[ Libra NëLinjë ]
Prindërit e tij e mbyllën në një spital psikiatrik se refuzoi të bëhej avokat – kështu që ai eci për 500 milje (rreth 800 km) përmes Spanjës, dhe shkroi një nga librat më të shitur në historinë njerëzimit, Alkimisti.
Përktheu Arben Çokaj
Ky është Paulo Coelho. Dhe “Alkimisti” është prova e tij se universi i shpërblen ata që refuzojnë të heqin dorë nga ëndrrat e tyre. Paulo lindi në vitin 1947 në Rio de Janeiro nga prindër të klasës së mesme me pritshmëri krejtësisht të arsyeshme: të bëhej avokat ose inxhinier, të gjente një punë të respektueshme, të jetonte një jetë konvencionale. Paulo kishte plane të tjera. Në adoleshencë, ai ishte dashuruar me kundërkulturën e Brazilit – filozofinë hipi, muzikën rock, misticizmin, poezinë, rebelimin kundër gjithçkaje që vlerësonte brezi i prindërve të tij.
Ai nuk donte stabilitet. Ai donte kuptim. Ai nuk donte konvencione. Ai donte liri. Prindërit e tij u tmerruan. Dhe në Brazilin e viteve 1960, ata kishin një zgjidhje, që besonin se ishte për të mirën e tij: E kishin institucionalizuar në një spital psikiatrik. Midis viteve 1965 dhe 1967, prindërit e Paulos e futën atë në spital tri herë të ndryshme. Ata besonin se rebelimi i tij ishte një sëmundje mendore, që mund të “shërohej” me trajtim. Ai iu nënshtrua terapisë me elektroshok. Medikamente. Izolim. E gjitha sepse ai refuzoi të ishte ai që ata donin të ishte. Përvoja ishte traumatike, çnjerëzore, shkatërruese.
Por kur Paulo më në fund doli nga ato institucione, ai nuk ishte i thyer. Ai ishte më i vendosur se kurrë për të jetuar jetën sipas kushteve të tij. Gjatë viteve 1970, Paulo ndoqi ekzistencën boheme, që prindërit e tij ishin përpjekur ta zhduknin. Ai u bë një tekstshkrues i suksesshëm për muzikantët më të mëdhenj të rokut në Brazil. Ai punoi si gazetar. Ai eksploroi spiritualitetin alternativ, magjinë, misticizmin – gjithçka që shoqëria konvencionale e hodhi poshtë si budallallëk.
Ai u përpoq të shkruante prozë. Romanet e tij të hershme nuk çuan askund. Në fund të të tridhjetave, Paulo kishte arritur një lloj suksesi – por diçka mungonte. Ai ndihej i shkëputur nga qëllimi, nga kuptimi, nga çfarëdo që duhej të bënte me jetën e tij. Pastaj në vitin 1986, në moshën 38 vjeç, Paulo mori një vendim që do të ndryshonte gjithçka: Ai eci në Camino de Santiago. Camino është një rrugë pelegrinazhi 500 miljesh (800 km) përgjatë Spanjës veriore deri në katedralen e Santiago de Compostela.
Për më shumë se një mijë vjet, njerëzit e kanë ecur atë duke kërkuar transformim, qartësi, përgjigje. Paulo e ka ecur atë duke kërkuar… diçka. Ai nuk ishte i sigurt se çfarë. Udhëtimi ishte brutal. Ditë të gjata nëpër vapë dhe shi. Flluska. Lodhje. Fjetje në hostele pelegrinazhi. Dhimbje fizike që testonte vendosmërinë mendore. Por diku përgjatë atyre 500 miljeve, diçka ndryshoi. Paulo filloi të përjetonte momente të një depërtimi të thellë. Sinkronizime. Shenja që ndiheshin sikur universi po i fliste drejtpërdrejt. Ai ndjeu veten duke u rilidhur me një dimension shpirtëror të jetës që kishte humbur.
Kur arriti në Santiago de Compostela, Paulo u ndje i transformuar. Ai kishte gjetur atë që kishte kërkuar: një ndjenjë qëllimi, një zgjim shpirtëror, një bindje se jeta kishte kuptim përtej asaj që mund të prekej ose matej. Por Camino i kishte dhënë diçka edhe më të vlefshme: një ide. Paulo u fiksua me koncepte të caktuara, që ishin kristalizuar gjatë ecjes së tij: se të gjithë kanë një “Legjendë Personale” – një fat unik, që janë të destinuar ta përmbushin. Se universi dërgon shenja për të udhëhequr ata që ndjekin qëllimin e tyre. Se udhëtimi drejt ëndrrës suaj është po aq i rëndësishëm sa arritja e saj.
Pastaj ai hasi një tregim të shkurtër nga Jorge Luis Borges – një ritregim i një përralle të lashtë popullore për një burrë që udhëton larg duke kërkuar thesare, vetëm për të zbuluar se ai ishte gjithmonë në shtëpi. Por ai duhej të bënte udhëtimin për të kuptuar vlerën e tij. Kjo histori e elektrizoi Paulon. Ishte gjithçka që ai kishte përjetuar në Camino, e distiluar në një rrëfim të pastër. Ai u ul për të shkruar.
