[ Libra NëLinjë ]
Zymer Mehani
(Shkrim përkushtimor me rastin e 30-vjetorit të krijimtarisë letrare të autorit)
1.
Nëse fjala do të kishte zemër, ajo do të rrihte në gjoksin e Qazim H. Berishës.
Nëse historia do të kërkonte zë, ajo do të merrte frymë në poezitë, monografitë, publicistikën dhe romanet e tij.
Nëse Kosova do të zgjidhte një dëshmitar për ta rrëfyer dhimbjen dhe krenarinë e saj – ai do të ishte pa dyshim një nga bijtë e saj më të devotshëm: Qazimi – biri i Drenocit, i lagjes Xhafolli, i tokës së plagosur, por të palodhur.
Rrënjët e fjalës nisën në Barilevë…
Lindur më 14 dhjetor 1953, me fëmijërinë e lyer me dheun e Kosovës dhe me alfabetin e mësuar ndër bankat e Barilevës, Qazim H. Berisha nuk ishte vetëm nxënës i shkollës, por i jetës. Normalen e nisi në Prishtinë dhe e përfundoi në Mitrovicën e krenarisë, për të vazhduar më pas rrugën e studimeve në Histori dhe për të diplomuar në Degën e Gjuhës dhe Letërsisë Shqipe – aty ku fjala mori kuptim të plotë dhe u bë mision jetësor.
Nga dora e tij, pena u bë flamur.
Që në bankat e shkollës fillore nisi të shkruajë, të shprehë ndjenjat, revoltën, mallin, përkushtimin dhe dashurinë për kombin.
Por vetëm pas vitit 1995, pas një heshtjeje të rëndë dhe të frikshme që kishin mbuluar varret e dëshmorëve, ai do të merrte guximin dhe do të bëhej zëri i tyre:
“Lot gjaku”, vepra e parë për dëshmorët shqiptarë të viteve 1981–1991, ishte një thirrje e guximshme në një kohë kur edhe lotët kishin frikë të piknin.
Prej asaj dite e deri sot – 30 vjet më vonë – ai nuk e ndali më penën.
Ai nuk shkroi për të kaluar kohën, as për të mbushur raftet, por për të mbajtur gjallë kujtesën kolektive.
Në secilën nga njëzetë veprat e tij, autori na jep një dëshmi, një kujtesë, një thirrje dhe një rrëfim për kombin dhe për njeriun shqiptar.
Tridhjetë vjet veprimtari letrare – njëzetë gurë themeli për një kullë të fjalës shqiptare
Kushdo që kalon nëpër titujt e veprave të Qazim H. Berishës, nuk kalon thjesht nëpër libra.
Ai kalon nëpër jetën tonë kolektive, nëpër dhimbjen e popullit tonë, nëpër rrënjët tona më të thella.
Nga “Në zemrën time banon dhembja” tek “Nënëlokja”, ai përjetëson figurën e nënës shqiptare dhe të martirëve të heshtur të kombit.
Nga “Kronikë pas lufte” te “Ushtarët shqiptarë të vrarë në Armatën Jugosllave”, ai na zbulon një faqe të errët që shumëkush do të donte ta fshinte.
Me “555 aforizma ndritin rrugën” e me “Oksigjeni i gjyshit”, ai i flet brezit të ri, duke ndërtuar urën ndërbreznore të mendimit dhe shpirtit.
Me “Arsimtarët dëshmorë dhe martirë të rënë në Luftën e Kosovës”, ai dëshmon se fjala është edhe përgjegjësi ndaj kolegëve, ndaj shkollës, ndaj mësimit që u bë mision i shumë jetëve të prera në mes.
Në çdo libër – një plagë e shëruar, një kujtim i ndriçuar, një borxh i larë ndaj histories.
Ai nuk shkroi për të zbukuruar të shkuarën, por për ta pastruar nga pluhuri i harresës.
Në poezitë e tij, dashuria nuk është vetëm ndjenjë, por edhe plagë, edhe zemër që rrah për vendlindjen, për nënën, për të shkuarit.
Në prozën e tij, heroi nuk është gjithmonë i pathyeshëm – por është gjithmonë i vërtetë.
