[ Libra NëLinjë ]
“Ai hyri në Zyrën Ovale me një dosje në dorë, të provave që Evropa po shembet – dhe i bindi që Amerika të bëndte diçka, që nuk e kishte bërë kurrë më parë!“
Përktheu Arben Çokaj
Ai hyri në Zyrën Ovale me një dosje me prova se Evropa po shembej – dhe e bindi Amerikën të bënte diçka që nuk e kishte bërë kurrë më parë.
Prill 1948. George C. Marshall, Sekretari i Shtetit i SHBA-së, vendosi një dosje të trashë në tavolinën e Presidentit Truman. Brenda kishte kabllograme, raporte nga terreni dhe letra që përshkruanin një pamje të tmerrshme: Evropa po vdiste nga uria. Qeveritë po dështonin. Ekstremizmi po rritej në boshllëkun e lënë nga lufta.
Marshall e shikoi Trumanin dhe tha diçka që do të ndryshonte rrjedhën e historisë botërore: “Nëse nuk i ndihmojmë tani, do ta paguajmë më vonë.”
Ai nuk po bënte bllof.
George C. Marshall nuk dukej kurrë si dikush që do të riformësonte botën moderne. Ai ishte i qetë deri në pikën e ashpërsisë – një ushtar që besonte se emocionet i përkisnin privatësisë dhe vendimet i përkisnin qartësisë. Ai nuk mbante fjalime nxitëse ose nuk ndiqte titujt kryesorë. Ai merrej me fakte, strategji dhe rezultate.
Gjatë Luftës së Dytë Botërore, si Shef i Shtabit të Ushtrisë, Marshall e kishte rindërtuar ushtrinë amerikane nga nën 200,000 ushtarë në më shumë se 8 milionë. Ai mbikëqyri çdo vendim të madh strategjik së bashku me Presidentin Roosevelt. Ai ishte arkitekti pas përpjekjeve të luftës së Amerikës – i disiplinuar, metodik, i domosdoshëm.
Por në momentin që armët heshtën në vitin 1945, Marshall pa diçka që e tmerroi: Evropa po shembej më shpejt në paqe sesa në luftë.
Ai mbante kabllograme dhe raporte në një sirtar në Departamentin e Shtetit. Një nga Greqia rendiste qytete të tëra pa bukë. Një tjetër nga Franca paralajmëroi për mungesa të qymyrit aq të rënda sa fabrikat do të mbylleshin gjatë dimrit. Një njoftim nga Berlini raportoi se vdekshmëria foshnjore arrinte shifra që tronditën edhe komandantët e ashpër ushtarakë.
Marshall nënvizoi një fjali me laps blu: “Njerëzit po zgjedhin midis urisë dhe ekstremizmit.”
Ai e kuptoi atë që shumë politikanë nuk donin të përballeshin: dëshpërimi krijon boshllëqe, dhe boshllëqet mbushen nga kushdo që premton zgjidhje – madje edhe ato autoritare. Partitë komuniste po rriteshin në të gjithë Evropën, jo për shkak të ideologjisë, por sepse ato ishin të vetmet që ofronin shpresë për popullatat e uritura. Në qershor të vitit 1947, Marshall qëndroi në një podium në Universitetin e Harvardit dhe mbajti një fjalim që do të ndryshonte një shekull. Ai zgjati dymbëdhjetë minuta. Asnjë dramë. Asnjë lulëzim. Vetëm prova.
Tonazhe me mungesa ushqimore. Kilometra të tëra linjash hekurudhore të shkatërruara. Boshllëqe financiare, që mund të rrëzonin demokracitë. Ai i sfidoi kombet evropiane të bashkëpunonin përtej kufijve – diçka që rrallë e kishin bërë – dhe u tha Shteteve të Bashkuara se kishin përgjegjësinë të siguronin burime pa kontrolluar politikën.
Ishte e kundërta e perandorisë. Ishte e kundërta e izolimit. Ishte stabilitet përmes përgjegjësisë së përbashkët.
“Problemet e botës janë të krijuara nga njeriu”, do të thoshte ai më vonë, “dhe njeriu mund t’i zgjidhë ato”.
Por së pari, ai duhej të bindte Kongresin.
