BREDHJE NË KUJTIMET E UDHËTIMEVE: KU, KUR, KAH…
Prof. Dr. Sabile Keçmezi-Basha & Prof. Dr. Tefik Basha
(Pjesa e nëntë)
Pas drekës, kur dielli na përshëndeste me rrezet e tij të ngrohta, dëgjuam një zhurmë të fortë që na bëri të ngremë sytë lart. Një aeroplan fluturonte mbi ne, duke u zhdukur pas pemëve të dendura, si një zog misterioz që lëvizte në qiellin blu. E habitur dhe e shqetësuar, e ndava këtë përvojë me Tefikun, por ai e priti me një buzëqeshje të qetë, si për të më qetësuar. Shumë shpejt, kuptuam se aeroporti i Korfuzit ishte pranë, dhe fluturimet ishin bërë një pjesë e zakonshme e melodisë së përditshme. Zhurmat e aeroplanëve, përherë të pranishme, u transformuan në një simfoni që shoqëronte qetësinë e dhomës sonë, duke mos e prishur atmosferën tonë të relaksuar.
Kur erdhi mbrëmja dhe u përgatitëm për darkë, u munduam të visheshim me kujdes, hekurosëm disa gjëra të lehta me shpejtësi dhe emocion. Restoranti i bukur, i vendosur në një kopsht të mbushur me lule që shndrisnin nën dritën e hënës, ofronte një përzgjedhje të mrekullueshme të ushqimeve ndërkombëtare, përfshirë disa specialitete greke që shkrinin zemrat e adhuruesve. Bakllavatë, të mbushura me shije dhe ëmbëlsi, ishin një kënaqësi e kërkuar, dhe u shuan shpejt në duar të atyre që donin të përjetonin çdo kafshatë si një copëz të së mirës. Atmosfera ishte plot ngjyra, aromat dhe bisedat, duke e bërë çdo moment të veçantë dhe të paharrueshëm.
Sabile Keçmezi-Basha & Tefik Basha, në qendër të qytetit, Korfuz, qershor 2024
Restoranti ishte një oazë e gjallë, i mbushur me turistë të gëzuar, të cilët nxitonin të përfundonin darkën e tyre, përpara se të niseshin në një aventurë të re përmes rrugicave të qytetit. Qyteti, që shtrihej disi larg nga hoteli, ishte lehtësisht i arritshëm me makinë ose me autobusin që ndalej përpara derës së hotelit, por shumica e atyre që ishin këtu e preferonin një shëtitje të ngadaltë. Çdo hap ishte një mundësi për të përjetuar ngjyrat dhe tingujt e qytetit, duke zbuluar bukurinë e tij të fshehur dhe njerëzit e tij të mrekullueshëm, që ishin një pjesë e pandashme e këtij peizazhi. Një atmosferë magjike mbizotëronte, teksa çdo shëtitje shndërrohej në një udhëtim të paharrueshëm, një mundësi për të njohur zemrën e këtij vendi dhe për të krijuar lidhje të reja me botën përreth.
Qyteti që të ofronte relaks për shpirtin
Si çdo turist tjetër, pas darke, edhe ne u përgatitëm dhe u nisëm drejt qytetit. Korfuzi ishte një melodi zhurmash dhe ngjyrash, ku njerëzit dhe makinat krijonin një simfoni të gjallë dhe të mbushur me energji. Vapa që përshkonte rrugët ishte e paevitueshme, por nuk na ndali të zbulojmë magjinë e këtij qyteti të mbushur me jetë.
Autobusi ndaloi para nesh, duke na thirrur “centrum,” dhe ne hipëm brenda, u ulëm në vendet tona. Kalimi përmes rrugicave të ngushta të Korfuzit ishte një përvojë e paharrueshme, duke parë vendasit të ulur para shtëpive të tyre, duke shijuar gotën e verës të shoqëruar me ullinj të freskët. Shtëpitë ishin të bukura, njëkatëshe dhe të kuruara me kujdes, çdo njëra me kopshtin e saj të zbukuruar me lule të shumta, ku roza e vërtetë kishte vendin e saj si në kopshtet tona.