Në publicistikën e tij, fjala nuk është kurrë e rastësishme – është therëse, e ngjeshur dhe e vendosur.
Sot, në 30-vjetorin e veprimtarisë letrare, ai është po ai: i heshtur në zë, por i zhurmshëm në mendim.
Ai nuk kërkoi asnjëherë tituj.
As përmendore.
As tribuna.
Vetëm një vend për të shkruar.
Vetëm një faqe për t’i rrëfyer botës për Kosovën.
Dhe Kosova e tij është plot me emra të rënësh, me nëna që kanë lindur heronj, me arsimtarë që dhanë jetën për mësim, me gjyshër që u bënë histori dhe me fëmijë që i rrëmbeu lufta.
Në çdo rresht të Qazim H. Berishës, ne gjejmë vetveten:
si nxënës, si mësues, si dëshmitarë, si bij të një vendi që nuk rresht së luftuari e së dashuruari.
Në këtë 30-vjetor të krijimtarisë, në këta libra të tij, që janë edhe gur themeli i shpirtit të tij, i urojmë shëndet dhe frymëzim të pashtershëm autorit, sepse populli ka nevojë për kujtesën që ai mbart, sepse letërsia shqiptare ka nevojë për penën që nuk shlyhet, sepse fjala e tij është ngadhënjim mbi heshtjen, dhe mbi çdo përpjekje për ta harruar të shkuarën.
2.
Kur një shpirt nis të shkruajë, nuk ndalet më… Fjala e tij rritet me rrënjë në zemër dhe degë në histori. E tillë është udha e Qazim H. Berishës – shkrimtarit që e nisi rrugëtimin mes bankave shkollore, për ta shndërruar dhimbjen në poezi, dëshmorin në varg, e Kosovën në legjendë të gjallë.
Që nga ditët e para të vegjëlisë, kur në Barilevë mësoi alfabetin e jetës, e deri sot, në përvjetorin e 30-të të krijimtarisë, mjeshtri i fjalës nuk e ndali penën, nuk e kurseu dhimbjen, as nuk e ndau ëndrrën nga e vërteta.
Në këtë udhë të gjatë tridhjetëvjeçare, ka mbjellë njëzetë pemë letrare, çdonjërën me aromë gjaku, drite, dhimbjeje e shprese: Që nga “Lot gjaku” i vitit 1995 – zëri i parë që e qau heshtjen për dëshmorët, e deri te “Kosova në kapërcyell të historisë” – ku publicistika bëhet pasqyrë e kujtesës sonë kombëtare.
Ka folur për dhembjen që banon në zemër, për nënën që bëhet Loke, për fanarin që ndriçon udhën, për gjyshin që frymon oksigjen për fëmijët, për arsimtarët që u shndërruan në dëshmorë, për aforizma që ndritin rrugën, e për shqiptarët që ranë në armata të huaja, por u kthyen përjetësisht në gjirin e dheut të vet.
Sot, në këtë 30-vjetor të veprës, Qazim H. Berisha sërish s’po ndalet: është romani, është kujtesa, është fjala që thërret.
Fjala që lind në Prishtinë, por flet për të gjitha trojet, nga Drenoci në histori, nga Mitrovica në metaforë, nga një zemër te çdo lexues që e ndien Kosovën rë vetën.
Letërsia e tij nuk është vetëm art, është mision, është amanet i gjakut, është urë mes brezash,
është histori e shkruar me shpirt, e jo vetëm me dorë.
E në këtë jubile të shenjtë, ne i themi: Urime, mjeshtër i fjalës!
Lumi që rrjedh nga zemra jote ka lagur plagët e kombit, ka larë ndërgjegjet, ka freskuar shpresat.
Përjetësisht në radhët e shkrimtarëve që nuk harrohen, ju, Qazim H. Berisha, do të mbeteni si zë që rrah për të drejtën, si dritë që nuk shuhet, si frymë që fryn nëpër shekuj të dhembshëm,
por krenarë!
Urime, Qazim H. Berisha – këmbëngulës i fjalës, dëshmitar i së vërtetës, shkrimtar që e deshe kombin me çdo germë!
Udhëtimi yt letrar është flamur në erë, që valon mbi ndërgjegjen tonë!
