Shkeputur nga libri “Shqiponja e Ajrit“, shkruar nga Gjin Musa.
“Njerëzit e bëjnë historinë dhe ajo u shkon pas. Ndue Logu, për shembull…nuk e ka ende të shkruar historinë e tij nga gazetarët e shkrimtarët. Po pena e kohës as ndryshket, as harron të shkruajë për atdhetarë si Ndue Logu…”
HYSNI MILLOSHI
DY FJALË SI PARATHËNIE
Kishte vite që e vërtisja në mendje idenë për të shkruar një libër për djalin trim të Dukagjinit, pilotin Ndue Logu, dëshmorin e Atdheut që ra në krye të detyrës. E ndjeja edhe si një obligim të dyfishtë, e para se e kisha nga krahina e vendlindjes sime, Dukagjini. Dhe e dyta, se në një moment të caktuar detyrat ushtarake na bashkuan në të njëjtin repart dhe aty u lidhëm me një miqësi vëllazërore, që veç vdekja e tij e ndërpreu.
Gjatë viteve kisha shkruar herë pas here artikuj në organe të ndryshme të shtypit, apo kisha përgatitur ndonjë emision në radio, kushtuar pilotit dëshmor. Kisha lexuar edhe mjaft shkrime nga gazetarë të tjerë, kujtime nga kolegë të pilotit etj. Herë – herë kishte rënë biseda edhe me vëllanë e tij, Ndoc Logun, i cili është krijues i talentuar, apo me një koleg tjetër, Prelë Milani, edhe ai mjaft i talentuar e i interesuar për figurën e pilotit dukagjinas. Është shkruar në shtyp për Nduen,-thonim,- janë bërë këngë, poezi, portrete në pikturë kushtuar atij, por një libër për këtë figurë mungon. Kështu, ideja e librit erdhi duke u pjekur gjithnjë e më shumë.
Unë fillova të grumbulloja materiale, shkrime të botuara nëpër organe të ndryshme të shtypit, fotografi, kujtime të ish – kolegëve të tij. Në Ministrinë e Mbrojtjes në Tiranë vunë në dispozicion dosjen e tij si kuadër, por ajo kishte pak materiale me interes për një libër, sidoqë punonjësit e arkivit, të cilët i falenderoj, u treguan të gatshëm të ndihmonin me çdo material të mundshëm.
Një ditë u lidha në telefon nga Roma, me mikun tim të shumë e shumë viteve më parë, gazetarin NDUE LAZRI, që banon e punon në qytetin e Bolonjës në Itali. E kisha njohur që në vitin 1976, kur ai punonte si gazetar në Shkodër. Tek bisedonim, ra muhabeti edhe për idenë e librit kushtuar pilotit dukagjinas. Më tha që e njihte si figurë, madje që kur kishte bërë shërbimin e parë në Dukagjin, prej nga kishte shkruar disa shënime udhëtimi. Ai ma nxiti më shumë idenë e librit, duke më ofruar edhe ndihmën e tij të pakursyer. E, në fakt, duke punuar sëbashku, nëpërmjet internetit, sepse ishim në dy qytete të ndryshme, duke u konsultuar për materialet që mund të përdoreshin, episod pas episodi, lindi edhe libri për birin e Dukagjinit.
Ndueja pranoi të ishte edhe redaktor i librit tim e në fakt punoi me përkushtim edhe në këtë drejtim e në korektimin letrar të tij. Prandaj dua që t’i rezervoj një falenderim të përzemërt mikut tim të hershëm, ndihma e çmuar e të cilit bëri të mundur që të dilte në dritë ky libër.
Dua të falenderoj edhe kuadrot ushtarakë të regjimentit të helikopterëve në Farkë të Tiranës, si Sami Guzina, Ndoc Selimi e plot të tjerë, që u treguan të gatshëm të më ndihmojnë me kujtimet e tyre, si dhe pjesëtarët e familjes së Ndue Logut për bashkëpunimin.