Vendësit ishin të ngrohtë dhe mikpritës, duke pritur me buzëqeshje çdo vizitor që hynte në dyqanet e tyre. Rrugicat e ngushta, ku tregtia zhvillohej me një shpirt të ngjashëm me atë të Stambollit, ishin të mbushura me mallra që ngjasonin me ato që shihnim në dyqanet tona, ndonjëherë të mbushur me etiketat “Made in Turkey” që ndriçonin me të njëjtën bukuri.
Sabile Keçmezi-Basha, trageti për Korfuz, 2024
Motoçikletat që zgjidheshin për të përballuar komunikacionin e ngarkuar ishin të shumta dhe shpesh na bënin të ndiheshim të mbërthyer në lëvizjen e tyre të pandërprerë.
Pas një ecjeje të gjatë, ne u ndalëm për të shijuar akulloret që kishin një shije të veçantë dhe të paharrueshme. Ditët pasuese, daljet në qytet u bënë një rutinë e këndshme. Çdo mbrëmje, pas darkës, ne eksploronim qytetin, duke vizituar dyqane dhe pikat turistike që ishin të shumta, për të përjetuar çdo aspekt të këtij qyteti të gjallë dhe mikpritës.
Korfuzi, qytet i kulturave të ndryshme
Korfuzi, i njohur për historinë e tij të begat, ishte si një tapiceri e endur nga shumë kultura dhe pushtues që kanë lënë gjurmët e tyre të paharrueshme. Ky ishull kishte përjetuar ndikimet e Venedikasve, Francezëve dhe Britanikëve, dhe ky mozaik kulturor kishte sjellë në të një trashëgimi të pasur: Universitetin e Parë Grek, Orkestra Filarmonike e Parë dhe Shkollën e Parë të Arteve të Bukura. Qyteti i Vjetër i Korfuzit ishte shpallur një vend i Trashëgimisë Botërore nga UNESCO, një testament i rëndësishëm për vlerat e tij historike dhe kulturore.
Në këtë qytet të mrekullueshëm, rrugicat e ngushta, të njohura ndryshe si “kantina,” ofronin një ndjesi magjike dhe të veçantë. Kalimi nëpër to është si një udhëtim nëpër të kaluarën, një eksplorim i historisë që ishte e dukshme në çdo hap.
Sipas udhëzuesve turistikë, Sheshi Spanjoll (Espinada) ishte sheshi më i madh në Ballkan, duke shtrirë ndritjen e tij përpara Kalasë së Vjetër, ndërtuar nga Venedikasit në shekujt XVI dhe XVII për mbrojtje. Poashtu Qendra Liston, që ndodhej përgjatë një ane të një sheshit, ishte një oazë i kafeneve elegante dhe një pjesë frekuentuese e ishullit.
Sabile Keçmezi-Basha & Tefik Basha, Korfuz, 2024
Një tjetër mrekulli e qytetit ishte edhe Kalaja e Vjetër (Fortesa e Vjetër), e vendosur në qendër, dhe Kalaja e Re (Fortesa e Re), e ndërtuar në kodrën e Shën Markut në shekullin e 15-të. Këto fortifikata ishin të ndritshëme, duke ofruar një pamje të jashtëzakonshme të qytetit dhe historisë së tij.
Kisha e Shën Spiridhonit ishte mbrojtësi shpirtëror i Korfuzi dhe i kushtohet një përkushtimi të veçantë, me sendet e tij të ekspozuara në Qytetin e Vjetër katër herë në vit, për të festuar mrekullitë e tij: E Diela e Palmës, E Premte e Mirë, 11 Gushti dhe E Diela e Parë e Nëntorit.
Vizitorët gjithashtu mund të shijojnë Muzeun e Kartëmonedhave në Bankën Ionian, një koleksion të pasur të monedhave greke që nga viti 1822 deri në ditët e sotme. Muzeu Arkeologjik ofron zbulime të rëndësishme nga Tempulli i Artemisit dhe qyteti antik i Korfuzi, një hapësirë ku historia e lashtë rinon në çdo eksponat.
