Prof. dr. Sadri Rexhepi
Monografia e publicistit Zymer Mehani “Idriz Pllana-mësues dhe atdhetar i denjë”, i dedikohet mësimdhënësit Idriz Pllana, rolit dhe veprimtarisë së tij arsimore dhe atdhetare.
Nga pena e shkrimtarit Mehani, arsimtari Idriz Pllana shfaqet si një figurë e rëndësishme për fshatin Halabak dhe shkollën e Tërrnavës, i cili rrjedh nga familja Pllana e Halabakut, që ishte një familje atdhedashëse në periudhat e ndryshme historike, duke mos reshtur së përpjekuri për liri dhe drejtësi.
Mësuesi Idriz Pllana, sipas ish-nxënësit të tij, e më pas edhe koleg, (ZM) duket si një personalitet i cili ka patur një ndikim të madh në rrethin shoqëror dhe te nxënësit e tij. Në këtë prizëm, nga lupa e shkrimtarit Mehani, ai paraqitet si një edukator i pasionuar dhe një udhëheqës i aftë, i cili ka dhënë një kontribut të rëndësishëm në edukimin e brezave të shumtë.
Përmbledhtazi, disa nga vetitë e arsimtarit Idriz Pllana si mësimdhënës, sipas autorit Zymer Mehanijanë:
1. Përkushtimi për arsimimin: Mësuesi Idriz Pllana ka treguar përkushtim të madh ndaj arsimimit dhe edukimit të nxënësve. Dëshira për të ofruar një arsim cilësor është evidente në rrugën e tij të gjatë shkollore dhe profesionale për 44 vjet radhazi, sa punoi në arsim, deri në pensionim (janar 2024).
2. Krijimi i një mjedisi të sigurt dhe mbështetës: Ai, nga pena e shkrimtarit Mehani është përshkruar si një mësues që krijonte një atmosferë mikpritëse dhe mbështetëse për nxënësit e tij. Kjo ka ndihmuar në ndërtimin e një ndjenje bashkëpunimi dhe respekti në klasë.
3. Dëgjues i mirë dhe ndihmues: Mësuesi Idriz Pllana është përshkruar si një dëgjues i mirë dhe i kujdesshëm ndaj problemeve dhe shqetësimeve të nxënësve. Ky aspekt ka ndihmuar në krijimin e një lidhjeje të fortë mësimore dhe në përmirësimin e kujdesit ndaj çdo nxënësi.
4. Ndihma në zhvillimin personal dhe profesional të nxënësve: Përmendet se shumë nxënës të tij kanë arritur sukses në fusha të ndryshme pas përfundimit të shkollës. Kjo tregon për një ndikim pozitiv të mësuesit Idriz Pllana në zhvillimin e tyre personal dhe profesional.
5. Bashkëpunimi dhe respekti ndaj kolegëve: Mësuesi Idriz ka pasqyruar një qëndrim të hapur ndaj bashkëpunimit dhe vlerësonte kontributin e kolegëve. Sipas autorit Mehani, kjo sjellje ka ndihmuar në krijimin e një ambienti shkollor më të pasur dhe më të përmirësuar.
Këto vlera tregojnë se historia e mësuesit Idriz Pllana vazhdon të jetë një frymëzim për brezat e rinj dhe një testament i arritjeve në fushën e arsimit dhe edukatës në vendlindjen e tij dhe më gjerë.
S’domend se autori me një përkushtim të veçantë është përpjekur taportretizojëarsimtarin e tij Idriz Pllana. Ne do t’i përmendim disa elemente:
1. Përkushtimi ndaj së vërtetës: Autori thotë se është përpjekur të paraqesë të gjitha faktet dhe dëshmitë e disponueshme në mënyrë të sinqertë dhe të vërtetë. Ky përkushtim ndaj sinqeritetit dhe objektivitetit vë në dukje seriozitetin e autorit në portretizimin e mësuesit Idriz Pllana.
Veç tjerash, në monogarfinë në fjalë autori mehani ka shkruar edhe për “Sfidat dhe vështirësitë e shkollës fillore të Tërrnavës gjatë viteve ’80 dhe puna atdhetare e mësuesit Idriz Pllana me shokë,” ku flitet për një periudhë të vështirë dhe të ngarkuar me sfida në fushën e arsimit në Kosovë gjatë viteve ’80.Teksti përshkruan një kohë ku shkolla shqipe ishte nën presionin e një fushate të egër serbe kundër arsimtarëve, nxënësve dhe prindërve shqiptarë.
