[ Libra NëLinjë ]
Klajd Kapinova
Monlolog me qytetin tim
Fatkeqsisht New York City, nuk e ka më madhështinë dhe krenarinë e dikurshme të kohës apo periudhës së disa dekadave më parë. Kudo pislleku me male plehrash, metro të mbushur me mij të mëdhenj, përmbytje nga uji sa herë që bie shi dhe shumë stacione treni të vjetra dhe të mbushur me njerëz pa trehë dhe lypsarë, që gjenden kudo në çdo hap, që u vjen era stërvinë dhe urinë, rrugët janë të vjetra dhe prishura ne Manhattan dhe kudo në pesë qytetet e mëdha të saj, që përbëjnë atë që quhet New York City.
Metrotë dhe trenat express dhe lokal, që lëvizin në të dy shtetet sllave, që ende janë në luftë mes vetes edhe sot, si në Ukrainë dhe Rusi, janë disa herë më të bukura, pastra dhe muzikë klasike si dhe shumë funksionale se sa ato të shtetit tonë në New York.
Shteti i New York-ut, ka fatkeqsisht sot mbi 70.000 lypsarë, ish burgaxhi, drogaxhi, të sëmurë psiqik, ish veteranë amerikane të luftrave të ndryshme, persona të braktisur nga familja (sikurse dhe pak shqiptarë), në rrugë, stacione treni, stacione autobuzi, metro, poshtë urave, nëpër kryqzime rrugësh, që shpesh futen brenda parahyrjeve të bankave për të fjetur apo kaluar natë gjatë kohës së dimrit me dëborë… Ata shpesh janë të dhunshëm dhe agresiv me ato njerëz, që nuk u japin lemoshë. Disa prej tyre janë arrestuar disa herë nga policia (NYPD) si përdhunues të vajzave dhe grave, në stacionet e trenave dhe metro të ndryshme, si: në Manhattan, Brooklyn, Staten Island, Queens dhe Bronx.
Shteti i NY, zë vendin e dytë për numëriun e lypsarëve dhe të pastrehëve pas shtetit të Californisë ose me saktë pas Los Angeles, ku atje numëri i tyre është shumë i madh dhe shtrihet përgjatë disa kilometrave brenda lagjeve të qytetit në fjalë. Në të dy këto shtete të mëdha si New York dhe Califirnia, fatkleqsisht dje dhe sot prej disa dekadave drejtojnë ultra liberalët komunistë globalistë anti-amerikanë, me emrin formal dhe të çuditshëm kontravesal “demokratë”.
Kudo sundon pasiguria dhe krimi është në rritje me shifra astrononike dhe record nga viti në vit. Kjo për arsye se NYC dje dhe sot fatkeqsisht drejtohet ose administrohen nga Gorvenator dhe Kryetar Bashkie komunistë pa shkollë dhe kulturë, që nuk kanë asnjë ide pozitive, se si drejtohet një shtet apo kryeqytet motropolitan i kulturës së shumëllojshme dhe bisnesit amerikan dhe botërorë.
51 vjet më parë ose më saktë në vitin 1974, demokratët përfituan asokohe nga problemet politike republikane, që rrjedhin nga Skandali Watergate, duke fituar kontrollin e Asamblesë së Shtetit të New York-ut dhe duke zgjedhur një guvernator, Hugh Carey. Komunistët e kanë kontrolluar Asamblenë qysh në vitin 1974, kurse konservatorët republikanë asokohe kontrolluan Senatin e Shtetit për disa vite pas kësaj, por demokratët fituan një avantazh vendimtar në dhomë në vitet 2018 dhe 2020.
Fatkeqsisht që nga viti 2022, Partia “Demokratike” e New York-ut u përshkrua si dominuese në politikën e shtetit, pasi kontrollonte kryesisht pozicionet politike në Albany (kryeqyteti i shtetit të New York-ut), dhe republikanët nuk kishin fituar në të gjithë shtetin që nga viti 2002.
