Poetja uzbekistanase Xosiyat Rustamova, e njohur gjerësisht për poezinë e saj në mjaft vende të botës, drejton periodikun letrar më të rëndësishëm në Uzbekistan, ku nëpër faqet e tij ka publikuar më parë edhe poetë e shkrimtarë shqiptarë, ndërmjet tyre edhe Ndre Mjedën, Qemal Stafën, Ismail Kadarenë, etj.
Me këtë cikël poetik nga poezitë e librit të saj “Më gjeni në zemra”, shqipëruar prej meje i uroj kësaj autoreje të talentuar suksese te pafundme në krijimtarinë letrare si dhe në angazhimet e saj në gazetën prestigjioze,” Bota e librit”, një periodik shume i kuruar nga ana e saj dhe bashkëpunëtorëve, ku i bëhet jehonë figurave të shquara të letërsisë botërore të të gjitha kohërave, krijuesve dhe letërsisë bashkëkohore, duke mos harruar edhe autorët e letërsinë shqipe.
MË GJENI NË ZEMRA
KHOSIYAT RUSTAM
1–
Çfarë kuptimi kanë këta lotë të fundit?
Çdo vijë nga gjithë ky pikëllim?
Më lër të të shikoj, qiell, derisa të mund të shoh.
Sytë e mi hapen për atë që tregon. Mbi kokë, zogjtë aq shpejt fluturojnë,
Duke e sjellë natën me shpejtësi. Mjaft mirë, më kujton jetën time të shkuar
– Mos ma trego jetën time që do të vijë.
2–
Me kalimin e kohës,
jeta ime do të përfundojë, e di.
Ju mjafton pikëllimi juaj.
Emri i saj nuk është vdekje … aspak, jo
– Edhe pse kjo do të më largojë edhe mua nga ju.
A do të fryjë një erë e ftohtë mbi ballin tim?
A do të më ngrijë i ftohti nga frika? Mos lejoni që vdekja mashtruese të ecë pranë meje tani,
Duke hedhur kapelën në ajër. Thjesht lërini librat e mi të jetojnë në paqe
Dhe të ruajnë përgjithmonë vlerën e tyre
Që të mund ta lë këtë botë e qetë – Duke lënë pas një dhuratë për ju.
3–
Netët kthehen, përsëri e përsëri. Nga kjo varet vetë jeta ime
Po, do të largohem, por ngadalë atëherë
– Më lër të shoh deri në fund yjet, Dhe të mbush mushkëritë e mia thellë me ajër,
Në rast se papritur më mungon agimi.
Ashtu si qentë, unë do të eci me ritmin e qytetit këtu dhe atje
– Gjithë natën, derisa të më dhembin këmbët.
4–
Më beso, nuk do të të lëndoj më Është vonë, por unë do të dal.
Në Kodrën e Zezë do shkoj.
Në qiellin plot me yje,
do të bëj një përpjekje të fluturoj
– Shiko, unë jam duke ndjekur rrugët e tua, ende!
A do ta mbarosh punën vonë, i dashur?
Si je? A je ndopak i uritur?
Oh, ka kaluar koha për mua, kam frikë.
A është kjo ajo që Zoti tha për fatin?
5–
Gjersa akulli i fundit të shkrihet, Gjersa të largohet i ftohti në tokë, Mos dilni në rrugë, them
– Është sekret, hapja e pemëve. Është ende shumë ftohtë…
Lëngu i freskët nuk rritet pa pagesë. Sythat rozë dhe me mish nuk vendosen
Mbi qershinë e re e paksa e trembur.
6–
Kur ikën, dhoma ime tronditet papritmas.
Gjithçka është e ndryshme.
Asgjë nuk është si më parë.
Sepse ti je më afër se unë me mua
– Shtrënguar aq sa shtrēngon unaza në gishtin tim
7–
Të gjata janë rrugët që shtrihen para meje
Por unë jam përballur mbi male nga kali im i shpejtë
Po, Allahu është në shpirtin tim që të më lartësojë me siguri
Dhe dikush tjetër gjithmonë ështē pas meje.
8–
Shiu
Retë bllokojnë qiellin dhe paralajmërojnē shiun.
Era është kthyer në të ftohtin e dimrit.
