Berlin, verë 2015
(Triptik)
Sa shpejtësi ka, vallë, kjo adhurimplota Europë?
Dy, thonë kreatorët e betuar që e besojnë horizontin e bardhë. Dhe njohësit e dyshimtarët e saj, poashtu.
Të parës i prijnë gjermanët e ca të tjerë përreth, kurse të dytës, më të ngadaltë – ata të bllokut jugor a mesdhetar që kalon orë të dhimbshme nën trysninë e lojalitetit të vështirë.
Por, për ironi, doli të ketë dhe një të tretë, atë të mbramën: shpejtësinë e kërmilltë dhe, madje, cinike e hatërmbetëse për statusin që ka krijuar e, rrjedhimisht, duhet ta vuajë vetë!
Dhe Greqia është postamenti, emri e prova identifikuese e saj!
Njeriu i ri i këtij trualli të lashtë, me ç’duket, ka braktisur ose s’pat adoptuar kurrë vlerat sublime të ResPublica-s dhe filozofisë libertare. Që këtej dhe ky keqkuptim e kjo distancë ndanë qytetnisë demokratike të Europës së vjetër.
Kjo e ngadalta do të përnxisë, mbase, dhe diskursin e një përvijimi të mundshëm në larginë: mbijetesën turbulente të Europës me xhuxhër të shpejtësisë greke apo varrezën përkujtimore ku do prehej ëndrra e saj!
Sepse, vërtetë, kush mund të ndjekë kultin e punës, disiplinën e hekurt dhe turrin e rrëmbyer berlinez?
Mirëpo, përveç ligjit të poshtëm, të prekshëm e fizik, të shpejtësive, athua ka dhe një tjetër shtysë më të hirtë, më të thellë e më të epërme për rrokullimën greke?
Helenët, edhepse nuk janë bijë të kulluar të antikes, do të duhej të njihnin shenjat mitike a të kishin një përkitje me frymësinë e tyre tek zbret vranshëm ndër breza të vonë bastardhë: mallkimin që shestojnë legjendat e moçme!
Është, pra, një aht që merr prore hakun e pahumbshëm: zënja e gjakut! Ahti i tij i rëndë. Ahti i gjakut të huaj. I atij që derdhej nga thikë e tyre, apo e aleatëve të egër të krimit – thika vrastare serbiane. Sepse, më shumë se askush, ishte Athina e duhmave të ortodoksisë dhe fantazmave të madhështisë, që mbështeti, ngashnjeu e frymëzoi barbarinë e saj. E, megjithëse thikat ishin të ndryshme, të përbashkët e patën kauzën negative dhe viktimën e pafaj: shqiptare, pothuajse, gjithmonë!
Tani, së fundmi, greku që korr furtunën e, ndaj, gatitet për ti lënë tumirën Shtëpisë, nuk bën, mjerisht, jetën – por kopjen e saj të zbehtë. Dramatike gjithësesi, veçse një dramë aspak madhnore. Protagonistë, tashmë, nuk janë heronjtë e shpatës, të pegasëve flatrues, dashurisë, kështjellave të pushtuara… Por është turma amorfe e të uriturve që presin zymtor agun dhe urrejnë ditën e bukur që zbardh dheun!..
2. Doktrina e gabuar?
“Për tu paraqitur para jush, na u desh të vinim nga larg. Për këtë arsye, ne jemi më të vonuarit e Europës…të greminosur prorë n’kërkim të së vërtetës”!
Dhe shqiptarët, posi frëngjët e Kamysë së posacituar (ndonëse e thënë në një kontekst tjetër), vijnë nga larg. Me rrënjë e gjuhë të lashtë, ata shtegtuan shekujsh fisnikërie n’kërkim të vetmuar të së vërtetës. Madje, janë të rrallët që kanë ngritur këtë ngulm historie në doktrinë: të mos bëjnë mortin e tjetrit, si gjasë të lumnisë së vet!
Por, mjerisht, pa e ditur se fatet e kombeve – anise përherë në anën e tyre – nuk i vendosin: as e drejta, as e vërteta. Aq më pak dhimbja. Ato i farkojnë Mashtrimi e Fuqia dhe Armët e Ideologjia…
Nuk ka, ndaj, lokomotivë force, kanceleri që vijëzojnë hemisfera apo tryezë terrori të bardhë nënqeshjesh, që mund t’lëvizë nga lotët, përgjërimi, keqardhja apo mëshira…Askurrë!
Veçse, ndonjëherë, kur parimi fqinjëron interesin, formula shpëtimtare stoliset me diademën e rreme të shkëlqimit altruist…E pastaj, bien deri në qiell kumbonat shurdhuese të moralit, etikës a filozofisë së re humane tek pret në portat e s’ardhmes. Dhe ngjizen, poashtu, mitet e Oborreve të miqësisë së përjetshme dhe Gjeneralëve që admirojnë lulet paqësore t’kopshteve të largëta!..
3. Mbi armiqtë e vetëvetes…
Ndër vite e shekuj, është folur e shkruar shumë për shqiptarë: nga vullnetmirë e smirëzinjë, gjeneralë e njerëz letrash…Pastaj me tymnajë pezhorative, disa, apo me hymnizim fluturak, ca të tjerë…Por, ndërkaq, urrejtja nuk është kurrë argument, e as afeksioni pozitiv, poashtu..!
E, i thelli urtak Lamartin do ta jepte kështu, me pak fjalë, pikturën e qenies shqiptare: “Kjo është toka e heronjve të të gjithë kohërave… Homeri aty gjeti Akilin, grekët Aleksandrin e Madh, turqit Skënderbeun, njerëz këta të së njejtës racë, të të njejtit gjak…Ky komb e ky popull nuk merret nëpër këmbë…”!
Por ç’të bëhet, Ti shpirt fisnik e mirëdashës i vjetër, kur vetë ata, me një perfeksion të organizuar e kombëtarisht pajtimplotë – marrin nëpër këmbë veten e tyre?!
R.K.