Në fund, Muzeu i Dionisios Solomos, poeti ndërkombëtar grek i lindur në Zante në vitin 1798, është një testament i kujtimit të tij. Edhe pse shtëpia e tij u shkatërrua gjatë Luftës së Dytë Botërore, ajo u rindërtua për të nderuar jetën dhe veprën e tij dhe sot qëndron si një muze që ruan trashëgiminë e tij të çmuar.
Muzeu i Artit Aziatik, një perlë e krijuar nga Georgios Manos në vitin 1927, është një tempull i kulturës dhe historisë aziatike që mbart me vete një thesar prej më shumë se 10.500 artikujsh. Ky muze, unik në Greqi për natyrën e tij, ndodhet në zemrën e qytetit të Korfuzi dhe përshëndet vizitorët me një pamje madhështore që flet për një epokë të kaluar. Çdo kënd në këtë qytet të mrekullueshëm, ngadalë shpalos një tjetër kreacion neoklasik në stilin gjeorgjian, Pallati i Michaelit dhe Xhorxhit, një monument i mbushur me elegancë dhe historikë.
Për fat të keq, udhëtimi ynë nuk arriti të zbulojë disa nga thesaret e tjera të Korfuzi. Pallati i Akilit në fshatin Gasturi, një perëndi e kulturës dhe historisë, mbeti jashtë planit tonë, ashtu si kështjellat Gardichi, Cassiopi dhe Angelocastro, secila prej të cilave ka histori të pasura dhe të paharrueshme. Megjithatë, shpresa jonë mbetet e fortë dhe besojmë se në vizitat e ardhshme do të kemi mundësinë të eksplorojmë këto objekte të rëndësishme dhe të ruajmë në kujtesë bukurinë dhe rëndësinë e tyre.
Dilemat : të kthehemi nga Shqipëria apo përsëri nga Selaniku
Në momentin kur kishim nisur udhëtimin tonë në Korfuz, kishim planifikuar të kalonim në Sarandë me traget, për të shijuar disa ditë të tjera të pakrahasueshme në Shqipëri, në tokën nënë. Pasi se dita e kthimit po afronte, u përpoqëm të siguronim biletat për këtë udhëtim të ëndërruar. Në recepcionin e hotelit, befasia ishte e madhe kur mësuam se nuk kishte tragete që lundronin nga Korfuzi drejt Shqipërisë. E pamundur të besohej, ndonjëherë, çuditë e jetës bëjnë që të përballesh me realitete që duken të papritura. Por, nëpërmjet të gjitha pengesave, ne refuzuam të dorëzohemi, duke shpresuar se çdo udhë që po zgjidhnim do të na çojë në përvoja të tjera po aq të veçanta.
Rebeka
Në restorantin e hotelit, qysh nga dita e parë e qëndrimit tonë, u njoftuam me një grua shqiptare të quajtur Rebeka. Në mbrëmjen e parë, ndërsa bisedonim rreth ushqimit të shijshëm të hotelit, ajo na solli një bokall me ujë të ftohtë dhe na përshëndeti në shqip.
Fillimisht, gjesti i saj dukej i zakonshëm, i thjeshtë, dhe ne iu përgjigjëm me një përshëndetje po aq të ngrohtë. Por ndërsa nata avanconte, Rebeka u kthye disa herë te tavolina jonë, gjithnjë e gatshme të na ndihmonte, duke ndarë copëza të fshehta nga jeta e hotelit dhe historitë e qytetit. Kur e pyeta për emrin e saj, ajo buzëqeshi lehtë dhe na tha se këtu quhej Rebeka, por në Shqipëri, njerëzit e thërrisnin Adea. Na erdhi e çuditshme në fillim, por ajo na shpjegoi se emri i saj i vërtetë nuk i kishte hapur portat e mundësive në vendin e huaj. Për këtë arsye, kishte zgjedhur të përdorte një emër tjetër, më të pranueshëm. Ne e kuptuam këtë zgjedhje të saj, dhe biseda jonë vazhdoi të rridhte natyrshëm, si një rrëfim i gjatë në një mbrëmje të këndshme verore.
