Artë e Kremlinit i shkojnë mirë Vladimir Putinit. Megjithatë, ishte paraardhësi i tij Boris Yeltsin ai që e rinovoi pallatin – nga një kompani zvicerane, në një sfond korrupsioni me miliona të rrezikshëm. [Pavel Bednyakov – Keystone/Sputnik]
Më 7 maj 2000, Pallati i Madh i Kremlinit priti ceremoninë e investimit të Vladimir Putin, Presidentit të ri të Rusisë. Ndërtesa u rinovua pak më parë, me kërkesë të Boris Jeltsin. Por pas prarimit fshihet një histori shumë më e errët, ajo e një rasti korrupsioni. Shikoni këtë episod të ri të serialit “Dangerous Milions” (milionat e rrezikshme).
Për të kryer këto punime të kushtueshme, qeveria ruse nuk zgjodhi një kompani kombëtare: ajo i bëri thirrje Mabetex, një kompani e vogël ndërtimi me punë publike me qendër në Ticino, shumë afër liqenit Lugano, kujton serinë Swissinfo të bashkëprodhuar me Europe 1 ( shih kutinë).
Kjo kompani është themeluar nga një kosovar i quajtur Behgjet Pacolli, i cili ka zhvilluar lidhje me zyrtarë të lartë rusë.
“Një bankë e vogël me një reputacion shumë të keq”
Por kontrata mes Kremlinit dhe Mabetex-it duket e dyshimtë për njëfarë Felipe Turover, një ish-agjent i KGB-së. Për një kohë të gjatë, ky njeri mbikëqyrte pagesat klandestine të fuqisë ruse. Është e qartë se ai ishte “thesari në hije” i Moskës. Ishte ai që ishte përgjegjës veçanërisht për gjetjen e një vendi të matur për të menaxhuar pasuritë e fshehura. Dhe për këtë, ai kishte vënë në shënjestër Banque du Gothard, një institucion bankar zviceran. Ai atëherë po kërkonte “një bankë të vogël me reputacion shumë të keq”…
Por pas vitesh besnikëri ndaj Kremlinit, Felipe Turnover po bëhet i paduruar. Për të, rënia e Boris Yeltsin shkon shumë larg dhe gjërat duhet të ndryshojnë. Ai u bë një sinjalizues dhe paralajmëroi drejtësinë zvicerane dhe ruse. Me një fjalë: korrupsion.
Pastrim parash dhe ryshfet
Për të hetuar lidhjet midis pastrimit të parave dhe ryshfeteve në aferën Mabetex, gazetarët Marie Maurisse dhe François Pilet shkuan veçanërisht për të takuar prokuroren zvicerane Carla Del Ponte për të mbledhur, për herë të parë në këtë dosje, dëshminë e tij.
Më 22 janar 1999, në selinë e Mabetex shpërtheu paniku: policia zvicerane mbërriti pa paralajmërim në kompaninë e ndërtimit. Ata fillojnë të marrin kompjuterë dhe dokumente. Ky kërkim është shumë i publikuar dhe është hapur një hetim.
“Atë natë nuk kam fjetur në hotel, por në ambasadën e Zvicrës, sepse mendova se ishte më e sigurt”.
Carla del Ponte, foto këtu në mars 2015. [Salvatore Di Nolfi – Keystone]
Carla Del Ponte, ish-prokurore federale
Hulumtimet zbulojnë se kompania kishte karta krediti të lëshuara në emrat e vajzave të Boris Yeltsin, Tatyana Dyachenko dhe Yelena Okulova. Zyrtarisht, këto karta blu përdoren për shpenzimet rrjedhëse të familjes, kur ata udhëtojnë jashtë vendit… Por shumat që kalojnë një milion franga janë të mëdha.
Carla Del Ponte ishte atëherë prokurore federale në Bernë. Ajo që ajo dyshon është se Mabetex në fakt po i paguan ryshfet Kremlinit, për ta falënderuar atë për dhënien e këtyre tenderave. Ajo bashkëpunon me homologun e saj rus, Yuri Skouratov. Por gjatë një udhëtimi në Moskë, ajo e kupton se fuqia po e mbyt çështjen. “Kështu që më kujtohet se atë natë nuk kam fjetur në hotel, por në ambasadën e Zvicrës, sepse mendova se ishte më e sigurt, nëse dikush do të vinte të më merrte. Dhe pastaj të nesërmen u nisa me shpejtësi të plotë.” tha ajo.
