[ Libra NëLinjë ]
Zymer Mehani
Shkëputur nga libri: “Shtetndërtimi i Kosovës gjatë shek. XX–XI (Kulturë, arsim dhe histori)”, Sesioni i Dytë, Fushë-Kosovë, 2025
Shkrimi i Enver Halimit, “Memorie lufte”. i përfshirë në librin e lartcekur, botuar në në Fushë-Kosovë, më 2025, përfaqëson një dëshmi të rëndësishme mbi një periudhë thelbësore të historisë së Kosovës: kohën e shtypjes serbe, organizimit qytetar dhe lindjes së strukturave që do ta çonin vendin drejt çlirimit dhe më pas drejt shtetndërtimit. Teksti i tij nuk është thjesht një rrëfim personal; ai është një fragment i gjallë i historisë së Llapit dhe i përpjekjes së njerëzve të zakonshëm për të mbijetuar, për t’u organizuar dhe për t’i shërbyer vendit në çaste të jashtëzakonshme.
Nëpërmes kujtimeve të tij, Halimi sjell atmosferën e zymtë të viteve ’90, kohë kur frika dhe pasiguria ishin bërë përditshmëri. Ai e nis rrëfimin me përvojat e tij në shërbimet shëndetësore, ku u ballafaqua me rastet e para të helmimeve dhe me mobilizimin e mjekëve, infermierëve dhe vullnetarëve që ofronin ndihmën e parë në kushte të rënda. Episodet e përshkruara prej tij zbulojnë një realitet të harruar shpesh: rolin vendimtar të strukturave civile në mbajtjen e komunitetit gjallë, funksional dhe në përpjekje për t’i rezistuar presionit të vazhdueshëm të aparatit shtetëror serb.
Në këtë kontekst, shkrimi i Halimit fiton vlerë të veçantë sepse ai tregon si ndërvepronin njerëzit e thjeshtë me zhvillimet e mëdha politike. Udhëtimet e tij të rrezikshme nëpër fshatra, bartja e barnave dhe mjeteve mjekësore, kujdesi për të plagosurit, takimet me qytetarë të shqetësuar e të kërcënuar – të gjitha këto përbëjnë mozaikun e një rezistence që lindi nga vetë populli. Këto fragmente dokumentojnë jo vetëm veprimtari konkrete, por edhe shpirtin e kohës: solidaritetin, guximin, vendosmërinë dhe sakrificën.
Halimi si protagonist i këtyre ngjarjeve e thellon këtë dimension duke përshkruar momentet kur përplasjet me forcat serbe bëheshin të pashmangshme. Ai sjell skena ku rreziku ishte vetëm disa metra larg, ku kthesat e rrugëve, arat dhe malet e zonave të Llapit shndërroheshin në hapësira të tensionuara. Megjithatë, edhe në ato çaste të rënda ai vë në pah mënyrat e bashkëpunimit midis njerëzve, ndihmën reciproke dhe përpjekjen e vazhdueshme për të mbajtur gjallë dinjitetin njerëzor.
Një pjesë e rëndësishme e tekstit t[ Enver Halimit ka të bëjë me organizimin logjistik për Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës në Llap. Ai përshkruan furnizimin me ushqime, veshmbathje, pajisje, sjelljen e informacioneve dhe lëvizjet e domosdoshme në terren. Kjo pjesë e rrëfimit është veçanërisht e vlefshme sepse dëshmon rolin e civilëve në mbështetjen e strukturave të luftës, duke treguar se çlirimi ishte proces i gjerë, me shumë hallka, i cili tejkalonte kornizën e luftimit të drejtpërdrejtë.
E gjithë kjo e bën tekstin e Halimit një dokument që i kontribuon historiografisë së shtetndërtimit. Autori nuk përpiqet të krijojë heroizma artificiale; përkundrazi, ai e tregon luftën ashtu siç ishte: e vështirë, e rëndë, e mbushur me frikë dhe pasiguri, por edhe me një ndjenjë të fortë përgjegjësie dhe synimi të përbashkët. Kjo qasje e bën rrëfimin të sinqertë, të ndershëm dhe të dobishëm për studiuesit.
Nga ana tjetër, teksti mbart edhe sfida stilistike: fragmentarizim të episodave, ndërprerje të mendimeve, dendësi emrash pa elaborim të mjaftueshëm dhe herë-herë mungesë lidhjeje narrative. Megjithatë, këto elemente nuk e zbehin vlerën e materialit; përkundrazi, tregojnë spontanitetin e një dëshmie që ka ardhur nga terreni, e shkruar më së shumti si kujtesë e drejtpërdrejtë.
Në përfundim, shkrimi i Enver Halimit është një burim i vlefshëm për të kuptuar jo vetëm ngjarjet e atyre viteve, por edhe rolin e individëve brenda proceseve të mëdha historike. Ai na kujton se shtetndërtimi i Kosovës nuk është rezultat i një akti të vetëm politik, por përbërje e sakrificave të shumta, e punës së pandalshme dhe e ndërveprimeve të panumërta që kanë ndodhur në fshatra, odat e burrave, spitalet, rrugët e ngushta dhe malet e Llapit. Dëshmia e tij, e vendosur brenda vëllimit studimor, “Shtetndërtimi i Kosovës gjatë shek. XX–XI (Kulturë, arsim dhe histori)”, Sesioni i Dytë, Fushë-Kosovë, 2025, i jep këtij rrëfimi vendin e merituar në mozaikun e kujtesës historike të Kosovës.
