Zymer Mehani
Poezia e poetit Sadri Fejzullahu
Sadri Fejzullahu “Qan Malësia” (poezi), PRINTING PRESS, Prishtinë, 2024
Koleksioni i poezive të Sadri Fejzullahut përbën një gamë të ndryshme të temave dhe motiveve, duke shprehur ndjenja të ndryshme dhe përvoja personale, që shfaqen në formë poetike. Këto poezi janë krijime të ndryshme, nga natyra romantike dhe nostalgjike tek ato me mesazhe kritike dhe refleksive mbi realitetin shoqëror dhe kombëtar. Përmbajtja e tyre shtrihet nga përshkrimi i peizazheve natyrore dhe atmosferave të qeta, si në poezinë “Mulliri i Vjetër” dhe “Relaks i munguar”, deri te tema politizuese dhe historike, siç ndodh në poezitë “Mbaroi Koha e Gurit” dhe “Bacë, u krye ky amanet.”
Në disa raste, poezitë e autorit Fejzullahu përshkruajnë emocione personale dhe kujtime nga fëmijëria, si në poezinë “Në fëmijërinë time,” ndërsa në ca poezi të tjera shfaqet një qëndrim kritik ndaj zhvillimeve shoqërore, siç shihet në poezitë “Modë e re” dhe “Ah, moj e mjera Shqipëri.”
Koleksioni poetik i S. Fejzullahut gjithashtu përfshin poezi me karakter romantik dhe urime, si në poezinë “Për ditëlindjen tënde,” si dhe ato që përshkruajnë ngjarje historike dhe krenarinë kombëtare, si në poezitë “Dje festoi Kosova” dhe “Erdh Nëntori.”
Në përgjithësi, këto poezi ndajnë një larmi temash dhe shprehjesh, duke krijuar një mozaik të pasur të ndjenjave dhe përvojave. Ndërsa disa janë të një natyre të ëmbël dhe romantike, ca të tjera ndërthurin elemente të melankolisë, kritikës dhe historisë, duke përcjellur ndjenjat dhe mendimet e autorit në një mënyrë të pasur dhe shpirtërore.
Stili i figuracionit poetik i shfaqur në këto poezi është i pasur dhe i ndryshëm. Poezitë përdorin imazhe të forta, metafora dhe përshkrime të detajuara për të krijuar një peizazh të pasur emocional dhe vizual. Figurat e përdorura, si te poezitë “Mulliri i Vjetër,” “Ditëlindja,” dhe “Sërish ngjallet trimi,” shpalosin ndjenjat, ngjarjet dhe personazhet në një mënyrë që e pasqyron thellësinë dhe kompleksitetin e eksperiencës së autorit.
Gjuha në poezi të autorit Sadri Fejzullahu është e pasur dhe e mrekullueshme. Përdorimi i shprehjeve poetike, imazheve të forta dhe fjalëve që ngjallin shqetësim, melankoli, apo krenari, bën që lexuesi të ndjehet afër ndjenjave dhe përvojave të autorit. Gjuha e përdorur shpesh ka një nuancë nostalgjike, por në disa raste mund të shfaqet edhe e ashpër dhe kritike, duke theksuar angazhimin dhe ndjenjat e thella të autorit për realitetin shoqëror dhe historinë.
Mesazhi i poezive është shpesh i thellë dhe i ngazëllyer. Autori shprehet përmes poezive për lidhjet e forta familjare, adhurimin për vendin dhe kulturën, por gjithnjë përballë sfidave dhe vuajtjeve të jetës. Në disa poezi, mesazhi ka një dimension kritik ndaj realitetit shoqëror dhe politik, duke shfaqur dëshpërimin ose nevojën për ndryshim.
Në përgjithësi, figuracioni poetik i autorit shfaqet në mënyrën e tij të veçantë të shprehjes, në përdorimin e gjuhës poetike dhe mesazhet e pasura që transmetojnë emocionet, mendimet nga thellësia e mendjes së tij.
Motivet e poezive të paraqitura kanë një shtrirje të gjerë dhe shfaqen nëpërmjet ndjenjave, përvojave dhe qëndrimeve të ndryshme të autorit.
Këto motive përfshijnë:
1. Natyrën dhe peizazhin:
Disa poezi, si “Mulliri i Vjetër,” fokusohen në përshkrimin e natyrës dhe peizazheve. Autori përdor imazhe të pasura dhe metafora për të sjellë para lexuesit pamje të bukura dhe të ngrohta natyrore.
2. Historinë dhe kombëtarizmin:
Disa poezi, përfshirë edhe poezinë “Dje festoi Kosova,” shprehin krenari kombëtare dhe kujtime historike. Këto poezi rrinë prapa vlerave dhe ngjarjeve të rëndësishme kombëtare, duke shpallur lavdimin dhe përkushtimin ndaj vendlindjes.
