[ Libra NëLinjë ]
Nga Katrin Bennhold – Përktheu Arben Çokaj
Guten Morgen, Welt! Jam në Berlin për disa ditë, në rrugën time për të vizituar familjen. Është një kthim në shtëpi në më shumë se një mënyrë. Deri para disa vitesh, isha shefja e byrosë së Berlinit të The New York Times, duke mbuluar fundin e mandatit të gjatë të kancelares Angela Merkel dhe qeverinë jetëshkurtër të Olaf Scholz.
Doja të flisja me pasardhësin tim, Jim Tankersley, sepse ai sapo u ul me kancelarin e ri të Gjermanisë, Friedrich Merz. Kjo nuk ndodh shumë shpesh, kështu që doja të dëgjoja më shumë rreth asaj që mësoi në bisedën e tij.
Kenny Holston/The New York Times
Sa herë që kthehem në Gjermani, më bën përshtypje se sa shumë ka ndryshuar gjatë dekadës së fundit. Ka lënë mënjanë neverinë e saj të thellë pas luftës ndaj lidershipit ushtarak dhe po investon shumë miliarda në riarmatim. Ka lënë mënjanë neverinë e saj po aq të thellë ndaj borxhit, duke braktisur së fundmi kufijtë e huamarrjes, dikur të paprekshëm. Gjithashtu, po lë mënjanë gjithnjë e më shumë çdo shqetësim në lidhje me votimin për një parti të ekstremit të djathtë: AfD. tani është forca e dytë më e madhe në parlament.
Një gjë tjetër që ka ndryshuar: kancelarët gjermanë po flasin me The New York Times tani! Angela Merkel nuk më dha kurrë mua ose paraardhësit tim një intervistë; të gjitha vendet në aeroplanin e saj ishin të rezervuara për shtypin gjerman. Pyesja veten nëse kjo mund të pasqyronte diçka në lidhje me pozicionin në ndryshim të Gjermanisë në një botë ku SHBA-të janë njëkohësisht thelbësore për të ardhmen e Evropës dhe një partner gjithnjë e më i çrregullt. Siç zbuloi Jim, Merz ende ka një besim të qëndrueshëm te populli amerikan.
Mund ta lexoni profilin e Jim për Merz këtu. Biseda jonë është më poshtë.
Katrin: Gjermania është vendi më i madh dhe më i pasur i Evropës, dhe si rezultat, ajo ka këtë lloj roli udhëheqës të nënkuptuar. Ose, të paktën, Angela Merkel e kishte gjatë kohës sime. A do të thoshit se kjo është ende e vërtetë për Friedrich Merz?
Jim: Do të thoja se është e vërtetë, me një lloj procesi eliminimi. Shikoni vendet e tjera të mëdha. Në Britani, Keir Starmer po vuan shumë në vend. Qeveria e tij është nën shumë presion. Në Francë, e njëjta gjë vlen edhe për Emmanuel Macron. Ai është disi i dobët.
Pra, Merz, vetëm për shkak të të qenit kancelar gjerman, e ka këtë rol të madh. Por ai është përpjekur gjithashtu ta përmbushë atë. Një nga gjërat më të habitshme në lidhje me gjysmën e parë të mandatit të Merz është se sa shumë është përqendruar në politikën e jashtme – dhe veçanërisht në këtë ide të përpjekjes për të qenë njeriu i madh në Evropë.
Nuk ka funksionuar gjithmonë. Edhe ai është mjaft jopopullor në vend. Dhe ai po përballet gjithashtu me një parti në rritje të ekstremit të djathtë. Por në përgjithësi ai është ende në një pozicion më të mirë se udhëheqësit e tjerë potencialë në kontinent, veçanërisht për sa i përket parave që mund të shpenzojë. Dhe mendoj se ai po përpiqet ta shfrytëzojë këtë, veçanërisht kur bëhet fjalë për Ukrainën.