Për muaj të tërë, propozimi u shqye. Kundërshtarët e quajtën bamirësi. Izolacionistët kërkuan fokus të brendshëm. “Pse duhet të paguajmë për të rindërtuar vendet që sapo u përpoqën të shkatërronin njëri-tjetrin?” argumentuan ata. Çmimi – miliarda dollarë – dukej i tepruar për një komb të rraskapitur nga lufta.
Marshall udhëtoi në seancat dëgjimore të komisionit me dosjen e tij të provave. Ai dëshmoi me të njëjtën saktësi, që kishte përdorur në planifikimin e fushatave të kohës së luftës. Ai nuk iu drejtua emocioneve. Ai paraqiti llogaritjet: Sa do të kushtonte të ndihmohej tani kundrejt asaj që do të kushtonte të luftohej një luftë tjetër më vonë.
Pas dyerve të mbyllura, ai u tha senatorëve diçka që rrallë e thoshte me zë të lartë: “Ne nuk po blejmë miq. Ne po parandalojmë luftërat.”
Në prill të vitit 1948, Kongresi miratoi Programin Evropian të Rimëkëmbjes – i njohur më mirë si Plani Marshall.
Gjatë katër viteve të ardhshme, Shtetet e Bashkuara dhanë më shumë se 13 miliardë dollarë ndihmë (ekuivalente me mbi 150 miliardë dollarë sot). Nuk ishin vetëm para të hedhura për problemet. Ishte rindërtim i koordinuar: rindërtimi i fabrikave, stabilizimi i monedhave, rihapja e shkollave, ringjallja e rrjeteve të transportit.
Evropa Perëndimore u ngrit nga rrënojat. Ekonomitë u stabilizuan. Demokracitë qëndruan. Vala e frikshme e pushtimeve komuniste nuk u materializua kurrë – jo për shkak të forcës ushtarake, por sepse njerëzit kishin ushqim, vende pune dhe shpresë.
Edhe kritikët që e kishin luftuar planin pranuan më vonë se ai parandaloi një katastrofë gjeopolitike. Në vitin 1953, George C. Marshall mori Çmimin Nobel për Paqen – i vetmi ushtar profesionist që ndonjëherë i është dhënë ky nder. Kur e pranoi, ai refuzoi ta trajtonte atë si lavdi personale. Ai ia atribuoi punës në grup, planifikimit dhe njohjes së thjeshtë se parandalimi i vuajtjeve parandalon konfliktin.
Trashëgimia e tij nuk është vetëm ajo që ai ndërtoi. Është mënyra se si e ndërtoi atë: me prova, qartësi dhe bindjen se lidershipi do të thotë zgjidhja e problemeve, para se ato të bëhen katastrofa.
Marshall nuk ndoqi famën. Ai nuk kishte nevojë për duartrokitje. Ai pa një krizë, llogariti një zgjidhje dhe i bindi të tjerët të vepronin – jo përmes manipulimit ose emocioneve, por përmes së vërtetës së pakundërshtueshme.
Plani Marshall vërtetoi diçka që ka rëndësi edhe sot: problemet e botës mund të jenë të shkaktuara nga njeriu, por ato janë gjithashtu të zgjidhshme nga njeriu. Duhet guxim për të investuar në parandalim. Duhet disiplinë për të menduar përtej përfitimeve të menjëhershme. Dhe duhet lidership për të parë një dosje plot me lajme të tmerrshme dhe për të thënë: “Mund ta rregullojmë këtë”.
George C. Marshall hyri në Zyrën Ovale me prova se bota po shkatërrohej. Ai doli me një plan, që ndihmoi në rindërtimin e saj.
Jo përmes pushtimit. Jo përmes kontrollit. Përmes kompetencës, bashkëpunimit dhe të kuptuarit se ndonjëherë gjëja më e fortë që një komb mund të bëjë është të ndihmojë të tjerët të qëndrojnë më vete.
Kjo nuk është dobësi. Kjo është mençuri.
Dhe shtatëdhjetë e pesë vjet më vonë, bota që ai ndihmoi të stabilizohej është ende në këmbë.
#GeorgeMarshall #Lidership
~Mrekulli dhe Fakte të Çuditshme