3. Dhimbjen dhe melankolinë:
Në poezitë “Ikja në amshim” dhe “Pse ma morët ëndrrën,” autori shpreh ndjenjat e humbjes dhe dhimbjes. Këto poezi ndajnë një vështrim të thellë në vuajtjet dhe sfidat e jetës.
4. Romancën dhe dashurinë:
Poezia “Për ditëlindjen tënde” shfaq motivin e dashurisë dhe romantizmit. Autori përdor fjalë dhe imazhe të ëmbla për të shprehur dashurinë dhe përkushtimin në një lidhje.
5. Kritikën shoqërore dhe politike:
Në disa poezi, si “Mbaroi Koha e Gurit” dhe “Ah, moj e mjera Shqipëri,” autori shpreh një qëndrim kritik ndaj realitetit shoqëror dhe politik. Këto poezi transmetojnë nevojën për ndryshim dhe reflektimin ndaj sfidave të shoqërisë.
6. Nostalgjinë dhe kujtimet:
Në poezitë “Në fëmijërinë time” dhe “Gjyshërit” autori shfaq nostalgji për kohën e kaluar dhe përvojat e fëmijërisë. Këto poezi shprehin një lidhje të fortë me traditat dhe kujtimet familjare.
7. Vetminë dhe izolimin:
Poezitë “Jemi vetëm dy” dhe “Natën vonë” përshkruajnë ndjenjat e vetmisë dhe izolimit. Këto poezi shfaqin një vështrim të thellë në një jetë të ndarë dhe të vetmuar.
Kombinimi i këtyre motiveve shkakton një diversitet të pasur në përmbajtjen e poezive, duke sjellë një portret të gjerë të mendimit dhe ndjenjave të autorit.
Motivi i mërgimit është një temë e përbashkët në disa prej këtyre poezive. Shpesh, poeti përdor fjalë dhe imazhe për të shprehur ndjenjat e mërgimit, ndarjes dhe largimit nga vendlindja. Nëpërmjet poezive, mërgimi bëhet një metaforë e ndjenjave të humbjes dhe nostalgjisë për tokën e lindjes.
Mërgimi shfaqet si një realitet jetësor, si në poezinë “Ikja në amshim”, ku autorit i mungon babai dhe ka ndjenjën e ndarjes përfundimtare. Edhe poezitë “Pse ma morët ëndrrën” dhe “Ah, moj e mjera Shqipëri” shfaqen me shenja të theksuara të mërgimit, duke ndarë dhimbjen e ndjenjave për një vendlindje të humbur.
Motivi i mërgimit mund të shihet edhe në një kontekst historik dhe kujtimor, si në poezinë “Sërish ngjallet trimi”, ku autorit i rikujtohet një hero i kaluar dhe krenaria kombëtare për figurën e tij.
Përtej kësaj, tema e mërgimit në disa poezi mund të shihet edhe si një simbol i përgjithshëm i rrugëtimit njerëzor, i kërkimit për një identitet dhe përjetimin e sfidave të jetës.
Këto motive përcjellin një pasiguri, një rrugëtim emocional dhe dëshirën për të gjetur një vend të sigurt dhe një identitet të qëndrueshëm në një botë të ndryshuar.
Në përgjithësi, mërgimi është një motiv i fuqishëm në poezitë e prezantuara, duke u dhënë atyre një dimension të thellë emocional dhe një lidhje me përvojat e përditshme me historinë e autorit.
Figurat e prindërve dhe shtëpia e vjetër janë elemente që ngjallin imazhe të ngrohta dhe nostalgjike në poezitë e prezantuara.
Prindërit shpesh shfaqen si personazhe të ndritura dhe të rëndësishëm në poezi, duke përfaqësuar dashurinë, mbrojtjen dhe ndërthurjen me traditat dhe kulturën.
Poezia “Në fëmijërinë time” përqendrohet në kujtimet nga fëmijëria dhe marrëdhënien e thellë me gjyshërit, ku figura e prindërve është një burim i rëndësishëm i ngrohtësisë dhe kujtimeve të bukura.
Shtëpia e vjetër gjithashtu ka një prezencë të fortë në poezi, shpesh duke u përshkruar si një vend i sigurt dhe i njohur. Në poezinë “Mulliri i Vjetër,” figura e një mulliri të lashtë shoqërohet me ngjarjet natyrore dhe ritmet e jetës, duke krijuar një imazh të harmonisë dhe stabilitetit.