Pemët detyrohen të mendojnë përsëri
Ndërsa zogjtë e bardhë lënë ende hije të errëta.
Edhe agimi nuk ka dëshirë të ngrihet
Dhe gëlltit përsëri gjithë dhimbjen e e vetes.
Dhe pavarësisht moshës së tyre,
qiejt filtrojnē retë që sjellin veç shi.
9–
Shiu bie mbi xhamin e dritares,
Si një këngë që troket ajrin e merr rrugën e saj.
Rrobat tuaja janë mbështetur përsëri në karrige
Dhe shtëpia është ende në rrëmujë
– Me libra e poezi dhe stilolapsa të shpërndara.
Lulet e mia janë pluhurosur
Por me erë të ëmbël.
Është akoma më mirë brenda se jashtë;
Jeta është e lumtur në banesën time të thjeshtë!
Po, kopshti i sajuar ka nevojë për rregullim…
Por stepa është shumë larg atje.
Shiu vazhdon dhe dashuria ime po përzihet
Me rrobat që ke mbështetur në karrigen time.
10–
Asnjë dëm nuk ishte menduar në fillim,
Ndërsa qielli dhe toka u shpalosën,
Kur perdet lëkundëse u ndanë
Për të zbuluar një botë sekrete.
Por nata është e trazuar
Nga loja e vogël e erës.
Në prag lulet grumbullohen
Përkulin kokën nga turpi!
Perdja e natës është tërhequr
Dhe yjet e largët fillojnë të rrëshqasin
Dhe qumështi i nënës së hënës së re Është ende në buzë.
11–
Tani kam mësuar të mos kem frikë. Kanë kaluar shumë vite, siç duket.
Do ta shohësh. Një ditë, do të të mbaj për dore
Dhe do të çoj në ëndrrat e mia.
12–
Pemët nuk janë si dikur
– Edhe dega më e trashë nuk mund të fshihet,
Ndërsa hëna errësohet ngadalë,
Ju zhyteni në skaj të natës.
Kopshtet me hije nuk mund të shihen.
Sythat e luleve nuk ngrihen më Hëna vigjilente nuk mund të flejë Me yje që shkëlqejnë në sytë e saj.
13–
Treni fluturon në… Vesë e mëngjesit.
Vjeshtë. Fryjnë erëra. Zemra dridhet.
Kullota të gjelbra, stepa, livadhe të gjera
– Lëvizjet që bën çdo rrotë.
Një ndjenjë e zogjve
që do të largohen së shpejti.
Pemët janë të buta si duart e nënës. Paniku godet zemrën e fermerit, Duke kujtuar borxhin ndaj tokave të lagështa.
Një djalë i ri duke ndjekur delet e tij, Sytë i rëndohen nga mungesa e gjumit.
Gjurma e harron udhëtarin – nuk i mungon,
Sikur të mos ekzistonte kurrë.
Gishtat e vrenjtur kapin qiellin.
Vjen agimi. Ezani për namaz. Përgjatë liqenit qajnë sqetullat.
Një peshkatar ulet duke ndrequr rrjetat.
Jeta është një spektatore.
Bota është një skenë:
Një zemër e trishtuar nga toka e rrëzuar.
Dhe sikur të mos ketë më mungesë, Më në fund qielli mbushet me zogj.
14–
Më thuaj, të lutem, ku më çove?
Kush na e mori këtë jetë, i dashur?
Flokët e tua janë zbardhur – Duke parë rrugët e mia të errëta, është e qartë.
15–
Ndoshta do të vdes.
Agonia e shpatullës sime
Te dhemb shume.
Ju lutem mos më rrihni.
Si është faji im? Unë nuk kam faj. Vendi im është i lirë
– Por unë jam skllav…
16–
Peizazh
Yjet po ngrihen dhe bien.
Nata lëkundet për të fjetur në fllad Dhe hëna e zhveshur po përgjon Nëpër rreshtat e selvive.
Unë jam e acaruar.
Fryma ime është e shkurtër.
Kam harruar qe dje. Ku të shkoj?
Jam kapur Lakuriq,
me fustanin tim rrëmujë.
17–
Më dhemb koka. Zemra ime po tingëllon.
Buzët e pemëve po dridhen.
