Përkthyer nga Fan Noli
Një mes-natë të bezdisur
Tek këndonja i zalisur
Disa pralla dhe magjira
Të një shkence të harruar,
Tek dremitnja i kapitur
Befas vjen një e trokitur,
Me ngadalë e goditur
Përmi derë t’odës sime.
“Dikush është, thashë, jashtë
Që troket mi derën time –
Vetëm kjo, dhe asgjë më.
Ah, e mbanj nër ment fort mirë,
Ishte dimr’ i ftoht’ i ngrirë,
Dhe n’oxhakun shkrump të nxirë
Urët shuheshin në hi.
Desha të gëdhihej dita,
Se më kot nga librat prita
Të më ngushëllonte drita
Për të lumurën Lenore,
Vajz’ e rrallë dhe rezore,
Q’i thon Engjëjtë Lenorë,
Përmi dhe pa emër më.
Era frynte që përjashta,
Rrihte perdet e mëndafshta
Dhe më ngjethte dhe më derthte
Tmerre që s’i ndjeva kurrë.
Dhe tani që të pushonte
Zemr’ e mjerë që lëftonte
Goja po më belbëconte,
“Dikush do të hynjë brenda;
Nonjë vizitor i vonët
Që kërkon të hynjë brenda.
Kjo do jet’ e asgjë më.
Mblodha veten menjëherë
Edhe frikë më pa ndjerë:
“Zot, i them, a Zonjë, fajin
Ndjemani, ju lutem shumë,
Se për Zotin po dremitnja,
Aq’ e hollë ish trokitja,
Aq’ e lehtë ish goditja
Përmi derë t’odës sime
Sa me-zi ma zuri veshi.”
Dhe e hapa derën sheshit,
Errësir’ e asgjë më.
Syrin thellë n’errësirë
Shumë ndenja në drithtirë,
Endërra duke shikuar
Që njeri s’ka ëndërruar;
Mirpo nat’ e errët heshtte
Edhe tjatër gjë s’më theshte
Veç një emër që më deshte
Pëshpëritur si “Lenore!”
Këtë un’ e pëshpërita,
Dikush m’u –përgjeq: “Lenore.”
Vetem kjo, dhe asgjë më.
N’odë prapë me të kthyer
Shpirti ndezur, zemra thyer
Përsëri vjen një trokitje
Pak m’e fortë se më parë.
“Pa dyshim pa fjalë thashë
Dikush është aty jashtë,
Duhet vajtur, duhet parë
Që të zgjidhet ky mister.
Hesht, moj zemër e zhuritur,
Që ta zgjith këtë mister.
Era ësht’ e asgjë më.”
Hap ahere xhamën time
Kur me shumë fërfëllimë
Brenda hyn një Korb i mvrojtur
Madhështor i kohës vjetër.
As u-fal as përshëndoshi,
As bën tjatër punë boshi
Po si zot më shkon trimoshi
Dhe qëndron mi derën time –
Ngjitet mi një bust Pallade
Mun mi derë t’odës sime –
Ngjitet, rri, dhe s’bën gjë më.
Më zu gazi, më shkoi tmerri
M’atë Korb të zi si Ferri,
Që po mbahej aq’ i rëndë
Aq’ i lartë dhe i thom:
“Ndonëse je perce-prerë,
S’ka dyshim, je trim i ndjerë,
Korb i mvrojtur, i vrerosur,
Arratisur zall më zall;
Thua-m’mrin tëntë me nam
Anës detit Plutonian!”
Thotë Korbi: “Kurrë më.”
U-çudita fort, pa masë
Kur dëgjova Korb të flasë
Ndonëse ajo përgjigjie
S’kishte as kuptim as lidhje;
Se asnjë s’munt të më thotë
Që nonjë njeri në botë
Gjer tani ka parë shpendë
Mun mi derë t’odës tij,
Shpend’ a shtazë mi statujë
Mun mi derë t’odës tij,
T’emëruar “Kurrë më.”
Mirpo Korbi rrinte shtruar
Përmi bustin e latuar
Dhe thosh vetëm atë fjalë
Që nga shpirti plot me flagë.
Asnjë pendë më s’lëviste
Asgjë tjater s’murmuriste,
Edhe zemra më thërriste:
“Miqt’ e tjere ikn’ e shkuan;
Nesër edhe ky do t’ikë
Si dhe shpresat që m’u-shuan.”
Thotë Korbi: “Kurrë më.”
I habitur nga përgjigja
Që më dha kur nuk e prisnja,
“Pa dyshim, kjo fjalë, thashë,
Esht e vetëma që di,
Q’e mësoj nga i-zot’ i mjerë,
Derë-mbyllur, derë-sterrë,
Që e ndoqi, e dogji zia,
Dhe e shojti lebetia.
