PSE DUHET E MBROHET FLAMURI KOMBËTAR

Sabile Keçmezi-Basha

Qysh fëmijë, në shpirtin tim lindi një pyetje e madhe: çfarë është flamuri ynë kombëtar? Dhe, si një vegim që shfaqet papritur në horizont, përgjigjja më erdhi në një ditë të thjeshtë që mori peshën e një kujtese të pavdekshme. Ishte 28 Nëntori, një ditë që atëherë nuk e kuptoja, as e dija çfarë shënonte. Babai, me një shprehje të fshehur krenarie, më kapi për dore dhe më çoi drejt një sekreti të familjes, një thesari të fshehur në dhomën e gjyshes.

Nga një jastëk i mbushur me copa të vjetra, që dikur kishin mbajtur peshën e gjumit të saj të qetë, babai nxori një pëlhurë të pazakontë. Ishte një katërkëndësh i kuq që dukej si një zjarr i heshtur, dhe në mes të tij qëndronte një shpend madhështor me dy koka, një shqiponjë. Ai ma afroi flamurin si një replikë të shenjtë dhe më tha me një zë që mbante hijen e shekujve: “Puthe, se ky është flamuri ynë.”

E habitur, e shikoja atë copë të thjeshtë që përmbante kaq shumë mister. Pyeta me një naivitet fëminor: “E kjo, çfarë është që është qëndisur në mes?” Babai më shikoi, dhe për një çast heshtja e tij fliste më shumë se fjalët. Dukej sikur po luftonte me vetveten, duke kuptuar se deri në atë moment nuk më kishte treguar asgjë për flamurin, për shqiponjën dy krenare, për atë simbol që mbartte gjithë krenarinë dhe dhimbjen e kombit tonë.

Ajo ditë, që filloi si çdo ditë tjetër, u bë pika kur zemra ime filloi të rrahë ndryshe. Në atë flamur, në ato ngjyra të kuqe dhe në atë shqiponjë, pashë jo vetëm një simbol, por një trashëgimi që kishte udhëtuar në kohë, duke mbijetuar furtuna dhe mjegulla. Ai çast ishte si një urë mes të shkuarës dhe të ardhmes, një mësim që fëmijëria ime e pranoi me habi, por që zemra ime e ruajti si një thesar të përjetshëm.

Babai më foli gjatë, me një zë që dukej se mbartte peshën e brezave të kaluar. Fjalët e tij ishin si dallgë që rrokulliseshin njëra pas tjetrës, duke më përfshirë në një botë që deri atëherë nuk e kisha njohur. Ai më tregoi se flamuri nuk është thjesht një pëlhurë, as një shenjë e zakonshme për t’u valëvitur në erë, por një simbol që mban brenda historinë e një populli, ëndrrat dhe dhimbjet e tij, sakrificat dhe krenarinë.

“Ky flamur,” më tha ai, “është gjaku i atyre që ranë për të, fryma e atyre që luftuan që ti të jesh e lirë. Është toka jonë e larë me djersë dhe lot, qielli ynë që mban shpresën e një dite më të mirë. Dhe për këtë, bija im, ky flamur duhet mbrojtur deri në frymën e fundit.”

Më shpjegoi me kujdes, me një përkushtim që vinte nga thellësia e shpirtit, se flamuri është një betim, një lidhje që ne bëjmë me tokën tonë dhe me ata që erdhën para nesh. Ai nuk është vetëm një simbol për të cilin krenohemi, por një amanet që duhet ruajtur, edhe kur stuhitë e jetës na vijnë përballë.

“Nëse vjen dita,” tha ai, duke më parë në sy, “kur flamuri të jetë i rrezikuar, mos harro, është detyra jote ta mbrosh atë. Jo sepse është një copë e kuqe me një shqiponjë të zezë, por sepse është shpirti ynë, nderi ynë, dhe gjithçka që jemi. Dhe për këtë, bija im, nëse duhet, do ta mbrojmë edhe me jetën tonë.”

Fjalët e tij u skalitën në zemrën time si një këngë e lashtë, një thirrje që më thurte lidhjet mes meje dhe flamurit, mes jetës dhe një ideali që kalon përtej vdekjes. E dëgjoja me një përqendrim që s’ia kisha dhënë kurrë më parë askujt, dhe çdo fjalë e tij dukej sikur mbillte një farë në shpirtin tim – farën e dashurisë për flamurin dhe përgjegjësisë për ta ruajtur atë.

E shikoja atë flamur të shenjtë me një përzierje habie dhe ndjenje të thellë nderimi, sikur zemra ime sapo kishte zbuluar një të vërtetë të përjetshme. Me një zë që dridhej nga një guxim i padukshëm, i thashë babait: “Unë gjithsesi do ta mbroj. Nëse duhet, do të jap edhe jetën për të.” Ishte një premtim që më buronte nga zemra, një betim që lidhi shpirtin tim me atë copë pëlhure të kuqe dhe me shqiponjën e saj dy krenare.

Babai më pa me një shikim që mbante përzierjen e krenarisë dhe shqetësimit, si të dinte peshën e fjalëve që sapo kisha shqiptuar. Kur u larguam nga dhoma e gjyshes, ai, me kujdes dhe përkushtim të pazakontë, e vendosi flamurin sërish në vendin e tij të fshehtë, mes leckave të vjetra të jastëkut, sikur ta kthente në një altar të fshehtë ku historia jonë qëndronte në qetësi.

“Mos harro,” tha ai, me një zë të ulët, që ngjante me një pëshpëritje sekreti të lashtë, “ky është sekreti ynë.“ Fjalët e tij tingëlluan si një urdhër i shenjtë, një porosi që duhej të ruhej jo vetëm nga goja, por edhe nga zemra. Nuk iu përgjigja me fjalë. Vetëm lëviza kokën, duke pohuar në heshtje se e kisha kuptuar mesazhin. Në atë moment, e ndjeva peshën e së shkuarës dhe përgjegjësinë e së ardhmes që sapo më ishte besuar.

Ajo fshehtësi u bë një pjesë e imja, një kujtim që më lidhi me babanë dhe me historinë tonë si me një rrjetë të padukshme, por të pathyeshme. Dhe ndërsa dilnim nga dhoma, ndjeva që një epokë e re kishte nisur për mua, një epokë që kishte në qendër flamurin, atë simbol që mban peshën e ëndrrave, sakrificave dhe betimeve që përcillen brez pas brezi.

Pas asaj dite, diçka brenda meje ndryshoi si një dritë që ndizet papritur në një dhomë të errët. E ndjeja veten sikur kisha kapërcyer një prag të padukshëm, sikur isha rritur brenda natës, jo në trup, por në shpirt dhe mendje. Një ndjenjë madhështie e përzierë me përgjegjësi më mbështolli si një mantel i padukshëm, që më bënte të ndihesha më e rëndësishme, më e madhe, jo vetëm për familjen time, por edhe për vendin që zinte zemrën time.

Në sytë e babait kisha parë besimin e tij, dhe ai besim më bënte të ndihesha më shumë se një vajzë e vogël. Në shkollë, hapat e mi ishin më të vendosur, mendimet më të thella, sikur dija diçka që askush tjetër nuk e dinte. Një sekret i shenjtë më bëri të ndjeja se përfaqësoja diçka më të madhe se vetja ime, një pjesëz të historisë së një populli që më ishte besuar si një amanet i shenjtë.

Ajo ditë më dha një peshë të re, një hijeshi që buronte nga brenda, një ndjesi se jeta ime tani kishte një qëllim të fshehur, një mision që vetëm unë mund ta ruaja. Dhe ndërsa koha kalonte, ajo ndjenjë rritej me mua, duke u bërë thelbi i gjithçkaje që isha dhe që do të bëhesha.

Vitet rrokulliseshin si lumenj të qetë, duke marrë me vete stinët dhe kujtimet, por çdo 28 Nëntor vinte si një stacion i përjetësisë, një ditë që mbante peshën e historisë dhe frymën e gjakut që rridhte në damarët tanë. Në çdo festë, unë dhe babai im ndanim një rit të shenjtë, një akt që lidhte zemrat tona me një betim të pathyeshëm: e nxirrnim flamurin e fshehur, si të nxirrnim një zemër të gjallë nga thellësitë e kujtesës.

Ai flamur, me ngjyrën e tij të kuqe si gjaku i shenjtë që rridhte nga damarët e të parëve tanë, dhe shqiponjën e zezë me dy koka që shikonte përtej horizonteve, mbante në vete jo vetëm peshën e një kombi, por edhe frymën e tij të pavdekshme. Ishte më shumë se një copë pëlhurë – ishte vetë historia e gdhendur në erë, një testament i sakrificave, triumfeve dhe shpresave të një populli të pathyeshëm.

E puthnim atë me buzë që dridheshin, si të preknim një shenjtëri që buronte nga thellësitë e kohërave. Në atë akt të heshtur, ndjenim zërat e brezave që kishin luftuar, kishin vuajtur dhe kishin ëndërruar. Ishte një puthje që nuk kishte fjalë, por që fliste për dashuri, përkushtim dhe një lidhje që nuk mund të shkëputej as nga koha, as nga dhimbjet.