Çdo natë, në restorantin e hotelit, Rebekën e takonim sërish, gjithmonë e zënë me punë, gjithmonë në lëvizje. Një mbrëmje, ajo na tha me një buzëqeshje të lehtë se nuk mund të rrinte gjatë me ne, pasi detyrat e saj ishin të shumta atë natë. E shqetësuar, e pyeta nëse gjithçka ishte në rregull, dhe ajo, me ngut, na siguroi se po, por më vonë u kthye te tavolina jonë, këtë herë me një hije brenge në sy. “Djali im ka temperaturë,” tha ajo me zë të butë, “dhe kam mbetur pa gjumë.” Ajo ndaloi për një çast, si të merrte frymë nga pesha e ditës, dhe unë e pyeta për jetën e saj.
Tefik Basha, qendra e Korfuzit, 2024
Kështu, Rebeka, që tashmë po e shihnim si një mike, filloi të na rrëfente për sfidat e saj. Na tregoi se kishte kaluar mbi 30 vjet në Greqi, me familjen e shpërndarë në vende të ndryshme të botës. Pas shumë vitesh, ajo kishte krijuar familjen e saj me një grek, dhe ndërsa fliste për të, fytyra i ndriçohej nga një dritë e butë. “E kam dashur vërtet grekun,” tha ajo me një buzëqeshje që përshkonte thellësitë e shpirtit të saj, dhe ne e kuptuam që ajo ishte e lumtur në mënyrën e vet të veçantë.
Na foli për fëmijët e saj që ndiqnin shkollën, dhe për bashkëshortin, për të cilin shprehu një respekt të veçantë. Në rrëfimet e saj, mes vështirësive të jetës, ndiheshin fjalë të mbushura me dashuri dhe kënaqësi të brendshme, që e bënin çdo sfidë të duket më e lehtë, më e pranueshme. Në atë mbrëmje, ndërsa hidhte sytë drejt qiellit të qetë, Rebeka na la me ndjesinë se lumturia, ndonjëherë, gjendet në detajet më të vogla të jetës së përditshme.
Çdo ditë, kur hynim në restorantin e hotelit, Rebeka ishte aty, gjithmonë në lëvizje, duke pastruar ose rregulluar tavolinat me kujdesin e saj të palodhur. Nuk e kishim parë kurrë të pushonte; gjithnjë ishte e përkushtuar pas punës së saj, sikur të mbante mbi shpatulla një botë të heshtur përgjegjësish. Në natën e fundit, me një farë dëshire për t’i kërkuar ndihmë, vendosëm ta pyesnim për tragetet që na prisnin në agim. Kishim menduar se ajo, me të gjithë përvojën e saj, do të kishte ndonjë informacion më të saktë.
Kur u ulëm për darkë, Rebeka na priti me përzemërsi dhe, kur e pyetëm për tragetet, na tha me bindje se kishte tragete për Sarandë, por nuk ishte e sigurt për oraret. Kështu që vendosëm të shkonim vetë në port, për të marrë informacion të saktë, duke shpresuar se udhëtimi ynë për në Shqipëri do të realizohej pa pengesa.
Kur arritëm në port, zbulimi që na priti ishte një zhgënjim i heshtur: për Shqipëri nuk kishte tragete. Për një çast, ndjeva boshllëkun e një ëndrre të humbur, ndërsa horizonti i Italisë shfaqej përmes njoftimeve të përditshme të udhëtimeve të saj. Nuk kishim më zgjidhje tjetër, ndaj morëm biletat për kthim dhe vendosëm të riktheheshim sërish në Gumenicë, me një ndjenjë të lehtë keqardhjeje që na shoqëroi gjatë gjithë rrugës.
Në atë natë të fundit, hapat tanë të ngadaltë reflektonin një pritje të parealizuar, por gjithsesi të pasuruar me përvojën e një vendi që na kishte mirëpritur me ngrohtësinë e detit dhe të njerëzve si Rebeka.
(vijon)
