Prof. dr. Sabile Keçmezi-Basha
Thirrja për bashkim në emër të popullit
Në një kohë të mbushur me trysni, pasiguri dhe përçarje të qëllimshme, kur aparati shtetëror jugosllav përpiqej ta ndante popullin shqiptar përmes dhunës, mashtrimit dhe frikësimit, zëri i ndërgjegjes kombëtare nuk mungoi. Ai u artikulua qartë nga marksistë-leninistët e Kosovës, të tubuar rreth organit “Liria”, të cilët, përballë sfidave të shumta që rëndonin mbi shpatullat e popullit, u shndërruan në zë të kthjellët të orientimit politik, moral dhe shoqëror.
Duke pasur gjithmonë si pikënisje interesat e popullit punonjës dhe klasave të shtypura të shoqërisë, dhe mbi të gjitha interesin jetik të kombit shqiptar nën robëri, ata i qëndruan me përkushtim kauzës së drejtë për liri, barazi dhe vetëvendosje. Qëndrimi i tyre nuk ishte i ngurtë apo përjashtues. Përkundrazi, ai përfshinte edhe një dimension thellësisht njerëzor e emancipues, një ftesë për kthesë, një mundësi për pendim dhe bashkim, e drejtuar ndaj atyre që, të mashtruar apo të frikësuar, kishin rënë nën ndikimin e aparatit shtypës jugosllav.
Kjo thirrje nuk ishte retorike, por thellësisht e sinqertë dhe strategjike. Ajo drejtohej te ata individë që, ndonëse të rrëshqitur përkohësisht në rrugë të gabuara – nën shantazhe, frikësime, apo përfitime afatshkurtra – nuk e kishin humbur përfundimisht kontaktin me ndërgjegjen dhe të vërtetën. Ata ftoheshin të mos shkonin deri në fund të një rruge që nuk çonte askund tjetër përveç se në përjashtim nga historia dhe përballje me popullin e tyre. Ftoheshin të ndalonin, të reflektonin dhe të ktheheshin – jo thjesht si akt individual, por si proces kolektiv shpëtimi moral dhe politik.
U kërkohej të mos ishin më zgjatim i dorës së UDB-së, të mos i shërbenin përfaqësive diplomatike jugosllave në Perëndim, të cilat shpesh nuk kishin funksion diplomatik, por ishin instrumente kontrolli dhe spiunazhi ndaj vetë shqiptarëve në mërgim. Në vend të kësaj, u kërkohej të dëgjonin zërin e brendshëm të atdheut që i kishte lindur, të kujtonin sakrificat e prindërve dhe gjakun e të rënëve, dhe të rikthenin në jetë trimërinë e tyre shqiptare, të kthyer jo në agresion, por në qëndresë të ndershme për të drejtën.
Thirrja e gazetës “Liria” nuk ishte vetëm një apel politik, por një akt etik për të mos e tradhtuar rrënjën, për të mos e harruar vuajtjen, për të mos e lënë vetminë e atdheut pa zërin dhe krahët e bijve të tij. Ishte një shtrirje dore për bashkim, për shërim kolektiv dhe për kthim në gjirin e popullit që, pavarësisht dhimbjeve dhe sakrificave, kishte arritur të ruante unitetin e tij të pashembullt, frymën e përbashkët dhe dinjitetin njerëzor. Në një kohë kur propaganda përpiqej ta shndërronte çdo veprim të ndershëm në rrezik, dhe çdo veprim të poshtër në “normalitet”, kjo thirrje ishte një fener për ata që kishin humbur rrugën, por jo shpirtin. Ishte kujtesë se populli i kishte ende dyert e hapura, dhe se kthimi në anën e drejtë të historisë ishte jo vetëm i mundur, por edhe i nevojshëm – për vetë popullin dhe për ata që kërkonin shpëtim nga rrëshqitja në harresë.
