Zymer Mehani
Kënga “Besa-Besë” është një himn i pavdekshëm i dashurisë dhe besëlidhjes ndaj Kosovës. Ajo është më shumë se thjesht një këngë; ajo është një deklaratë e fuqishme e identitetit dhe përkushtimit ndaj atdheut.
Titulli i këngës, “Besa-Besë”, është një koncept shumë i rëndësishëm në kulturën shqiptare. Besa është një fjalë që përkthehet si “besë”, por ka një kuptim më të thellë dhe më të gjerë. Ajo përfaqëson një kod moral dhe etik që përfshin nderin, besnikërinë dhe përkushtimin ndaj të tjerëve dhe ndaj vetes.
Kënga fillon me frazën “Besën e kem dhanë për Kosovë do të desim të tanë”, që shpreh një përkushtim të thellë dhe të pandalshëm ndaj Kosovës. Kjo është një deklaratë e fuqishme e dashurisë dhe përkushtimit ndaj atdheut, e cila është e përhershme dhe e pavdekshme, ashtu siç është edhe kënga.
“Besa-Besë” është një këngë që flet për forcën e karakterit dhe vullnetit të njeriut për të mbrojtur dhe ruajtur atë që është më e shtrenjtë për të: lirinë, identitetin dhe atdheun. Ajo është një këngë që nuk vdes kurrë, sepse ajo përfaqëson vlerat e përjetshme të kombit: dashurinë, besën dhe përkushtimin ndaj atdheut.
Përfundimisht, “Besa-Besë” është më shumë se thjesht një këngë. Ajo është një simbol i fuqishëm i dashurisë dhe përkushtimit ndaj Kosovës, që do të vazhdojë të jehojë në zemrat dhe mendjet e njerëzve për breza të tërë. Ajo është një këngë që s’vdes kurrë.
Kënga “Besa-Besë” është një himn patriotik në Kosovë dhe është krijuar nga Prof. Ramadan Sokoli, një figurë e shquar e kulturës shqiptare dhe muzikës etnomuzikologjike. Ai ka kontribuar në shumë fusha të kulturës shqiptare, duke përfshirë krijimin e këngëve popullore dhe studimin e traditës muzikore shqiptare.
Historia e këngës “Besa-Besë” është mjaft interesante dhe paraqet një rast ndoshta unikal në tërësinë e këngëve lirike, jo vetëm shkodrane, por mbarëshqiptare. Kënga u bë himn i luftës patriotike të shqiptarëve të Kosovës, kundër pushtimit serb, edhe pse kur u krijua nga Prof. Ramadan Sokoli në fund të viteve ’40 të shekullit të kaluar, ai nuk e kishte parashikuar aspak se kjo këngë do të merrte këtë rol.
Kënga “Besa-Besë” është një shembull i fuqishëm i konceptit të “besës” në kulturën shqiptare, i cili përfaqëson një kod moral dhe etik që përfshin nderin, besnikërinë dhe përkushtimin ndaj të tjerëve dhe ndaj vetes. Kënga shpreh një përkushtim të thellë dhe të pandalshëm ndaj Kosovës dhe lirisë.
Po, ka disa versione të tjera të këngës “Besa-Besë”. Një prej tyre është interpretuar nga Ilir Shaqiri. Ky version është një tjetër interpretim i fuqishëm i këngës, i cili vazhdon të jehojë në zemrat dhe mendjet e njerëzve.
Gjithashtu, ka pasur raste kur kënga është kënduar nga tifozët në ndeshje sportive, siç është rasti me ndeshjen e “Shkendijës” kundër “Metalurgut”, ku 16,000 tifozë kënduan “Besa-Besë” në stadium.
Kënga “Besa-Besë” ka arritur të prekë shumë njerëz dhe ka inspiruar shumë versione të ndryshme, por mesazhi i saj i fuqishëm i dashurisë dhe përkushtimit ndaj Kosovës mbetet i pandryshuar. Ajo vazhdon të jetë një simbol i fuqishëm i identitetit dhe përkushtimit ndaj atdheut.
Pra, “Besa-Besë” është më shumë se thjesht një këngë. Ajo është një simbol i fuqishëm i dashurisë dhe përkushtimit ndaj Kosovës, i cili do të vazhdojë të jehojë në zemrat dhe mendjet e njerëzve për breza të tërë.
Vetë autori i kësaj kënge të bukur, Prof. Ramadan Sokoli, është shprehur kështu:
“Pasi kisha shkruar disa këngë në fund të viteve ’30 – ’40 e më tej, ndër të tjera, shkrova edhe këtë këngë:
Me shami xhamadan të kuq,
Nuk të zenka po të bika ngusht.
Refreni: Ku je rrit – o lulja me erë
Bukur – o, fol me gojë nji herë.
Syni zi plot me shkëndija
Buzën kuq, gjak si qershia.
Refreni: Ku je rrit – o lulja me erë
Bukur – o, fol me gojë nji herë”.
Ky ësht varianti i parë i këngës së vetë autorit.
Kënga, për herë të parë është kënduar në një dasmë, pastaj është përhapur gjithandej, veçanërisht në Radio-Tirana. Më vonë është kënduar dhe inçizuar në Radio-Tirana, në interpretimin e grupit të studentëve të Institutit të Lartë të Arteve “Na bashkoi kënga popullore”, etj.
Versioni më i përhapur në Kosovë i kësaj kënge është ky që po e sjellim në vazhdim të shrimit tone:
Besa besë
Besën ta kam dhanë x2
Për Kosovë
Jetën dojm me dhanë x2
Ref… x2
Ku m’je nis moj
Lulja me erë
Bukur o
Fol e qesh niher
Merr gjergjef
Lula tuj qendisë x2
Thonë se m’je
Shqipja e lirisë x2
Ref…x2
Ku m’ je nis moj
Lulja me erë
Bukur o
Fol e qesh niher
Me gjergjef
Xhamadan prej arit x2
Të duam Kosovë
Sikur syt e ballit x2
Ref…x2
Ku m’ je nis moj
Lulja me erë
Bukur o
Fol e qesh niher