Përkuleshim para tij me një devotshmëri që dukej sikur vinte nga rrënjët më të thella të qenies sonë, si një përulje para vetë shpirtit të kombit. Si dy ushtarë të pandarë, qëndronim përballë tij, duke ndjerë barrën e lavdisë dhe përgjegjësisë që mbartte. Në atë çast, çdo frymëmarrje bëhej një betim i heshtur për të mbrojtur atë simbol, për ta mbajtur lart, për të ruajtur gjithçka që ai përfaqësonte.

Flamuri ynë ishte dhe mbetet më shumë se një emblemë; është një përkujtim i gjakut të derdhur, i dhembjes dhe shpresës që i ka mbijetuar shekujve. Është ajo frymë e përbashkët që na bën një, një ritëm i zemrave tona që rreh në harmoni, duke na kujtuar se asgjë nuk është më e shenjtë sesa krenaria dhe qëndrueshmëria që ai përfaqëson.

Në ato çaste të heshtura, kur koha ndalej dhe zemrat flisnin pa zë, secili prej nesh, në thellësitë e shpirtit, jepte betimin e përjetshëm: “Do të jemi krenarë për sa të rrahë zemra jonë shqiptare, për sa të valëvitet ky flamur mbi qiellin tonë.” Ishte një betim që nuk kërkonte fjalë të larta, as zhurmë, por që ndizte një flakë të pashuar brenda nesh, një zjarr që ngrohte shpirtin dhe ndriçonte rrugën tonë.

Ishte premtimi i një populli që kishte përjetuar stuhi dhe dritë, dhimbje dhe triumf, dhe që ende qëndronte i palëkundur, si mali që sfidon erërat e kohës. Ishte një lidhje që kapërcente kohën, që bashkonte të shkuarën e lavdishme me të ardhmen plot shpresë, duke na bërë rojtarë të flamurit tonë – simbolit të lirisë, të sakrificës dhe të krenarisë sonë të përjetshme.

Në atë premtim të heshtur, secili prej nesh mbante një copëz historie në duar dhe një copëz shprese në zemër. Flamuri nuk ishte më vetëm një simbol; ai ishte vetë identiteti ynë, thelbi i qenies sonë kombëtare. Ishte kujtesa e gjakut të derdhur dhe e betejave të fituara, por edhe një dritë udhëheqëse që na ftonte të ecim përpara, gjithmonë krenarë për atë që jemi dhe për atë që do të jemi.

Në heshtjen e atyre momenteve, ndjenim forcën e historisë që na përshkonte, ndjenim peshën dhe lavdinë e flamurit që na bashkonte, duke na bërë një trup të vetëm, një zemër të vetme, që rrihte për lirinë, për krenarinë dhe për përjetësinë e shqiptarisë.

E kështu, çdo 28 Nëntor lindte si një agim i shenjtë, një ditë që mbante peshën e historisë dhe shpresën e së ardhmes. Ishte më shumë se një datë në kalendar; ishte një akt i përbashkët rikujtimi dhe rilindjeje, një çast që na kthente pas në kohë për të na kujtuar rrënjët tona dhe për të na treguar fuqinë e shpirtit tonë të pathyeshëm.

Çdo 28 Nëntor ishte një thirrje e fuqishme për të kujtuar kush ishim dhe përse qëndronim, një kujtesë se flamuri bartte jo vetëm historinë tonë, por edhe përgjegjësinë tonë për të mbajtur të gjallë dritën e krenarisë kombëtare. Në atë flakë të kuqe dhe në hijen e shqiponjës së zezë, gjenim forcën për të qëndruar të bashkuar dhe të pathyeshëm. Çdo frymëmarrje atë ditë ishte një premtim i ri, një betim se do të vazhdonim të ecim përpara, krenarë për flamurin që nuk ishte thjesht një simbol, por vetë shpirti i kombit, i pavdekshëm dhe i ndritur përjetësisht.

Babai shpesh më fliste për flamurin, me një zë që dukej sikur vinte nga thellësitë e kohërave, një zë i ngrohtë, por i mbushur me peshën e amanetit. Për të, flamuri nuk ishte thjesht një simbol i dukshëm, por një thesar i shenjtë që mbartte frymën e pavdekshme të kombit, një flakë që nuk shuhet kurrë, pavarësisht stuhive që fryjnë. “Flamuri,” më thoshte ai, “duhet ruajtur si zemra jote, si fryma që mban shpirtin të gjallë. Ai është më shumë se një pëlhurë – është betimi i një populli, premtimi për të mos u përkulur kurrë.”

Fjalët e tij ishin si gjëmime të largëta, një jehonë që dridhte zemrën pa zhurmë, por që mbushte shpirtin me thellësinë e kuptimit. Ai më fliste për historinë që flamuri mbartte, për gjakun që e kishte ngjyrosur me të kuqe dhe për krenarinë që shqiponja mbante me dy krahët e saj të hapur, si të përqafonte gjithë botën. “Ai kurrë nuk guxon të bjerë,” më thoshte, “kurrë nuk guxon të preket nga duar që nuk e duan. Sepse kur flamuri nëpërkëmbet, është vetë shpirti i kombit që lëndohet.”

Në ato momente, ndihesha si një dëgjuese e vogël e një historie të madhe, ku çdo fjalë e tij ishte një gur që ndërtonte kështjellën e identitetit tim. Fjalët e babait nuk ishin thjesht këshilla – ishin urdhra të heshtura, të mbushur me dashuri dhe përgjegjësi. Ishin thirrje për të qenë gjithmonë vigjilent, për të mbrojtur atë që është e shenjtë, për të mos harruar kurrë se flamuri është një pjesë e shpirtit, një pjesë e qenies sonë, që na mban të lidhur me rrënjët tona, me tokën tonë dhe me historinë tonë të pavdekshme.

E dëgjoja me vëmendje, me sytë e mbërthyer pas tij, ndërsa zëri i tij më dukej si një melodi e thellë që vinte nga thellësitë e tokës dhe qiellit. Si çdo fëmijë që kërkon të kuptojë botën përmes pyetjeve, iu drejtova me një sinqeritet të pafajshëm: “E kush është armiku, baba?” Ai ndali për një çast, si për të mbledhur fjalët nga kujtesa e shekujve, dhe më pa drejt e në sy. Ai shikim i tij nuk ishte vetëm për mua; ishte një shikim që dukej sikur shponte errësirën e kohës, duke ndriçuar vuajtjet dhe qëndresën e një populli.

Sytë e tij u bënë pasqyra të historisë, ku shekujt e dhimbjes dhe krenarisë shfaqeshin si valë që godisnin brigjet e shpirtit. Kur më në fund foli, zëri i tij ishte i thellë, si të vinte nga zemra e maleve tona. “Armiku,” tha ai, “është çdo dorë që ka robëruar këtë vend, çdo mendje që ka menduar se mund të shuajë dritën tonë, çdo shpirt që ka guxuar të sfidojë qëndresën tonë. Armiku janë ata që kanë djegur fushat tona dhe kanë lënë shtëpitë tona bosh, që kanë dëbuar fëmijët tanë nga krahët e nënave dhe kanë derdhur gjakun e pafajshëm mbi tokën tonë.”

Fjalët e tij ranë mbi mua si gurë të rëndë, duke ndërtuar brenda meje një kështjellë të re ku do të ruhej kujtesa e një populli që nuk dorëzohet. Ishte më shumë se një përgjigje; ishte një thirrje për të kuptuar se armiku nuk është vetëm një fytyrë apo një emër, por një hije që kërkon të zhbëjë atë që është e shenjtë. Ishte një mësim që fliste për më shumë se luftëra – fliste për mbijetesën, për dashurinë për tokën dhe për përgjegjësinë për ta mbrojtur atë, jo vetëm me armë, por edhe me shpirt, zemër dhe mendje.

Në atë çast, fjalët e tij nuk ishin thjesht këshilla, por një jehonë e thellë që vinte nga zemra e historisë, një thirrje që më ngjizi me një përgjegjësi më të madhe se vetja. Ishte sikur çdo fjalë të ishte një gur që ndërtonte një urë midis së shkuarës dhe së ardhmes, një urë që më lidhte me shpirtin e kombit tim. E kuptova atëherë se flamuri nuk ishte vetëm një dëshmi e të kaluarës, një relikt e lavdisë së humbur, por një sfidë e gjallë, një simbol i gjallë që kërkonte përkushtim të përhershëm.

Flamuri nuk ishte vetëm një copëz pëlhure që valëvitej në erë; ai ishte një shqiponjë që fluturonte mbi tokën dhe zemrat tona, një dritë që ndriçonte në qiellin e kuq të shpresës sonë. Dhe ndërsa shqiponja hapte krahët mbi flamur, unë ndjeva se çdo rrahje e saj ishte një ritëm i zemrës sonë kombëtare, një kujtesë se për sa kohë ajo do të fluturonte, premtimi ynë do të jetonte. Përjetova atëherë jo vetëm peshën e të shkuarës, por edhe përgjegjësinë për të ardhmen – një betim që nuk mund të thyhej, një lidhje që nuk mund të këputej, për sa kohë qielli i kuq i shpresës sonë do të ishte i gjallë mbi ne.

