PËRSIATJE PËR VËLLIMIN POETIK “KOHË VARGJESH” TË POETES DRITA KOSUMI-SYLA

Zymer Mehani

1. Hyrje
Vëllimi poetik “Kohë vargjesh” i poetes Drita Kosumi-Syla përbën një udhëtim poetik që prek thellësitë e shpirtit njerëzor dhe ndjenjat e lidhura me atdheun, lirinë, kohën, dashurinë dhe sakrificën. Me një gjuhë plot ngjyrime emocionale e simbole të fuqishme, autorja ndërton një botë poetike ku kombinohen përjetime personale dhe kujtime kolektive. Përmes vargjeve të saj, lexuesi udhëton në një univers të pasur me reflektime mbi identitetin, historinë dhe humanizmin.

2. Tematika dhe motivet kryesore
Tematikat e vëllimit poetik janë të larmishme dhe përfshijnë një gamë të gjerë motivesh që i japin lexuesit mundësinë për t’u përfshirë emocionalisht dhe shpirtërisht.

2.1. Koha si koncept universal
Një nga temat qendrore të këtij vëllimi është koha, e cila shfaqet si një element që përshkon pothuajse çdo poezi. Koha nuk është thjesht një masë e kronologjisë, por një forcë që ndikon jetën, kujtesën dhe identitetin. Poezitë si “Vizatimi i kohës”, “Në pellgun e kohës” dhe “Koha e humbur” shfaqin idenë e kohës si diçka që nuk kthehet, por që lë gjurmë të thella në shpirtin e njeriut.

2.2. Atdheu, liria dhe heronjtë
Motivi i atdheut është i theksuar në shumë poezi të këtij vëllimi. Vargjet e poezive si “Ora e lirisë”, “Dëshmorët e Llapit”, “Çlirimtarit” dhe “Trimat e lirisë” shprehin dashurinë dhe përkushtimin ndaj vendit, por edhe dhembjen për ata që sakrifikuan për lirinë. Këto poezi krijojnë një urë mes historisë personale dhe kujtesës kombëtare, duke e bërë lexuesin të reflektojë mbi sakrificat për lirinë.

2.3. Familja dhe lidhjet njerëzore
Në këtë vëllim ndihen fort ndjenjat e dashurisë për prindërit, fëmijët dhe familjen në përgjithësi. Poezi si “Prindërve në amshim”, “Birit tim në mërgim” dhe “Hallat” janë dëshmi e dashurisë dhe kujdesit të thellë për lidhjet familjare. Vargjet përmbajnë ndjenja malli, dhembjeje dhe përjetësimi të kujtimeve, duke e bërë këtë temë thelbësore në të gjithë vëllimin.

2.4. Mërgimi dhe malli për atdheun
Mërgimi dhe malli për vendlindjen paraqiten në poezi si “Mërgimi, malli thellë” dhe “Birit tim në mërgim”. Këtu, mërgimi nuk është thjesht një largim fizik, por një ndarje shpirtërore që shkakton mall të pafund për rrënjët dhe tokën e lindjes. Kjo përvojë është një realitet i përbashkët për shumë shqiptarë, ndaj poezitë e poetes Drita Kosumi-Syla pasqyrojnë këtë përvojë kolektive me ndjenjë të fortë dhe thellësi shpirtërore.

2.5. Dashuria, ndjenja e përhershme
Dashuria shfaqet si ndjenjë e përhershme dhe universale. Në poezi si “Dashuria”, “Gruaja- mbretëreshë e jetës” dhe “Për ty”, autorja shpreh dashurinë për njeriun, për jetën dhe për të dashurit e saj. Kjo ndjenjë nuk përkufizohet vetëm në dashurinë romantike, por shtrihet edhe në dashurinë për nënën, babanë, fëmijët dhe atdheun.

3. Stili dhe gjuha poetike
Drita Kosumi-Syla ndërton një gjuhë poetike të pasur me figura letrare, simbolikë dhe metafora të thella. Ajo përdor elemente stilistike që shprehin jo vetëm emocionet e saj, por edhe përvojën e përbashkët të një kombi të tërë.

3.1. Metaforat dhe simbolika
Simbolet dhe metaforat janë një nga elementet më të fuqishme të poezisë së saj. “Ora e lirisë” simbolizon momentin e çlirimit, “Vizatim i kohës” përfaqëson ndërthurjen e kujtimeve, ndërsa “Në krahët e tyre” simbolizon mbështetjen nga të dashurit. Çdo simbol është ngarkuar me ndjenjë dhe kuptim të thellë, duke krijuar një atmosferë të ngrohtë poetike.

3.2. Personifikimi
Autorja personifikon koncepte si koha, vendlindja, dashuria dhe fati. Në poezitë si “Koha e humbur” dhe “Në dritën e qiellit”, koha dhe qielli paraqiten si qenie të gjalla që flasin dhe veprojnë. Kjo teknikë lejon që lexuesi të ndjejë më afër mesazhin e autores.

3.3. Ritmi dhe muzikaliteti
Ritmi i vargjeve të poetes Drita Kosumi-Syla është harmonik dhe melodik, duke krijuar një rrjedhshmëri të lehtë për lexuesin. Rimat e alternuara dhe përsëritjet ndihmojnë në forcimin e mesazheve kryesore. Poezitë kanë një strukturë të rregullt, e cila ndonjëherë prish rregullin për të theksuar një moment emocional.

4. Mesazhi dhe ideja kryesore
Mesazhi kryesor i vëllimit “Kohë vargjesh” është se koha dhe dashuria janë të përjetshme, ndërsa kujtimet mbeten të gjalla në shpirt. Ajo na fton të reflektojmë mbi vlerën e jetës, sakrificën për liri, dashurinë për familjen dhe atdheun. Kujtesa historike, bashkimi familjar dhe dashuria e pakushtëzuar për njeriun dhe tokën e tij janë mesazhe që autorja përçon fuqishëm te lexuesi.

5. Përfundim
“Kohë vargjesh” e poetes Drita Kosumi-Syla është një udhëtim i pasur poetik në botën e ndjenjave, historisë, dashurisë dhe sakrificës. Përmes vargjeve të saj, autorja jo vetëm që tregon për përvojën personale, por gjithashtu prek përvojën kolektive të kombit. Stili i saj poetik, gjuha simbolike dhe mesazhet e qarta e bëjnë këtë vëllim një kontribut të rëndësishëm për letërsinë shqipe bashkëkohore. Lexuesi përjeton jo vetëm emocion, por edhe njohje më të thellë me ndjenjat e përbashkëta që na lidhin me jetën, historinë dhe atdheun.