[ Libra NëLinjë ]
Zymer Mehani
Vepra “DRITËHIJE SHQIPTARE” (DROMCA HISTORIKE) e Avni S. Çunakut përbën një kontribut të rëndësishëm në fushën e studimeve historike shqiptare, me theks të veçantë në ndriçimin e periudhave, ngjarjeve dhe proceseve që kanë formësuar identitetin kombëtar shqiptar ndër shekuj. Autori ndërton një qasje të ndërdisiplinuar, duke ndërthurur analizën historike me elemente gjeografike, gjuhësore, arkeologjike dhe dokumentare, për të ndërtuar një tablo sa më të plotë të vazhdimësisë etnokulturore shqiptare në hapësirën e vet historike.
Në aspektin konceptual, libri synon të shpalosë një rrëfim të integruar të historisë shqiptare – nga lashtësia pellazgo–ilire, nëpërmjet epokës arbërore e rilindjes kombëtare, deri në zhvillimet moderne dhe sfidat e shtetformimit në shekullin XXI. Kjo qasje i jep veprës dimensionin e një sinteze të gjerë që tejkalon kufijtë e një trajtese tradicionale historike, duke e pozicionuar autorin në radhën e studiuesve që kërkojnë të rivlerësojnë burimet, faktet dhe narrativat mbi identitetin shqiptar në mënyrë kritike dhe dokumentare.
Autori përdor një metodologji krahasuese dhe interpretative, duke iu referuar një game të gjerë burimesh historike e kartografike, përmes të cilave evidenton përpjekjet e qëndrueshme për shtrembërimin e së vërtetës historike shqiptare. Në këtë kuadër, vepra shërben si një analizë e thelluar mbi proceset e falsifikimit historik dhe si një përpjekje për rivendosjen e balancave në diskursin historiografik ballkanik.
Në aspektin përmbajtësor, “Dritëhije Shqiptare”(Dromca historike) ofron kapituj të strukturuar sipas linjës kronologjike dhe tematike, duke përfshirë çështje thelbësore si: kufijtë historikë të trojeve shqiptare, shtetformimi ilir dhe arbëror, zhvillimi i gjuhës shqipe, figurat historike kombëtare, rezistenca kulturore ndaj pushtimeve të huaja, si dhe përpjekjet e vazhdueshme për mbijetesë e bashkim kombëtar.
Në këtë mënyrë, autori arrin të ndërtojë një urë të qëndrueshme ndërmjet së kaluarës dhe të tashmes, duke nxjerrë në pah rolin e kujtesës historike si themel i identitetit kombëtar.
Stili i shkrimit është i qartë, analitik dhe i bazuar në referenca të verifikueshme, por njëkohësisht i pasur me ndjeshmëri kombëtare. Kjo e bën veprën të lexueshme si për studiuesit e fushës së historisë, gjeografisë dhe gjuhësisë, ashtu edhe për lexuesin e gjerë që kërkon një pasqyrë të ndriçuar të historisë shqiptare në dritën e burimeve të vërteta.
Pra, “Dritëhije Shqiptare”(Dromca historike ) paraqet një studim me vlera të shumanshme shkencore e dokumentare, që i kontribuon pasurimit të literaturës albanologjike dhe nxit një diskutim të ri mbi vetëdijen historike e kombëtare të shqiptarëve. Vepra afirmon rëndësinë e kërkimit të pavarur dhe të qëndrueshëm shkencor në mbrojtje të së vërtetës historike dhe trashëgimisë kulturore kombëtare.
