Zymer Mehani
Libri më i ri, “ÇASTE LIRIKE’’, i autorit Curri është i ndarë në tre cikle. Cikli i parë është i titulluar me titullin, “Ngrohem me vargje”, i dyti, me titullin “Lule për botën” dhe i treti me titullin, “Frymëmarrja e jetës”.
Tani do të analizojmë dhe komentojmë këto cikle me radhë:
1. “NGROHEM ME VARGJE…”
Ky cikël poezish i Fadil H. Currit përmban një gamë të gjerë temash dhe ndjenjash që përforcojnë identitetin, kulturën dhe vlerat kombëtare shqiptare. Cikli dhe vetë përmbledhja fillon me vargje që urojnë krijuesit dhe atdheun, ndërsa vijon me poezi që shpalosin dashurinë për letërsinë, historinë dhe natyrën. Autori shpreh respektin e tij për shkrimtarët dhe për atdheun nëpërmjet vargjeve të bukura dhe një shprehjeje të thellë emocionale. Cikli “NGROHEM ME VARGJE”, që është i pari i vëllimit poetik “ÇASTE LIRIKE” i poetit Curri, fillon me poezinë “MENDJENDRITURVE”, duke përshkruar poetët si bartës të një thesari të veçantë për shoqërinë. Ata përshkruhen si njerëz të përulur, por të pavarur, që japin kontribut të çmuar në botën e letërsisë. Në poezinë “SHKRIMTARI”, Curri e ngrit shkrimtarin në piedestalin e një burri që kontribuon për dijen dhe ngritjen e kombit, duke e përshkruar atë si një frymëzues të brezave të ardhshëm dhe si një shpirt i pavdekshëm i kombit. Vargjet në poezinë “VARGJE PËR DIELL” urojnë poetët dhe këndojnë për dashurinë që ata sjellin në zemrat e lexuesve, si dhe për përkushtimin e tyre ndaj artit dhe natyrës.
“PUNO E MËSO ME DASHURI” flet për përpjekjet dhe nevojën për punë të palodhshme dhe dashuri ndaj dijes dhe përsosmërisë në çdo fushë të jetës. Poezia “KULTURA ËSHTË VLERË” nënvizon rëndësinë e kulturës në çdo aspekt të jetës, duke e paraqitur atë si një udhërrëfyes për sjelljen e njerëzve dhe si një thesar që duhet të ruhet me kujdes. Në poezitë “URIME DITA E PAVARËSISË” dhe “LARTËSIA MBI DARDANI”, poeti shpreh respektin dhe dashurinë për vendin dhe historinë e tij, duke nderuar luftëtarët dhe gjithë ata që kontribuan në lirinë dhe pavarësinë e Kosovës. Poezitë “TE KROI I LOTËVE” dhe “NGROHEM ME VARGJE, N’ACARIN E DIMRIT” përshkruajnë emocionet dhe ndjenjat e thella të autorit ndaj fatkeqësive (dimrit metaforik), ndërsa “TË KUJTOJ, PRISHTINË” përshkruan dashurinë dhe lidhjen e thellë të poetit me qytetin e tij të rinisë.
Në poezitë “TA ZBUSIM VARFËRINË” dhe “PUNO E MËSO ME DASHURI”, Fadil H. Curri bën thirrje për solidaritet dhe ndihmë ndaj të varfërve, duke theksuar rëndësinë e bashkëpunimit dhe ndarjes së të mirave edhe shpirtërore, por edhe materiale me të tjerët, sidomos me ata që kanë nevojë. Përfundimi i poezive “BACË ANTONIT” dhe “URIME DITA E ALFABETIT, NË MANASTIR” përshkruan nderimin dhe respektin për personalitetet historike (siç është prof. Anton Çetta) dhe për ngjarjet e rëndësishme që kanë ndikuar në zhvillimin e kulturës dhe identitetit kombëtar shqiptar, (siç është Kongresi i Manastirit, kulindi alfabeti i gjuhës shqipe, më 1908). Në përgjithësi, cikli “NGROHEM ME VARGJE” përbën një portret të thellë dhe të ndjeshëm të ndjenjave, idealeve dhe vlerave kombëtare të autorit, duke sjellë një përkushtim të madh ndaj letërsisë dhe kulturës së tij.