Një ditë, babai nuk u kthye më në shtëpi. Në vend të tij, mbërriti heshtja – e ftohtë, e rëndë, një boshllëk që nuk mund të mbushej. Ai mbeti mes hijesh që nuk flisnin, mes kohërash që përvidheshin pa kthim, si rrëke të zeza që rrëmbenin gjithçka përpara. Hijet e korbave të zinj, ato fantazma pa shpirt, kishin mbuluar çdo cep të këtij vendi, duke ia marrë frymën dhe ia shuar zërin. Atë zë që dikur më tregonte për flamurin si për një thesar të shenjtë, si për një frymë të pavdekshme që mbante gjallë shpirtin e një kombi.

Heshtja e asaj dite më mbështolli si një perde e errët që s’lejonte dritë të depërtonte. Ishte një heshtje që fliste vetëm për mungesën, për një dhimbje që thërriste nga thellësia e shpirtit. Ajo dhimbje nuk ishte thjesht një ndjesi – ishte një plagë e ngulur thellë, një peshë që e ndieja në çdo frymëmarrje, në çdo mendim, në çdo kujtim të tij. Ai, që dikur ishte zëri i forcës dhe i shpresës, tani ishte bërë jehona e një mungese që nuk mund të zëvendësohej.

Por edhe pse babai nuk ishte më, një pjesë e tij dukej se kishte mbetur aty, në atë flamur që prehej qetësisht në dhomën e vjetër të gjyshes. Në atë kënd të fshehtë, ku ai dhe unë dikur e kishim nxjerrë me duart tona, flamuri ishte bërë më shumë se një simbol – ishte një copë shprese e fshehur, një lidhje mes kujtimit dhe të ardhmes, një dritë që nuk lejonte errësirën të mbretëronte. Çdo 28 Nëntor, si një rit i shenjtë, unë shkoja në atë dhomë ku heshtja fliste, ku muret ruanin sekrete që vetëm zemra mund t’i kuptonte.

E gjeja flamurin aty, të fshehur mes leckave të një jastëku të vjetër, si një margaritar i mbrojtur nga dhembjet e kohës. Me duart që dridheshin nga emocionet, e nxirrja ngadalë, sikur po zbuloja një thesar të harruar. Dhe ndërsa e hapja, ngadalë, si të shpalosja një copë qielli që dikur ishte humbur, ndieja një valë kujtimesh që më mbështillnin. Ishte i njëjti flamur, ai që babai kishte prekur, ai që dikur më kishte mësuar ta dua si frymën time. Ngjyra e kuqe ishte ende po aq e gjallë, si gjaku që babai kishte dhënë, si sakrificat e panumërta të një populli që nuk u përkul kurrë.

Shqiponja e zezë, krenare dhe sfiduese, dukej sikur të më vështronte nga lart, duke më kujtuar forcën e atyre që e kishin mbrojtur këtë flamur, duke më ftuar të vazhdoja rrugën e tyre. Çdo palosje e tij mbante një histori, çdo rrudhë një kujtim të një brezi që kishte luftuar për lirinë, çdo fije pëlhure një amanet të heshtur. Dhe ndërsa e shihja, duke qëndruar përballë tij, ndieja se babai ishte ende aty, i gjallë në frymën e flamurit, i gjallë në çdo rrahje të zemrës time.

Flamuri nuk ishte më vetëm një simbol i së kaluarës; ai ishte një thirrje për të ardhmen, një kujtesë që shpresa nuk shuhet kurrë dhe se amaneti i babait, i kombit, ishte tani në duart e mia. Dhe për çdo 28 Nëntor, ai ritual bëhej një moment rilindjeje, një premtim i ri për të mbajtur lart atë flamur, atë qiell të kuq dhe atë shqiponjë që mbante shpirtin e një kombi të pavdekshëm.

E shtrëngoja atë pëlhurë të shenjtë në duart e mia, me një ndjesi që përzihej mes dhimbjes dhe krenarisë. E shpaloja me kujdes, sikur po prekja një copë qielli që kishte zbritur mbi tokë, një copë të shpirtit të një kombi të pavdekshëm. E puthja me buzët që dridheshin nga emocionet, njësoj siç bënim dikur unë dhe babai, si dy ushtarë të përulur përballë madhështisë së një misioni që nuk përfundon kurrë. Ishte një rit i heshtur, por plot forcë, një moment ku lidhja me të shkuarën bëhej një betim për të ardhmen.

Në ato çaste, ndieja se babai nuk ishte larg. Edhe pse korbat e zinj kishin rrëmbyer trupin e tij dhe heshtja kishte zënë vendin e zërit të tij, fryma e tij ishte ende aty, e gjallë dhe e pathyeshme. Ishte në valëvitjen e flamurit, në të kuqen e gjakut të derdhur dhe në shqiponjën krenare që shikonte përtej kufijve të kohës. Në çdo fëshfërimë të atij flamuri, dëgjoja një pëshpëritje të njohur, një zë që vinte nga thellësitë e kujtesës dhe më thoshte: “Mos harro, ky është amaneti ynë.”

Ishte një thirrje që nuk mund të injorohej, një zë që më përkujtonte se flamuri nuk ishte thjesht një simbol i historisë, por një trashëgimi e gjallë që duhej mbrojtur me shpirt e zemër. Në atë moment, unë dhe flamuri bëheshim një, një mishërim i gjithë sakrificave dhe shpresave që kishin ardhur para meje. Dhe në atë përqafim të heshtur me flamurin, ndieja se nuk isha vetëm – babai dhe gjithë të parët tanë ishin aty, duke më dhënë forcë, duke më kujtuar se amaneti i tyre do të mbetej i përjetshëm në çdo frymëmarrje të jetës sime.

Flamuri ishte më shumë se një shenjë e krenarisë – ishte zemra e një kombi, një pasqyrë ku shfaqeshin gjithë sakrificat e të parëve dhe gjithë përgjegjësia për ata që do të vinin pas. Ishte një kujtim i të shkuarës, një frymëzim për të tashmen dhe një premtim për të ardhmen. Në çdo valëvitje të tij, ndieja forcën e një shpirti të përbashkët, një shpirt që nuk do të lejonte kurrë që korbat të shuanin dritën. Flamuri mbeti për mua jo vetëm një simbol, por një pjesë e shpirtit tim, një dritë që do të ndriçonte përjetësisht rrugën tonë.

Isha betuar në zemrën time, jo thjesht një herë, por miliona herë, në çdo rrahje të saj, se ai flamur nuk do të mbetej kurrë një kujtim i heshtur, i fshehur mes leckave të një jastëku, një relikt që dilte vetëm për të përshëndetur festat e shenjta. Jo, ai do të bëhej më shumë – një frymë që do të më shoqëronte çdo ditë, një pjesë e shpirtit tim që nuk do të ndahej kurrë prej meje. Ishte një betim që nuk kërkonte fjalë, por që ndizte një flakë të përjetshme brenda meje, një thirrje për ta çuar atë flamur përtej simbolit, për ta bërë pjesë të qenies time.

Ai flamur nuk do të ishte vetëm historia, por edhe udhërrëfyesi i të ardhmes sime, një pishtar që do të më ndriçonte edhe në errësirën më të thellë. Në të do të shihja rrënjët e mia, por edhe degët që shtriheshin drejt qiellit, shpresën që kurrë nuk shuhet dhe forcën për të ecur përpara, pavarësisht erërave që frynin kundër meje. Dhe në atë betim të heshtur, ndieja se çdo hap që do të hidhja, çdo ëndërr që do të përqafoja, do të ishte për flamurin – një premtim i përjetshëm ndaj tij dhe gjithçkaje që ai përfaqësonte.

Flamuri në ëndrrat e mia nuk ishte thjesht një simbol – ai ishte një udhërrëfyes, një kujtesë se çdo mendim që formohej dhe çdo vendim që merrej duhej të mishëronte vlerat që ai përfaqësonte. Në praninë e tij, ndieja një forcë që më shtynte përpara, një energji që më thërriste të ruaja të shkuarën, të mbroja të tashmen dhe të ndërtoja një të ardhme që do ta mbante flamurin lart, gjithmonë krenar mbi qiellin e shpresës sonë.

Ai flamur, me të kuqen që flakëronte si zemrat tona dhe shqiponjën që fluturonte krenare mbi fushat e mendimit tim, do të qëndronte aty si një rojtar i heshtur, një simbol i pavdekshëm i qëndresës dhe shpresës. Në çdo hap të rrugëtimit tim, në çdo vendim që do të merrja, ai do të më kujtonte se kush jam – një shqiptar, një trashëgimtar i një historie të lavdishme dhe një mbrojtës i një amaneti të shenjtë.

Në heshtjen e atij simboli, ndieja një betim që përsëritej me çdo frymëmarrje: “Unë jam shqiptare, dhe ky flamur është zemra ime, shpirti im, dhe amaneti që nuk do të thyhet kurrë.” Ai nuk ishte vetëm një relikt për t’u admiruar; ishte një pishtar për t’u mbajtur, një frymëzim për të mbajtur të gjallë gjithçka që na bën të jemi ata që jemi. Dhe kështu, flamuri do të qëndronte aty, një kujtesë e përjetshme për të mbrojtur, për të ndërtuar dhe për të dashur atë që është më e shtrenjtë – lirinë, krenarinë dhe të ardhmen e kombit tim.

