[ Libra NëLinjë ]
Stargate e OpenAI, projekti më i madh i qendrës së të dhënave në SHBA. Scott Ball për The New York Times
Nga Katrin Bennhold, The New York Times, Përktheu Arben Çokaj
Mirëmëngjes, botë! Shtatë kompani amerikane të teknologjisë dominojnë tregun e aksioneve në SHBA, i cili, nga ana tjetër, dominon tregjet globale të aksioneve. Këto kompani vlerësohen në triliona dollarë. Vlerësimet e tyre marramendëse bazohen gjithnjë e më shumë në një bast të vetëm: inteligjenca artificiale.
Për një kohë, dukej sikur duhej t’i kushtoje vëmendje asaj që po ndodhte në IA, sepse po ndryshonte botën në kohë reale. Nëse e injoroje, mund të mbeteshe prapa në punë. Tani, po fillon të ndihet sikur nuk mund ta injorosh për një arsye tjetër: A mund ta rrëzojë IA ekonominë globale?
Sot flas me kolegun tim Cade Metz në Silicon Valley nëse bumi i IA është në fakt një flluskë IA.
Në vitin 2014, lexova “Epoka e Dytë e Makinave”, një libër nga dy ekonomistë të M.I.T. Autorët ofruan një lloj vizioni utopik të inteligjencës artificiale: Teknologjia do të çonte në një epokë hiperproduktiviteti dhe bollëku, ku pyetja e vetme ishte se si t’i shpërndanim fitimet e saj në mënyrë të drejtë.
Vlerësimi i gjigantit të prodhimit të çipave Nvidia kaloi shifrën 5 trilionë dollarë muajin e kaluar. Eric Lee për The New York Times
Ne ende mund të arrinim atje, por duket e drejtë të themi se rruga drejt utopisë, nëse ky është destinacioni ynë, nuk do të jetë e lehtë. Ankthet aktuale rreth faktit nëse inteligjenca artificiale është bërë shumë dominuese në ekonominë globale – çfarë ndodh nëse nuk është gjithçka që pretendon të jetë? – qëndrojnë përkrah atyre konkurruese: Çfarë ndodh nëse inteligjenca artificiale është gjithçka që pretendon të jetë, dhe mund t’i zëvendësojë të gjithë ata njerëz në fund të fundit? A do të ishte vërtet një rezultat i mirë?
Fola me kolegun tim Cade Metz, i cili shkruan për inteligjencën artificiale. Ai më tha se çdo revolucion teknologjik ka krijuar ankth gjatë tranzicionit nga e vjetra në të renë, kur vendet e punës shkatërrohen, paratë humbasin dhe kompanitë falimentojnë. Pyetja është se çfarë del në anën tjetër.
Cade, a është ky bum i inteligjencës artificiale në fakt një flluskë e inteligjencës artificiale?
Kjo është pyetja prej një milion dollarëshe. Ose më saktë: pyetja e trilion dollarëve. Kjo teknologji po e mbështet ekonominë në shumë mënyra. Por jemi në një pikë ku nuk jemi të sigurt se ku po shkon kjo teknologji. Është e vështirë edhe për kompanitë që ndërtojnë teknologjinë të artikulojnë se ku po shkojnë.
Disa nga këto kompani as nuk po nxjerrin fitim. Çfarë i justifikon këto vlerësime?
Pra, disa nga këto kompani janë jashtëzakonisht fitimprurëse. Google, Meta, Amazon dhe Microsoft fitojnë miliarda dollarë në tremujor, në produkte kryesore që nuk lidhen në thelb me IA-në.
Por rezultati i tyre financiar po drejtohet gjithashtu nga interesi në IA. Për të ndërtuar këto teknologji IA, ju nevojiten sasi të mëdha fuqie llogaritëse. Google e ka atë fuqi llogaritëse. Po ashtu edhe Amazon, Microsoft dhe Meta.
Gjithë të tjerët që po i bashkohen trendit të IA-së i paguajnë ato firma për atë fuqi llogaritëse. Pra, ka të gjitha këto para të tjera që po pompohen në këto kompani të mëdha, dhe kështu çmimi i aksioneve të tyre rritet, vlerësimi i tyre rritet, të ardhurat e tyre rriten.
E gjithë kjo ka kuptim. Por nëse ato kompani të tjera më të vogla nuk fillojnë të fitojnë para mjaftueshëm shpejt, mund të keni një problem.
Nëse kjo është një flluskë dhe shpërthen, sa keq do të ishte?
Flluska dot-com është një analogji e mundshme. Ajo që ndodhi atje ishte se shumë njerëz humbën shumë para – njerëz që investuan në teknologji, njerëz që po ndërtonin teknologjinë. Shumë kompani thjesht u zhdukën, apo jo? Dhe disa kompani të mëdha falimentuan. Pra, e dini, nuk ishte një gjë e vogël.
Por ekonomia më e madhe nuk u prek në të njëjtën mënyrë siç u prek në krizën financiare të vitit 2008, e cila është një analogji tjetër e mundshme.
Disa njerëz janë të shqetësuar për atë që ata e quajnë rrezik potencial sistemik në ekonomi që do ta bënte atë më shumë si viti 2008. Ka shumë borxhe që po merren nga investitorë me levë të lartë dhe është e vështirë të thuhet se sa borxh, kush e mban atë, sa i përhapur është.
Një skenë ajrore e një kompleksi të madh me një diell të ndritshëm të ulët. Shumë ndërtesa me çati të sheshta, zona ndërtimi dhe një parking i mbushur plot me makina të shpërndara në tokën e kuqe-kafe.
Të gjitha këto kompani që po vënë baste të mëdha në Inteligjencën Artificiale – si duket një bast i suksesshëm për to?
Merrni një kompani si OpenAI. Ata mendojnë se brenda pak vitesh, do të fitojnë dhjetëra miliarda dollarë në vit. Ata tashmë po marrin miliarda dollarë të ardhura. Por ata po humbasin edhe më shumë sepse është shumë e kushtueshme ta ndërtosh këtë gjë. Ata mendojnë se deri në vitin 2030, kjo do të përmbyset.
Mund të ndodhë. Por edhe nëse teknologjia vjen, jo të gjithë mund të fitojnë këtu. Është një fushë e mbushur me njerëz. Do të ketë fitues dhe humbës.
Një tjetër analogji potencialisht e mirë është bumi hekurudhor i shekullit të 19-të. Shpikja e motorit me avull çoi në një bum në ndërtimin e hekurudhave. Kishit linja hekurudhore, që ndërtoheshin pranë njëra-tjetrës. Dhe kjo është pjesa më e madhe e asaj që po ndodh këtu: I keni të gjitha këto kompani që ndërtojnë saktësisht të njëjtën gjë – këto qendra masive të të dhënave. Shumë njerëz mendojnë se ka kapacitet të tepërt që po ndërtohet tani. Që do të thotë se do të keni shumë humbës në planin afatgjatë.
