Gjuha e ADN-së

Në foto, motrat binjake: Detina & Argita Zalli, me origjinë nga Patosi i Fierit, që shkuan klandestinë me familjen në Angli kur ishin vajza të vogla, por i dhanë vetes kaq shumë në jetë, saqë kryen studimet e larta në universitete presitigjioze të botës, Harvard dhe Birmingham, dhe tani kontribuojnë në shoqëri me dijet shkencore në fushën e mjekësisë.

Detina Zalli

Në moshën 9-vjeçare, nuk kisha dëgjuar kurrë për Harvardin, Oksfordin apo Kembrixhin. Shqetësimi im i vetëm ishte të sigurohesha, që babai im të kthehej i sigurt në shtëpi. Lufta civile në Shqipëri në vitin 1997 më kishte trajnuar në mënyrë të pandërgjegjshme të bëhesha e patrembur dhe megjithatë e tmerruar.

Është e vërtetë që për një fëmijë nuk ka frikë më të madhe se humbja e prindit. Kështu, shpesh dilja fshehurazi nga shtëpia natën mes plumbave dhe granatave për ta kërkuar atë, babain tim, sepse gjetja e tij ishte dhurata më e mirë që mund të merrja.

Kjo ishte e vështirë ndonjëherë. Të kesh një binjake identike që të lexonte shumë mirë mendjen ishte një sfidë, kështu që më duhej të planifikoja lëvizjet e mia shumë shpejt, sepse ajo nuk do të më lejonte të largohesha nga shtëpia.

Situata po përkeqësohej, ndaj na u desh të largoheshim nga vendi. Së shpejti! Udhëtimi për në Britaninë e Madhe ishte shumë i vështirë, plot gënjeshtra, mafia, skafet, kamionët. Në mënyrë të ngjashme, përshtatja me një kulturë tjetër kishte sfidat e veta.

Shpejt përpara për 15 vjet më vonë.

Aplikova në Universitetin e Harvardit, ku bëra studimet postdoktorale dhe më pas u transferova në Oksford dhe Kembrixh. Megjithatë, në zemrën time, unë jam ende ai fëmija, që e sheh botën me ëndrra shumëngjyrëshe.

Shikimi i luftës në Ukrainë ka qenë veçanërisht i vështirë. Dhe me aq sa mundemi, ne po i ndihmojmë të gjithë studentët të regjistrohen në kurset STEM, që po bëjmë nëpërmjet organizatës sonë jofitimprurëse, We Speak Science (Ne flasim shkencë).

Mendoj se suksesi për mua nuk ka të bëjë me universitetin me të cilin punon, por me sa shumë po i jep shoqërisë dhe sa po bën për të tjerët.

Si nënë e dy djemve, unë do t’i mësoj fëmijët e mi, se nuk ka rëndësi se ku shkoni dhe çfarë bëni. Gjëja më e rëndësishme është t’i japësh shoqërisë, të jesh i lumtur dhe të kujtosh gjithmonë: Pa marrë parasysh se nga jeni, ne të gjithë flasim të njëjtën gjuhë: “Gjuhën e ADN-së!”

English

At 9 years old, I had never heard of Harvard, Oxford, or Cambridge. My sole concern was to ensure my father returned home safe. The civil war in Albania in 1997 had unconsciously trained me to become fearless and yet terrified.

It is true that for a child, there is no bigger fear than losing a parent. So, I would often sneak out of the house in the night among the bullets and grenades to look for him, my father, for finding him was the best present I could get.

This was difficult sometimes. Having an identical twin who would very well read your mind was a challenge, so I had to plan my moves very quickly, for she would not allow me to leave home.

The situation was getting worse, so we had to leave the country. SOON! The journey to the UK was very difficult, full of lies, mafia, speedboats, trucks. Similarly, adjusting to a different culture had its own challenges.
Fast forward to 15 years later.

I applied to Harvard University, where I did my postdoctoral studies, and then moved to Oxford and Cambridge. Yet, in my heart, I am still that child who sees the world with colourful dreams.

Watching the war in Ukraine has been particularly difficult. And as much as we can, we are helping all students to enrol in STEM courses that we are doing via our non-profit organisation, We Speak Science.

I guess success for me has nothing to do with the university you work with, but with how much you are giving to the society, and how much you are doing for others.

As a mom of two boys, I will teach my children, that it does not matter where you go and what you do . The most important things are to give to society, be happy, and always remember: No matter where you are from, we all speak the same language: “The Language of DNA!”