Kjo ëndërr, ky betim i fshehur në thellësitë e shpirtit tim, u bë realitet, por vetëm shumë… shumë më vonë, pasi muret e rënda të shtypjes, që ngrinin hije mbi çdo ëndërr, u shembën me një zhurmë që tronditi tokën dhe çdo zemër të robëruar. Ishin mure që nuk ndanin vetëm tokat, por copëtonin edhe shpirtin e njerëzve, duke mbyllur shpresat në kafazet e errësirës, duke ngritur një perde të hekurt përballë dritës së lirisë.

Dhe kur më në fund erdhi çasti, kur gurët e ftohtë të atyre mureve nisën të shembeshin, u ndie një jehonë që nuk ishte thjesht zhurmë – ishte një frymëmarrje e përbashkët e një populli që ngrihej mbi rrënojat e së shkuarës. Ato mure, që kishin ndarë jo vetëm tokat por edhe ëndrrat, u shembën për të lënë vend dritës, për të rilindur shpresën që ishte fshehur pas tyre. Dhe ëndrra ime, betimi që kisha mbajtur në heshtje për kaq gjatë, u bë më në fund një realitet i gjallë, një testament që thoshte se asnjë mur nuk mund të ndalë përjetësisht dritën e një populli që kërkon të jetë i lirë.

E megjithatë, shumë më herët se të buçiste lart zëri i UÇK-së, ai zë që thirri trimat e tokës për të mbrojtur nderin dhe krenarinë e saj, një frymë qëndrese endej nëpër zemrat tona, e heshtur por e palëkundur. Ishte një kohë mes dy epokash, mes një fundi të rëndë si nata dhe një fillimi që priste të shpërthente si agimi. Një kohë ku drita e errësira përplaseshin, ku shpresa dhe frika vallëzonin mbi pragun e së panjohurës, duke kërkuar vend në çdo frymëmarrje tonën.

Zëri i UÇK-së do të vinte më vonë, si një klithmë e fuqishme që thyente heshtjen dhe zgjonte zemrat e fjetura. Por para tij, në atë kohë të paqartë mes fundit dhe fillimit, shpresa ishte ajo që mbante peshën e tokës sonë. Ajo mbijetoi në çdo zemër që rrihte për liri, në çdo sy që kërkonte një horizont të ri, në çdo frymë që refuzonte të dorëzohej.

Dhe kështu, edhe në atë kohë kur hapat tanë lëkundeshin midis së panjohurës dhe guximit, zemrat tona ishin të lidhura nga një ndjenjë e pathyeshme. Në atë vakum mes dy botëve, ne jetonim me shpresën se drita do të ngrihej përsëri mbi këtë tokë, dhe zëri i lirisë, si ai i UÇK-së, do të jehonte mbi çdo majë, duke i dhënë fund errësirës së gjatë.

Ai flamur nuk ishte më thjesht një kujtim i fshehur, por një prani e gjallë që fshinte hijet e së shkuarës dhe ndriçonte rrugën përpara. Çdo palosje e tij tregonte një histori, çdo fije pëlhure fliste për betejat e luftuara, për lotët dhe gjakun që kishin derdhur ata që e kishin mbrojtur. Ai ishte aty, si një dëshmi e përjetshme, si një frymëzim që më ftonte të mos harroja kurrë rrënjët e mia dhe që më kujtonte se ëndrrat e vërteta nuk shuhen, por rilindin në zemrat qëndrestare.

Dhe më në fund, ajo ditë erdhi. Flamuri nuk ishte më i fshehur në errësirën e së shkuarës, por qëndronte krenar mbi tavolinën time, si një fener që ndriçonte udhën time përpara. Ishte dita kur ëndrra ime dhe premtimi im u bënë një – një betim që tani valëvitej i lirë, një frymë e gjallë që nuk mund të mposhtej. Ai flamur, simbol i të kaluarës, i të tashmes dhe i të ardhmes, u bë zëri i qëndresës sonë, një kujtesë e pavdekshme se kombet qëndrojnë të pathyeshme kur shpirti i tyre refuzon të dorëzohet.

Edhe sot, në çdo festë të shenjtë, flamuri ngrihet lart në oborrin tim, si një fletë e gjallë historie që valëvit në qiell, duke refuzuar të harrohet. Era e përkëdhel atë me një kujdes të heshtur, si të donte t’i shprehte respektin që i detyrohet, ndërsa e kuqja e tij flakëron në diell, një kujtesë e gjakut të derdhur nga të parët tanë. Shqiponja, dy krenare dhe e fuqishme, ngrihet lart në qiellin e hapur, duke sfiduar kohërat dhe duke shpallur përjetësisht krenarinë e një kombi.

Çdo valëvitje e tij është një pëshpëritje e së kaluarës, një zë i qetë që më thërret të kujtoj amanetet e mbjella në këtë tokë, të kujtoj rrënjët që na mbajnë dhe betimet që na udhëheqin. Ai flamur nuk është vetëm një simbol i shenjtë, por një thirrje e përhershme që më fton të dua këtë tokë me një dashuri të pashuar, një dashuri që sfidon kohën dhe dhimbjen.

Në çdo frymë të erës që e përqafon, ndiej zërat e brezave që na lanë këtë trashëgimi, ndiej lavdinë dhe sakrificat që e bënë të mundur që flamuri të ngrihet i lirë. Ai qëndron aty, i palëkundur, si një dëshmi e pavdekshme, duke më kujtuar jo vetëm çfarë ka qenë, por edhe çfarë duhet të jetë – një simbol i krenarisë, i qëndresës dhe i dashurisë së pashtershme për këtë tokë që na përkufizon.

Në ato çaste të qeta, mendimet e mia fluturojnë gjithmonë drejt babait, drejt asaj figure që sot e shoh vetëm me sytë e shpirtit. Shfaqet para meje me atë shprehje të qetë dhe të përkushtuar, sikur koha nuk ka kaluar, duke nxjerrë flamurin e vogël nga vendi i fshehur me një kujdes që vetëm ai mund ta kishte. Ai moment mbetet i gjallë në kujtesën time, si një fotografi e ngrohtë, ku babai e mbante flamurin në duar, sikur të mbante një pjesë të shpirtit të tij, një frymë të gjallë që bartte gjithë historinë dhe sakrificat tona.

Ajo skenë, ai përkushtim që dikur i përkiste babait tim, është tani pjesë e imja, si një jehonë që përsëritet brenda shpirtit tim. Sa herë që flamuri valëvitet në oborrin tim në ditët e shenjta, e ndiej sikur prania e tij më rrethon, sikur zëri i tij i qetë dhe plot dashuri më pëshpërit ende: “Ruaje, bija ime, siç ruan një flakë të shpresës në thellësitë e zemrës.”

Duke e shikuar atë flamur, i premtoj vetes dhe brezave që do të vijnë se ai kurrë nuk do të bjerë, se ai do të qëndrojë krenar mbi këtë tokë, si dëshmia më e fuqishme e qëndresës sonë. Historia jonë do të jetojë përtej kufijve të kohës, në rrahjet e zemrës sime dhe në ato të fëmijëve të kësaj toke. Me mall dhe krenari, unë ruaj amanetin e babait, duke mbajtur të gjallë frymën e një kombi që nuk dorëzohet, një kombi që di të dashurojë lirinë dhe që mbetet i përjetshëm, si flamuri që valëvitet në qiellin e hapur.

Tani, koha ka veshur një fytyrë të re, dhe bota që më rrethon ka ndryshuar ngjyrat e saj, duke më lënë mes një peizazhi të huaj, por me kujtime që mbeten të gjalla. Në momente qetësie, kur heshtja më fton të meditoj, shpesh pyes veten: “Pse e duam aq shumë atë flamur? Çfarë është ajo forcë që na lidh me të, si me një mik të vjetër, si me një kujtim të shenjtë? Çfarë zëri ka brenda asaj pëlhure të kuqe e të zezë, që valëvitet në erë si një thirrje e përjetshme, si një ritëm që nuk ndalet kurrë?”

Flamuri nuk është vetëm një copë pëlhure – ai është zemra e kombit tonë, një testament i gjallë i historisë që na ka përshkuar, një pëshpëritje e të parëve që nuk na lënë të harrojmë. Brenda tij është skalitur gjaku i sakrificave, djersa e përpjekjeve dhe shpirti i betejave që nuk u ndalën kurrë, edhe kur çdo shpresë dukej se ishte tretur. Në çdo valëvitje të tij dëgjojmë një histori që përcillet nga brezi në brez, një kujtim për ato kohë kur gjithçka ishte në rrezik, por ne qëndruam – krenarë, të pathyeshëm, të bashkuar.

Brenda flamurit jeton fryma e të gjithë atyre që luftuan për lirinë, për të drejtat, për atë ndjenjë të shenjtë të të thënit “kjo tokë është e jona,” pa frikë dhe pa droe. Ai bart zërat e fushave të djegura dhe të maleve që na ruajtën, të nënave që qanë dhe të bijve që nuk u kthyen. Është një amanet që nuk flet me fjalë, por që na kujton gjithmonë se liria, dinjiteti dhe krenaria janë gjërat më të çmuara që mund të trashëgojmë.