Poezitë e tjera, si “Relaks i munguar” dhe “Një shtëpi,” përdorin imazhe dhe përshkrime për të përhapur një atmosferë të qetë dhe të njohur, duke e bërë shtëpinë të jetë një vend të cilin lexuesi e ndjen si të vetin.
Në përgjithësi, figurat e prindërve dhe shtëpia e vjetër ndihmojnë në krijimin e një peizazhi emocional, duke sjellë nostalgji, siguri dhe lidhje me rrënjët dhe identitetin. Këto elemente e bëjnë poezinë të pasur me emocione dhe të prekshme për lexuesin.
Motivi i vendlindjes, veçanërisht Zarbicës, shfaqet si një thesar i vlerave dhe kujtimeve për poetin. Zarbica përdoret si një simbol i vendit të lindjes, ku autori i ka kaluar vitet e tij të hershme dhe ka zhvilluar lidhje të forta emocionale.
Në poezitë si “Sërish ngjallet trimi”, përkujtohet një figurë heroike nga historia, dhe “Bacë, u krye ky amanet” dërgohet një lajm për një vend të ndodhur në Drenicë, që mund të shihet se poeti ka një mall të thellë për këtë zonë.
Malli për vendlindjen, sidomos në kontekstin e mërgimit të përmendur në disa poezi, shfaqet si një ndjenjë e thellë e humbjes dhe një dëshirën dëshirë për të ndjerë përsëri atë lidhje me tokën e lindjes. Poezitë e tilla shpesh përdorin imazhe të natyrës dhe ngjarjeve karakteristike për Zarbicën për të sjellë një pasiguri dhe dëshirë për kthyerjen te rrënjët.
Ky motiv i mallit për vendlindjen mund të shihet si një rrugë për të shprehur identitetin e autorit dhe ndjenjën e humbjes në mërgim. Zarbica, si një pjesë e pashpallur e peizazhit personal dhe emocional të poetit, përdoret për të rikthyer dhe shpërndarë nostalgjinë dhe dëshirën për të ruajtur lidhjen me këtë pjesë të rëndësishme të jetës së tij.
Këto poezi të pasura me emocione dhe imazhe të forta përshkruajnë një spektrum të gjerë të përvojave njerëzore – nga dashuria dhe kujtimet e fëmijërisë deri te mërgimi dhe malli për vendlindjen. Figurat e prindërve, shtëpia e vjetër, mërgimi dhe vendi i lindjes shfaqen si temë qendrore, duke krijuar një mozaik të ndryshëm të jetës dhe ndjenjave.
Stili dhe figuracioni poetik, si dhe përdorimi i një gjuhe të pasur e bën lexuesin të ndihet pjesë e çdo poezie, duke i dhënë një përjetim thellësisht emocional dhe estetik. Autori transmeton ndjenjat e tij me një mënyrë të veçantë, duke përdorur detaje të thella dhe imazhe që shpërfaqin ngjyrat e ndryshme të jetës së tij.
Malli për vendlindjen, nostalgjia për të kaluarën dhe dëshira për të përcjellur vlerat dhe kujtimet përbëjnë tematikën kryesore në poezitë e tij. Përmes këtyre vargjeve, lexuesi udhëhiqet në një rrugëtim emocional, duke ndarë gëzimet dhe dhimbjet e jetës së autorit.
Poezitë janë një reflektim i pasur i identitetit, historisë dhe ndjenjave shqiptare dhe një ftesë për të kuptuar më mirë thellësinë e përvojave njerëzore dhe historinë e një kombi.
Në përfundim, poezitë e shfaqura ofrojnë një udhëtim emocional dhe artistik në universin e ndjenjave, kujtimeve dhe identitetit shqiptar. Përdorimi i detajeve thellë dhe imazheve të pasura e bëjnë lexuesin të lidhet me çdo varg, ndërsa motivet e prindërve, shtëpisë së vjetër, mërgimit dhe vendlindjes shpërfaqen si rrëfimet e një jete të pasur.
Poetika figurative e përdorur nga autori Sadri Fejzullahu, përqendrimi në ngjarjet dhe detajet e përditshme dhe gjuha e bukur e përdorur bëjnë që këto poezi të jenë të pasura dhe të ndjeshme.
Motivet historike dhe kulturore, si dhe refleksionet mbi jetën familjare dhe marrëdhëniet njerëzore, u japin poezive një thellësi të veçantë.
Përmes këtyre poezive, autori shndërrohet në një zë që shpreh me ndjeshmëri historinë dhe sentimentet e një populli.
Gjithsesi, çdo poezi është një udhëtim i vlefshëm dhe frymëzues në botën e thellë të shpirtit dhe kujtesës së autorit.
Zymer Mehani, Podujevë, më 10 mars 2024