Sfidat e përballuara nga mësuesi Idriz Pllana dhe kolegët e tij tregojnë për guxim dhe përkushtim në mbrojtje të arsimit shqip dhe kulturës kombëtare në një mjedis, në periudhën e dhunshme dhe diskriminuese, e që mësuesi Idriz Pllana nuk pranoi të thyhej nga presioni, por vazhdoi përpjekjet për të mbajtur lart flakadanin e diturisë dhe përkushtimin ndaj arsimimit të nxënësve shqiptarë. Ai kundërshtoi hapur ndaj ndryshimeve në programet mësimore dhe përpjekjeve për të eliminuar përkujdesjen për historinë dhe kulturën shqiptare nga arsimi.
Tregimi për luftën e mësuesit Idriz Pllana kundër presionit serb dhe përpjekjeve për të ndryshuar përmbajtjen e arsimit paraqet një portret të frymëzuar dhe të guximshëm të një mësuesi që ruan vlerat dhe identitetin kulturor në një periudhë të vështirë politike dhe shoqërore.
Kjo histori ndihmon lexuesin të kuptojë se sa e rëndë ishte situata për arsimin shqip në ato vite dhe si individët, siç ishte Idriz Pllana, u përballën me sfida dhe vështirësi në mbrojtje të të drejtave dhe vlerave të tyre.
Autori Zymer Mehani përcjell mirë ngjarjet dhe përpjekjet e mësuesitIdriz Pllana në një periudhë kritike të historisë së Kosovës, kur dihet se edhe historia e shkollës fillore të Tërrnavës gjatë viteve ’90 pat hasur në sfida dhe vështirësitë mëdha, ngase shqiptarët dhe shkolla shqipe, megjithatëmbijetuan nën regjimin serb. Përshkrimi i peripecive të ndryshme dhe veprimeve të kombëtare që ndërmorën arsimtarët shqiptarë tregon për një rezistencë të palëkundur ndaj përpjekjeve të pushtetit serb për të zhbërë arsimin shqip dhe të marginalizojë shqiptarët.
Në këtë periudhë, pushteti serb mori masa të ashpra kundër shkollave shqipe dhe mësimdhënësve, duke iu mohuar financimet, duke ndaluar aplikimin e ligjeve të përdorura nga shkollat shqipe, dhe duke ushtruar presion mbi arsimtarët për të ndryshuar planprogramet dhe tekstet mësimore në përputhje me synimet serbe. Përveç kësaj, ndryshimet ligjore dhe masa të tjera diskriminuese synonin të pengonin zhvillimin dhe mbijetesën e arsimit shqip.
Gjatë kësaj periudhe, mësuesit dhe arsimtarët shqiptarë treguan guxim dhe vendosmëri në mbrojtje të arsimit shqip dhe identitetit kombëtar. Ata rezistuan ndaj presioneve për të ndryshuar mësimdhënien në gjuhën dhe planprogramet serbe dhe mbetën të devotshëm ndaj arsimit shqip, pavarësisht vështirësive materiale dhe mungesës së mbështetjes financiare nga qeveria serbe.
Mobilizimi i shkollave shqipe për rezistencë kundër sistemit serb të arsimit tregoi për një koordinim dhe bashkëpunim të arsimtarëve dhe drejtuesve arsimorë për të mbajtur gjallë arsimin shqip në kushte të okupimit. Këto përpjekje dhe organizata të ndryshme arsimore luajtën rol kyç në ruajtjen dhe zhvillimin e arsimit shqip në kohërat më të vështira.
Ndarja e shkollës shqipe nga sistemi arsimor i Serbisë në vitin 1992 shënon një hap të rëndësishëm drejt pavarësisë së arsimit shqip në Kosovë. Ky ndryshim i bëri shkollat shqipe të pavarura nga ndikimi i Serbisë dhe u krijua një sistem i ri arsimor në harmoni me Kushtetutën e Republikës së Kosovës. Masa të tjera diskriminuese dhe represive vazhduan, por mësuesi Idriz Pllana dhe kolegët e tij vazhduan të rezistojnë ndaj tyre.