Dhe ndërsa ai flamur valëvitet në qiell, si një përrallë që nuk mbaron kurrë, ai na thërret të mos harrojmë, të mos ndalojmë së luftuari për të ardhmen. Ai është një kujtesë për ne, për ata që vijnë pas nesh, se gjithmonë duhet të ruajmë të gjallë atë frymë që na mban – frymën e një kombi që nuk u përkul kurrë, që gjithmonë ngriti kokën dhe valëviti flamurin e tij lart, si një sfidë dhe si një premtim përjetësie.

Flamuri nuk dorëzohet kurrë, sepse në të qëndron zemra e një kombi, një zemër që rreh me ritmin e qëndresës dhe krenarisë. Ai është më shumë se një pëlhurë që ngrihet lart; është një premtim i përjetshëm, një thirrje që i bashkon zemrat tona në një frymë të vetme. Në çdo shqiponjë që fluturon mbi të, ne shohim lirinë, dhe në çdo ngjyrë të tij, gjejmë historinë tonë, të ndritur dhe të dhimbshme njëkohësisht.

Flamuri nuk mbrohet vetëm me fjalë; ai mbrohet me shpirt, me zemër dhe me çdo frymëmarrje. Ai është përfaqësimi i gjithçkaje që na bën shqiptarë – guximi, krenaria, dashuria për tokën dhe lidhja me rrënjët tona. Është një simbol që nuk flet vetëm për të kaluarën, por na sfidon të ndërtojmë një të ardhme që i bën nder çdo sakrifice, një të ardhme ku flamuri do të vazhdojë të valëvitet, i lirë dhe krenar, si një frymë e përjetshme që nuk shuhet kurrë.

Ai flamur, me ngjyrat e tij të thella dhe shqiponjën që qëndron krenare, është më shumë se një simbol; është një amanet i shenjtë, një dëshmi e gjithë sakrificave që na kanë bërë ata që erdhën para nesh. Në të qëndron historia jonë, lavdia jonë, dhimbjet dhe fitoret që kanë formuar shpirtin tonë si komb. Çdo palosje e tij mban një betim të pashprehur, një premtim që na lidh me ata që sakrifikuan gjithçka, dhe një sfidë për ata që do të vijnë pas nesh.

Flamuri është amaneti i përjetshëm, i ruajtur si një flakë që nuk shuhet kurrë. Në të qëndron e gjithë fuqia dhe madhështia jonë, si një kujtim i shenjtë që i mbijeton kohës dhe errësirës. Ai është udhërrëfyesi që na fton të qëndrojmë të palëkundur, të mos harrojmë dhe të mbajmë lart krenarinë tonë, duke ia përcjellë brezave që do të vijnë, si një frymë që nuk resht kurrë së frymëzuari.

Është një dashuri që nuk njeh moshë, një ndjenjë që jeton në çdo shqiptar, nga zemrat e të moshuarve që e kujtojnë me mall, te ëndrrat e fëmijëve që e shohin si shenjën e shpresës. Por shpesh më ndodh të ndalem dhe të pyes veten: “Si mund ta përkufizojmë atë që nuk mund të matet? Cili është definicioni për flamurin, për atë që nuk flet me fjalë, por qëndron si një frymë e gjallë në zemrat tona? Si mund të thuash me fjalë atë që ndjehet më thellë sesa mund të shprehet?”

Flamuri është më shumë se pëlhurë dhe ngjyra; është kujtimi i atyre që kanë luftuar, është ndriçimi i një të ardhmeje që vazhdon të thërrasë. Është një melodi e heshtur që i fton të gjithë të bashkohen nën hijen e tij, një premtim për liri dhe dinjitet që nuk zbehet kurrë. Ai është fryma e një kombi, një jehonë që i kalon kohërat, një zë që pëshpërit pa reshtur: “Mbaje lart, mbaje të pastër, sepse në të qëndron zemra dhe shpirti i një populli të përjetshëm.”

Ato fjalë, të kënduara me zë të ulët, ishin më shumë se një melodi – ishin një flakë e vogël që ndriçonte errësirën e kohërave të zymta, një dritë që rritej me çdo varg. Në ato tinguj të thjeshtë, zemrat tona gjenin forcë, dhe çdo frymë që merrnim duke kënduar bëhej një betim i pashprehur, një përkujtim për flamurin tonë, për atë simbol që ngrihet mbi gjithçka – mbi frikën, mbi shtypjen, mbi muret që donin të na ndanin.

Çdo poezi e shkruar për të, çdo tregim që përmend emrin e tij, është një varg në një libër të pavdekshëm, një libër që mban brenda dashurinë tonë të pashuar. Flamuri është fletë pas flete, një testament i përjetësisë, një dëshmi e betimit tonë të përbashkët për ta mbrojtur, për ta nderuar, për ta ngritur lart në qiell, aty ku ai i përket.

Ai është fryma e çdo shqiptari që refuzon të dorëzohet, zëri i të gjithë atyre që kanë luftuar dhe ëndërruar. Çdo palosje e tij është një kujtim, çdo valëvitje një thirrje për të mos harruar, çdo fije pëlhure një urë që lidh të shkuarën me të ardhmen. Dhe në atë flamur gjejmë jo vetëm identitetin tonë, por edhe dashurinë tonë të përjetshme, një ndjenjë që nuk shuhet kurrë, sepse ai është shpirti ynë, historia jonë dhe shpresa jonë për motet që do të vijnë.

E di mirë, nga përjetimet që ende digjen si flakë të pashuara në kujtesën tonë, nga kujtimet që jetojnë si gurë të shenjtë në themelet e historisë, se edhe në errësirën e viteve 1945, 1966 , në vitet ’80, në hijen e rëndë të viteve ’90, dhe në zjarrin e luftës së fundit në Kosovë, në atë pranverë të dhimbjes dhe shpresës së vitit 1999, flamuri ishte gjithmonë aty, në ballë të betejave. Çdo përpjekje për liri, çdo hap drejt shpresës, niste dhe përparonte me atë flamur të ngritur lart, si një pishtar që sfidonte errësirën.

Flamuri nuk guxon të bjerë, kurrë, në dorën e armikut – ishte një ligj i pashkruar, një amanet i shenjtë që përshkonte shekujt, duke kaluar nga zemra në zemër, nga brezi në brez. Ishte një premtim i heshtur, por i skalitur thellë në shpirtin e çdo shqiptari, një thirrje që nuk kishte nevojë për fjalë, sepse jehonte në çdo rrahje zemre. Çdo luftëtar e dinte se nëse flamurtari rrëzohej, ai flamur nuk do të prekte kurrë dheun – ai do të kalonte menjëherë në një dorë tjetër, dhe ai që vraponte përpara do ta ngrinte lart me të njëjtën forcë, me të njëjtën vendosmëri.

Në çdo betejë, në çdo hap përpara, flamuri qëndronte si një udhërrëfyes, si një premtim për ata që dhanë gjithçka dhe një frymëzim për ata që vazhdonin. Ishte një dritë që nuk njihte kufij, një zë i fuqishëm që pëshpëriste: “Qëndroni, sepse ky flamur është më shumë se jeta jonë – është përjetësia e shpirtit tonë.” Dhe kështu, ai vazhdon të valëvitet, i lirë dhe krenar, si një kujtesë që drita e tij nuk do të shuhet kurrë, për sa kohë ka zemra që rrahin për të.

Sot, flamuri valëvitet krenar, jo vetëm në fushat e betejave të shkuara, por në momentet më të bukura të jetës sonë. Ai ngrihet lart në dasmat ku gëzimi ndërthuret me traditën, ku tingujt e këngëve dhe vallet e brezave i japin jetë një historie që nuk shuhet. Ai shkëlqen në festa shtetërore, ku përkulemi para sakrificave dhe nderojmë rrugën tonë të gjatë drejt lirisë, duke i dhënë zë lavdisë së atyre që luftuan për të dhe shpresës së atyre që vijnë pas.

Në çdo ceremoni familjare, në çdo tryezë ku brezat bashkohen, flamuri është i pranishëm si një urë që lidh të shkuarën me të ardhmen. Ai nuk është vetëm një shenjë për të parë – është një frymë që na mbush zemrat, një testament i pavdekshëm i një populli që kurrë nuk u përkul. Respekti ndaj tij është një akt i shenjtë, një lutje e heshtur për ata që ranë duke e mbrojtur, dhe një premtim i pashprehur për ta mbajtur atë gjithmonë lart.

Kur ai valëvitet në qiell, e kuqja e tij flakëron si zemrat e atyre që e deshën, dhe shqiponja e zezë ngrihet krenare, duke sfiduar kohërat. Në të, ne shohim jo vetëm historinë, por gjithashtu të ardhmen – një premtim për brezat që vijnë, një homazh për fisnikërinë dhe dashurinë që e mbajnë atë të gjallë. Ai është më shumë se një simbol; ai është fryma e një kombi që jeton, një kujtesë e lavdisë sonë dhe një thirrje për të mos harruar kurrë kush jemi dhe për çfarë qëndrojmë.

Çdo valëvitje e flamurit është një këngë pa fjalë, një melodi e heshtur që mbart kujtimet e së kaluarës dhe thirrjen për të ardhmen. Është një ritëm që nuk ndalet kurrë, një jehonë e të gjitha betejave që janë luftuar dhe e të gjitha ëndrrave që ende mbahen gjallë. Flamuri është më shumë se një simbol – është vetë qëndresa jonë, një fllad shprese që ngjitet mbi erërat e vështirësive, dhe krenaria e një kombi që nuk harron dhe nuk dorëzohet kurrë.