2. Poezitë e ciklit të poezive të Fadil H. Currit, “Lule për botën” përshkruajnë emocione, ide dhe këndvështrime të ndryshme mbi temat e ndryshme shoqërore, historike dhe humaniste. Lule për botën mbarë”: Poezia fillon me një optimizëm për të ardhmen, duke e përshkruar një botë të këndshme dhe të qetë. Autori beson në fuqinë e këngës popullore për të sjellë gëzim dhe solidaritet mes njerëzve. “Nga trojet tona e deri në Indi” (NënëTerezës): Kjo poezi është një urim për punën humanitare të Nënë Terezës dhe ndihmën që ajo ka dhënë për të varfrit dhe të sëmurët në mbarë botën. “Nobelistja”: Edhe kjo poezi është një nderim për punën dhe gjakun e shpenzuar për të tjerët nga nobelistja, Nënë Tereza. “Fshatit tim (Mazgitit)”: Autori përshkruan dashurinë për fshatin Mazgit dhe një ndjenjë krenarie për trashëgiminë historike dhe kulturën e tij.
“Mantelbardhët”: Poezia përshkruan punën dhe dëshirën e mjekëve dhe infermierëve për të ndihmuar të tjerët, duke e konsideruar këtë si një detyrë dhe privilegj. “Presidentit në amshim”: Kjo është një poezi për Presidentin Ibrahim Rugova, e cila e përshkruan atë si një udhëheqës të dashur dhe të respektuar nga populli i tij. “Në gjuhën e idealizmit”: Poezia flet për rëndësinë e shkrimtarëve dhe poetëve në kultivimin e kulturës dhe shpirtit kombëtar, si dhe për përgjegjësinë e tyre për të shndërruar imagjinatën në vepra artistike. “Drejtpeshimi e ruan”: Kjo poezi flet për nevojën për drejtësi dhe paqe në shoqëri, duke e përshkruar këtë si një detyrë për çdo qytetar.
“Unë shoh mirë”: Poezia përshkruan dashurinë dhe admirimin për vendin dhe botën, duke e konsideruar vendlindje si një vend të bekuar dhe të mrekullueshëm për të jetuar. “Bota në poezi”: Kjo poezi përshkruan fuqinë dhe bukurinë e poezisë për të shprehur ndjenjat dhe ide të ndryshme në lidhje me botën. Këto poezi përmbajnë një shprehje të ndjeshme të ndjenjave dhe ideve të autorit në lidhje me botën dhe ngjarjet e saj, duke e sjellë atë në mënyrë poetike dhe të frymëzuar.
3. Cikli i poezive “Frymëmarrja e jetës” të poetit Fadil H. Curri është një shfaqje e ndjenjave dhe vlerave të theksuara kombëtare, historike dhe humaniste. Këtu janë disa analiza dhe komente për secilën poezi: “Jemi arbër në trojet tona”: Kjo poezi thekson ndjenjën e bashkësisë dhe identitetit kombëtar. Autori shpreh krenarinë për origjinën e tij shqiptare dhe përmend vlerat e lirisë dhe ndërlidhjes nëpërmjet këngës dhe solidaritetit. “Takimit të Tiranës” (Mitingut të poezisë): Poezia përshkruan një ngjarje ku poetët mblidhen për të shprehur 15 dashurinë dhe respektin për poezinë dhe për njëri-tjetrin.
Kjo ngjarje shihet si një rast i rëndësishëm për promovimin e kulturës dhe bashkëpunimit artistik. “Me përulje u lutemi ne”: Kjo poezi flet për reagimin dhe solidaritetin e popullit shqiptar gjatë një katastrofe natyrore, duke theksuar vlerat e ndihmës dhe bashkëpunimit në momente të vështira. “Traditë”: Poezia përshkruan një element tradicional të kulturës shqiptare, lojën e litarëve, si simbol i vlerave të lashta dhe të rëndësisë së trashëgimisë kulturore. “Mëmëdheu”: Kjo poezi shpreh një lidhje të thellë emocionale dhe spirituale me vendlindjen dhe kulturën e saj. Autori përshkruan ndjenjat e respektit dhe përkushtimit për vendin e tij. Sa duron pesha e shpirtit”: Poezia përshkruan betejën dhe vullnetin për të përballuar sfidat dhe vuajtjet, duke shprehur besimin në 16 forcën dhe mbijetesën e popullit shqiptar.