Krimi në qytetin e New York-ut është një pamje e përzier, ndërsa statistikat zyrtare dhe NYPD raportojnë rritje të normave të krimit, duke përfshirë incidente dhe viktima me të shtëna në nivelin rekord të larë në 9 muajt e parë të vitit 2025, perceptimi publik shpesh sugjeron shqetësimin edhe më të madh. Media e majtë globaliste marksiste në pushtet këtu, mundohet vazhdimisht të ulë shifrat me rritje katastrofike të krimit kudo në shtetin e New York-ut, sepse këtu drejtojnë mbështetësit e tyre politikë të ekstremit të majtë.
Shumë banorë ndihen të pasigurt, veçanërisht në transportin publik, nëpër rrugët e 5 qyteteve të New York City, e krahasuar me qytete të tjera të mëdha të SHBA-së. Kjo rrjedh nga një sërë faktorësh, duke përfshirë amplifikimin e informacionit negativ përmes mediave sociale dhe çështjeve të vazhdueshme si shkelësit e përsëritur dhe rritjet specifike në sulme të caktuara, të cilat zbulojnë mbulesën skandaloze që media e majta i bëjnë krimit, të shkaktuar nga paaftësia e drejtuesve komunistë këtu.
Pavarësisht statistikave fallco zyrtare, shumë banorë të New York-ut, sikurse autori njujorkez i këtij shkrimi (K.K.), raportojnë se ndihen të pasigurt dhe përjetojnë një ndjesi çrregullimi të vazhdueshëm. Këtu ka shqetësime dhe krime non stop 24/7/365 nëpër Metronë e mbingarkuara të NYC. Për më tepër sondazhet tregojnë se një numër i konsiderueshëm banorësh njujorkez ndihen të pasigurt në metro, edhe me praninë e shtuar të policisë NYPD dhe forcave ushtarake të Gardës Kombëtare.
Amplifikimi i Mediave Sociale dhe përhapja e incidenteve live ose video negative të lidhura me krimin në platforma si TikTok treguan hapur frikën publike dhe në perceptimin se krimi po rritet, edhe nëse të dhënat zyrtare sugjerojnë ndryshe. Një rritje në lloje të caktuara sulmesh, si ato pa armë, shpesh janë të pa raportuara nga NYPD, duke kontribuar në mospërputhjen midis statistikave zyrtare dhe ndjenjave të sigurisë publike. NYPD, raporton se anëtarësimi në bandat ka arritur një nivel rekord dhe luan një rol negativ në krimin e dhunshëm.
“I love New York, i miss New York!”
– Donald J. Trump President i 45 & 47 i SHBA-së
New York, i quajtur Qyteti i New York-ut (NYC), është qyteti më i populluar në SHBA. Qyteti përbëhet nga pesë lagje, secila e njëjtë me qarkun e saj përkatës. Qyteti është qendra gjeografike dhe demografike e zonës metropolitane të New York-ut, zona më e madhe metropolitane në amerikane si nga popullsia ashtu dhe zona urbane, si dhe qendra më e madhe globale e financave, tregtisë, kulturës, teknologjisë, argëtimit dhe medias, akademikëve dhe prodhimit shkencor, arteve dhe modës, dhe, si shtëpia e selisë së Kombeve të Bashkuara, diplomacisë ndërkombëtare.
Me një popullsi të vlerësuar në korrik 2024 prej 8,478,072, të shpërndarë në 300.46 milje katrore (778.2 km2), qyteti është qyteti kryesor më i dendur i populluar në Amerikë. Qyteti, ka më shumë se dyfishin e popullsisë së Los Anxhelosit, qytetit të dytë më të populluar të vendit.
Mbi 20.1 milion njerëz jetojnë në zonën statistikore metropolitane të Qytetit të New York-ut dhe 23.5 milion në zonën e saj të kombinuar statistikore që nga viti 2020, të dyja më të mëdhatë në SHBA. NYC është një nga megaqytetet më të populluara në botë, ku rreth 800 gjuhë fliten këtu, duke e bërë atë qytetin më të larmishëm gjuhësor në botë.