Gjer sa vaj’ i shpresës tij
S’qe veç dëshpërim i zi
Dhe kurrë, kurrë më.”
Edhe Korbi më mbërtheu
Dhe në gas buzën ma ktheu.
Shpejt, pra, një kolltuk rotova
Edhe derës iu-afrova;
Dhe i ndenjur ëndërronja
Dhe me mendjen po kërkonja
Që të gjenja, të zbulonja
Ç’desh të theshte Korb’ i zi,
Korb’ i mvrojtur, i vrerosur
Arratisur zall më zall
Me dy fjalët “Kurrë më.”
Këtë desha të çkoqitnja
Po as fjale nuk i flisnja
Korbit që me sy prej prushi
Zemrën si me zjarr ma mbushi;
Kështu rrinja i trallisur,
Pshtetur kryet mi përkresën
Kadifeje të qëndisur
Që e ndritte llamba sipër,
Mi të cilën ah, e mjera
Do mos pshtetet më përsipër
Do mos pshtetet kurrë më.
Era u-dent përmi qilimet
Me temjan nga Serafimet
Që u tingëllinin zilet
Posht’ e lart në dysheme.
“Ja, me Engjëj, mor i mjerë,
Të çoj Zoti këtë herë
Prehje, prehje dhe nepenthe
Të harrosh Lenorën lart.
Pi, gëlltit këtë nepenthe
Dhe harro Lenoren lart!”
Thote Korbi: “Kurrë më”
“Profet, thashë, nëmë-rëndë,
Po profet, qofsh djall a shpëndë!
Qoftë, se të çoj shtërgata
A Shejtan’ i Ferrit zi,
Të përhumbur, të patrembur
Tek ky vend i shkret’ i dhembur
Tek ky burg me tmerr i shembur,
Thuaj-më, vërtet, të lus:
A ka në Gallad ballsam?
Thuaj, thuaj-më, të lus!”
Thotë Korbi: “Kurrë më.”
Profet, thashë, nëmë-rëndë
Po profet, qofsh djall a shpëndë!
Për një Qjell dhe Perëndi
Që po lusim un’ e ti,
Thuaj-m’i zemrës që mban zi
A do shoh n’Eden të shenjtë
Vajzën a do kap të shtrenjtë,
Q’i thon’ Engjëjtë Lenore,
Vajz’ e rrallë dhe rezore,
Q’i thon’ Engjëjtë Lenore?
Thotë Korbi: “Kurrë më.”
Mbyll-e gojen, dreq a shpendë!
Ngrihem dhe thërres më këmbë,
Çporru prapë mu në djall,
Në Skëterrë dhe në zall!
Pendë mos më shkunt të zezë
Të më rrej’ e të më ndezë,
Mos ler shenjë të gënjeshtrës
Që më the, po shko prej derës!
Nxir-m’a qipin tënt prej zemrës
Thyej qafën jashtë derës!
Thotë Korbi: “Kurrë më.”
Edhe Korb’ i zi i humbur
Qëndron edhe i patundur
Mi të zbetin bust Pallade
Mun mi derë t’odës sime.
Edhe syte i shkëndritin
Si prej djajsh që ëndërritin
Edhe llamba që ndrit sipër
Ia heth hien përmi dhe;
Shpirti im nga ajo hie
Që valon atje mi dhe
Do mos ngrihet – kurrë më.
English original
The Raven
BY EDGAR ALLAN POE
Once upon a midnight dreary, while I pondered, weak and weary,
Over many a quaint and curious volume of forgotten lore—
While I nodded, nearly napping, suddenly there came a tapping,
As of some one gently rapping, rapping at my chamber door.
“’Tis some visitor,” I muttered, “tapping at my chamber door—
Only this and nothing more.”
Ah, distinctly I remember it was in the bleak December;
And each separate dying ember wrought its ghost upon the floor.
Eagerly I wished the morrow;—vainly I had sought to borrow
From my books surcease of sorrow—sorrow for the lost Lenore—
For the rare and radiant maiden whom the angels name Lenore—
Nameless here for evermore.
And the silken, sad, uncertain rustling of each purple curtain
Thrilled me—filled me with fantastic terrors never felt before;
So that now, to still the beating of my heart, I stood repeating
“’Tis some visitor entreating entrance at my chamber door—
Some late visitor entreating entrance at my chamber door;—
This it is and nothing more.”
Presently my soul grew stronger; hesitating then no longer,
“Sir,” said I, “or Madam, truly your forgiveness I implore;
But the fact is I was napping, and so gently you came rapping,
And so faintly you came tapping, tapping at my chamber door,
That I scarce was sure I heard you”—here I opened wide the door;—
Darkness there and nothing more.