Populli që gjykon në emër të historisë dhe dinjitetit kombëtar
Në fazat më të ndjeshme të historisë së një kombi, kur e ardhmja e tij vendoset në peshore, përkatësia ndaj atdheut nuk është më çështje deklarative apo emocionale – ajo bëhet provë konkrete përmes veprës, qëndrimit dhe sakrificës. Kjo është arsyeja pse, në momentet kur populli shqiptar i Kosovës përballej me brutalitetin e egër të regjimit shovinist jugosllav, historia e bëri të qartë ndarjen e madhe ndërmjet atyre që i qëndruan pranë popullit dhe atyre që, për interesa të vogla, personale e të fëlliqura, zgjodhën të qëndrojnë në krahun e armikut. Kundrejt kësaj tronditjeje të thellë kolektive që përjetoi shoqëria shqiptare në pranverën e viteve ’80, kur u shkelën me gjak të drejtat elementare të një populli të tërë, çdo akt bashkëpunimi me pushtuesin mori përmasën e tradhtisë së rëndë historike. Nuk mund të kishte më vend për neutralitet apo justifikime, sepse heshtja dhe bashkëpunimi në kohë dhune janë gjithmonë pjesë e padrejtësisë.
Pikërisht në këtë kontekst, paralajmërimi që vjen nga zëri i popullit nuk është vetëm politik – është etik dhe historik. Ai bën të ditur se ai shqiptar që i kthen shpinën kombit në çastin e sakrificës së madhe, i ka mohuar jo vetëm origjinën, por edhe nderin, dhe e ka përjashtuar veten nga kujtesa kolektive e atdheut. Ky përjashtim nuk është thjesht formal – ai shoqërohet me një ndëshkim moral të thellë: harresën, përbuzjen dhe përjashtimin simbolik edhe pas vdekjes. Metafora e ashpër që flet për “varre të shpupuritura nga qentë nëpër varreza të huaja” nuk ka si qëllim nxitjen e dhunës, por shpreh tërësinë e pasojave që rrjedhin nga mohimi i vetë atdheut. Është një mënyrë për të thënë se ai që nuk jep as djersë, as gjak për vendin e vet në kohë nevoje, nuk ka pse të kërkojë kujtim e nderim në tokën që e ka braktisur.
Ky koncept përforcohet nga një ndër figurat më të ndritura të Rilindjes Kombëtare, Sami Frashëri, i cili me thjeshtësinë dhe urtësinë e tij thotë se atdheu nuk ka pse t’i japë as varr atij që nuk ka derdhur as një pikë djersë apo gjaku për të. Kjo thënie nuk është ndëshkuese, por drejtësisht përjashtuese, sepse kujtimi në tokën e atdheut është privilegj, jo e drejtë e lindur – dhe ai fitohet vetëm me përkushtim, me përballje, me përpjekje për të mirën e përbashkët. Për pasojë, nuk është hakmarrja e verbër ajo që populli kërkon, por rivendosja e drejtësisë morale, që rrëzon maskat dhe vendos çdo individ para pasqyrës së historisë. Ajo kërkon që çdo shqiptar të vetëdijesohet se vendi nuk është një strukturë që i shërben, por një thirrje që duhet t’i përgjigjesh, sidomos kur ai është në rrezik. Kush i përgjigjet kësaj thirrjeje, bëhet pjesë e përjetshme e atdheut. Kush i shmanget, do të bartë peshën e përjashtimit në heshtjen e përjetshme të tokës që e ka mohuar.
Në dokumentet politike që kanë shërbyer si fjalë e lirë dhe si apel ndërgjegjeje në periudha shtypjeje të rëndë, traktet kanë qenë një nga format më të fuqishme të komunikimit popullor dhe të mobilizimit qytetar. Ato nuk kanë qenë thjesht thirrje emocionale, por deklarata të vetëdijes politike, shprehje e palëkundur e vullnetit kolektiv për të drejtë, barazi dhe vetëvendosje. Dhe në këtë linjë, përmbyllja e një trakti me thirrje të forta, të qarta dhe të drejtpërdrejta, nuk është vetëm një formë retorike – është një akt rezistence dhe frymëzimi që ngërthen në vetvete krejt thelbin e lëvizjes për çlirim. Thirrja “Rroftë uniteti i popullit në realizimin e të drejtave dhe aspiratave të tij shekullore” nuk është vetëm një slogan. Ajo është përmbledhje e një historie të gjatë përpjekjesh dhe sakrificash që populli shqiptar në Kosovë e ka mbartur brez pas brezi.