Qyteti e ka origjinën nga Fort Amsterdam dhe një pikë tregtare e themeluar në Ishullin Manhattan nga kolonistët holandezë rreth vitit 1624. Vendbanimi u emërua Amsterdam i Ri në vitin 1626 dhe u shpall qytet në vitin 1653.
Ai ra nën kontrollin anglez në vitin 1664 dhe u riemërua përkohësisht New York, pasi Mbreti Charles II ia dha tokat vëllait të tij, Dukës së Yorkut, përpara se të riemërohej përgjithmonë New York në vitin 1674.
Pas pavarësisë nga Britania e Madhe, qyteti ishte kryeqyteti kombëtar i SHBA-së nga viti 1785 deri në vitin 1790. Qyteti modern u formua nga konsolidimi i vitit 1898 i pesë lagjeve të tij: Manhattan, Brooklyn, Queens, Bronx dhe Staten Island. I ankoruar nga Wall Street në Distriktin Financiar, Manhattan, qyteti i NYC është quajtur si qendra kryesore financiare në botë si dhe qyteti më i fuqishëm ekonomikisht në botë.
Që nga viti 2022, zona metropolitane e New York-ut është ekonomia më e madhe metropolitane në botë, me një produkt bruto metropolitan prej mbi 2.16 trilion dollarë amerikanë. Ai ka një sistem të shpejtë transporti 24/7, NY gjithashtu kryeson botën në mbingarkesën e trafikut urban të automobilave.
Që nga viti 2025, NYC është qyteti më i shtrenjtë në botë për emigrantët dhe ka me një diferencë të madhe qiratë më të larta të banesave nga çdo qytet amerikan. Fifth Avenue është rruga më e shtrenjtë tregtare në botë.
Gjithashtu ai është shtëpia e numrit më të madh të miliarderëve, individëve me pasuri neto ultra të lartë (më të madhe se 30 milionë dollarë amerikanë), dhe milionerëve të çdo qyteti në botë me një diferencë të konsiderueshme.
Një prani e përhershme evropiane pranë Portit të New York-ut u krijua në vitin 1624, duke e bërë atë vendbanimin e 12-të më të vjetër të banuar vazhdimisht nga evropianët në Amerikën kontinentale, me themelimin e një vendbanimi holandez, për tregtinë e gëzofit në Ishullin e Guvernatorëve. Në vitin 1625, filloi ndërtimi i një kështjelle dhe Forti i Amsterdamit, më vonë i quajtur Nieuw Amsterdam (Amsterdami i Ri), në Ishullin e sotëm të Manhattan-it.
Kolonia e Amsterdamit të Ri shtrihej nga maja jugore e Manhattan-it deri në Wall Street-in e sotëm, ku një gardh druri prej 3.7 m (12 këmbë) u ndërtua në vitin 1653, për t’u mbrojtur nga bastisjet e amerikanëve vendas indian (native american) dhe anglezëve. Në vitin 1626, Drejtori i Përgjithshëm kolonial holandez Peter Minuit, i ngarkuar nga Kompania Hollandeze e Indisë Perëndimore, bleu ishullin e Manhattan-it nga Canarsie, një bandë e vogël Lenape, për “vlerën e 60 guldenëve” (rreth 900 dollarë në vitin 2018). Një legjendë e treguar shpesh, por e hedhur poshtë, pohon se Manhattan u ble për rruaza qelqi me vlerë 24 dollarë…
Në fillim të shekullit të 18-të, NY u rrit shumë e u bë një qendër skllavërie, me 42% të familjeve që skllavëronin afrikanët deri në vitin 1730, ku shumica ishin skllevër vendas dhe të tjerët merreshin me punë në të gjithë portin, industrive bankare dhe të transportit detar, që asokohe tregtonin me Ameriken e Jugut.
Gjatë ndërtimit në Sheshin Foley në vitet 1990, u zbulua Varreza Afrikane; varrezat përfshinin 10,000 deri në 20,000 varre afrikanësh të epokës koloniale, disa të skllavëruar dhe disa të lirë.