Përtej vështirësive dhe sfidave, historia e shkollës fillore të Tërrnavës gjatë viteve ’90 shfaq një rezistencë thelbësore ndaj politikave diskriminuese, duke theksuar vendosmërinë dhe devotshmërinë e arsimtarëve dhe komunitetit shqiptar për të mbajtur gjallë arsimin shqip dhe identitetin kulturor.
Autori Mehani përshkruan edhe periudhën e viteve ’90 në Kosovë, në veçanti fokusohet në rezistencën dhe funksionimin e shkollës shqipe në kushtet e okupimit serb.
Në vijim, autori Zymer Mehani do të flasë edhe për largimin nga shtëpitë, strehimin në vende të tjera, pasojat e luftës, kthimin dhe ndërtimine godinës së re shkollore në Tërrnavë, sepse, më 18 prill 1999, fshatarët e Tërrnavës, Bellopojës dhe Halabakut u larguan nga shtëpitë e tyre për të shpëtuar nga reprezaljet e forcave serbe. Ndër ata ishin disa heronj që u vranë duke mbrojtur popullsinë civile. Lufta pati dëmtuar shkollën e Tërrnavës, duke e bërë të jofunksionale dhe duke vjedhur arkivën me dokumente të vlefshme. Pas përfundimit të luftës, popullsia fillon të kthehet në shtëpitë e tyre të shkatërruara.
Me ndihmën e shoqatave dhe organizatave ndërkombëtare, si Shoqata Hebreiko-Amerikane dhe Qeveria Japoneze, u ndërtua një godinë e re shkollore në Tërrnavë. Kjo iniciativë u mbështet nga drejtori i shkollës, Osman Zeqiri, dhe arsimtarë të tjerë. Godina e re kishte sallë mësimi, bibliotekë, dhe kabinete të ndryshme. Kjo u bë një hap i rëndësishëm drejt rindërtimit të jetës dhe arsimit pas periudhës së luftës.
Gjatë viteve 1990-1999, shkollat shqipe u shpërbënen dhe u ndalua shkollimi në shqip. Shqiptarët e Kosovës përjetuan persekutime dhe dhunë nga forcat serbe. Për fat të mirë, shkollat shqipe mbetën qendra e rezistencës dhe e ruajtjes së identitetit kombëtar. Në këtë periudhë të vështirë, shkollat shqipe u bënë trampolinë për zhvillimin e mëtejshëm të arsimit dhe shpërndarjen e vlerave kulturore në shoqëri.
Të gjitha këto etapa i përshkoi me punë dhe angazhim arsimtari idriz Pllana, të cilit autori Mehaniia paraqet një portret të nderuar dhe të respektuar prej mësuesi të denjë, si një edukator që ka kaluar shumë sfida dhe vështirësi gjatë karrierës së tij, veçanërisht në periudhën e luftës në Kosovë.
Përshtypje e përgjithshme: Monografia shfaq respekt dhe admirim për mësuesin Idriz Pllana, duke e prezantuar atë si një figurë të ndritur në arsimin shqiptar. Përdorimi i fjalëve pozitive dhe ngjarjet e përshkruara theksojnë kontributin dhe guximin e tij në shkollimin e nxënësve në periudhën e vështirë të luftës.
Roli i Mësuesit: Monografia paraqet rolin e rëndësishëm që ka luajtur mësuesi Idriz në formimin dhe edukimin e nxënësve të tij. Ai shfaqet si një mësues i përkushtuar dhe i motivuar, i cili ka qëndruar pranë nxënësve të tij edhe në momentet më të vështira.
Ndikimi i Luftës në Arsim: Përmendet se mësuesi ka pasur sfida të mëdha duke përballur situatën e vështirë në Kosovë gjatë luftës. Kjo flet për ndikimin e ngjarjeve historike në fushën e arsimit dhe për sfidat që edukatorët dhe nxënësit kanë përjetuar gjatë kohës së luftës.