“Frymëmarrja e jetës”: Kjo poezi thekson rëndësinë e frymëmarrjes së jetës dhe vlerat e diellit si simbol i dritës, shpresës dhe energjisë së jetës. “Më thërrisnin trojet e atdheut”: Poezia përshkruan lidhjen e thellë emocionale dhe historike me trojet dhe historinë e kombit shqiptar, duke e ndjekur rrugën e shkëputur prej tyre dhe rikthimin në atdhe. 4. Përmbledhja e këtyre cikleve të poezive të poetit Fadil H. Curri, që përbën vëllimin poetik “ÇASTE LIRIKE” na sjell në një udhëtim emocional dhe intelektual në thellësitë e identitetit kombëtar, historisë, traditës dhe humanizmit. Nëpërmjet vargjeve të tij, Curri shpreh ndjenjat e përbashkëta të një populli të preokupuar nga tradita, historiku, dhe sfidat e sotme. Cikli “Lule për Botën”, thekson përmbushjen e një ëndrre të përjetshme për liri dhe solidaritet të popullit shqiptar, ndërsa “Në Gjuhën e Idealizmit” dhe “Frymëmarrja e Jetës” reflektojnë për përkushtimin ndaj vlerave intelektuale, morale dhe shpirtërore.
Në ciklin “Frymëmarrja e Jetës”, Curri thekson rëndësinë e frymëmarrjes së jetës dhe besimit në diellin si simbol i shpresës dhe energjisë së jetës. Ndërkohë, “Më Thërrisnin Trojet e Atdheut” përcjellë një thirrje të ndjenjës së thellë kombëtare dhe lidhjes me rrënjët e trashëgimisë shqiptare. Stili i poezive të poetit Fadil H. Curri është i përzier, duke përdorur një gjuhë të pasur dhe imazhe poetike të forta për të shprehur ndjenjat, mendimet dhe vizionin e tij. Nëpërmjet një stilizimi tërheqës dhe të qartë, ai arrin të përshkruajë thellësinë e emocioneve dhe ndjenjat e përbashkëta të popullit shqiptar. Gjuha e përdorur në poezitë e tij është e lirë, e qartë dhe e përshtatur me imazhet e fuqishme dhe simbolet që ai përdor. Ai shpesh përdor figuracionin poetik për të përshkruar historinë, traditën dhe ndjenjat e popullit, duke e bërë poezinë e tij tërheqëse dhe të frymëzuar nga ngjarjet reale dhe historike.
Porosia e tij në poezi përfaqësohet në thirrjet për liri, solidaritet dhe përkushtim ndaj vlerave njerëzore dhe kombëtare. Ai inkurajon popullin të qëndrojë i bashkuar dhe të kujdeset për njëri-tjetrin, duke theksuar rëndësinë e respektit ndaj trashëgimisë dhe identitetit kombëtar. Figuracioni poetik i Fadil H. Currit përshkruan peizazhe të bukura natyrore, ngjarje historike dhe ndjenjat e thella njerëzore në një mënyrë që shkëlqen në shpirtin e lexuesit. Përdorimi i simboleve dhe metaforave ndihmon në thellësinë dhe fuqinë e poezisë së tij, duke e bërë atë tërheqëse dhe frymëzuese për lexuesin. Përfundimisht, tre ciklet e vëllimit poetik “ÇASTE LIRIKE” të poetit Fadil H. Curri na japin një pamje të pasur dhe të thellë të historisë dhe identitetit të popullit shqiptar, ndërsa theksojnë rëndësinë e solidaritetit, kulturës dhe frymëmarrjes së jetës për përballimin e sfidave të jetës dhe përparimin shoqëror dhe kulturor.