Gjyqi dhe lirimi i vitit 1735 në Manhattan i John Peter Zenger, i cili ishte akuzuar për shpifje kryengritëse, pasi kritikoi guvernatorin kolonial William Cosby, ndihmoi në vendosjen e lirisë së shtypit në Amerikën e Veriut. Në vitin 1754, u themelua Universiteti i Kolumbias.
Qyteti ishte një strehë për refugjatët besnikë dhe skllevërit e arratisur, që iu bashkuan vijave britanike për lirinë e premtuar nga Kurora, me deri në 10,000 skllevër të arratisur të mbushur me njerëz në qytet gjatë pushtimit britanik, komuniteti më i madh i tillë në kontinent.
Përpjekja për një zgjidhje paqësore të luftës u zhvillua në Shtëpinë e Konferencave në Staten Island midis delegatëve amerikanë, përfshirë Benjamin Franklin, dhe gjeneralit britanik Lord Howe më 11 shtator 1776. Menjëherë pas fillimit të pushtimit britanik, Zjarri i Madh i New York-ut shkatërroi gati 500 ndërtesa, rreth një të katërtën e strukturave në qytet, përfshirë Kishën e Trinitetit.
Në janar 1785, asambleja e Kongresit të Konfederatës e bëri NYC kryeqytetin kombëtar, i cili ishte kryeqyteti i fundit i SHBA-së, sipas Neneve të Konfederatës dhe i pari sipas Kushtetutës.
Sikurse dihet nga historia, NYC priti inaugurimin e Presidentit të parë, George Washington, dhe Kongresin e parë, në Sallën Federale në Wall Street. Kongresi hartoi Deklaratën e të Drejtave atje si dhe Gjykata Supreme mbajti seancat e saj të para organizative në New York në vitin 1790.
Gjatë shekullit XIX, popullsia e NYC u rrit nga 60,000 në 3.43 milionë. Një popullsi e konsiderueshme e lirë zezake u zhvillua gradualisht në Manhattan, e përbërë nga ish-skllevër, që ishin liruar nga zotërinjtë e tyre pas Luftës Revolucionare Amerikane, si dhe skllevër të arratisur.
Në vitin 1827 skllavëria u shfuqizua plotësisht në shtet
Gjatë shekullit XIX, qyteti u transformua nga zhvillimi tregtar dhe banesor, që lidhej me statusin e tij si një qendër tregtare kombëtare dhe ndërkombëtare, si dhe nga imigracioni evropian. Në vitin 1831, u themelua Universiteti i New York-ut. Anëtarët e elitës së biznesit lobuan për krijimin e Central Park, i cili në vitin 1857 u bë parku i parë i peizazhuar në një qytet amerikan.
Uria e Madhe Irlandeze solli një fluks të madh emigrantësh irlandezë, nga të cilët më shumë se 200,000 jetonin në New York deri në vitin 1860, duke përfaqësuar mbi një të katërtën e popullsisë së qytetit. Imigracioni i gjerë nga provincat gjermane nënkuptonte se gjermanët përbënin 25% të tjera të popullsisë së qytetit deri në vitin 1860.
Në vitin 1886, Statuja e Lirisë, një dhuratë nga Franca, u përurua në Portin e New York-ut. Statuja mirëpriti 14 milionë emigrantë teksa mbërritën nëpërmjet Ishullit Ellis me anije në fund të shekullit XIX dhe fillim të shekullit të 20-të, dhe është një simbol i idealeve të Shteteve të Bashkuara dhe Amerikës për liri dhe paqe.
Në vitin 1898 u formua NYC
Hapja e Metrosë së qytetit në vitin 1904, e ndërtuar fillimisht si sisteme private të ndara, ndihmoi në lidhjen e qytetit të ri. Gjatë gjithë gjysmës së parë të shekullit të 20-të, qyteti u bë një qendër botërore për industrinë, tregtinë dhe komunikimin.
Qyteti ishte një destinacion kryesor në fillim të shekullit XX për të zinjtë, gjatë Migrimit të Madh nga Jugu Amerikan, dhe deri në vitin 1916, ku qyteti kishte diasporën më të madhe urbane afrikane në Amerikën e Veriut.