Deep into that darkness peering, long I stood there wondering, fearing,
Doubting, dreaming dreams no mortal ever dared to dream before;
But the silence was unbroken, and the stillness gave no token,
And the only word there spoken was the whispered word, “Lenore?”
This I whispered, and an echo murmured back the word, “Lenore!”—
Merely this and nothing more.
Back into the chamber turning, all my soul within me burning,
Soon again I heard a tapping somewhat louder than before.
“Surely,” said I, “surely that is something at my window lattice;
Let me see, then, what thereat is, and this mystery explore—
Let my heart be still a moment and this mystery explore;—
’Tis the wind and nothing more!”
Open here I flung the shutter, when, with many a flirt and flutter,
In there stepped a stately Raven of the saintly days of yore;
Not the least obeisance made he; not a minute stopped or stayed he;
But, with mien of lord or lady, perched above my chamber door—
Perched upon a bust of Pallas just above my chamber door—
Perched, and sat, and nothing more.
Then this ebony bird beguiling my sad fancy into smiling,
By the grave and stern decorum of the countenance it wore,
“Though thy crest be shorn and shaven, thou,” I said, “art sure no craven,
Ghastly grim and ancient Raven wandering from the Nightly shore—
Tell me what thy lordly name is on the Night’s Plutonian shore!”
Quoth the Raven “Nevermore.”
Much I marvelled this ungainly fowl to hear discourse so plainly,
Though its answer little meaning—little relevancy bore;
For we cannot help agreeing that no living human being
Ever yet was blessed with seeing bird above his chamber door—
Bird or beast upon the sculptured bust above his chamber door,
With such name as “Nevermore.”
But the Raven, sitting lonely on the placid bust, spoke only
That one word, as if his soul in that one word he did outpour.
Nothing farther then he uttered—not a feather then he fluttered—
Till I scarcely more than muttered “Other friends have flown before—
On the morrow he will leave me, as my Hopes have flown before.”
Then the bird said “Nevermore.”
Startled at the stillness broken by reply so aptly spoken,
“Doubtless,” said I, “what it utters is its only stock and store
Caught from some unhappy master whom unmerciful Disaster
Followed fast and followed faster till his songs one burden bore—
Till the dirges of his Hope that melancholy burden bore
Of ‘Never—nevermore’.”
But the Raven still beguiling all my fancy into smiling,
Straight I wheeled a cushioned seat in front of bird, and bust and door;
Then, upon the velvet sinking, I betook myself to linking
Fancy unto fancy, thinking what this ominous bird of yore—
What this grim, ungainly, ghastly, gaunt, and ominous bird of yore
Meant in croaking “Nevermore.”
This I sat engaged in guessing, but no syllable expressing
To the fowl whose fiery eyes now burned into my bosom’s core;
This and more I sat divining, with my head at ease reclining
On the cushion’s velvet lining that the lamp-light gloated o’er,
But whose velvet-violet lining with the lamp-light gloating o’er,
She shall press, ah, nevermore!
Then, methought, the air grew denser, perfumed from an unseen censer
Swung by Seraphim whose foot-falls tinkled on the tufted floor.
“Wretch,” I cried, “thy God hath lent thee—by these angels he hath sent thee
Respite—respite and nepenthe from thy memories of Lenore;
Quaff, oh quaff this kind nepenthe and forget this lost Lenore!”
Quoth the Raven “Nevermore.”
“Prophet!” said I, “thing of evil!—prophet still, if bird or devil!—
Whether Tempter sent, or whether tempest tossed thee here ashore,
Desolate yet all undaunted, on this desert land enchanted—
On this home by Horror haunted—tell me truly, I implore—
Is there—is there balm in Gilead?—tell me—tell me, I implore!”
Quoth the Raven “Nevermore.”
“Prophet!” said I, “thing of evil!—prophet still, if bird or devil!
By that Heaven that bends above us—by that God we both adore—
Tell this soul with sorrow laden if, within the distant Aidenn,
It shall clasp a sainted maiden whom the angels name Lenore—
Clasp a rare and radiant maiden whom the angels name Lenore.”
Quoth the Raven “Nevermore.”
“Be that word our sign of parting, bird or fiend!” I shrieked, upstarting—
“Get thee back into the tempest and the Night’s Plutonian shore!
Leave no black plume as a token of that lie thy soul hath spoken!
Leave my loneliness unbroken!—quit the bust above my door!
Take thy beak from out my heart, and take thy form from off my door!”
Quoth the Raven “Nevermore.”
And the Raven, never flitting, still is sitting, still is sitting
On the pallid bust of Pallas just above my chamber door;
And his eyes have all the seeming of a demon’s that is dreaming,
And the lamp-light o’er him streaming throws his shadow on the floor;
And my soul from out that shadow that lies floating on the floor
Shall be lifted—nevermore!