Në prapaskenë, Putini është i shqetësuar
Sepse në prapaskenë, një farë Vladimir Putin është i shqetësuar. Në atë kohë ai ishte kreu i shërbimeve sekrete ruse, KGB. Në mars 1999, u bë publike një video, që tregon Yuri Skouratov. Ajo e zbulon atë në shoqërinë e dy vajzave të reja të zhveshura. Skandali është total. Është Vladimir Putin ai që njofton drejtpërdrejt në televizion se dokumenti është autentik. Skuratov zhduket nga qarkullimi.
“Fakti që Vladimir Putin është në të vërtetë në kontroll të situatës, e vendos atë papritur në radar. Në thelb, ky personazh që është mjaft i errët, por që është ngjitur shpejt në radhët e Kremlinit dhe tashmë ka një rrjet të mirë të ndikimi, papritmas duket se është njeriu për këtë punë”, përmbledh Sylvain Besson, një gazetar zviceran që ka punuar në këtë temë.
Pa bashkëpunimin e Rusisë, hetimi i Carla Del Pontes dështoi. Ajo la postin e saj në fund të vitit 1999 për t’iu bashkuar Gjykatës Ndërkombëtare Penale në Hagë. Prokuroria publike e Gjenevës merr përsipër çështjen, duke u fokusuar te ndërmjetësi Pavel Borodin.
Administratori i Kremlinit dhe paratë e pista
I lindur në vitin 1946 në Siberinë jugore, burri e kaloi gjithë karrierën e tij në administratën ruse dhe për këtë arsye përfundoi si “intendent i Kremlinit”. Si i tillë, është ai, në veçanti, që është mbajtësi i llogarive të fshehura të aparatçikëve në Zvicër. Gjithçka është në emrin e tij. Me pak fjalë: ai menaxhon paratë e pista… Më 18 janar 2001, Pavel Borodin u arrestua në aeroportin JFK, në Nju Jork, me kërkesë të Zvicrës. Ai u ekstradua dhe u burgos në burgun Champ-Dollon, afër Gjenevës. Më pas zyrtari rus lirohet me kusht në pritje të gjykimit.
Në fund, kjo çështje e madhe do të lindë një mi. Pavel Borodin u dënua me urdhër penal, por arriti të arratisej në Rusi, ku i humbi gjurmët. Pas zgjedhjes së Vladimir Putinit, çështja Mabetex është mbyllur zyrtarisht. Behgjet Pacolli, i cili gjithmonë i ka mohuar akuzat ndaj tij, nuk është më i shqetësuar. U tërhoq në Kosovë dhe hyri në politikë.
Ai u zgjodh President i Republikës në vitin 2011, edhe pse në këtë detyrë qëndroi vetëm për disa muaj. Kompania e tij Mabetex vazhdoi aktivitetet e saj me sukses dhe më pas fitoi një treg shumë të madh me Kazakistanin. Sa i përket Rusisë, ajo nuk ka bashkëpunuar më me Zvicrën në rastet e krimit ekonomik…
François Pilet dhe Marie Maurisse për Swissinfo
Artikuj të tjerë në serinë “Miliona të Rrezikshëm”.
Gazetarët investigativë Marie Maurisse dhe François Pilet rrëfejnë gjashtë raste të krimit të jakave të bardha që të gjitha kanë të përbashkët Zvicrën dhe bankat e saj. Ose si një vend i vogël që kultivon diskrecionin është bërë me kalimin e kohës “makina larëse” e mashtruesve në të gjithë botën, nga mafia amerikane, te narkotët meksikan, që kalojnë përmes Rusisë. Zbuloni këtë podcast të bashkëprodhuar nga swissinfo.ch dhe Europe 1 Studio.