Rilindja e Harlemit e jetës letrare dhe kulturore lulëzoi gjatë epokës së Prohibicionit. Bumi më i madh ekonomik, gjeneroi ndërtimin e rrokaqiejve që konkurronin në lartësi, ku u bë zona më e populluar e urbanizuar në botë në fillim të viteve 1920, duke tejkaluar Londrën.
Asokohe zona metropolitane i kaloi 10 milionë banorë në fillim të viteve 1930, duke u bërë megaqyteti i parë. Depresioni i Madh pa zgjedhjen e reformatorit Fiorello La Guardia si kryetar bashkie dhe rënien e Tammany Hall pas tetëdhjetë vitesh dominim politik.
Veteranët e Luftës së Dytë Botërore, që u kthyen krijuan një bum ekonomik pas luftës dhe zhvillimin e sipërfaqeve të mëdha banimi në Queens lindore dhe Nassau County, me Wall Street që kryesonte vendin e Amerikës si fuqia ekonomike dominuese në botë.
Selia e Kombeve të Bashkuara u përfundua në vitin 1952, duke forcuar ndikimin gjeopolitik global të New York-ut, dhe rritja e ekspresionizmit abstrakt në qytet përshpejtoi zhvendosjen e Parisit nga New York-u si qendër e botës së artit.
Popullsia e NYC kaloi 8 milionë për herë të parë në regjistrimin e vitit 2000, rekorde të mëtejshme u vendosën në regjistrimet e viteve 2010 dhe 2020.
Qendra Botërore e Tregtisë pësoi pjesën më të madhe të dëmit ekonomik dhe humbjen më të madhe të jetës njerëzore pas sulmeve të 11 shtatorit në vitin 2001. Dy nga katër avionët e rrëmbyer u përplasën me kullat binjake të Qendrës Botërore të Tregtisë, duke rezultuar në shembjen e të dy ndërtesave dhe vdekjen e 2,753 personave, përfshirë 343 ndihmës të parë nga Departamenti i Zjarrfikësve të Qytetit të Nju Jorkut dhe 71 oficerë të zbatimit të ligjit.
Zona u rindërtua me një Qendër të re Botërore të Tregtisë, Memorialin dhe Muzeun Kombëtar të 11 Shtatorit, dhe ndërtesa dhe infrastrukturë të tjera të reja, duke përfshirë Qendrën e Transportit të Qendrës Botërore të Tregtisë, qendra e tretë më e madhe e qytetit.
Ai është rrokaqielli më i lartë në Hemisferën Perëndimore dhe ndërtesa e shtatë më e lartë në botë për nga lartësia kulmore, me majën e saj që arrin një lartësi simbolike prej 1,776 metrash (541.3 m), një referencë për vitin e pavarësisë amerikane.
NYC u prek rëndë nga Uragani Sandy në tetor 2012, duke përfshirë përmbytjet që çuan në mbylljen disa ditore të sistemit të metrosë, dhe përmbytjen e të gjitha tuneleve të metrosë East River dhe të të gjitha tuneleve rrugore që hynin në Manhattan përveç Tunelit Lincoln, ku 43 persona vdiqën dhe humbjet ekonomike në NYC u vlerësuan të ishin afërsisht 19 miliardë dollarë.
NYC nganjëherë quhet kolektivisht Pesë Lagjet, ku bëjnë pjesë: Manhattan, Brooklyn, Staten Island, Queens dhe Bronx. Dendësia e popullsisë së Manhattan-it prej 70,450.8 banorësh për milje katrore (27,201.2/km2) në vitin 2022 e bën atë më të lartën nga çdo qark në SHBA dhe më të lartë se dendësia e çdo qyteti individual amerikan. Manhattan, është qendra kulturore, administrative dhe financiare e NYC dhe përmban selinë e shumë korporatave të mëdha shumëkombëshe, selinë e Kombeve të Bashkuara, Wall Street dhe shumë universitete të rëndësishme. Lagjja shpesh përshkruhet si qendra financiare dhe kulturore e botës.