Në këtë thirrje jehon ideja e bashkimit si kusht themelor për lirinë, dhe përvijohet qartë bindja se pa unitet, nuk ka as përparim, as realizim të aspiratave kombëtare që për dekada janë shtypur me dhunë dhe harresë. “Rroftë Republika Socialiste e Kosovës!” është një thirrje për identitet politik të barabartë brenda federatës jugosllave, por njëkohësisht edhe shprehje e aspiratës për vetëqeverisje dhe dinjitet kombëtar. Në këtë formulim nuk ka vetëm një kërkesë për status institucional, por edhe një sfidë të drejtpërdrejtë ndaj strukturave që synonin ta mbajnë Kosovën në një pozitë të përhershme nënshtrimi. Është një mënyrë për të afirmuar të drejtën e barabartë në bashkëjetesë, pa nënshtrim dhe pa diktim nga qendrat e pushtetit nacionalshovinist.
Pas kësaj vjen dëshmia e drejtpërdrejtë e revoltës: “Poshtë politika dhe terrori i egër fashist i qeverisë nacionalshoviniste të Beogradit!” – një denoncim i ashpër i një regjimi që, nën petkun e bashkim-vëllazërimit, ushtronte dhunë të egër mbi shqiptarët. Kjo fjali nuk flet vetëm për një politikë shtypëse – ajo e fton ndërgjegjen popullore të mos e pranojë më nënshtrimin si “normalitet”. Përdorimi i termave “fashist” dhe “nacionalshovinist” nuk është i rastësishëm: ai synon të demaskojë dhe ta vërë përballë opinionit botëror natyrën reale të sistemit që, në vend të barazisë, eksportonte diskriminim, dhunë dhe frikë.
Së fundmi, thirrja “Poshtë agjentët dhe spiunët që janë vënë në shërbim të gjakësorit!” është një thirrje morale për pastrim nga brenda. Ajo nuk është thjesht një akuzë, por një ftesë për ndarjen përfundimtare ndërmjet atyre që e mbrojnë popullin dhe atyre që e tradhtojnë atë. Agjentët e infiltruar dhe bashkëpunëtorët janë paraqitur këtu si shërbëtorë të një dhune që nuk vjen vetëm nga jashtë, por që kërkon të minojë dhe nga brenda strukturën morale të bashkësisë shqiptare. Duke i denoncuar ata publikisht, traktet e bëjnë të qartë se rezistenca nuk është vetëm ndaj armikut të jashtëm, por edhe ndaj çdo përpjekjeje për ta zbehur forcën e unitetit të brendshëm.
Dhe, këto thirrje të përmbledhura në një trakt përfaqësojnë ndërgjegjen kolektive të një populli që refuzon të heshtë, refuzon të dorëzohet dhe refuzon të harrohet. Ato nuk janë vetëm pasthënie të një dokumenti, por janë pasqyrim i një ideali të gjallë që udhëhoqi një brez të tërë në rrugën e lirisë dhe të drejtësisë.
Teksti – Kadri ZEKA, LIRIA
TË MBLIDHEMI TË BASHKUAR RRETH FLAMURIT FITIMTAR TË POPULLIT TONË!
“Kush nuk derdh një pikë gjaku për tokë të vet, kush nuk jep asnjë qindarkë për të, ai s’ka të drejtë as të varroset në të” – Sami Frashëri
Sot zbresin pa pushim në Kosovë ministra e funksionarë të lartë republikanë e federativë, japin udhëzime për shtypje e represalie dhe kthehen me ngut në Beograd, për të kurdisur plane të reja antishqiptare. Gjithë aparati propagan-distik jugosllav, ai i Lidhjes Komuniste, i Lidhjes Socialiste, i Lidhjes së Rinisë, mjete të shumta informimi në Jugosllavi e Kosovë, shpifin e bërtasin kundër shqiptarëve, shajnë nënën shqiptare pse lindi aq shumë trima…
Frenat e qeverisë e të luftës kundër i kanë marrë në dorë shovinistët më të tër-buar jugosllavë, të cilët po përdorin pa kursim të gjitha mjetet e dhunës dhe te-rrorit për të gjunjëzuar popullin shqiptar, për të njollosur luftën e tij të drejtë dhe për të diskredituar bijtë e tij të vërtetë, marksistë-leninistët dhe revolucio-narët e patriotët shqiptarë, që po qëndrojnë me heroizëm të rrallë përballë ma-save të egra ndëshkuese të gjakpirësve jugosllavë.