Ai flakëron në qiellin e hapur, duke na përkujtuar ata që kanë dhënë gjithçka për të – jetë, gjak dhe frymën e fundit të qëndresës. Në valëvitjen e tij, dëgjojmë zërat e të rënëve, një pëshpëritje që thotë: “Ruajeni këtë amanet me dashuri dhe përkushtim.” Në hijen e tij, ne mbledhim forcë, duke frymëzuar ata që do të vijnë pas nesh të vazhdojnë udhën, të ruajnë atë që është më e shenjtë, me zemër të pastër dhe shpirt të lartë.

Flamuri është një pishtar që ndriçon rrugën tonë, një frymë që na mban të bashkuar përtej kohës dhe hapësirës. Çdo valëvitje e tij është një premtim i pashprehur, një kujtesë se liria nuk dhurohet, por fitohet dhe ruhet me guxim, me dashuri dhe me një zemër që rreh për të ardhmen. Në të, historia dhe shpresa gërshetohen, duke na dhënë forcën për të qëndruar krenarë dhe të pathyeshëm, për të mbajtur gjithmonë lart idealet dhe shpirtin e përjetshëm të kombit tonë.

Në orët e qeta të natës, kur yjet rrinë pezull në qiell si dëshmitarë të heshtur të historisë, apo në ato çaste të para të agimit kur drita lind me premtimin e një dite të re, mendja më rrëshqet te fjalët e Himnit të Flamurit. Ato rreshta të fuqishme, që kanë përshkuar shekujt si një melodi e përjetshme, mbartin një peshë të shenjtë, një thirrje që depërton thellë në zemrën dhe shpirtin e çdo shqiptari.

Të ndalemi një çast, të marrim frymë thellë, dhe të lejojmë mendjen dhe shpirtin të prekin fuqinë e atyre vargjeve që pena e ndritur e Asdrenit i skaliti me aq dashuri dhe përkushtim. Çdo fjalë e tyre është një gur i çmuar në themelin e krenarisë sonë kombëtare, një flakë që ndriçon kujtesën dhe frymëzon zemrat tona për breza të tërë:

“Rreth flamurit të përbashkuar,
Me një dëshir’ e një qëllim,
Të gjith’ atij duke u betuar,
Të lidhim besën për shpëtim.”

Këto rreshta nuk janë thjesht poezi – janë një thirrje e pavdekshme, një betim i fuqishëm që bashkon një popull të tërë. Në çdo varg ndiejmë peshën e historisë sonë dhe dritën e shpresës që ndriçon të ardhmen. Ato flasin për unitet, për një ideal të përbashkët që qëndron mbi gjithçka tjetër – mbi dallimet, mbi vuajtjet, mbi kohërat e errëta.

“Rreth flamurit të përbashkuar” është më shumë se një thirrje – është një premtim i pashkruar që çdo zemër shqiptare e ndien. Flamuri, me të kuqen e tij të gjallë dhe shqiponjën e zezë krenare, bëhet simboli i bashkimit, një udhëheqës që na thërret të mos harrojmë, të mos dorëzohemi, dhe të luftojmë për atë që është e shenjtë.

“Të lidhim besën për shpëtim” – këtu gjejmë thelbin e shpirtit tonë. Një thirrje për qëndresë, një premtim që lidhet në zemrat tona dhe që kalon nga një brez te tjetri. Ajo besë, e lidhur rreth flamurit, është një amanet i përjetshëm, një forcë që na kujton se shpëtimi vjen vetëm kur jemi të bashkuar, kur kemi një qëllim të përbashkët, një dëshirë të palëkundur.

Kështu, le të ndalemi dhe të meditojmë mbi këto vargje – mbi artin e përjetësuar të Asdrenit dhe mbi shpirtin që ato mbartin. Ato janë më shumë se fjalë; janë fryma jonë, një frymë që do të jetojë gjithmonë rreth flamurit, duke na mbajtur të bashkuar dhe krenarë për atë që jemi dhe për atë që mund të bëhemi.

A nuk tingëllojnë këto fjalë si një thirrje e pavdekshme, një betim që lidhet në çdo zemër shqiptare si një zinxhir i artë që nuk mund të thyhet kurrë? Çdo varg është një jehonë që përshkon kohërat, duke na kujtuar se flamuri nuk është thjesht një simbol, por boshti ku mbështetet fuqia dhe dinjiteti i një kombi. Ai është thirrja që na fton të qëndrojmë të bashkuar, të lidhur fort rreth një qëllimi të vetëm dhe të shenjtë: shpëtimin e shpirtit tonë kombëtar dhe mbrojtjen e lirisë që na përkufizon.

“Prej lufte veç ai largohet
Që është lindur tradhëtor,
Kush është burrë nuk frigohet,
Po vdes, po vdes si një dëshmor!”

Flamuri, i mbështjellë me këto vargje, ngrihet si një flakadan i përjetshëm që sfidon errësirën. Ai nuk flet vetëm për betejat e djeshme, por për betejat që ende na thërresin, për qëndresën që nuk guxon të dobësohet, për amanetin që na lidhi të gjithëve në një shpirt të vetëm. Ai na kujton se burrëria nuk matet me fjalë, por me guximin për të mbrojtur atë që është e drejtë, për të qëndruar deri në fund, si një dëshmor që e mbyll jetën me lavdi dhe i jep kuptim përjetësisë.

Në këto vargje, ne gjejmë jo vetëm historinë tonë, por edhe mësimin që duhet të mbajmë me vete për brezat që do të vijnë. Janë më shumë se fjalë; janë fryma jonë, zemra jonë dhe premtimi ynë i përjetshëm për të mos e lënë kurrë flamurin të bjerë, për ta mbajtur atë gjithmonë lart, si një simbol të shenjtë të guximit dhe bashkimit tonë.

Në këto rreshta gjejmë jo vetëm mesazhe të lavdisë, por edhe qortime të ashpra, një thirrje të fuqishme për të qëndruar të drejtë dhe të pathyeshëm përballë çdo sfide. Flamuri nuk është një barrë e lehtë për ta mbajtur; ai kërkon përkushtim, guxim dhe një dashuri që kapërcen çdo interes personal. Tradhtarët, ata që braktisin flamurin dhe idealet e tij, janë dënuar nga vargjet, të përjashtuar jo vetëm nga shtëpitë tona, por edhe nga vetë toka mëmë që i lindi.

Dhe pastaj, zëri i tij ngrihet sërish, si një jehonë që përshkon kohërat, duke thirrur një komb për veprim, për qëndresë që nuk njeh lodhje apo dorëzim:

“Në dorë armët do t’i mbajmë,
Të mbrojmë atdheun në çdo kënd,
Të drejtat tona ne s’i ndajmë;
Këtu armiqtë s’kanë vend!”

Në këto rreshta gjejmë një porosi që depërton në thellësitë e zemrës: të mbrosh atdheun nuk është vetëm një detyrë, është një akt dashurie për historinë që na solli këtu, për sakrificat që e ruajtën këtë tokë të lirë, dhe për shpresën e një të ardhmeje që meriton të jetojë nën hijen e flamurit tonë. Flamuri është më shumë se një simbol – ai është një premtim i përjetshëm që kjo tokë nuk do të negociohet kurrë.

Këtu, çdo fjalë bëhet një urdhër i heshtur, një thirrje për ata që nuk njohin frikë, për ata që e kuptojnë se mbrojtja e atdheut është mbrojtja e shpirtit të një kombi. Dhe askush, që guxon ta prekë këtë tokë me qëllime shkatërrimi, nuk ka vend në hijen e flamurit tonë – ai është për ata që e duan, për ata që e mbrojnë dhe për ata që janë gati të japin gjithçka për të.

Në këtë thirrje tingëllon guximi i brezave të kaluar dhe forca e atyre që do të vijnë, një jehonë që s’do të shuhet kurrë, sepse flamuri dhe toka jonë janë të lidhur pazgjidhshmërisht, si zemra me shpirtin, si historia me përjetësinë.

Pastaj, poeti na ngre mbi të zakonshmen, duke na dhuruar një premtim hyjnor, një dritë që nuk mund të shuhet nga asnjë errësirë, as nga koha më e egër:

“Se Zoti vetë e tha me gojë
Që kombe shuhen përmbi dhe,
Po Shqipëria do të rrojë;
Për të, për të luftojmë ne!”

A ka fjalë që mund të peshojnë më rëndë në shpirtin tonë? A ka premtim më të lartë se ky? Në këto vargje qëndron jo vetëm fjala e një poeti, por fryma e një kombi, besimi që na mban të lidhur dhe shpresa që na ndriçon rrugën. Ky është premtimi i pavdekshëm se Shqipëria, e lindur nga flakët e dhimbjes dhe nga fuqia e shpresës, do të qëndrojë përjetësisht, si një mal që sfidon çdo stuhi.