Brooklyn (Qarku Kings), në majën perëndimore të Long Island, është lagjja më e populluar e qytetit. Brooklyn është i njohur për diversitetin e tij kulturor, social dhe etnik, një skenë të pavarur arti, lagje të dallueshme dhe një trashëgimi të veçantë arkitekturore. Që nga viti 2010, Brooklyn është zhvilluar në një qendër të lulëzuar të sipërmarrjes dhe firmave të reja të teknologjisë së lartë, dhe të artit dhe dizajnit postmodern.
Queens (Qarku i Queens), është vendi i Citi Field, shtëpisë së New York Mets, dhe pret turneun vjetor të tenisit US Open në Qendrën Kombëtare të Tenisit USTA Billie Jean King në Flushing Meadows–Corona Park, me plane për të ndërtuar Etihad Park, një stadium specifik për futboll për New York City FC. Dy nga tre aeroportet më të ngarkuara, që shërbejnë zonën metropolitane të New York-ut, Aeroporti Ndërkombëtar John F. Kennedy dhe Aeroporti LaGuardia, janë në Queens.
Bronx (Qarku i Bronx) është lagjja më veriore e New York City-t dhe e vetmja që është kryesisht në kontinentin e SHBA-së. Është vendndodhja e stadiumit Yankee, parkut të bejsbollit të New York Yankees, dhe shtëpia e kompleksit më të madh të banesave në pronësi të kooperativës në Shtetet e Bashkuara, Co-op City. Bx është shtëpia e Kopshtit Zoologjik të Bronx-it, kopshtit zoologjik më të madh metropolitan në botë, i cili shtrihet në 265 akra (1.07 km2) dhe strehon më shumë se 6,000 kafshë. Bronx-i është vendlindja e muzikës hip hop dhe kulturës së lidhur me të. Parku Pelham Bay, është parku më i madh në New York City, me 2,772 akra (1,122 ha).
Staten Island (Qarku Richmond), është më periferia në karakter nga pesë lagjet. Në Staten Island qendror, Brezi i Gjelbër i Staten Island shtrihet përafërsisht në 2,500 akra (10 km2), duke përfshirë 45 km shtigje për këmbësorë dhe një nga pyjet e fundit të paprekura në qytet. I përcaktuar në vitin 1984 për të mbrojtur tokat natyrore të ishullit, Brezi i Gjelbër përfshin shtatë parqe qyteti.
New York City, është më i populluar në SHBA, me 8,804,190 banorë që nga regjistrimi i vitit 2020, numërimi i tij më i lartë 10-vjeçar ndonjëherë, duke përfshirë më shumë imigracion në qytet sesa emigracion jashtë vendit që nga regjistrimi i vitit 2010. Më shumë se dyfishi i njerëzve jetojnë në New York City sesa në Los Angeles, qyteti i dytë më i madh amerikan.
Sipas racave popullsia e qytetit në vitin 2020 ishte 35.9% e bardhë, 22.7% me ngjyrë afrikano-amerikanë, 14.6% aziatike, 10.5% e përzier, 0.7% amerikanë vendas dhe 0.1% banorë të ishujve të Paqësorit; 28.4% e identifikuan veten si hispanikë ose latino-amerikanë.
Midis viteve 2010 dhe 2020, popullsia e NYC u rrit me 629,000 banorë, më shumë se rritja totale e katër qyteteve të tjera më të mëdha amerikane (Los Anxhelos, Çikago, Hjuston dhe Feniks) të kombinuara. Dendësia e popullsisë së qytetit prej 27,744.1 banorësh për milje katrore (10,712.1/km2) e bën atë më të dendurën nga çdo komunë amerikane me një popullsi mbi 100,000.
Bazuar në të dhënat nga regjistrimi i vitit 2020, NYC përbënte rreth 43.6% të popullsisë së shtetit prej 20,202,320 banorësh, dhe rreth 39% të popullsisë së zonës metropolitane të New York-ut. Shumica e banorëve të Qytetit të Nju Jorkut në vitin 2020 (5,141,539 ose 58.4%) jetonin në Brooklyn ose Queens, dy lagjet në Long Island.
