Skënder MULLIQI
Viti që po e lëm pas do të sjellë me vete shumë probleme të pazgjidhura sigurie dhe do të vendos themelet e shqetësimit dhe frikës për paqën dhe sigurinë botërore. Agresioni ushtarak i Rusisë në Ukrainë dhe lufta ndërmjet Izraelit dhe Hamasit, janë vatra të krizës botërore që do të përcaktojnë të ardhmen e mirë apo të keqe të Evropës. Dhe, mos të harrojmë së kemi krizën politike ballkanike si product i politikës hegjemoniste serbe, që më luftë të ndryshohen kufijt ekzistues të shteteve të rajonit, për realizimin megalloman dhe fashist të idesë për Serbi të Madhe. Komuniteti ndërkombëtar nuk ishte në gjendje të parandalon këto dy konflikte, u përcaktua që të dalin në krah njerës palë apo tjetër pjesmarrëse të luftës.
Kjo vetëm sa shkojë duke e acaruar situatën e paqës dhe të sigurisë në Evropë.Dihet së konfliktet më intenzitet të madh apo më të vogël dhe kohëzgjatja e tyre kan për burim interesat ekonomike dhe gjeostrategjike por edhe të karakterit fetar dhe kombëtar. Shembull të kësaj i kemi të gjitha luftërat e zhvilluara deri më sot.Shekulli 20-të solli luftëra që lanë gjurmë në njerëzimin, Lufta e Parë Botërore, Lufta e Dytë Botërore, Lufta e Ftoftë dhe kemi luftën locale më përmasa të përgjakshme në ish-Jugosllavi, dhe natyrisht konfliktet në Lindjën e Mesme. Mijëvjeçari i tretë solli luftën përsëri në Evropë, përmes konfliktit midis Federatës Ruse dhe Ukrainës, dhe riaktivizoi konfliktin e ngrirë midis Izraelit dhe Palestinës. Pavarësisht nëse konfliktet shihen si çlirimtare apo pushtuese, ato kanë të njëjtën bazë, nevojën për tregti të armëve, e cila rezulton në humbjen e jetëve njerëzore.
Pas Luftës se Dytës Botërore na u shfaqë Lufta e Ftoftë për rend të ri botëror. Rënia e Murit të Berlinit nënkuptojë fundin e tij, por mbeten te hapuara shumë pyetje. Bota hyri në fazën e Luftës se Ftoftë, të përballur ndërmjet dy qytetërimeve të botës demokratike dhe asaj komuniste të bllokut të Lindjës. Dy supërfuqitë erdhën në konflikt jo përmes luftërave, por elemeneteve te luftës rajonale në botë. E kishin Krizën Kubane, ku bota ishte në pragë të shkatërrimit bërthamor, e disa luftëra si në Vietnam, Kore, Afganistan dhe revolucionet në Hungari dhe Çekosllvaki e cila i ndau në dy shtete. Ai që i dha fund epokës se Luftës se Ftoftë ishte presidenti amerikan Ronald Regan, i cili BRSS e futi në të ashtuqujturen Lufta e Yjëve, ku Amerika do të mbetej si fuqia e vetme botërore.
Përfundimit të kësaj epoke i ndihmoj shumë Mihael Gorbaqov, i cili ishte për rrëzimin e Murit të Berlinit dhe për shpërbërjën e ish Bashkimit Sovjetik, duke u krijuar shtetet e reja. Siç po shihet nga zhvillimet e deritashme po ndodhë një luftë e heshtur për dominim, ku Rusia e Putinit përmës invazionit ushtarak në Ukrainë, po dëshiron kthimin e një epoke të perënduar duke pretenduar që interesat globale ti përshtat sipas nevojave të tij. Lufta në Ukrainë dhe lufta në Gaza, komentohet nga njohësit e qështjve ushtarake dhe politike si kthim në skenë të “Luftës se Dytë të Ftoftë”, e cila përfishin vendin e tretë më të madh Republikën Popullore të Kinës.Ne fakt lufta e ftoftë nuk përfundojë kurrë.
Në këtë trekëndesh është futur edhe Kina si supërfuqi, e cila së bashku më Rusinë po dëshirojnë të dominojnë shtetet Perëndimoare dhe Amerikën në Evropë.Putin nuk po ndalet në pretendimet e “botes ruse”, duke mbajtur pezull edhe Ballkanin përmes Serbisë në realizmin e “botes serbe”, për të futur nën juriidsionin serb pjesët e Malit ët Zi, BH dhe veriun e Kosovës.Amerikës dhe Evropës i mbetet detyrë e madhe në 2025 e tutje, që mos të lejohet kthimi retrograd i proceseve, duke e mbërthyer botën në një krizë të re, e cila mund të rezulton edhe më luftë bërthamore. Diktatorët njohin vetëm gjuhën e forcës, ata e përjashtojnë gjuhën e debatitit dhe dialogut si postulatet krysore të demokracisë liberale.
Ndryshimi më dhunë i kufijve ekzistues në Ballkan, nga Rusia dhe Serbia, do të thotë fillim i një lufte të re më përmasa shumë tragjike edhe për popujtë ballkanik. Shëmbja e murit ndryshoi tablonë gjeopolitike të botës, por jo në drejtim të arritjes së paqes dhe sigurisë botërore. E ardhmja do të sjellë dilema të reja dhe kërcënime sigurie, me pamje mbi mure të vjetra dhe të reja. Se a do të dalin parashikimet për paqe në botë, të presidentit të ri të Amerikës, Donald Trump, i cili edhe u zotua për ndaljën e luftën në Ukrainë dhe Gaza mbetet të shihet… Por, mos të harrojmë së edhe pak ditë sa kan mbetur të vitit 2024, si vakum mund të na sjellin të pa pritura.