Shqipëria nuk është vetëm një tokë; është një ide, një ndjenjë e rrënjosur thellë në shpirtin e bijve të saj, një flamur që ngrihet mbi gjithçka dhe që nuk mund të shkatërrohet kurrë. Këto fjalë na kujtojnë se të luftosh për të nuk është vetëm një detyrë, por një akt dashurie dhe një nder që pak kombe e njohin në të njëjtën mënyrë.

Shqipëria do të jetojë, sepse bijtë e saj janë gati të japin gjithçka – ëndrrat, jetën dhe frymën e fundit – për të mbrojtur atë që është e shenjtë. Nuk është thjesht një premtim i tokës; është një premtim që buron nga qielli, një siguri që na thotë se, pavarësisht se çfarë ndodh, Shqipëria është dhe do të jetë gjithmonë një flamur që valëvitet lart, një zë që pëshpërit përjetësinë e saj.

Në këtë thirrje hyjnore qëndron e gjithë fuqia e një kombi që nuk njeh dorëzim, një popull që ka vuajtur, por që di të ngrihet dhe të ecë përpara me krenari. Shqipëria është e pavdekshme, sepse shpirti i saj jeton në çdo zemër që e mbron, në çdo frymëmarrje që e nderon, dhe në çdo betim që premton se asgjë nuk do ta rrëzojë kurrë.

Shpesh, në ato momente të qeta kur mendja humbet mes kujtimeve dhe reflektimit, më ndodh të ndalem dhe të pyes: “Pse njerëzit ngrihen në këmbë kur dëgjojnë Himnin e Flamurit? Pse, në çdo ceremoni solemne, qoftë në çaste gëzimi apo dhimbjeje, ai këndohet me zë të lartë, ndërsa çdo zemër rreh në harmoni me tingujt e tij, dhe çdo trup qëndron me respekt të patundur?” Në atë akt të thjeshtë, por kaq të fuqishëm, gjendet një dëshmi e gjallë e një besnikërie dhe dashurie që nuk njeh kufij kohorë, që lidh me një fije të artë të shkuarën e lavdishme me të ardhmen plot shpresë.

Valëvitja e flamurit dhe tingujt e himnit nuk janë vetëm një traditë; ato janë një betim i heshtur, një kujtesë se kemi një detyrë për të mbrojtur atë që na përket. Në çdo notë të himnit dhe në çdo valëvitje të flamurit ndiejmë jehonën e sakrificave të të parëve dhe një thirrje për të ruajtur atë frymë që na bën një komb të përjetshëm. Është një akt që përmbledh të gjitha ndjenjat tona – dashurinë, krenarinë, dhe përkushtimin për të qëndruar të denjë për atë që flamuri përfaqëson.

Himni, ai zë i përbashkët që ngrihet mbi çdo dallim, nuk është thjesht një melodi – është një ritëm i shenjtë që rreh në zemrat e një kombi. Ai është më shumë se një këngë; është një betim i pashkruar, një thirrje e përjetshme që bashkon shpirtin e një populli rreth një simboli të vetëm – flamurit. Në çdo tingull të tij ndjejmë një fuqi të padukshme, një forcë që na fton të qëndrojmë bashkë, të palëkundur dhe të denjë për amanetin e të parëve tanë.

Himni është kujtesa e përjetshme e një premtimi që nuk duhet harruar, një porosi që kalon nga një brez te tjetri, duke mbartur peshën e historisë sonë të lavdishme dhe shpresën për një të ardhme më të ndritur. Ai tingëllon si një jehonë nga e shkuara, duke sjellë në mend sakrificat e atyre që luftuan për flamurin, dhe si një thirrje për të vazhduar betejat që ende kërkojnë guxim dhe qëndresë.

“Ngrihuni në këmbë!” – është thirrja e zemrës, një jehonë e shpirtit, kur nis ajo këngë që bart në vete kujtesën e përjetësisë. Në atë qëndrim të heshtur e të pathyeshëm fshihet nderimi për gjithçka që kemi qenë, gjithçka që jemi dhe gjithçka që kemi sakrifikuar për të mbetur të tillë. Flamuri ynë nuk është vetëm një copë stof; ai është fytyra e kombit tonë, pasqyra ku çdo brez sheh origjinën e tij, dhimbjen dhe lavdinë e përbashkët, si dhe të drejtën tonë të patjetërsueshme për të jetuar të lirë.

Kur këndohet Himni dhe ngrihemi në këmbë, kryejmë një akt që në dukje është i thjeshtë, por në thelb përmban botën tonë. Ai akt është mburoja e krenarisë sonë, ku qëndron kujtimi për ata që ranë duke mbrojtur atdheun; është dhimbja e përjetshme e atyre humbjeve, por edhe shpresa e pathyeshme për një të ardhme ku flamuri ynë do të valëvitet i lirë mbi malet dhe fushat e këtij trualli.

Ai qëndrim nuk është vetëm një gjest; është një premtim – një zotim se nuk do të lejojmë kurrë që të zbehet drita e flamurit, se do ta ruajmë nga çdo fyerje, duke e ngritur lart në qiellin e kombit tonë. Në këtë nderim të flamurit, nderojmë veten, dhe me çdo frymë që marrim i japim kuptim rrënjëve tona, dashurisë për atdheun dhe amanetit të të parëve. Himni dhe flamuri janë pjesë e shpirtit tonë, dhe për sa kohë që këngët tona do të këndohen, për sa kohë që flamuri do të valëvitet, ne do të jemi të gjallë, të lirë dhe krenarë.

Në çdo notë të Himnit, në çdo tingull që shfaqet si valë mbi ajër, ndjejmë peshën e një historie që gëlon në damarët tanë, një histori që na përket si një trashëgimi e përbashkët, si një thesar i shkruar me vuajtje, gjak dhe krenari. Himni është më shumë se muzikë, është një jehonë e shpirtit të kombit, një zë që na thërret të qëndrojmë së bashku, të bashkuar nën flamurin tonë, të ruajmë atë shenjë të shenjtë që përfaqëson dhe shpalos thelbin e asaj që jemi.

Ai flamur i kuq me shqiponjën e zezë mbi të nuk është thjesht një shenjë, por një testament. Pse shqiponja është e zezë? Pse flamuri është i kuq? Është një pyetje që na udhëheq drejt një simbolike të dhimbshme, por plotësisht të fuqishme. E kuqja nuk është vetëm një ngjyrë; është gjaku i derdhur nga bijtë dhe bijat e këtij trualli, një det sakrificash që na kujton çdo betejë të humbur apo të fituar, çdo zemër që ka ndaluar së rrahuri për lirinë.

Ndërsa shqiponja e zezë është hija e shpirtit të pathyeshëm, fuqia e një krenarie që nuk gjunjëzohet kurrë. Ajo ngrihet e plotë, me dy krahët e saj të hapur, duke mbajtur mbi vete ëndrrën dhe shpresën e një kombi. Në harmoni të ngjyrave, ku kuqja dhe e zeza ndërlidhen si nata me ditën, flasin për një cikël të përhershëm: jeta dhe vdekja, vuajtja dhe ngadhënjimi, lufta dhe qëndresa.

Ky flamur është më shumë se një simbol; është pasaporta jonë për përjetësinë. Kur e shohim, ne shohim historinë e jetuar dhe atë që ende duhet të shkruhet. Është një zotim që gjaku i derdhur nuk do të harrohet, një kujtesë se shqiponja nuk ulet kurrë në gjunjë, ashtu siç nuk ulet krenaria jonë. Dhe kështu, në çdo Himn që ngrihet, në çdo flamur që valëvitet, ne kuptojmë se jemi një komb që ka mësuar të ngrihet përtej dhimbjes dhe të jetojë përtej përjetësisë.

Kur Skënderbeu ngriti flamurin në Krujë, ai nuk ngriti vetëm një shenjë lufte, por një dritë udhëheqëse që do të ndriçonte për breza të tërë. “Ky është flamuri ynë,” tha ai, “që do të na prijë në beteja dhe do të na kthejë fitimtarë.” Dhe kështu ndodhi. Flamuri nuk ishte thjesht një shenjë; ai u bë një betim, një premtim i gjakosur, një simbol i përjetshëm që do të mbante peshën e betejave dhe të shpresës për një fitore që nuk do të shuhej kurrë.

Gjaku… Sa lumenj gjaku kanë vaditur këto troje! Çdo fushë, çdo kodër, çdo mal mban gjurmët e atyre që luftuan për të mbrojtur këtë tokë të shenjtë. Ato janë sakrifica që nuk mund të maten, një det i fshehur nën dheun tonë që na bën më të fortë, më të lidhur me rrënjët tona. Dhe megjithatë, mbi këtë det sakrificash, shqiponja e zezë ngrihet si një siluetë e pathyeshme, e qëndisur në zemër të flamurit, për të na kujtuar se ky popull nuk është krijuar për të duruar robërinë.

Shqiponja fluturon lart, mbi furtunat dhe retë e dendura, një shenjë sfide dhe krenarie, por gjithmonë kthehet te toka e të parëve, te folenë e saj e shenjtë. Ajo nuk dorëzohet kurrë. Në çdo epokë, në çdo shekull, shqiponja është fryma e qëndresës sonë, roje e përjetshme e ëndrrës për liri. Në krahët e saj, ne gjejmë forcën për të ngritur kokën lart, për të ruajtur nderin dhe për të besuar se, pavarësisht sa të gjata janë netët e errëta, dielli i lirisë do të lindë sërish për ne.

