Përktheu dhe përgatiti shkrimin në vijim, Arben Çokaj
Poeti i njohur ndërkombëtarisht, me origjinë nga Brruti i Kastratit, Malësi e Madhe, Gjekë Marinaj, tashmë po vjen edhe me një libër me poezi në anglisht, botuar nga Syracuse University Prerss, SHBA. Me “Më mëso si të pëshpëris“, Kuajt dhe poezi të tjera, Gjekë Marinaj botohet për herë të parë në Amerikë me këtë vëllim poetik, që pritet të dalë nga botimi në tetor 2023, sipas botuesit. Kjo është një ngjarje e madhe kulturore, jo vetëm për poetin e njohur Marinaj, por edhe për kulturën shqiptare.
Marrë nga faqja zyrtare e Syracuse University Press, rreth librit:
Përshkrimi
Veprat e Gjekë Marinajt, një nga poetët kryesorë të Shqipërisë, janë vlerësuar, përkthyer, botuar dhe diskutuar në mbi njëzet gjuhë dhe vende të ndryshme. Poezia e tij më e famshme, “Kuajt“, tërhoqi vëmendjen e censurës në kohën e diktaturës në Shqipëri, kur u botua për herë të parë dhe e detyroi Marinajn të arratisej nga vendi i tij, i ndjekur nga njerëz të armatosur. Më vonë, 1990, poezia e tij u bë himni i forcave demokratike, që çliruan vendin nga regjimi komunist. Ai ka fituar disa nga çmimet më prestigjioze në botë për poezinë dhe kritikën e tij, por vëllimi i jashtëzakonshëm i poezisë pasionante, të thellë dhe tepër origjinale është përkthyer dhe botuar në anglisht vetëm tani, për herë të parë.
Frederick Turner, një poet, kritik dhe përkthyes anglo-amerikan, fitues i disa çmimeve, e ka përkthyer këtë përmbledhje bujare të poezive kryesore të Marinajt në anglisht me bashkëpunimin e ngushtë të vetë poetit. I mbledhur në nëntë seksione — Shtëpia, Shqipëria, Dashuria, Këshillat, Akeroni, Heroinat, Metafizika, Poetët dhe Toka — vëllimi përfundon me një poemë të gjatë të jashtëzakonshme, “Shtesat e humbura të lëkurës së Vyasës”. Me esenë e tij hyrëse e magjepsëse, Turner kontekstualizon veprën e Marinajt, duke përshkruar mënyrat në të cilat historia, kultura dhe politika shqiptare, i kanë dhënë energji poezisë dhe poetikës së Marinajt.
Rreth autorit
Gjekë Marinaj është poet amerikan me origjinë shqiptare, studiues i letërsisë botërore, përkthyes dhe kritik letrar. Ai ka marrë disa çmime ndërkombëtare, duke përfshirë dy çmime kombëtare Insignia nga Shoqata e Shkrimtarëve të Vietnamit, Çmimin Ndërkombëtar të Autorit të Italisë, Çmimin Poet i Botës në Uzbekistan, Çmimin Botëror të Poetit të Bengalit Perëndimor, Çmimin ISISAR të Indisë, për kërkimin e paqes, përmes letërsisë dhe Changwon të Koresë së Jugut. Çmimi Ndërkombëtar Letrar KC.
Frederick Turner është Themelues Profesor i Arteve dhe Shkencave Humane emeritus në Universitetin e Teksasit në Dallas. Një autor produktiv dhe i vlerësuar me çmime i mbi dyzet librave, që përfshijnë kritikë letrare, poezi dhe fantashkencë, ai është gjithashtu një përkthyes i njohur. Veprat e tij përfshijnë Drita brenda hijes: Tetëqind vjet poezi hungareze, të cilën ai e ka bashkëedituar dhe bashkëpërkthyer me Zsuzsanna Oszváth.
Poeti Gjekë Marinaj e jep lajmin në Facebook me këtë postim përmbledhës, që ai ka ndërmend ta bëjë një herë në tre muaj:
Të dashur miq,
Në vrullin e jetës sonë të përditshme, ne shpesh e gjejmë veten të shkurtër në kohë, një ndjenjë universale me të cilën jam i sigurt se shumë prej jush mund të lidhen. Edhe unë kam qenë duke u përballur me këtë dilemë, veçanërisht në lidhje me praninë time në Facebook, e vetmja platformë e mediave sociale, që ka nderin e anëtarësimit tim.
