[ Libra NëLinjë ]
Shkruan Zymer Mehani
Libri “KOMBI QË S’U DORËZUA-SHQIPTARËT DHE PËRBALLJA HISTORIKE ME PROJEKTET SHFAROSËSE SLLAVO-SERBE” i autorit Avni S. Çunaku ka për qëllim të hulumtojë dhe të dokumentojë përballjen historike të shqiptarëve me projektet ekspansioniste dhe shfarosëse të shtetit sllavo-serb, të cilat u zhvilluan në periudha të ndryshme, duke filluar nga fundi i shekullit XIX deri në fundvitet ’90 të shek. XX. Qëllimi kryesor është të shqyrtohet rezistenca e shqiptarëve ndaj këtyre përpjekjeve dhe ruajtja e identitetit kombëtar, kulturor dhe territorial përballë një sërë presionesh të brendshme dhe të jashtme.
Nëpërmjet analizave të thelluara të burimeve historike, dokumenteve arkivore, dhe dëshmive të periudhës, autori Çunaku m këtë libër synon të hedhë dritë mbi një aspekt të rëndësishëm të historisë shqiptare, që ka mbetur shpesh i nënvlerësuar ose i pasigurt në diskursin publik dhe akademik.
Për të kuptuar dhe ruajtur identitetin kombëtar, është e domosdoshme që kujtesa historike të mbetet e gjallë. Kujtesa e shqiptarëve, sidomos për periudhat e përballjeve me agresionet dhe përpjekjet për zhdukje të tyre, është e rëndësishme jo vetëm për nderimin e atyre që dhanë jetën për mbrojtjen e atdheut, por edhe për të mësuar nga këto përvoja të hidhura. Kjo kujtesë është një burim vital për të kuptuar arsyet dhe pasojat e ngjarjeve të ndodhura, si dhe për të udhëhequr politikën e jashtme dhe zhvillimet e mëtejshme të shtetit shqiptar dhe të Kosovës.
Një kujtesë kombëtare e fuqishme, e bazuar në kërkime të thelluara dhe të dokumentuara, është një pasuri e pashmangshme për ndërtimin e një shoqërie të qëndrueshme dhe për ruajtjen e lidhjeve të forta me trashëgiminë kulturore dhe historike. Kjo kujtesë nuk është vetëm një pasqyrë e së kaluarës, por një mjet për të kuptuar sfidat dhe mundësitë që shqetësojnë kombet dhe shtetet në të tashmen dhe të ardhmen.
Një nga parimet themelore të autorit Avni S Çunaku në realizimin e këtij libri është përkushtimi i tij ndaj të vërtetës historike, pavarësisht se kjo mund të përfshijë përballjen me tema të ndjeshme dhe të rëndësishme. Pavarësisht nga përpjekjet për të mbuluar, përmbysur ose keqinterpretuar faktet, ky libër mbështetet në fakte të dokumentuara dhe në burime të besueshme që synojnë të nxjerrin në pah realitetin e hidhur të ndodhur në atë periudhë.
Duke analizuar dokumente të periudhës osmane, raporte ndërkombëtare, arkiva serbe dhe materiale të tjera, ky libër përpiqet të ofrojë një pasqyrë të vërtetë për luftën dhe rezistencën shqiptare ndaj një projekti shfarosës që ka pasur si qëllim zhdukjen e kulturës dhe identitetit shqiptar. Ky është një përkushtim ndaj jo vetëm së kaluarës, por edhe një angazhim për të drejtat e shqiptarëve dhe mbrojtjen e trashëgimisë së tyre.
Në parathënien e librit, autori Avni Çunaku do të thotë: “Historia e një kombi nuk është thjesht një rrëfim i ngjarjeve të shkuara, por është një kujtesë kolektive që përcakton identitetin, orientimin dhe të ardhmen e tij. Ky libër është përpjekje për të dokumentuar me fakte, argumente dhe kujtesë historike përballjen e popullit shqiptar me një prej projekteve më të errëta të dhunës dhe përjashtimit etnik në Evropën Juglindore: projektin shfarosës të shtetit serb dhe të strukturave të tij akademike, politike e ushtarake.
Ngjarjet, dëshmitë, hartat, statistikat dhe deklaratat që përfshihen në këtë vepër janë pjesë e një kujtese që nuk duhet të harrohet, jo për të jetuar me plagën, por për të mësuar prej saj, për të ndërgjegjësuar brezat e rinj, dhe për të mbështetur ndërtimin e një strategjie të vetëdijshme kombëtare mbi bazat e drejtësisë, dinjitetit dhe vetëvendosjes”, duke përfunduar se “Në këtë tekst nuk synohet nxitja e urrejtjes, por mbrojtja e së vërtetës dhe e së drejtës historike të një populli që në shekuj është përballur me përpjekje të vazhdueshme për asimilim, dëbim dhe fshirje nga harta e ekzistencës”.