Rreth 800 gjuhë fliten në New York
Zona statistikore metropolitane e NYC ka popullsinë më të madhe të lindur jashtë vendit nga çdo rajon metropolitan në botë. Ai vazhdon të jetë porta kryesore metropolitane për emigrantët e ligjshëm të pranuar në SHBA (si me Lotari etj.), duke tejkaluar ndjeshëm totalin e kombinuar të Los Anxhelosit dhe Miamit.
Sipas burimeve statistikore del se pothuajse 7 herë më shumë të rinj profesionistët aplikuan për punë në New York City në vitin 2023 krahasuar me vitin 2019, duke e bërë New York-un destinacionin më të popullarizuar për të diplomuarit e fundit në kolegj.
Sipas vlerësimeve të vitit 2022 nga Anketa e Komunitetit Amerikan, prejardhjet më të mëdha të vetë-raportuara në New York City ishin Dominikane (8.7%), Kineze (7.5%), Portorikane (6.9%), Italiane (5.5%), Meksikane (4.4%), Irlandeze (4.4%), Indiane Aziatike (3.1%), Gjermane (2.9%), Xhamajkane (2.4%), Ekuadoriane (2.3%), Angleze (2.1%), Polake (1.9%), Ruse (1.7%), Arabe (1.4%), Haitiane (1.4%), Guyanese (1.3%), Filipinase (1.1%), dhe Koreane (1.1%). Diaspora evropiane, që banon në qytet është shumë e larmishme dhe shumë grupe etnike evropiane kanë formuar enklava.
Krishterimi, është feja më e madhe (60% besimtarë) në NYC, i cili është shtëpia e numrit më të lartë të kishave të çdo qyteti në botë. Katolicizmi është besimi më i madh i krishterë (33%), i ndjekur nga Protestantizmi (23%), dhe besime të tjera të krishtera (3%).
Popullsia katolike latine, shërbehet kryesisht nga Arkidioqeza Katolike Romake e New York-ut dhe Dioqeza e Bruklinit, ndërsa katolikët lindorë janë të ndarë në juridiksione të shumta në të gjithë qytetin.
Protestantizmi Ungjillor, është dega më e madhe e Protestantizmit në qytet (9%), i ndjekur nga Protestantizmi Kryesor (8%), ndërsa e kundërta është zakonisht e vërtetë për qytetet dhe zonat e tjera metropolitane.
Me 960,000 banorë hebrenj që nga viti 2023, ku Judaizmi, është feja e dytë më e madhe e praktikuar në NYC, ku pothuajse gjysma e hebrenjve të qytetit jetojnë në Bruklin.
Pas këtyre tre grupeve më të mëdha fetare në New York City janë Hinduizmi, Budizmi, Sikizmi, Zoroastrianizmi dhe të tjera. Nga viti 2023, 24% e banorëve të New York-ut të Madh identifikoheshin pa ndonjë përkatësi të organizuar fetare dhe 4% ishin të vetëidentifikuar ateistë.
New York-u qyteti më i fotografuar në botë
Turizmi, është një industri jetësore për New York City, me rritje të turistëve ndërkombëtarë dhe vendas, me deri në 66.6 milionë vizitorë në qytet në vit, duke përfshirë deri në 13.5 milionë vizitorë ndërkombëtarë, me numrat më të lartë nga Mbretëria e Bashkuar, Kanadaja, Brazili dhe Kina.
New York-u është quajtur qyteti i fotografuar në botë. I Love New York (I❤NY), është si një logo ashtu edhe një këngë, që janë baza e një fushate reklamuese dhe janë përdorur që nga viti 1977, për të promovuar turizmin në New York City, dhe më vonë për të promovuar edhe shtetin e New York-ut.
Shumë lagje dhe monumente në New York City janë pika referimi kryesore, duke përfshirë tre nga dhjetë atraksionet turistike më të vizituara në botë në vitin 2023. Një rekord prej 66.6 milionë turistësh vizituan New York City në vitin 2019, duke sjellë 47.4 miliardë dollarë të ardhura nga turizmi.