Populli ynë u ka dhënë një grusht vdekjeprurës forcave të errëta shoviniste të Jugosllavisë. Të bashkuar e të vendosur deri në fund për luftën e vet të drejtë, shqiptarët e Kosovës, me demonstrata e greva, me aksione të njëpasnjëshme, po edhe me rezistencë pasive, e kanë shtjerrë deri në pikë të fundit qetësinë dhe urtinë e qeverisë shoviniste të Beogradit. Asnjë aksion i serbomëdhenjve në pushtet, pa marrë parasysh kahen e qëllimin, nuk po mund të realizohet, edhe pse organeve u janë vënë në dispozicion forca e mjete të shumta. Kjo ka bërë që tërbimi shovinist të rritet jo vetëm nga dita në ditë, por edhe nga çasti në çast.
Të hutuar përballë qëndresës së pashoqe shqiptare, shovinistët e kanë humbur fare kokën dhe gjithë punën e kanë çuar në një qorrsokak nga i cili e kanë vë-shtirë të dalin. Çdo masë që po ndërmarrin ata kundër shqiptarëve të revol-tuar, në vend që ta qetësojë e frikësojë, po e pezmaton dhe po e trimëron edhe më shumë popullin tonë të robëruar. Tani edhe vetë jugosllavët janë të bindur se, ose do të duhet t’ua plotësojnë të gjitha kërkesat shqiptarëve, ose do të detyrohen ta mbajnë vazhdimisht në Kosovë, në gjendje gatishmërie, milicinë dhe ushtrinë e shumtë jugosllave. Mirëpo tërbimi ua ka errur sytë dhe ata sot nuk po janë në gjendje të zbatojnë mjetet e urtisë e të gjakftohtësisë së domos-doshme, po vetëm forcën e armës dhe të demagogjisë.
Ndërkohë, duke hetuar shembjen e truallit nën këmbë, shovinistët serbomë-dhenj kanë bërë përpjekje të etshme për ta pushtuar kalanë për së brendi, për të thyer unitetin e shqiptarëve, duke aktivizuar në mënyrë të paparë rrjetin e gjerë të spiunëve dhe të agjentëve, me përpjekje për një zgjerim të mëtejshëm të tij me njerëz frikacakë, të pavetëdijshëm e të mashtruar.
Tani, me anën e këtij mjeti të stërnjohur të përçarjes, të cilin e kanë përdorur edhe më parë shovinistët serbomëdhenj, po përpiqen me kot të arrijnë ato re-zultate në nënshtrimin dhe gjunjëzimin e shqiptarëve, të cilat nuk i arritën dot me tanke e aeroplanë, me automatik e kërbaç, as me burgun e zi. 30 000 forca të reja ushtarake e policore kanë zbritur nga Beogradi në Kosovë për ta bërë zap popullsinë e këtushme, qëkur shpërthyen demonstratat e marsit.
Në prezencën e nën kërcënimin e këtyre forcave po përpiqet borgjezia serbo-madhe të detyrojë popullin për t’u deklaruar kundër demonstratave. Por për popullin tonë është bërë e qartë se demonstratat ishin zëri i të drejtave dhe lirive të shkelura, kurse demonstrantët, bijtë e vërtetë të popullit, që vendosën të thyejnë prangat e robërisë e të mjerimit. Kështu rinia, punëtorët, fshatarët dhe inteligjencia popullore tashmë janë bërë mur i pakapërcyeshëm për pushtuesin dhe po e vrasin atë me heshtje shkëmbi, pikërisht kur ky klith i lebe-titur: “Dëno demonstratat!”
Profesorët e Universitetit kosovar janë bërë bllok dhe armiku s’ua nxjerr dot një fjalë, minatorët, punëtorët në fabrika e ndërmarrje gjithashtu. Madje, armiku i tërbuar po detyrohet të shpërndajë organizata të tëra të LK në fshatra, ndërmarrje e institucione të ndryshme që po tre-gohen të pabindura. Kaq thellë që ka depërtuar ndjenja e lirisë e kaq shumë që është brumosur bashkimi i popullit.
