Zija Vukaj
– reprizë –
Aty në pedonalen e qytetit tim, ku përqafohen dashuritë e feve të mëdha abrahamike, mes bustit hyjnor të Nënë Terezës dhe xhamisë madhështore Ebu Bekër dëgjoj tingujt e zvargur të një klarinete, që ia merr me të qarë një melodie vajtimtare me jonet e një muzike melankolike me motive jugore, brenda të cilave dergjet një dhimbje e thellë njerëzore që jehon atyre hapësirave plot jetë.
Afrohem për të parë se nga vijnë ata tinguj në atë vend lumturie, që është skena e teatrit të panaireve të përjavshme, e parakalimit të turistëve, e tribunave elektorale, e tufave të të rinjve, e pasarelave të njerëzve që duan të bëjnë përshtypje, e ndonjë politikani që ka ardhur të soditë provincën, i shoqëruar nga shpurat vendëse dhe shoh: një burrë i ulur mbi lastrat e ftohta të pedonales, me një klarinetë në dorë dhe me një kuti kartoni përpara.
Brenda kutisë së kartonit ca para të prerjeve më të vogla që dhembshuria njerëzore i ka hedhur aty, duke u udhëzuar nga një mbishkrim i vendosur pjerrtazi anash kutisë, ku flitet për një fëmijë me një sëmundje të rëndë që pret të shërohet nga kontributi i kalimtarëve. Dhe tingujt vajtimtarë të klarinetës, të ekzekutuar nga babai i atij fëmije, janë preludi, shpresa dhe sfondi i një drame personale që prek disa prej kalimtarëve dhe shkon pa u vënë re prej shumicës që është në hallet apo qejfet e veta dhe e ka temperaturën e ndjeshmërisë më të ftohtë se lastrat e pedonales mbi të cilat është ulur këmbëkryq muzikanti. Fëmija i sëmurë në shtëpi dhe burri me klarinetë në pedonale!
Të dy me shpresë! Po të bisedonim me fëmijën, do të kishim pak a shumë një dialog të tillë: “Çfarë ke?” “Jam i sëmurë rëndë dhe pres të shërohem, kam shumë shpresë, sepse babai im po punon përditë për mua.” Dhe babai vërtet punon përditë. Dhe punon mirë. Më mirë se shumë baballarë miliarderë. Gishtat e tij të stërvitur e luajnë me besnikëri atë motiv dhimbjeje. Asnjë notë nuk e luan gabim. Edhe semitonet i ka virtuoze. Por vijën melodike nuk e ndryshon. Ajo është gjetja e tij. Është lajtmotivi i tij dhe i kohës.
Kur ndonjë kalimtar bujar hedh diçka në kuti, për një çast e shkëput vijën melodike dhe thotë “Faleminderit”. Pastaj sytë e tij mbyllen përgjysmë dhe gjithë fizionomia e tij kalon në transin e vuajtjes dhe të fatalitetit të vet nën vellon e asaj melodie të trishtuar. Dhe anash tij pluskojnë biseda për transaksione, udhëtime, trafiqe, emërime, zgjedhje, modë etj.
Njerëz të pasur që vijnë nga Tirana për të inspektuar vilat e tyre të papërdorura prej shumë kohësh, sepse nuk e kanë mbaruar axhendën e udhëtimeve nëpër botë dhe garën e qejfeve me homologët, nuk kanë mundësi t’i shohin këto skena nga lartësia e fuoristradave të tyre apo nga velloja e xhamave të zinj të makinave të fundit që i kanë blerë me djersën e tyre. Por shpresa e babait muzikant vazhdon. Po kështu edhe shpresa e fëmijës së sëmurë rëndë që pret.
