Zymer Mehani
1.
Para se të flasim për veprat e poetit Avni Çunaku po japim një biografi të shkurtër të tij.
Avni (Salih) Çunaku u lind më 28. 09. 1968, në fshatin Llugë, komuna e Podujevës. Shkollën fillore e kreu në Lluzhan, të mesmen në Podujevë, në gjimnazin “Aleksandër Xhuvani” (ish-“ 8 Nëntori”), pastaj u regjistrua në Shkollën e Lartë Pedagogjike, në Prishtinë, në degën gjuhë dhe letësi shqipe. Edhe Avniut, sikurse shumë të rinjve të tjerë do t’i mbesin studimet përgjysmë pasi që serbia mbylli të gjitha institucionet tona në kosovë, përfshirë edhe UP. Nga fundi i vitit 1991, Avniu do të marrë rrugën e mërgimit, ku tash e 30 vjet jeton e vepron në Gjermani, gjithnjë duke kontribuar në shumë fusha: edhe si poet, publicist, skulptor e piktor, por edhe si humanist.
Veprat e botuara:
Ora e Dardanisë, libri i parë, Prishtinë, 2000;
Eshtra në shtegtim, Printing press, Prishtinë, 2022;
Ëndrra të trishta, Printing press, Prishtinë, 2023;
Metafora të kryqëzuara, Printing press, Prishtinë, 2023;
Retë e atdheut (poezi), Printing press, Prishtinë, 2023.
Erëra që s’fle(j)në kurrë, Printing press, Prishtinë, 2023.
Në krahët e atdheut (Çanëria, Ilirida, Dardania, Shqipëria), Printing press, Prishtinë, 2024;
Dragonjtë e lirisë (Dëshmorëve të Llapit), Printing press, Prishtinë, 2024.
Krijimtaria letrare e Avni Çunakut
Avni (Salih) Çunaku, një emër i njohur në botën e letërsisë shqipe, ka dhënë një kontribut të çmuar përmes veprave të tij, të cilat reflektojnë një pasuri tematike dhe një stil të veçantë poetik. Duke filluar nga libri i tij i parë, “Ora e Dardanisë” (2000), Çunaku ka ndërtuar një univers letrar ku historia, tradita dhe ndjenjat personale ndërthuren në një narrativë të fuqishëm.
Një nga karakteristikat më të dukshme të poetikës së Avni Çunakut është lidhja e thellë me vendlindjen e tij, Dardaninë, dhe pasqyra e ndjenjave për atdheun. Në vëllimin poetik “Eshtra në shtegtim” (2022), ai eksploron dhimbjen e mërgimit dhe nostalgjinë për vendin që e ka lënë pas. Kjo ndjenjë e mërgimit shfaqet edhe në vëllimin “Retë e atdheut” (2023), ku poezia e tij ngjall një imazh të gjallë të lidhjes me tokën dhe kulturën shqiptare.
Çunaku përdor metafora të pasura dhe tablo që bëjnë thirrje në emocionet e lexuesit, duke i çuar ata në një udhëtim të brendshëm.
Veprat e tij “Ëndrra të trishta” (2023) dhe “Metafora të kryqëzuara” (2023) dëshmojnë për një reflektim të thellë mbi gjendjen njerëzore dhe sfidat që e shoqërojnë. Ato përmbajnë një përzierje të ndjenjave të trishtimit dhe shpresës, duke krijuar një atmosferë meditimi.
Poetika e Çunakut shpesh herë është e ngarkuar me simbolizëm, duke e bërë lexuesin të mendojë më thellë për temat që trajton.
Në vëllimin poetik “Erëra që s’fle(j)në kurrë” (2023), ai thekson karakterin e qëndresës dhe vazhdimësisë së identitetit kombëtar, duke e kthyer fokusin nga individi te kolektiviteti, dhe duke e bërë historinë të ndikojë në frymën e poezisë së tij. Po ashtu, në vëllimin me poezi “Në krahët e atdheut” (2024), Çunaku trajton lidhjet historike dhe kulturore mes Shqipërisë dhe territoreve tjera shqiptare, Çamërisë, Dardanisë e Iliridës, duke e theksuar rëndësinë e njohjes dhe ruajtjes së identitetit.