Ishte viti 1987. Në afërsisht dy javë punë intensive, Paulo Coelho shkroi “Alkimisti”. Ai më vonë tha se libri ishte “shkruar tashmë në shpirtin e tij” – ai thjesht po e transkriptonte atë. Historia u derdh: Santiago, djali bari që ëndërron për thesare në piramidat egjiptiane. Udhëtimi i tij nëpër Afrikën e Veriut. Alkimisti që e mëson të dëgjojë zemrën e tij. Zbulimi se thesari i tij ishte në shtëpi gjatë gjithë kohës – por ai duhej ta përfundonte udhëtimin për ta gjetur atë.
Libri ishte i thjeshtë. Një fabul. Një shëmbëlltyrë që lexohej si mençuri e lashtë, por ishte plotësisht origjinale. Paulo ia dha dorëshkrimin botuesit të tij brazilian. E botuan në vitin 1988. Dështoi. Tirazhi i parë ishte i vogël. Shitjet ishin zhgënjyese. Kritikët ishin indiferentë. Botuesi, duke mos parë asnjë potencial komercial, e hoqi plotësisht “Alkimistin”. Paulo u shkatërrua.
Ai e kishte derdhur zgjimin e tij shpirtëror, bindjet e tij më të thella për fatin dhe qëllimin, shpirtin e tij në këtë libër. Dhe ai kishte dështuar. Por Paulo besonte te “Alkimisti” me bindje absolute dhe të palëkundur. Ai gjeti një botues tjetër të gatshëm të merrte një shans. Dhe pastaj ndodhi diçka magjike. Një person e lexoi librin dhe ia tregoi një miku. Ai mik ia tregoi një tjetri. Ngadalë, organikisht, pa fushata marketingu apo buxhete publicitare, “Alkimisti” filloi të përhapej thjesht gojë më gojë. Në fillim të viteve 1990, ishte një fenomen në Brazil. Atëherë në vendet që flisnin portugalisht.
Pastaj shpërtheu në të gjithë Amerikën Latine. Në vitin 1993, HarperCollins botoi përkthimin në anglisht. U bë një bestseller ndërkombëtar. Sot, janë shitur mbi 150 milionë kopje. Është përkthyer në më shumë se 80 gjuhë. Është një nga librat më të përkthyer dhe që botohet vazhdimisht në historinë e botimeve. Presidentët e citojnë. Personazhet e famshëm e rekomandojnë. Mësuesit ua japin. Njerëzit ua japin të diplomuarve, miqve që kalojnë nëpër tranzicione, kujtdo që kërkon kuptim.
Mesazhi është i thjeshtë në mënyrë mashtruese: Ndiqni ëndrrat tuaja. Dëgjoni zemrën tuaj. Kur dëshironi diçka me gjithë qenien tuaj, i gjithë universi komploton për t’ju ndihmuar ta arrini atë. Kritikët ndonjëherë e shpërfillin si të thjeshtë. Por miliona lexues kanë gjetur diçka të thellë në faqet e tij – sepse Paulo Coelho shkroi nga përvoja e jetuar. Ai ishte institucionalizuar për shkak se nuk pranoi të konformohej. Ai kishte ecur 800 kilometra duke kërkuar të vërtetën shpirtërore. Ai kishte përjetuar sinkronizimet dhe shenjat për të cilat shkroi. Dhe ai kishte vazhduar me “Alkimistin” edhe pasi u refuzua – sepse ai besonte absolutisht në të.
Historia e “Alkimistit” pasqyron mesazhin e vet: Paulo pati një ëndërr, u përball me pengesa në dukje të pamundura, vazhdoi gjithsesi dhe përfundimisht universi komplotoi për ta bërë librin e tij një fenomen global. Nëse besoni në Legjendat Personale apo e konsideroni si metaforë, nuk ka rëndësi. Fakti mbetet: Paulo Coelho ishte një romancier i dështuar, libri i të cilit u hoq nga botuesi i tij i parë. Përmes këmbënguljes dhe besimit, ai libër, u bë një nga më të shiturit e historisë. Ai u institucionalizua për shkak se ishte ndryshe. Ai eci nëpër Spanjë duke kërkuar përgjigje.
Ai shkroi një libër për ndjekjen e ëndrrave tuaja. Botuesi i parë e hoqi atë. Tani, 150 milionë njerëz e kanë lexuar. Kjo nuk është vetëm një histori suksesi botimi. Kjo është provë se ndonjëherë – vetëm ndonjëherë – kur refuzon të heqësh dorë nga ajo në të cilën beson, kur vazhdon të ecësh edhe kur rruga duket e pamundur, kur beson në qëllimin tënd – ndodhin gjëra të pamundura.
Paulo Coelho eci 800 kilometra nëpër Spanjë duke kërkuar qëllim. Ai e gjeti atë. Pastaj e shkroi. Dhe miliona njerëz, duke ecur në udhëtimet e tyre, kanë gjetur fjalët e tij, duke i pritur si shenja përgjatë shtegut.