A kanë Merz dhe evropianët e tjerë një strategji për Ukrainën? Për një kohë të gjatë, dukej sikur ishte thjesht, ne do ta mbështesim Ukrainën çfarëdo që të duhet, për sa kohë që të duhet. Por mendoj se të gjithë janë të vetëdijshëm se koha po mbaron për këtë angazhim. Çfarë po mendojnë ata tani?
Kur flet me njerëz të afërt me këto bisedime, të gjithë janë shumë të vetëdijshëm për ciklin në të cilin kanë qenë prej muajsh. Ukrainasit dhe amerikanët bashkohen, flasin dhe arrijnë një marrëveshje. Amerikanët kthehen dhe ua çojnë çështjen rusëve. Rusët thonë jo, dhe pastaj marrin veshin e Amerikës, dhe del një marrëveshje krejtësisht e ndryshme, e cila është shumë më pak e favorshme për Ukrainën. Pastaj Merz dhe udhëheqësit e tij evropianë kthehen të punojnë me Trumpin për ta tërhequr atë. Në thelb është si kjo orbitë eliptike ku Trump i afrohet Putinit dhe pastaj kthehet më afër Evropës dhe pastaj më afër Putinit dhe kthehet. Dhe sfida e vërtetë është të dalësh nga ajo orbitë.
Megjithatë, Merz beson se strategjia duhet të jetë: mbajtja e Amerikës e angazhuar dhe përpjekja për të bindur Donald Trumpin se është në interesin e tij të mbështesë Ukrainën. Mund ta kritikosh atë strategji, mund ta duartrokasësh atë strategji, por kjo është ajo për të cilën po vënë bast.
E kam takuar Merzin përpara se të bëhej kancelar dhe ai gjithmonë më jepte ndjesi të viteve 1990. E dini, ndjesi të republikës së Bonit? Kohët e fundit e shoqëruat në aeroplanin e tij. Çfarë lloj njeriu është ai?
Po, më dukej pak si një njeri i vjetër. Në veçanti, ai ka këtë admirim shumë të thellë për Amerikën që të kujton një epokë tjetër. Ai kaloi shumë kohë në Amerikë. Ai fliste me shumë dashuri për udhëtimet e tij në Amerikë. Atij i pëlqen veçanërisht Arizona!
Mendoj se gjithë koha që ka kaluar atje i ka dhënë atij atë që ne mund ta konsiderojmë një pikëpamje idealiste të viteve 1990 për vendin. Ai po vë bast se Amerika, në fund, do të vijë dhe do të marrë anën e engjëjve kur bëhet fjalë për Ukrainën. E gjeta interesante këtë, megjithëse nuk jam i sigurt nëse është e vërtetë.
Një gjë tjetër që vura re: Jam mësuar me politikanët amerikanë, qoftë Trump apo Joe Biden, të cilët kanë një lloj të caktuar sharmi presidencial që u shfaqin gazetarëve. Dhe nuk e kuptova vërtet se Merz po përpiqej të më magjepste. Ndoshta ky është një ndryshim kulturor, por nuk dukej sikur po luante rolin e politikanit. Ai donte vetëm të fliste për ekonominë dhe Ukrainën.
Pra, Jim, para se të vije në Gjermani, mbuloje politikën dhe ekonominë globale nga Uashingtoni. Çfarë të habiti më shumë kur mbërrite për herë të parë?
Gjëja që më habiti më shumë ishte se sa shumë mbulimi i Gjermanisë ka qenë në të vërtetë shumë i ngjashëm me punën time të vjetër. Hija e Trump është kudo. Ekonomia gjermane është shumë më e varur nga tekat e politikës tregtare të Trump sesa prisja kur po hyja. Dhe sigurisht, kancelaria e Merz është dominuar më shumë nga përgjigjet e tij ndaj Trump sesa nga migrimi ose ekonomia ose një mori çështjesh të tjera të brendshme për të cilat po përgatitesha vërtet. Donald Trump duket shumë, shumë i madh këtu.