Shqiponja nuk është thjesht një simbol; ajo është fryma jonë e përjetshme, zemra e çdo shqiptari që rreh për këtë tokë të lashtë. Ajo është premtimi ynë i heshtur, betimi që toka jonë nuk do të braktiset kurrë, as nga koha, as nga fatkeqësitë. Në çdo fluturim të saj, shqiponja sjell një mesazh të pashlyeshëm: “Kjo tokë, e larë me gjak dhe bekime hyjnore, do të qëndrojë e mbrojtur deri në frymën e fundit.” Dhe kështu, shqiponja dhe gjaku, ngjyrat e zeza dhe të kuqe, bashkëjetojnë në flamurin tonë, duke shfaqur historinë e dhimbshme dhe krenarinë e pathyeshme të këtij kombi.

Nëpër furtunat e historisë, që shpesh u përpoqën të na shkatërronin si valët që godasin një shkëmb, flamuri ynë ka mbijetuar. Plot të huaj dhe të ligë kanë tentuar të na marrin atë që është më e shenjta – simbolin e qenies sonë. Kanë tentuar të mbulojnë të kuqen e gjakut me ngjyra të huaja, të zbehin fuqinë e shqiponjës duke e zëvendësuar me shenja pa shpirt, të huaja për ne dhe tokën tonë. Kanë dashur ta ndryshojnë, ta zhdukin, ta kthejnë në diçka që nuk na përket, duke menduar se do të mund të thyejnë shpirtin tonë.

Por kot ishte përpjekja e tyre, kot ishte furia e tyre. Ashtu si shqiponja që sfidon stuhitë dhe retë, flamuri ynë mbeti i palëkundur, një dritë shprese dhe qëndrese për breza të tërë. Ai u bë pasqyra ku shohim të shkuarën dhe të ardhmen, një kujtesë se çdo ngjyrë e tij është e shenjtë, se çdo detaj i tij flet për dhimbje dhe triumf. Dhe kështu, ndërsa flamuri valëvitet në erë, ai thërret me një zë të qartë: “Mos harroni kurrë kush jeni. Qëndroni krenarë, sepse toka, gjaku dhe shqiponja janë një.”

Flamuri ynë nuk është vetëm një copë pëlhure që valëvitet në erë, por një frymë e gjallë, një zemër që rreh në ritmin e jetës së një populli të pathyeshëm. Ai është një flakë që ndez shpirtrat tanë, një dritë e përhershme që udhëheq brezat përmes errësirës dhe sfidave të kohës. Në çdo palë të tij, në çdo valëzim, ai përmban fuqinë e shpirtit kombëtar, një forcë që nuk mund të shitet, nuk mund të blihet dhe kurrë nuk mund të mposhtet. Ai është pasuria jonë më e madhe, e ruajtur me dashurinë tonë të thellë dhe të pakompromis, një dashuri që nuk pranon pazare me atë që është thelb i qenies sonë, shenjë e identitetit tonë dhe dëshmi e betimeve të shenjta që kemi bërë ndër shekuj.

Flamuri është premtimi që secili prej nesh bën pa fjalë, në heshtje, në thellësi të zemrës – një zotim për të ruajtur atë që është më e shenjtë: gjakun që ka vaditur këtë tokë, tokën që mban shpirtin tonë dhe krenarinë që na bën shqiptarë. Dhe kështu, nëpër stuhitë e kohës, flamuri mbeti i paprekur, një dëshmi e qëndresës sonë të patjetërsueshme. Ai është më shumë se një objekt; ai është shpirti ynë i përjetshëm, i pavdekshëm, një dritë që kurrë nuk do të shuhet.

Në të, ne gjejmë kujtimin e tokës sonë, erën e maleve, thirrjen e deteve dhe këngët e fushave. Në të, ne shohim shpresën e fëmijëve tanë, forcën për të qëndruar të pathyeshëm dhe ëndrrën për të mbajtur gjallë atë që na bën të veçantë. Kjo forcë, e pashoqe dhe e paprekshme, na bashkon, duke na kujtuar se flamuri ynë nuk është thjesht një shenjë – është vetë fryma e popullit tonë.

Ç’është ajo fuqi e fshehtë, ajo magji e padukshme që na mban të lidhur me një dashuri kaq të zjarrtë, me një përkushtim të pandalshëm, që sfidon erërat e pamëshirshme të kohës? Si një dritë e pashuar në zemrat tona, ajo na shtyn ta ruajmë flamurin tonë si një thesar të shenjtë, si një margaritar të rrallë, të skalitur nga vetë historia. Nuk është vetëm një kujtesë e të shkuarës, as thjesht një simbol që hesht në heshtje – është shumë më tepër. Është një frymë e përjetshme, e lindur nga thellësitë e shpirtit tonë, që na kujton se jemi pjesë e një tërësie më të madhe, e një historie që nuk shuhet.

Kjo forcë, e pakapshme dhe misterioze, buron si një ujëvarë nga zemrat e të parëve tanë, duke rrjedhur nëpër damarët tanë si një betim i pashprehur. Është trashëgimia që na kalon pa fjalë, një ndjenjë që nuk ka nevojë për shpjegim. Ajo është zëri i një brezi të lashtë që flet në heshtje, që pëshpërit: “Ruaje, mbroje, duaje,” dhe ne e ndjejmë këtë thirrje në çdo frymëmarrje.

Është flaka e pavdekshme që ndriçon thellësitë e shpirtit tonë, një zjarr që nuk shuhet kurrë, por vetëm rritet e forcohet, duke na dhënë ngrohtësinë e një dashurie të përjetshme dhe forcën për të përballuar çdo stuhi. Ajo energji, e padukshme por e ndjeshme, na ngre përmbi botën, ashtu si flamuri ynë që ngrihet lart në qiell, krenar dhe i palëkundur përballë erërave më të forta. Është si një frymë hyjnore që na lidh me rrënjët tona, që na bashkon në një harmoni të heshtur por të pandalshme.

Kjo fuqi, që buron nga thellësia e shpirtit kombëtar, është ajo që na mban të bashkuar si një trup i vetëm, një zemër e vetme që rreh për të njëjtën ëndërr. Është mburoja që na mbron nga thyerjet e kohës, drita që na ndriçon rrugën, dhe frymëzimi që na bën të besojmë se çdo sfidë mund të kalohet. Për këtë flamur, këtë simbol të shenjtë që bart në vete historinë dhe aspiratat tona, ne jemi gjithmonë gati të qëndrojmë si shkëmbinj përballë dallgëve, të luftojmë si ujqit për malin e tyre dhe të triumfojmë si një diell që ngrihet pas një nate të gjatë.

Në valëvitjen e tij ne gjejmë ritmin e jetës sonë, një ritëm që na frymëzon për përparim, për qëndrueshmëri dhe për bashkim. Është flamuri që nuk është thjesht një simbol; ai është vetë shpirti ynë që flet, që thërret e që udhëheq, duke na kujtuar se jemi të destinuar të qëndrojmë të fortë, të palëkundur dhe krenarë përballë çdo sfide të jetës.

Ai është vula e një kombi dhe emblema e një shteti që e quajmë Shqipëri, atdheu ynë i dashur. Është drita që ndriçon në errësirë, një zë që flet për një popull të fortë, të palëkundur, që nuk përkulet kurrë para vështirësive. Flamuri ynë është betimi ynë i përjetshëm ndaj tokës që na lindi, një përqafim i përbashkët që na bashkon të gjithëve nën hijen e tij, si bij të një kombi të lashtë dhe të lavdishëm.

Dhe brez pas brezi, si jehonë që s’ndalet, oshtin amaneti i të parëve tanë, një thirrje e lashtë që na përshkon damarët dhe na mbush shpirtin me krenari. “Mbajeni lart,” na thonë, “flamurin tonë, atë flamur që Skënderbeu e ngriti mbi kështjella dhe zemra, atë flamur që sfidoi perandoritë dhe qëndroi krenar në erërat e historisë.” Ai nuk është thjesht një simbol – ai është një ideal, një shenjë që mban vulën e përjetësisë dhe na kujton kush jemi dhe çfarë duhet të jemi.

Në çdo valëvitje të tij, ne ndjejmë peshën e një historie të lavdishme dhe forcën e një trashëgimie që s’lejon harrim. Flamuri ynë është jo vetëm një kujtim i djeshëm, por një premtim për të nesërmen, një pishtar që ndez udhën e së ardhmes. Duhet ta mbajmë lart, aty ku e pa vendin Skënderbeu, në majat më të larta të shpirtit tonë dhe të qiellit, sepse aty është vendi i tij – në duart dhe zemrat tona, si një amanet i shenjtë që nuk guxojmë ta harrojmë.

Ai flamur, i kuq me shqiponjën e zezë, është zëri i tokës sonë, klithma e maleve, kënga e fushave, dhe heshtja e thellë e kujtimeve të betejave të lashta. Çdo brez e mban në duar si një pishtar të shenjtë, duke e kaluar nga një dorë në tjetrën, nga një zemër në tjetrën, si një lidhje që nuk këputet kurrë. Dhe kështu, flamuri i Skënderbeut mbetet i palëkundur, një emblemë e përjetshme e krenarisë dhe qëndresës sonë.