Zymer Mehani
Sot,më 1 gusht 2024, vizituam Galerinë e Arteve në Podujevë, ku për disa ditë me radhë është e hapur ekspozita “Rrënjët e Llapit-Etnografi e Gjallë”, e përkrahur nga Komuna e Podujevës, përkatësisht nga Drejtoria Komunale për Kulturë, Rini dhe Sport të kësaj komune. Patëm rast të njihemi më detalisht rreth ekspozite nga miqtë tanë të palodhshëm, z. Nebih Balaj, udhëheqës i SHKA “Flaka e Llapit” dhe themelues i Muzeut të Qytetit; Arsim A Bajrami, veprimtar e kantautor dhe nga Avni salihu e Skënder Emini, anëtarë të SHKA “Flaka e Llapit”, që i falënderojmë sinqerisht për shpjegimet e rastit dhe për mikpritjen e ngrohtë.
Vizitimi i ekspozitës “Rrënjët e Llapit – Etnografi e Gjallë” në Galerinë e Arteve në Podujevë ishte një përvojë që na riktheu në thellësitë e trashëgimisë sonë kulturore dhe na bëri të ndjehemi krenarë për rrënjët tona. Kjo ekspozitë, e kuruar me mjeshtëri dhe dashuri, na tregoi historinë dhe traditat e Llapit përmes një përzierje të veçantë të artit dhe etnografisë.
Këtë ekspozitë, veç banorëve të Llapit, këto ditë poe vizitojnë edhe shumë mërgimtarë, që tani janë në pushime në vendlindje, por edhe ndërkombëtarët (anglezë, amerikanë e të tjerë), te të cilët po zgjon kurreshtje të theksuar etnografia e kësaj zone të Kosovës.
Etnografia e Llapit, vërtet është një pasqyrë e pasur e trashëgimisë kulturore dhe historike të rajonit. Kjo etnografi ndriçon mënyrat tradicionate të jetës së banorëve të këtij rajoni, përfshirë zakonet, veshjet, festat dhe ritualet e tyre. Ajo përshkruan edhe aspektet e arkitekturës tradicionale, muzikës popullore, artizanatit dhe kulinarisë, duke nxjerrë në pah diversitetin dhe autenticitetin e kulturës së Llapit. Përmes kësaj etnografie, vizitorët dhe studiuesit mund të kuptojnë më thellë identitetin dhe trashëgiminë kulturore të popullit të Llapit, duke ruajtur kështu historinë dhe traditat e tyre të çmuara për brezat e ardhshëm.
Në hapësirën e galerisë, sapo hynim, na mirëpritnin veshjet tradicionale të zonës, të cilat ishin ekspozuar me një estetikë të lartë. Çdo detaj, nga ngjyrat e pasura deri te qëndisjet delikate, tregonte përpunimin e kujdesshëm dhe mjeshtërinë e dorës së artizanëve tanë të hershëm. Këto veshje ishin një dëshmi e qartë e pasurisë kulturore dhe artistike të Llapit, duke na kujtuar se çdo fije e përdorur kishte një histori dhe një simbolikë të veçantë.
Ekspozita vazhdonte me objekte të përditshme, që nga veglat e punës deri te enët e kuzhinës, të cilat na dhanë një pamje të qartë të jetës së përditshme në të kaluarën. Çdo objekt ishte një fragment i vogël i historisë, duke treguar për mënyrën se si njerëzit tanë jetonin, punonin dhe festonin. Veglat bujqësore, për shembull, na kujtonin përkushtimin dhe punën e palodhshme të bujqve tanë, ndërsa enët e kuzhinës na përçonin aromën e ushqimeve tradicionale që mbushnin shtëpitë e paraardhësve tanë.
Një pjesë e veçantë e ekspozitës ishte e dedikuar artit dhe muzikës, ku instrumentet tradicionale dhe fotografitë e ansambleve folklorike na përshëndetën me një ndjesi të ngrohtë dhe nostalgjike. Kjo ishte një kujtesë se kultura jonë nuk ishte vetëm në objektet e përditshme, por edhe në këngët, vallet dhe festat që bashkonin komunitetin.
Gjithashtu, ne patëm kënaqësinë të falënderojmë Nebih Balajn, një aktivist i palodhshëm dhe udhëheqësi i SHKA “Flaka e Llapit”, për përkushtimin e tij të jashtëzakonshëm në mbajtjen gjallë të kësaj trashëgimie të çmuar. Pa përpjekjet e tij dhe të organizatës që ai udhëheq, shumë nga këto thesare do të kishin mbetur të panjohura për brezat e rinj. Ai dhe ekipi i tij kanë bërë një punë të lavdërueshme në ruajtjen dhe promovimin e kulturës dhe historisë së Llapit, duke e bërë atë të qasshme për të gjithë ne.
Ekspozita “Rrënjët e Llapit – Etnografi e Gjallë” nuk është vetëm një shfaqje e objekteve të së kaluarës, por një urë që lidh brezat dhe që na kujton rëndësinë e ruajtjes së identitetit tonë. Kjo përvojë na bëri të reflektojmë mbi rrënjët tona dhe të vlerësojmë trashëgiminë e pasur që kemi.
Një falënderim i veçantë shkon për Nebih Balajn dhe të gjithë ata që kontribuojnë për të mbajtur gjallë këto vlera të çmuara kulturore.