Më në fund, vëllimi poetik “Dragonjtë e lirisë (Dëshmorëve të Llapit)” (2024) është një homazh për ata që kanë luftuar për lirinë e vendit, pra për dëshmorët dhe martirët e Llapit. Kjo vepër është një testament i pasionit dhe krenarisë kombëtare që përshkon të gjithë krijimtarinë e tij.
Çunaku përdor figura letrare për të krijuar një atmosferë epike, duke nderuar ata që kanë kontribuar për lirinë e Kosovës.
Pra, krijimtaria letrare e Avni Çunakut është një udhëtim emocional dhe shpirtëror që fton lexuesin të reflektojë mbi identitetin, traditat dhe lidhjet e forta me vendin. Me një stil të pasur dhe një zë të veçantë, Çunaku ka arritur të ngjallë ndjenja të thella dhe të krijojë një lidhje të fortë me audiencën, duke e konsoliduar vendin e tij në panteonin e letërsisë shqiptare.
2
Atdheu dhe mërgimi: Binomi i poezisë së Avni Çunakut
Poezia e Avni Çunakut është një reflektim i thellë që është ndërtuar mbi binomin e atdheut dhe mërgimit, pra lajtmotivi i poezisë së tij është atdheu dhe mërgimi që përshkon pothuajse çdo vepër të tij. Krijimtaria e tij është e ndërtuar mbi një dialektikë të vazhdueshme mes nostalgjisë për vendlindjen dhe realitetit të mërgimit, duke ofruar një pamje të plotë të ndjenjave dhe dilemave që e shoqërojnë këtë përvojë.
Atdheu: një burim inspirimi
Për Çunakun, atdheu nuk është thjesht një vend gjeografik; ai përfaqëson identitetin, kulturën dhe kujtimet e thella që e lidhin me historinë dhe traditat shqiptare. Për shembull, vepra e tij e parë, “Ora e Dardanisë” shpalos një dashuri të sinqertë dhe të thellë për Dardaninë, duke e shndërruar atë në një simbol të krenarisë kombëtare. Imagjinatat e tij janë të mbushura me imazhe të peizazheve natyrore dhe trashëgimisë kulturore, që përçojnë ndjenja të fuqishme lidhur me vendin e tij.
Mërgimi: një realitet i hidhur
Në anën tjetër, mërgimi për Çunakun është një realitet i hidhur, i cili sjell me vete ndjenja të humbjes dhe izolimit. Vepra e tij, “Eshtra në shtegtim” trajton këtë ndjenjë, ku mërgimi nuk është vetëm një udhëtim fizik, por edhe një shteg emocional që përfsh dhimbje dhe nostalgji për atë që është lënë pas. Poezia e tij rreth mërgimit është e mbushur me reflektime mbi identitetin dhe shpërnguljen, duke përfaqësuar shumë të rinj që përballen me të njëjtën dilemë.
Lidhja ndërmjet atdheut dhe mërgimit
Binomi i atdheut dhe mërgimit është një hallkë e fortë tematiko-motivore që e lidh krijimtarinë e Çunakut. Ai krijon një kontrast të qartë mes bukurisë dhe pasurisë së atdheut dhe asaj që humbet në mërgim.
Në vëllimin poetik “Retë e atdheut,” ai shpreh dëshirën për të rikthyer kujtimet e bukura, ndërsa në poezitë e tjera, si ato të vëllimit poetik “Dragonjtë e lirisë,” poeti shpreh një ndjenjë krenarie për ata që luftuan për atdheun, duke nënkuptuar se edhe në mërgim, identiteti dhe lidhja me vendin e origjinës mbeten të forta.
Përfundim
Avni Çunaku, përmes kësaj dinamike të atdheut dhe mërgimit, krijon një univers letrar që fton lexuesin të reflektojë mbi identitetin, trashëgiminë dhe sfidat që vijnë me jetën në diasporë. Poezia e tij është një dëshmi e qëndresës dhe forcës shpirtërore të shqiptarëve, duke përçuar mesazhe të thella për dashurinë për atdheun, pavarësisht se sa larg mund të jemi prej tij. Në këtë mënyrë, Çunaku jo vetëm që nderon historinë e tij, por gjithashtu ndihmon në ruajtjen e lidhjeve kulturore për brezat e ardhshëm.