Një gjë që e krenon shumë situatën aktuale në Kosovën tonë kreshnike është ilaçi që i doli papritmas një dukurie shumë të dëmshme në jetën e shqiptarëve të robëruar nga Jugosllavia; hakmarrjes dhe vëllavrasjes. Ky ilaç u përfitua nga qëndresa e pashembullt e popullit tonë karshi zullumeve të padurueshme që po sheh ky popull nga shovinistët serbomëdhenj që nuk ngurruan as të shkelin me tanke e të grijnë me mitraloza edhe fëmijët shtatë vjeç.
Siç e dimë, vëllavrasja mes shqiptarëve, e kushtëzuar nga rrethanat politiko-shoqërore nën regjimin e egër titist dhe e stimuluar në shumë mënyra si mjet efikas për përçarjen e popullit tonë të shumëvuajtur, vazhdimisht rrinte varur si një kërcënim i madh mbi kokën e çdo shqiptari.
Por, shpërthyen demonstratat e marsit dhe të prillit. Studentët, rinia, inteligje-ncia popullore, punëtorët dhe fshatarët, me një fjalë mbarë populli ynë, u çuan në këmbë dhe kërkuan të drejtat e ligjshme, të mohuara nga regjimi jugosllav për më se 40 vjet. Mirëpo, kërkesave tona për bukë për më shumë të drejta e liri, qeveria e Beogradit u tregua shumë e gatshme t’u përgjigjet me gjuhën e çelikut dhe të barotit.
Populli shqiptar e pa se me çfarë lehtësie e papërgjegjë-sie shkelte tanku serb mbi trupat e fëmijëve, pleqve dhe të të rinjve shqiptarë. Dhe, duke u gjendur përballë tërbimit të këtij përbindëshi, populli ynë duar-thatë e i pambrojtur, por në rrugën e drejtë të mbrojtjes së të drejtave dhe të lirisë, e kuptoi menjëherë se arma e tij e vetme po më e fuqishmja, është bash-kimi. E kuptoi se vëllavrasjes dhe hakmarrjes duhet t’i shkelet menjëherë koka si gjarprit.
Prandaj, si në kushtet karakteristike të luftës, kur pushojnë së vepruari shumë ligje e dukuri shoqërore që kanë vepruar dendur në kohë paqeje, ashtu te po-pulli ynë pushuan së vepruari shumë ligje e dukuri shoqërore dje, të hasmuar, kishin kërkuar t’i pinin gjakun njëri-tjetrit, sot po merren ngrykë me njëri-tje-trin. “Hasmin” e deridjeshëm po e quajnë me emrin e vërtetë – vëlla. Ata falën gjaqet e kusuret dhe u lidhën vëllazërisht, sepse kuptuan që koha kërkonte tje-tër luftë, luftë me armikun e vërtetë.
Kjo gjë i dha një dimension të ri, revolucionar e shumë human, luftës sonë nacionalçlirimtare.
Përveç kësaj, në rrethanat e egra kur pushteti kërkon nga fshatarët që të boj-kotojnë e të lëçitin familjet e pjesëmarrësve në demonstrata dhe në ngjarjet e tjera të kësaj pranvere, populli po ia kthen mbrapsht porositë, kërkesat dhe urdhërat armikut të tërbuar. Fshatarët tanë të ndershëm, të pezmatuara s’ka më, në vend që të lëçitin familjet e pjesëmarrësve në demonstrata, ashtu si kër-kon prej tyre pushteti, po lëçitin gjithë atë njeri dhe gjithë atë familje që pro-von ta çojë në vend urdhrin dhe porosinë e tillë të egër të UDB-së.
Këto dhe dukuri të tjera, të cilat janë pasqyrë e gjallë e unitetit të pathyeshëm që është arritur sot te masat tona punonjëse dhe të mbarë populli ynë, flasin qartë se lufta jonë dita ditës po i afrohet me hapa të mëdhenj fitores së sigurt.
Duke parë se me popullin në Kosovë e ka humbur davanë, qeveria e Beogradit, nëpërmjet përfaqësive të saj diplomatike, që janë çerdhe agjenturore të Jugo-sllavisë në botën e jashtme, po rropatet të fusë frikë, konfuzion e përçarje së paku në mesin e punëtorëve kosovarë në mërgim. Këtë qëllim shovinistët serbomëdhenj po duan ta realizojnë me frikësime e shantazhe. Bie fjala, për të vazhduar pasaportën, punëtori kosovar i mërguar detyrohet të tregojë shokët që kanë marrë pjesë në demonstratat e punëtorëve të zhvilluara këto kohët e fundit në botën e jashtme.