Pikat kryesore referuese në New York City, përfshijnë Muzeun Metropolitan të Artit (The Met), Statujën e Lirisë, Ndërtesën Empire State dhe Parkun Qendror. Times Square 42 Street, është qendra e ndriçuar me shkëlqim e Distriktit të Teatrit Broadway, dhe një qendër e madhe e industrisë së argëtimit në botë, duke tërhequr 50 milionë vizitorë çdo vit në një nga kryqëzimet më të ngarkuara për këmbësorë në botë. Sipas Ligës së Broadway-t, shfaqjet në Broadway shitën bileta me vlerë afërsisht 1.54 miliardë dollarë amerikanë në të dy sezonet 2022–2023 dhe 2023–2024. Të dy sezonet patën pjesëmarrje në teatër prej afërsisht 12.3 milionë njerëz secili.
Media dhe argëtimi në NYC, është përshkruar si kryeqyteti botëror i argëtimit dhe mediave dixhitale, si një qendër për industritë e reklamimit, muzikës, gazetave, mediave dixhitale dhe botimeve, dhe është tregu më i madh i mediave në Amerikën e Veriut.
Shumë nga konglomeratet më të mëdha të mediave në botë, janë të vendosura pikërisht në qytet, duke përfshirë Warner Bros. Discovery, Thomson Reuters Corporation, Associated Press, Bloomberg L.P., News Corp, The New York Times Company, NBCUniversal, Hearst Corporation, AOL dhe Fox Corporation. Kështu 7 nga 8 rrjetet kryesore globale të agjencive të reklamave në botë kanë selinë e tyre në NYC, ose më saktë në qytetin metropolitan Manhattan NY, e cila nuk fle kurrë.
Për më tepër, më shumë se 200 gazeta dhe 350 revista për konsumatorët kanë një zyrë në qytet, dhe industria botuese punëson mbi 11,500 njerëz, me një ndikim ekonomik prej 9.2 miliardë dollarësh. Dy gazetat e përditshme kombëtare: The Wall Street Journal dhe gazetat e majta The New York Times, me tirazh apo qarkullimin më të madh ditor në Amerikë botohen në New York (Manhattan).
Me 132 çmime deri në vitin 2022, The Times ka fituar më shumë Çmime Pulitzer për gazetari dhe konsiderohet gazeta më e mirë e medias amerikane. Gazetat tabloide në qytet përfshijnë konservatoren New York Post, e themeluar në vitin 1801 nga Alexander Hamilton dhe gazdeta e majtë komuniste ultra liberale New York Daily News, e cila u themelua në vitin 1919 nga Joseph Medill Patterson.
Nga viti 2019, New York City ishte qendra e dytë më e madhe për prodhimin e filmave dhe televizionit në SHBA, duke prodhuar rreth 200 filma artistikë çdo vit. Industria punësoi më shumë se 100,000 njerëz në vitin 2019, duke gjeneruar 12.2 miliardë dollarë në paga dhe një ndikim total ekonomik prej 64.1 miliardë dollarësh. Sipas vëllimit, NYC është lider botëror në prodhimin e filmave të pavarur, një e treta e të gjithë filmave të pavarur amerikanë prodhohen atje.
NYC ka sistemin arsimor më të madh se çdo qytet tjetër, ku infrastruktura arsimore përfshin arsimin fillor, arsimin e mesëm, arsimin e lartë dhe kërkimin. Ai është sistemi më i madh i shkollave publike në Amerikë, duke shërbyer rreth 1.1 milion nxënës në afërsisht 1,800 shkolla fillore dhe të mesme të ndara, duke përfshirë shkollat charter, që nga viti 2017–2018. NYC ka afërsisht 900 shkolla të tjera laike dhe fetare të drejtuara privatisht.
NYC ka më shumë diploma pasuniversitare në shkencat e jetës të dhëna çdo vit në Amerikë, dhe në vitin 2012, 43,523 mjekë të licencuar ushtronin profesionin në qytet. Që nga viti 2004, ka 127 laureatë të Çmimit Nobel me rrënjë në institucionet lokale.
