ElectrobicSpecifier.com – Përktheu Arben Çokaj
Në lajmet që kanë tërhequr në mënyrë të çuditshme vëmendjen e mediave gjatë javës së kaluar, një balonë gjigante e dërguar nga Kina u pa duke lundruar mbi SHBA-në kontinentale. Publiku fillimisht u bë i vetëdijshëm për të më 1 shkurt, dhe pas pak kohësh, zyrtarët amerikanë vendosën ta rrëzonin më 4 shkurt.
Shumë spekulime janë bërë mbi qëllimin e balonës, me Kinën që deklaron se është “kryesisht për të dhëna meteorologjike” dhe SHBA-të pretendojnë se ishte një balonë spiune, që fluturonte mbi zonat ku ishin vendosur kokat bërthamore. Por një botim më pak i eksploruar është, me gjithë këta satelitë dhe dronë që kanë arritur lartësi më të mëdha zhvillimi, pse Kina, mbi çdo gjë tjetër, vendosi të përdorë një balonë, një mjet ajror në dukje arkaik, për aktivitetet e saj të supozuara të spiunazhit?
Megjithëse këto pajisje ajrore ndajnë shumë gjëra të përbashkëta (lundrimi mbi tokë është kryesorja), ato gjithashtu ndryshojnë shumë në disa aspekte. Për të filluar, le të shohim lartësinë.
Një dron ushtarak mund të fluturojë në lartësi mbi 15 km, një lartësi mbresëlënëse.
Megjithatë, kjo balonë në veçanti mund të arrijë lartësinë 18 km, me balona të tjera të këtij kalibri që arrijnë 42 km lartësi nga toka.
Dhe një satelit mbikëqyrës zakonisht operon në dy fusha – orbitë e ulët e tokës (2000 km) dhe orbitë gjeosinkrone (36000 km); shumë lart mbi të dy dronët dhe balonat.
Pra, nga kjo metrikë, është e qartë të shihen fitoret satelitore. Pra, kjo duhet të nënkuptojë se faktori vendimtar për të zgjedhur balonën nuk ishte lartësia, ose të paktën, vetëm lartësia.
Ejani fluturoni me Xi!
Por nuk është e gjitha lundrimi (orbitimi) i qetë për satelitët e mbikqyrjes, pasi të dyja orbitat operojnë në çështjet e përvojës. Sateliti i orbitës së ulët, edhe pse më afër Tokës dhe për këtë arsye merr një pamje të mirë, ndikohet në mënyrë dramatike nga tërheqja gravitacionale – që do të thotë se ai bën një orbitë rreth tokës çdo 90 minuta ose më shumë. E cila në atë distancë, rezulton mjaft e shpejtë për sa i përket nxjerrjes së fotografive të qarta. Sateliti i orbitës gjeosinkrone lëviz më ngadalë, megjithatë është larg, kështu që cilësia e imazhit vuan si rezultat. Plus, të çosh një satelit në hapësirë nuk është diçka e vogël, pasi do t’i duhet një raketë për ta lëshuar atje lart.
Pra, nga anijet ajrore më tokësore, pse u hodh një dron për balonën?
“Dronët ofrojnë vëzhgim të shkëlqyeshëm në tokë, si dhe mbikëqyrje në distanca të gjata”, tha për Electronic Specifier, COO i SKY-DRONES Yuri Stelmakh. “Imazhet e marra këtu mund të jenë shumë të mira, në varësi të sensorëve të përdorur dhe përdorimit të një gimbal1, pavarësisht nga shpejtësia më e lartë me të cilën mund të udhëtojë.”
Megjithatë, pavarësisht nga këto aftësi të mira mbikëqyrjeje, Yuri thekson se çfarë avantazhi mund të ketë një balonë ndaj një droni për këtë rrethanë specifike. “Dronët zakonisht punojnë me bateri ose hibrid me benzinë dhe droni duhet të shpenzojë pak energji për të vazhduar fluturimin”, shpjegon Yuri. “Dhe kjo është arsyeja pse të gjithë këta avionë janë të kufizuar në orët e fluturimit.” Dronët zakonisht përdorin një përzierje të baterisë dhe fuqisë së karburantit për të fluturuar, dhe kjo lëndë djegëse duhet të rimbushet kur mjeti fluturues ulet.
“Por një balonë është një histori tjetër, sepse nuk mbështetet në një burim energjie për të qëndruar në fluturim.” Struktura e një balone është shumë më e thjeshtë se një dron, me këtë pajisje të gjetur, që besohet të jetë një fletë plastike e mbushur me gaz. “Pra, kjo është arsyeja pse balonat mund të rrinë pezull mbi një vend specifik dhe t’ju ofrojnë kohë pothuajse të pakufizuar për të vëzhguar gjithçka që dëshironi. Kjo ka të ngjarë pse është përdorur balona,” – përfundon Yuri.
Teknologjia e balonave
Edhe pse vetë balona duket rudimentare në përdorimin e një furnizimi të kufizuar gazi për të qëndruar në fluturim, në vend të një burimi të vazhdueshëm energjie, një sërë pjesësh teknologjie mund të ngjiten në bord. Balonat e vëzhgimit janë përgjithësisht të pajisur me kamera, sensorë dhe radarë, të cilët drejtohen nga toka dhe përdoren për të mbledhur informacion. Me këto që kërkojnë një sasi më të vogël të energjisë për të funksionuar sesa ajo që nevojitet për të mbajtur një dron në qiell, të gjitha këto mund të mundësohen nga panelet diellore të bashkangjitura në mjetin fluturues.
Megjithatë, pavarësisht se janë të mundësuar nga dielli, këto kamera në bord mund të lejojnë gjithsesi të merren fotografi të sofistikuara të asaj që ndodhet poshtë në sipërfaqen e Tokës dhe madje mund të përdorin infra të kuqe për të vëzhguar natën. Një zyrtar i Departamentit të Shtetit kishte deklaruar edhe më vonë se ata besojnë se balona “ishte në gjendje të kryente operacione të mbledhjes së sinjaleve të inteligjencës” për të monitoruar komunikimet e SHBA.
Për shkak të përbërjes së tij të thjeshtë, një balonë mund të jetë një opsion me kosto më efektive se sa një dron. Natyra e tij e ngadaltë dhe afërsia relative me tokën e lejon atë të marrë imazhe me cilësi më të mirë si droni, megjithatë, për një periudhë më të gjatë kohore – me zyrtarët që besonin se kjo balonë ishte pjesë e një flote, kishte fluturuar mbi “më shumë se 40 vende në pesë kontinente.”
Megjithatë, të qenit një balonë do të thotë se ajo vuan nga mungesa e aerodinamikës dhe rrjedhimisht e kontrollit, kështu që është e vështirë të lundrosh me saktësi përmes qiellit, për të cilin Kina pretendon se është arsyeja pse fluturoi mbi zona të ndjeshme. Megjithatë, që nga saga e balonave të SHBA-së, janë shfaqur raporte se një numër i këtyre balonave të supozuara spiune janë parë tani në të gjithë botën, në atë që SHBA e quajti një “fushatë globale mbikëqyrjeje“. Pra, pavarësisht nga të metat e një balone, duket sikur Kina ishte vendosur në idenë se ata ishin të përshtatshëm për qëllimin, cilido qoftë ai qëllim.
1. një mekanizëm, i përbërë zakonisht nga unaza të rrotulluara në kënde të drejta, për mbajtjen horizontale të një instrumenti të tillë si një busull ose kronometri në një anije ose avion në lëvizje.