Në përpjekjen time për të thjeshtuar jetën time, mendova shkurtimisht ta fshija faqen time në Facebook. Megjithatë, kuptova shpejt se sa shumë do ta humbisja mundësinë për të qëndruar i lidhur me ju, për të dëshmuar për gëzimet, sfidat dhe momentet tuaja. Secili prej postimeve tuaja përfaqëson një fije, që na lidh së bashku në këtë tapiceri të ndërlikuar të jetës, dhe unë jam thellësisht mirënjohës për këtë ndjenjë të komunitetit.
Për fat të mirë, gruaja ime jashtëzakonisht e mençur, Dusita, propozoi një zgjidhje të shkëlqyer: të përmbledh pikat kryesore të jetës dhe punës sime në një postim të vetëm tremujor. Mendova se sugjerimi i saj ishte po aq i vlefshëm sa shumë kontribute të tjera në jetën tonë, dhe kështu, ja ku jemi.
Në këtë përditësim përurues, jam i emocionuar të ndaj disa ngjarje kyçe dhe lajme emocionuese nga dy muajt e fundit. Ndoshta më drithëruesja nga të gjitha është botimi i ardhshëm i librit tim, një punë dashurie, që ka qenë një kohë e gjatë në përgatitje. Është një përpjekje unike – një bashkëpunim i ngushtë përkthimi me Frederic Turner, një poet i jashtëzakonshëm, talenti i të cilit njihet globalisht.
Botuar nga Syracuse University Press, ky nuk është thjesht një libër, por dy! Ato përfshijnë një përmbledhje poezish, disa prej të cilave mund t’ju kenë pëlqyer më parë, të shkruara kryesisht në anglisht – gjuha ime e zgjedhur e shprehjes letrare. Nga data 16 tetor e tutje, ky libër do të jetë i disponueshëm në internet dhe në libraritë kryesore në të gjithë SHBA dhe në mbarë botën.
Një tjetër ngjarje kryesore që ka shënuar këtë vit ishte udhëtimi im në Kubën e gjallë dhe të bukur. Ishte një nder të takoja dhe t’i bëja homazhe Alex Pausides, një prej poetëve më të mëdhenj të gjallë në botë, dhe të kisha privilegjin të takoja Ministrin e Kulturës së Kubës, Alpidio Alonso Grau, një poet i përulur dhe i talentuar vetë.
E ardhmja gjithashtu premton, pasi mezi pres vizitën time të ardhshme në Itali, ku do të rilidhem me miq të dashur dhe do t’i bëj homazhe poetes së njohur italiane, Angela De Leo.
Në këtë postim do të zbuloni edhe frytet e bashkëpunimeve të mia me revista të njohura letrare që kanë botuar përkthimet e leksionit të parë mbi Teorinë e Protonizmit. Ky leksion është planifikuar të botohet vitin e ardhshëm si libër, i përkthyer në më shumë se 20 gjuhë. Çdo gjuhë do të ketë një faqe të dedikuar që paraqet revistën, revistën ose gazetën letrare që e botoi atë, dhe më e rëndësishmja, përkthyesit e talentuar që e bënë të mundur.
Kam pasur kënaqësinë të lexoj përkthime dhe recensione të veprave të mia të kompozuara nga figura të shquara letrare si Nuria Jui-ling Chien, Keshab Sigdel, Frank Shkreli, Shefqet Dibrani, Emrije Krosi, Shpendi Topollaj, e të tjerë. Kontributet e tyre janë të paçmueshme dhe të vlerësuara thellësisht.
Unë jam gjithashtu i përulur që jam paraqitur në një libër të rëndësishëm të shkruar nga Dr. Rainer Schulte me titull, “Qendra për Studimet e Përkthimit; Një histori“. Është një nder të jem i lidhur me një institucion kaq të vlerësuar dhe të vlerësohem për kontributin tim në botën letrare.
Për më tepër, i jam mirënjohës për certifikatën e mirënjohjes që mora nga redaksia e gazetës së nderuar kulturore “Rrenjet”, me qendër në Romë.
E fundit, por jo më pak e rëndësishme, do të doja të shprehja vlerësimin tim të përzemërt për mikun tim, poetin Wayne Miller, për fjalët e tij të mira dhe shumë më tepër.
Ka shumë më tepër që do të doja të ndaja me ju, por mjerisht, kufizimet e kohës janë të pamëshirshme. Të jeni të sigurt, secili prej jush, me emër apo pa emër, zë një vend të veçantë në zemrën time. I jam borxhli të gjithë atyre që kanë dhënë mbështetjen dhe njohjen e tyre për përpjekjet e mia letrare. Së bashku, ne përpiqemi ta bëjmë botën pak më të mirë përmes fuqisë së fjalëve.
Me mirënjohjen më të thellë,
Gjeka