Episodi 1: Portierët e valixheve në epokën e mafies
Në episodin e parë, nisemi për në Nju Jork në fillim të shekullit të 20-të, ku u rrit një farë Meyer Lansky, njeriu që disa vite më vonë do të zhvillonte një sistem financiar novator për të pastruar paratë e pista të mafies, Cosa. Nostra. Lidhja e tij me Zvicrën: transportues valixhesh, “pelegrinë” të pagëzuar, të cilët i japin atij akses në oborrin e shtëpisë së një banke zvicerane dhe në llogaritë e tij që mbajnë numra, për më shumë diskrecion.
Episodi 2: Në gjurmët zvicerane të sulmit të Bolonjës
Më 2 gusht 1980, Italia përjetoi sulmin terrorist më vdekjeprurës të “viteve të plumbit”. Në orën 10:25 të mëngjesit të kësaj vere, shpërthimi në dhomën e mbushur me njerëz të pritjes në stacionin e Bolonjës vrau 85 persona dhe plagosi më shumë se 200. Episodi i dytë i “Miliona të Rrezikshëm” tregon se si autorët e sulmit jo vetëm që mbanin llogari bankare në Zvicër, por ishin paguar me një transfertë prej pesë milionë dollarësh nga UBS në Gjenevë.
Episodi 3: Lidhja meksikane
Në vitet 1990, Meksika u bë skena e një tregtie gjigante kokaine. Për të riinjektuar malet e kartëmonedhave të grumbulluara nga kartelet në ekonominë legale, paratë e pista duhet të pastrohen, nën mbrojtjen e liderëve të vendit. Bien në sy dy emra, ata të vëllezërve Carlos dhe Raul Salinas, të quajtur edhe “Keneditë e Meksikës”. Shuma të dyshimta mbërrijnë në dhjetëra llogari zvicerane, veçanërisht në Gjenevë, ku Raul Salinas dhe gruaja e tij Paulina Castañon së shpejti do të kapen në flagrancë. Në episodin e tij 3, “Miliona të Rrezikshëm” i rikthehet këtij rasti aq i shtrirë sa që kthehet në nivelin federal. Këtu shohim një dyshe shokuese: Valentin Roschacher, kreu i luftës kundër drogës në policinë federale dhe Carla Del Ponte, prokurore federale.
Episodi 4: Çështja Mabetex dhe pjesa e poshtme e fuqisë ruse
Më 7 maj 2000, Pallati i Madh i Kremlinit priti ceremoninë e investimit të Vladimir Putin, Presidentit të ri të Rusisë. Ndërtesa u rinovua pak më parë, me kërkesë të Boris Jeltsin. Por pas prarimit fshihet një histori shumë më e errët, ajo e një rasti korrupsioni. Për të kryer këto punë të kushtueshme, qeveria ruse nuk zgjodhi një kompani kombëtare: ajo thirri Mabetex, një kompani e vogël ndërtimi-pune publike me qendër në Ticino. Në episodin e tij 4, “Miliona të Rrezikshëm” gjurmon fillin e kësaj kontrate befasuese ruso-zvicerane, një skelë që përfshin një bankë të vogël zvicerane, vajzat e Boris Yeltsin, një kasetë seksuale e zbuluar në mënyrë shumë të përshtatshme, prokuroren federale Carla Del Ponte dhe kreun. i shërbimit sekret rus, një farë… Vladimir Putin.
Episodi 5: Skandali i HSBC
Pikërisht të hënën e 22 dhjetorit 2008, pak orë para natës së ndërrimit të viteve, ndodhi vjedhja më e madhe e të dhënave bankare në histori. Hervé Falciani, një shkencëtar kompjuterik francez që punon për degën zvicerane të bankës HSBC, largohet nga Zvicra me një makinë me qira, me gruan dhe vajzën e tij. Ai kalon kufirin pa kthyer kokën pas, me kompjuterë, CD-ROM, fletore në bagazhin e tij. Prej muajsh ai ka kopjuar të dhëna nga 100 mijë llogari bankare me objektiv parësor shitjen e tyre. Të dorëzuara në drejtësinë franceze, më pas të analizuara nga një konsorcium gazetarësh, të dhënat zbuluan ekzistencën e një sistemi masiv evazioni fiskal. Çështja HSBC, e njohur edhe si “SwissLeaks”, do të ndryshojë përgjithmonë marrëdhënien e burrave dhe grave franceze me Zvicrën.
Podkastet “Dangerous Milions” mund të gjenden në platformat e transmetimit:
