[ Libra NëLinjë ]
Zymer Mehani
Studim për poemthin dedikuar Sanxhakut: “APEL POETIK”, i poetit Nuhi POTOKU
Hyrje
Poemthi i dedikuar Sanxhakut është një vepër letrare e fuqishme që shqyrton në mënyrë të thellë identitetin kombëtar shqiptar dhe aspiratat për njohje dhe autonomi të popullsisë shqiptare të Sanxhakut. Ai pasqyron një ndjenjë të fortë identiteti dhe një angazhim për ruajtjen e trashëgimisë kulturore, duke u bërë një apel i fuqishëm për ndërgjegjësim kolektiv. Ky poemth nuk është thjesht një poezi e thjeshtë; është një mesazh politik, shoqëror dhe emocional, që angazhon lexuesin të kuptojë historinë dhe përditshmërinë e shqiptarëve të Sanxhakut.
Në këtë studim, do të shqyrtojmë temat, motivet, figuracionin poetik, stilin, metrin dhe mesazhin e poemthit në një kuadër kritik.
Poemthi ka një tematikë të pasur, ku identiteti kombëtar shqiptar është në qendër të veprës. Ai shpreh kërkesën e shqiptarëve të Sanxhakut për njohje dhe autonomi, duke theksuar nevojën për mbrojtjen e trashëgimisë kulturore dhe etnike, si dhe luftën për ruajtjen e gjuhës dhe traditave.
Një nga temat kryesore që shfaqet në poemth është identiteti kombëtar dhe etnik. Shqiptarët e Sanxhakut kërkojnë të shfaqin dhe të kërkojnë njohjen e këtij identiteti. Ata kërkojnë që identiteti i tyre të pranohet nga shtetet dhe kombet përkatëse, duke nënvizuar se janë një pjesë e pandashme e kombit shqiptar.
Një tjetër temë është pushtimi dhe shtypja historike. Poemthi reflekton periudhat historike të ndryshme, nga periudha osmane deri te ajo pas Luftës së Dytë Botërore, kur shqiptarët e Sanxhakut u përballën me një politikë të asimilimit dhe të zhdukjes së identitetit të tyre kombëtar. Kjo ka krijuar një ndjenjë të thellë të padrejtësisë dhe vuajtjes që vazhdon të ndikojë në shoqërinë e sotme.
Lufta për autonomi dhe ruajtja e flamurit dhe gjuhës janë gjithashtu tema të rëndësishme që pasqyrohen në poemth. Shqiptarët e Sanxhakut kërkojnë të ruajnë flamurin dhe gjuhën shqipe si simbole të mbijetesës së identitetit të tyre kombëtar. Ata dëshirojnë një të ardhme të pavarur, ku mund të jetojnë pa u ndjerë të përjashtuar ose të shtypur.
Në fund, poemthi “APEL POETIK” i poetit Nuhi POTOKU thekson mungesën e mbështetjes ndërkombëtare, që ka shkaktuar një ndjenjë të thellë të izolimit. Shqiptarët e Sanxhakut shpesh kanë ndjerë se janë lënë pas dore nga dy shtetet tona shqiptare dhe nga politika e jashtme ndërkombëtare, duke kërkuar njëfarë përkrahjeje që do të mund të sigurojë të drejtat dhe lirinë e tyre.
Motivika e poemthit është e pasur dhe shumëdimensionalë. Ajo përfshin një mori motivesh historike, kulturore dhe politike, të cilat janë thellësisht të lidhura me ndjenjën e patriotizmit dhe të dashurisë për atdhenë. Disa nga motivet kryesore përfshijnë:
Flamuri dhe plisi: që janë simbole të fuqishme të identitetit kombëtar shqiptar. Ato shërbejnë si kujtesa të lidhjes me traditat dhe kulturën shqiptare, duke reflektuar besimin e thellë për lirinë dhe pavarësinë. Plisi, veçanërisht, është një simbol i njohur i shqiptarëve, pasqyrim i thjeshtësisë, krenarisë e përkushtimit për atdheun.
Gjuha shqipe: Poemthi thekson ruajtjen e gjuhës shqipe si një element kyç për mbijetesën e identitetit tonë. Gjuha, për shqiptarët e Sanxhakut, është një lidhje e fortë me të kaluarën dhe një formë e mbrojtjes kundër asimilimit të mundshëm.
Dëshmorët e luftëtarët: Poemthi nderon heronjtë dhe luftëtarët shqiptarë, ata që dhanë jetën për mbrojtjen e trojeve dhe identitetit të kombit shqiptar. Dëshmorët janë një simbol i sakrificës dhe guximit për të mbrojtur atdhenë.
Shqiptarizmi e bashkimi: Poema flet për idenë e një Shqipërie të bashkuar, ku të gjitha trojet shqiptare janë të bashkuara dhe të njohura si një komb i vetëm. Ky është një ideal që shpesh pasqyrohet në poezi, duke theksuar ndjenjën e solidaritetit kombëtar dhe nevojën për unitet.
Figuracioni poetik-stilistikor
Poemthi përdor një figuracion të pasur dhe të fuqishëm që ngjall emocione të forta dhe shton thellësinë e mesazhit. Disa nga figurat kryesore janë:
Metafora:Poemthi përdor metafora të ndryshme që pasqyrojnë forcën dhe shpresën e popullatës shqiptare të Sanxhakut. Për shembull, kur thotë “lumë nën tokësor”, kjo simbolizon forcën e fshehur dhe të paprekur që është e gatshme të shpërthejë për të realizuar aspiratat e tij.
Simbolizmi: Simbolika e flamurit, plisit dhe gjuhës shqipe janë elemente të fuqishme që i japin poemthit një ngarkesë emocionale dhe patriotike. Ata janë më shumë se thjesht simbole; janë pjesë të një identiteti që ka mbijetuar dhe ka luftuar për të ruajtur vetveten.
Antiteza: Poemthi përdor antitezën për të nxjerrë në pah kontrastet mes të kaluarës dhe të tashmes. Kjo ndihmon për të kuptuar më mirë vështirësitë dhe përpjekjet që shqiptarët e Sanxhakut kanë kaluar, por gjithashtu thekson shpresën dhe aspiratën për liri.
Përsëritja: Përsëritja e frazave të fuqishme, si “Shqiptarë ishim, shqiptarë të shënohemi”, forcon mesazhin e poemthit dhe e bën më të qartë kërkesën për njohjen dhe afirmimin e identitetit kombëtar shqiptar.
Stili dhe metri: Stili i poemthit është pasionant dhe i drejtpërdrejtë. Ai është i thjeshtë, por i fuqishëm, duke arritur të transmetojë ndjenjat dhe ideologjinë e poetit në një mënyrë të drejtpërdrejtë dhe të kuptueshme për lexuesin. Poezia është mbushur me emocione, pasioni dhe një angazhim të fortë për kauzën kombëtare.
Metri i poemthit është i lirë dhe pa një strukturë të rregullt. Kjo liri metrikë reflekton pasionin dhe ndjenjat që lëvizin në mendjen dhe zemrën e poetit. Metri i lirë lejon që mendimet dhe emocionet e poetit të shpërthejnë pa kufizime dhe të fluturojnë në mënyrë organike.
Mesazhi: Mesazhi kryesor i poemthit është kërkesa për njohjen dhe ruajtjen e identitetit kombëtar shqiptar dhe kërkesa për autonomi për Sanxhakun. Ai nënvizon nevojën për solidaritet kombëtar, duke thënë që shqiptarët duhet të mbrojnë trashëgiminë e tyre kulturore dhe kombëtare. Poema gjithashtu kërkon ndërgjegjësimin e politikës shqiptare dhe përkrahjen ndërkombëtare për shqiptarët e Sanxhakut.
Ky poemth, më shumë se një poezi e thjeshtë, është një manifest politik dhe kombëtar që flet për një popull të harruar, por që kërkon të ringjallet dhe të bashkohet nën një flamur të përbashkët.
Vetë autori Nuhi Potoku shprhet se poemthin ia dedikon:
“Këtij populli trim, që asnjëherë nuk u dorëzua, që për gjuhën, flamurin dhe tokën e tij luftoi pa pushim.
Dëshmorëve të Sanxhakut, që me gjakun e tyre shkruan historinë dhe breznive që do të vijnë, që të ruajnë dhe ta çojnë përpara flamurin e shqiptarizmit.
Për gjyshërit që folën shqip nën kërcënimin e armikut.
Për fëmijët që do ta mësojnë shqipen si gjuhë të shenjtë në trojet e veta.
Për Shqipërinë Etnike.”
Ndërsa shkrimtari dhe kritiku Fadil H. Curri do të shprehet:
“Në rrjedhën e historisë së popullit shqiptar, Sanxhaku ka qenë një nga trevat më të sfiduar dhe më të sakrifikuara. Nëpër shekuj, gjuha, kultura, identiteti dhe territoret e tij janë përballur me përpjekje të dhunshme për t’u asimiluar dhe për t’u copëtuar. Por fryma e këtij populli nuk u shua. Ajo u mbajt gjallë në zemrat dhe kujtesën e atyre që besuan në forcën e gjuhës, flamurit dhe të drejtës për të ekzistuar.
Poemthi “Sanxhaku Shqiptar — plagë e popullit tim” është thirrja e zjarrtë për bashkim, rigjallërim dhe kthim në rrënjët tona kombëtare. Ajo përshkruan dhimbjet e historisë, por mbi të gjitha shpresën për një të ardhme ku Sanxhaku do të jetë përsëri pjesë e pandashme e Shqipërisë Etnike.
Ky libër është jo vetëm një vepër artistike, por një testament i qëndresës së shqiptarëve të Sanxhakut. Ai është një ftesë për të gjithë ne, brenda dhe jashtë trojeve, që të ngrihemi për t’u bërë bashkë dhe për të mbrojtur atë që është më e shtrenjtë: gjuha, toka dhe dinjiteti ynë.
Nëpërmjet këtij libri, shpresoj që të ndjehet zëri i Sanxhakut, i cili deri më sot është shtypur, por kurrë nuk është mposhtur.
Zgjimi i Sanxhakut është zgjimi i shpirtit shqiptar të lënë në harresë, por kurrë të shuar. Kjo poemë është kushtrim për identitet, për gjuhë, për flamur, për vetëdije dhe bashkim kombëtar. Është britma poetike e një kombi që kërkon të kthehet në trungun e vet, në zemër të Shqipërisë etnike, përmes kujtesës, qëndresës, kulturës dhe gjakut.
Kjo është thirrje për Prishtinën dhe Tiranën, për diasporën shqiptare, për çdo zemër që rreh shqip. Sanxhaku nuk do të heshtë më. Shqiptarët e tij nuk do të jenë më pa zë, pa emër, pa gjuhë.
Me këtë vepër, autori Nuhi Potoku vendos një gur themeli në arkitekturën e qëndresës kombëtare për shqiptarët e Sanxhakut. Në çdo varg gjëmon një rrufe e ndërgjegjes dhe një besëlidhje e re me të kaluarën dhe të ardhmen.
Shqipëri, degët e tua po zgjohen. Sanxhaku po troket në derë. Dëgjoje!”