Po largohem i trishtuar
Kopshti baltë-baltë.
Si shirat,jam duke u zhdukur ngadalë
18–
Muhabeti im është gënjeshtër.
Unë do të vdes para se të mund të fluturoj.
Shpirti im derdhet nga sytë
– Toka e rrëzon qiellin.
Jeta ime është një gënjeshtër, e shihni.
Varri im vetëm pret kohën e tij.
Pse më ndjek vdekja
Edhe pse jam gjallë?
19–
Jetë, a është akoma kaq i rëndë pikëllimi im?
Ndonjëherë, ti je shumë për mua. Por ,ah, ju dukeni kaq bukur.
Nuk kam nevojë të të lë, ndoshta.
20–
Çfarë është qielli?
Çfarë është toka – Atdheu?
Cfare eshte jeta? A mund ta duroj? Unë e kam parë botën –
Në syrin tënd të errët, të betohem. Bora e bardhë shkrihet shpejt
Para lindjes së pranverës.
Më pëlqen vetëm të më ndihmojë,
I pastër si loti në sytë e tua.
BIOGRAFIA
Khosiyat Rustam lindi në 1971 në fshatin Olmos në rrethin Chust të provincës Namangan. Ajo ka studiuar në Fakultetin e Gazetarisë të Universitetit Kombëtar të Uzbekistanit (1988-1993, në Universitetin e Letërsisë së Lartë (2001-2004), ka punuar në gazetën Tong Yulduzi (1993-1997), dhe që nga viti 2015 është kryredaktore e gazetës “Bota e librit”.
Në vitin 2004 ajo u nderua me Medaljen e Lavdisë nga Presidenti i Republikës së Uzbekistanit dhe në vitin 2016 medalja përkujtimore “25 vjet Pavarësia e Uzbekistanit”.
Rustam ka marrë pjesë në shumë festivale ndërkombëtare të poezisë dhe nisma letrare. Në vitin 2012, ajo fitoi konkursin në fushën e poezisë në Bursa, Turqi. Në vitin 2015, u nderua me çmimin Mikayıl, Çmimi Ndërkombëtar Müşfiq i Azerbajxhanit. Në vitin 2018, ajo fitoi çmimin më të lartë në fushën e poezisë në Open Eurasian Festivali i Letërsisë në Tajlandë.
Në vitin 2021, ishte rezidente në Universitetin e Iowa-s, Programi Ndërkombëtar i Shkrimtarëve. Në të njëjtin vit, asaj i ështe dhēnë çmimi Rasul Rza, një çmim prestigjioz në Azerbajxhan, si dhe Çmimi Ndërkombëtar Naji Naaman i Poetëve të Botës dhe çmimi “Kalorësi i Artë”. Përveç poezisë, si shkrimtare dhe dramaturge, ajo është autore e një sërë tregimesh, poemash dhe skenarësh. Në vitin 2015 u vu në skenë shfaqja e saj “Zogu që nuk përshtatet në qiell” nga Artisti i Popullit i Uzbekistanit Mirza Azizov në një nga vendet më prestigjioze të Uzbekistanit, Muqimi Musical Teatri i Dramës. Në vitin 2016, ajo përshtati historinë e saj “Qilimi”. skenari Death Magic, si bazë për një film nga regjisori Hilol Nasimov. Si përkthyese, ajo ka përkthyer në gjuhën uzbeke poezitë e Marina Tsvetaeva, Yevgeny Yevtushenko, Anna Akhmatova, Boris Pasternak, Ramiz Ravshan, Nigar Refibeyli, Rizo Khalil, Fazıl Kısakürek, Husnu Doglarja e shumë të tjerë poetë botërorë.
Që nga viti 2015, shërben si kryeredaktore e gazetës letrare më me ndikim në Uzbekistan, Kitab Dunyosi. ( Bota e librit) Ajo është anëtare e Lidhjeve të Shkrimtarëve të Uzbekistanit dhe Azerbajxhanit që nga viti 2019. Poezitë e saj janë përkthyer në më shumë se 30 gjuhë dhe librat e saj janë botuar në disa vende përtej Uzbekistanit.
Përgatiti e shqipëroi; Rifat ISMAILI
Marrë nga Alb-spirit.com
