do të aplikohej dënimi me vdekje).
Rosenbergët u dënuan sipas Aktit të Spiunazhit të vitit 1917 dhe u dënuan me vdekje. Pavarësisht një fushate bazë për të përmbysur dënimin, më 19 qershor 1953, burri dhe gruaja u ekzekutuan në karrige elektrike.
Duke u futur thellë në shumicën e Partisë Demokratike, republikanët i vunë sytë te zgjedhjet e vitit 1952 dhe McCarthyizmi luajti një rol kyç.
Për Presidencën, republikanët ndoqën rrugën e moderuar dhe emëruan Gjeneralin Dwight D. Eisenhower, ish-Komandantin Suprem të Aleancës gjatë Luftës së Dytë Botërore.
Eisenhower ishte popullor me amerikanët. Stafi i tij e kuptoi shpejt se televizioni kishte sjellë një epokë të re fushatash. Fjalimet politike intelektuale dhe të nuancuara të së kaluarës nuk u pëlqyen aq mirë në televizion sa “fragmenti i shkurtër”, një kompresim i apelit të një kandidati (ose dobësive të kundërshtarit) në një slogan të thjeshtë dhe një spot televiziv njëminutësh. “Eisenhower, njeriu i paqes” ishte njëra prej tyre. “Më pëlqen Ike” (nofka e Eisenhoëer) ishte një tjetër.
Dwight Eisenhower u bë presidenti i parë republikan në 20 vjet
Partia Republikane gjithashtu mbajti shumicën e rimarrë si në Dhomën e Përfaqësuesve ashtu edhe në Senat. Pasi u zgjodh president, Eisenhower ua bëri të qartë atyre pranë tij se nuk e miratonte McCarthyn (i cili u rizgjodh atë vit), por ai kurrë nuk u përball drejtpërdrejt me McCarthyn dhe as nuk e kritikoi atë me emër në ndonjë fjalim. Dhe Eisenhoëer forcoi dhe zgjeroi programin e rishikimit të besnikërisë të Truman, duke zvogëluar njëkohësisht rrugët e apelit në dispozicion të punonjësve të pushuar nga puna.
Me republikanët tashmë fort në pushtet, McCarthyizmi u përhap në fusha të tjera të shoqërisë amerikane, duke përfshirë arsimin. Disa sulmuan reformat progresive të arsimit me botime si “Sa e kuqe është shkolla e vogël e kuqe?” dhe “Arsimi progresiv rrit delinkuencën”. Presioni nga organizatat bazë pati një efekt frenues në lirinë e fjalës dhe rezultoi në heqjen e librave të tillë si Robin Hood nga bibliotekat e shkollave sepse ato mësonin vlera komuniste (Robin Hood, në fund të fundit, e rishpërndau pasurinë duke i grabitur të pasurit dhe duke ua dhënë të varfërve). Bordi i Regentëve në shtetin e Nju Jorkut krijoi një komision të posaçëm për të hetuar tekstet shkollore për patriotizëm. Besnikëria e mësuesve me pikëpamje liberale ose që mbështesnin sindikatën e mësuesve u vu në pikëpyetje.
McCarthy dhe Nënkomiteti i Përhershëm i Senatit për Hetimet
Në vitin 1953, senatori McCarthy u bë kryetar i Komitetit të Senatit për Operacionet Qeveritare, i cili përfshinte Nënkomitetin e Përhershëm të Senatit për Hetimet. Mandati i këtij nënkomiteti ishte mjaft fleksibël për t’i lejuar McCarthy-t ta përdorte atë për hetimet e tij të komunistëve në qeveri. McCarthy fillimisht shqyrtoi pretendimet për ndikim komunist në Zërin e Amerikës, institucionin qeveritar përgjegjës për transmetimin e një këndvështrimi amerikan në radio dhe stacionet televizive jashtë shtetit.
Ai iu drejtua programit të bibliotekave jashtë shtetit të Departamentit të Shtetit. Katalogët e këtyre bibliotekave u kontrolluan për vepra nga autorë që McCarthy i konsideroi të papërshtatshëm. Më pas McCarthy recitoi listën e autorëve gjoja pro-komunistë para nënkomitetit të tij dhe shtypit. Duke iu nënshtruar presionit, Departamenti i Shtetit urdhëroi bibliotekarët e tij jashtë shtetit të hiqnin nga raftet e tyre “materiale nga çdo person i diskutueshëm, komunist, etj.” Disa biblioteka në fakt i dogjën librat e ndaluar rishtazi.
Koha e pas McCarthy dhe Lufta e Përgjithshme rreth Komunizmit në SHBA
Edhe pse vetë McCarthy ishte “zhdukur”, “vdekja” e McCarthyizmit zgjati shumë më tepër. Lufta e përgjithshme rreth komunizmit vazhdoi në shumë forma nga superpatriotë të ndryshëm.
Në verën e vitit 1954, një degë e Legjionit Amerikan në Illinois denoncoi Vajzat Skaute, duke i quajtur idetë e “një bote” të botuara në botimet e tyre “jo-amerikane”. Kur dramaturgu Arthur Miller aplikoi për rinovimin e pasaportës së tij në vitin 1956, HUAC shfrytëzoi rastin për ta thirrur atë për të dëshmuar. Vite më parë, në vitin 1952, Miller kishte shkruar “The Crucible”, në të cilën ai krahasoi Gjyqet e Shtrigave të Salemit me McCarthyizmin. Miller dha një përshkrim të detajuar të aktiviteteve të tij politike, por refuzoi të përmendte emra (kryetari i komitetit e kishte siguruar se nuk do t’i kërkohej ta bënte këtë. Ai gënjeu). Si rezultat, një gjyqtar e shpalli Millerin fajtor për shpërfillje të Kongresit në maj 1957. Miller u dënua me një gjobë prej 500 dollarësh ose tridhjetë ditë burg, u fut në listën e zezë dhe iu mohua një pasaportë amerikane.
Me McCarthyn jashtë loje, roli i qenit sulmues ra drejtpërdrejt mbi supet e Zëvendëspresidentit Nixon. Gjatë zgjedhjeve të mesit të mandatit të vitit 1954, Nixon bëri fushatë pa pushim për kandidatët republikanë. Ai udhëtoi 26,000 milje nëpër 95 qytete dhe 31 shtete. Në çdo ndalesë ai sulmoi Demokratët si partia e Koresë, komunizmit dhe korrupsionit. Ndërkohë, Eisenhower mori përsëri rrugën e madhe. Pavarësisht shpifjeve të përsëritura të demokratëve nga Nixon, republikanët humbën kontrollin e të dy dhomave të Kongresit atë nëntor. Megjithatë, të dy partitë vazhduan ta bënin sigurinë e brendshme një përparësi të lartë. Hetimet e HUAC vazhduan gjatë gjithë viteve 1960 dhe në vitet 1970.
24 gusht 1954: Akti i Kontrollit Komunist u nënshkrua nga Presidenti Eisenhower
Fatmirësisht ai e nxori jashtë ligjit Partinë Komuniste të Shteteve të Bashkuara dhe kriminalizoi anëtarësimin në, ose mbështetjen për, Partinë.
30 korrik 1956: Në një gjest tjetër kundër “komunizmit pa zot” të Bashkimit Sovjetik, Presidenti Eisenhower nënshkroi një ligj që shtonte “Në Zot ne besojmë” në kartëmonedhën dhe e bënte atë moton zyrtare të Shteteve të Bashkuara.
