shkruan Fahri Xharra
Edhe pse arkeologjia konvencionale pretendon se shkrimi nuk u shpik nga 3000 deri në 4000 BC në Sumeria, një artefakt u gjet më shumë se një dekadë më parë në Greqinë veriore që bie ndesh me këtë besim.
Pllaka Dispilio u zbulua nga një profesor i arkeologjisë prehistorike, George Hourmouziadis, në vitin 1993 në një vendbanim liqenor neolitik në Maqedoninë greke afër qytetit të Kosturit.
Një grup njerëzish e kishin pushtuar vendbanimin 7,000 deri në 8,000 vjet më parë dhe pllaka Dispilio ishte një nga artefaktet e shumta që u gjetën në zonë.Megjithatë, rëndësia e tabelës qëndron në faktin se ajo ka një tekst të panjohur të shkruar mbi të që shkon më larg se 5000 para Krishtit, panjohur të shkruar mbi të që shkon më larg se 5000 para Krishtit.
Pllaka prej druri është datuar duke përdorur metodën C12 që është bërë në vitin 5260 para Krishtit, duke e bërë atë dukshëm më të vjetër se sistemi i shkrimit të përdorur nga sumerët.
Teksti në tabelë përfshin një lloj shkrimi të gdhendur që ndoshta përbëhet nga një formë shkrimi që paraekzistonte shkrimi linear B i përdorur nga grekët mikenas.
Profesor Hourmouziadis ka sugjeruar se ky lloj shkrimi, i cili ende nuk është deshifruar, mund të jetë çdo formë komunikimi duke përfshirë simbolet që përfaqësojnë numërimin e zotërimeve.
Dekodimi i tabletës është një përpjekje pothuajse e pamundur, nëse nuk gjendet një gur i ri Rosetta.
Sipas Ancient Origins, në momentin që tableti u hoq nga mjedisi i tij origjinal pas zbulimit të tij, kontakti me oksigjenin filloi procesin e përkeqësimit.
Tableta tani është nën ruajtje.
Është mbresëlënëse të mendosh se pllaka prej druri kishte qëndruar në fund të liqenit për 7500 vjet.
The prehistoric settlement of Dispilio, Kosturi – Kastoria, Greece.
Tek e fundit edhe ky vend i takon Kultures së Vinëes kur nuk kishte as grek e as sllav këndej pari. Ja harta e shtrirjes se saj.
Ja shkrimi i Kultures së Nën Danubit, ndoshta më i ri se ky i Kosturit
Referencat për t’u lexuar:
https://greekcitytimes.com/tag/dispilio-tablet/
https://bhartiyayojanaye.com/the-oldest-known-written-text-discovered-in-greece-greek-city-times/
https://www.ancient-origins.net/ancient-writings-ancient-places-europe/dispilio-tablet-oldest-known-written-text-00913
– Gimbutas, Marija (1974). The Goddesses and Gods of Old Europe: 6500 to 3500 BCE: Myths and Cult Images (2nd ed.). Berkeley: University of California Press
– Winn, Shan M (1981). Pre-writing in Southeastern Europe: The Sign System of the Vinča Culture ca. 4000 BCE. Calgary: Western Publishers
– https://greekreporter.com/2012/07/16/7270-year-old-tablet-found-in-kastoria-calls-into-question-history-of-writing/
– https://archaeologynewsnetwork.blogspot.com/2012/07/prehistorc-tablet-calls-into-question.html#.UlXYBSRmx8E
Fahri Xharra, 10.01.22