Dëshira për Liri dhe Pavarësi: Përmendet se mësuesi Idriz Pllana ka pasur një rol të rëndësishëm në arsimimin e nxënësve për dëshirën e tyre për liri dhe pavarësi. Kjo thekson rëndësinë e arsimit në formimin e një brezi të ri të përgatitur për të ndikuar në të ardhmen e vendit.
Fokus në Gjuhën Shqipe: Monografia paraqet vlerësimin për kontributin e mësuesit Idriz Pllana në ruajtjen dhe promovimin e gjuhës shqipe në arsim. Ky aspekt thekson një pjesë të rëndësishme të identitetit dhe trashëgimisë kulturore.
Rinia dhe Arsimi: Përmendet se mësuesi Idriz ka ndikuar në rritjen dhe arsimimin e brezave të rinj, duke i përgatitur ata për sfida të ndryshme dhe duke kontribuar në formimin e tyre profesional.
Në përgjithësi, kjo monografi paraqet një portret të pasur dhe të thelluar të një mësuesi të shquar, i cili ka lënë gjurmë pozitive në arsimin dhe shoqërinë.
Kjo monografi ofron një përshkrim të pasur dhe emocional të pervojave shkollore të mësuesit Idriz Pllana. Autori shpalos një nostalgji të thellë për kohën e fëmijërisë dhe shkollës, duke përdorur një gjuhë të pasur dhe imazhe poetike për të bërë lexuesin të ndjehet pjesë e kujtimit.
Mësuesi Idriz Pllana është paraqitur si një figurë e rëndësishme dhe frymëzuese, e cila ka lënë një ndikim të thellë në jetën e nxënësve. Emocionet dhe kujtimet pozitive lidhur me shkollën dhe mësuesit e shpalosin rëndësinë e edukatës dhe ndikimit pozitiv të mësuesve në zhvillimin e nxënësve.
Përshkrimi i atmosferës së mirë mësimore dhe bashkëpunimit mes nxënësve dhe mësuesve bën që lexuesi të kuptojë se kjo nuk ishte thjesht një periudhë e shkollës, por një kohë e mbushur me vlera dhe lidhje njerëzore.
Në faqe të monografisë do të ndeshim edhe në aftësitë komunikuese të mësuesit Idriz Pllana. Lexuesi merr një pamje thelbësore rreth rëndësisë së komunikimit në procesin mësimor dhe impaktin që ka mbi nxënësit. Përshkrimi i mënyrës se si mësuesi i përdor një larmi elementësh në komunikim, duke përfshirë fjalën, gjestet, shprehjet e fytyrës, dhe komunikimin me shkrim, e bën të qartë se ky ishte një mësues i përkushtuar dhe i vetëdijshëm për rolin e tij.
Gjithashtu, shpalosja e rëndësisë së sjelljeve etike dhe aftësive profesionale të mësuesit lidhet me krijimin e një mjedisi mësimor pozitiv dhe nxitjen e një marrëdhënie progresive mes mësuesit dhe nxënësve.
Përfundimi shprehet me një përkushtim ndaj vendlindjes, shkollës dhe mësuesve, duke theksuar se çdo arritje personale dhe profesionale autori Zymer Mehaniia dedikon vendlindjes dhe mësuesve të tij të ndritur.
Falënderim ndaj ndihmës: Autori falënderon ata që e kanë ndihmuar në përpilimin e librit, veçanërisht mësuesin Idriz Pllana dhe familjen e tij për ndihmën e ofruar. Kjo shpreh një kulturë të mirënjohjes dhe bashkëpunimit në procesin e krijimit të librit.
Autori përmend se monografia mbështetet kryesisht në burimet e arkivit të shkollës dhe dosjen personale të mësuesit Idriz. Kjo tregon për përpjekjet për të përdorur burime autentike.
Kohërat e vështira: Autori thekson se mësuesi Idriz Pllana ka punuar në një periudhë të vështirë ekonomike dhe politike në Kosovë, duke rënë ndesh me sfidat e kohës. Kjo shton rëndësinë e arritjeve të tij në kushte të kufizuara.
Libri përfundohet me falënderime ndaj Zotit dhe të gjithë atyre që kanë kontribuar në realizimin e librit. Kjo përfundim shfaq respektin dhe mirënjohjen e autorit ndaj të gjithë atyre që kanë bërë të mundur realizimin e ideve në një produkt përfundimtar.