Përpjekje për t’i kërcënuar ata me marrjen e pasa-portave ka bërë UDB-ja me punëtorët tanë të mërguar që kanë shkuar në shtëpi për pushime. Bile, një pjesë të tyre e ka hedhur edhe në burg, tok me ata dhjetëra mijëra shqiptarë të tjerë që përgjigjen pse kanë marrë guxim të kër-kojnë me zë të lartë të drejtat më të ligjshme.
Përveç kësaj UDB-ja ka bërë përpjekje të ethshme që, nga radhët e disa shqip-tarëve të pavetëdijshëm, të ligj a të mashtruar, të rekrutojë spiunë e agjentë. Këta kishin për detyrë të bojkotonin, të provokonin e të pamundësonin de-monstratat e punëtorëve shqiptarë në mërgim, marrjen e klubeve në duart e punëtorëve dhe dëbimin e përfaqësuesve diplomatikë jugosllavë nga këto klu-be.
Por, asgjë nuk i ndal më punëtorët tanë në rrugën e tyre të drejtë. Ata janë pje-së përbërëse popullit shqiptar që po shtypet nga çizmja e ushtarit dhe nga kër-baçi i xhandarit fashist Jugosllav. Ata ndjekin hap pas hapi zërin e popullit e të Atdheut dhe përditë e më shumë ata i gjen të gatshëm t’i dalin zot popullit qoftë me demonstrata, me marrjen e klubeve në duart e veta apo me mënyra të tjera që i lyp koha e nevoja.
Fatkeqësisht, janë disa punëtorë të mërguar që, duke pasur një vetëdije fare të ulët shoqërore e kombëtare, duke qenë përveç kësaj edhe të ligj, kanë pranuar urdhrat e porositë e UDB-së fashiste dhe ia kanë kthyer shpinën popullit e at-dheut të vet. Por, është gjithashtu e vërtetë se punëtorët tanë në mërgim kanë arritur t’i izolojnë e neutralizojnë në mënyra të ndryshme këta spiunë e agjen-të të fëlliqur. Ata i njeh mirë punëtori ynë dhe e di si do t’i qërojë hesapet me ta kur të vijë momenti i duhur.
Marksistë-leninistët e Kosovës, të tubuar rreth organit “Liria”, duke pasur para-sysh interesat klasore e kombëtare të popullit shqiptar që vuan nën zgjedhën e rëndë fashiste jugosllave, duke pasur parasysh unitetin e pashembullt që është arritur te populli ynë në Kosovë, të gjithë ata njerëz të mashtruar e të frikësuar po që ende nuk janë zhytur në krime ndaj popullit, i fton të braktisin rrugën e tyre të pakrye, të kthejnë mbrapsht me trimërinë e njohur shqiptare urdhrat e UDB-së e të përfaqësive diplomatike jugosllave në Perëndim. Le t’i kthehen sa më parë nevojës së atdheut e të popullit që i lindi dhe i rriti me njëqind mun-dime.
Ndryshe, kur të fillojë me goditje dora hakmarrëse e popullit, do të jetë i hum-bur gjithë ai shqiptar që braktisur interesat e popullit, gjithë ai shqiptar që, për interesa të imta e të fëlliqura, vazhdon t’i shërbejë armikut të egër shovinist edhe pas ngjarjeve tragjike të kësaj pranvere në Kosovë. Populli ynë do t’u ma-rrë gjak në vetull. Atdheu do t’i lërë pa nam e nishan. Varret e tyre do t’i shpu-purisin qentë nëpër varreza të huaja rrugëve të shkreta të botës. Sepse, siç thotë patrioti dhe dijetari ynë i madh, Sami Frashëri, atdheu nuk duhet t’i japë as varr atij që nuk e ka dhënë për të pikën e djersës apo të gjakut kur ka qenë nevoja.
Rroftë uniteti i popullit në realizimin e të drejtave dhe aspiratave të tij shekullore.
Rroftë Republika Socialiste e Kosovës!
Poshtë politika dhe terrori i egër fashit i qeverisë nacionalshoviniste të Beogradit!
Poshtë agjentët dhe spiunët që janë vënë në shërbim të gjakësorit!
Shpërndarë ndër mërgimtarë, më 1981
( vijon )