NGJARJE NË POLIGON
Ajo ishte një ditë si gjithë të tjerat. Një ditë e mezit të shtatorit, me një diell që me kalimin e orëve fillonte e ngrohte më shumë. Në poligonin e qitjes në Farkë të Tiranës ishte një ditë e zakonshme qitjeje luftarake me granata dore. Qitje të tilla ishin normale dy herë në muaj dhe bënin pjesë në përgatitjen e rregullt luftarake të ushtarëve e kuadrove të regjimentit. Shefi i Armatimit të Regjimentit, oficeri Ndue Logu, drejtonte qitjen në poligon. Kishin filluar që në mëngjes, kur dielli sapo ishte ngritur mbi kreshtën e Malit të Dajtit dhe ngrohte me rrezet e tij atë luginë të ngushtë, të rrethuar me kodra të buta të pyllëzuara kryesisht me shqopë. Përmes kodrave, buzë një përroi të vogël, gjarpëronin transhetë luftarake, që i bënin të padukshëm ushtarët gjatë lëvizjeve në orët e stërvitjes.
Ushtarët vinin njëri pas tjetrit në pozicionin nga ku do të hidhnin granatat e dorës në drejtim të objektivit të vendosur brenda një rrethi të bardhë. Synimi ishte për ta hedhur brenda atij rrethi, pasi kishte siguri më të plota preçizioni në asgjësimin e armikut. Granatat e vërteta luftarake shpërthenin me zhurmë e ushtarët uleshin në transhe për të mënjanuar rrezikun e goditjes nga ciflat vdekjeprurëse. Ndue Logu, i ndiqte ata me vëmendje, me përkujdesje, me seriozitet e rreptësi për zbatimin e rregullores dhe të kushteve të sigurimit në poligon. Ai kishte punuar për 25 vjet si pilot dhe si kuadër drejtues i regjimentit të helikopterëve në Farkë.
Por, pas 25 vjetësh, gjatë një vizite mjekësore, mjeku i dha një lajm të papritur e të hidhur për të: Nuk duhej të fluturonte më. Nuk kishte asgjë për t’u shqetësuar në gjendjen e tij shëndetësore në përgjithësi, por pas kaq vitesh në ajër, disa parametra fizike nuk janë më në lartësinë që kërkon një mision i tillë. E priti me hidhërim, por duhej të bindej. Kushtet e punës në aviacion e kërkonin edhe këtë. Kur doli jashtë në oborr, sytë vetvetiu i shkuan nga qielli, ku ai ishte mësuar të ngjitej sikur konkuronte me shqiponjat. E në mendje i erdhën fjalët e Leonardo Da Vinçit: “Njëherë ta keni provuar fluturimin dhe do të ecni tërë jetën me sytë në qiell”. Për të mos u ndarë nga regjimenti, kolegët e ushtarët, pranoi të mbulonte detyrën ushtarake që kryente tani.
Ora po shkonte 11. Bulëza djerse fillonin të dukeshin në ballin e ushtarëve me uniformë, por edhe të komandantit të tyre. Dielli i shtatorit dhe uniforma e bënin punën e tyre. Ishte radha e një djaloshi 19-vjeçar, pak i ndrojtur nga natyra. Ishte i fundit që do të kryente qitjen. Ndueja i rrinte afër, instruksionet e këshillat e momentit, si për secilin. Shokët, të gjithë djem të rinj, 19 – 20 vjeçarë, ishin fare afër e ndiqnin me vëmendje shokun e tyre që do kryente qitjen. Ai, mori nga pozicioni i zjarrit granatën dhe ja hoqi sigurecën.
Në fraksione sekonde duhej ta hidhte atë drejt objektivit armik. Por në momentin kur shtriu krahun për ta hedhur, një çast pasigurie, bëri që granata t’i shpëtonte nga dora e të binte në tokë. Në dorë i kishte mbetur vetëm sigureca. Djaloshi e humbi toruan dhe u zverdh në fytyrë. Momente paniku dramatik tek fytyrat e shokëve. Papritur vdekja ugurzezë ishte shfaqur mes tyre e mund t’ua merrte jetën nga një sekondë në tjetrin. Sytë e tmerruar të të gjithëve ishin drejtuar tek ai objekt në formën e një veze e pak më i madh se ajo, që mund të shpërthente në mijëra copa e t’i godiste për vdekje.
Por, komandanti Ndue nuk e humbi gjakftohtësinë. Truri i tij punoi me shpejtësi marramendëse. Nuk mund të humbej qoftë edhe një fraksion sekonde. Jeta e atyre djemve 20-vjeçarë ishte në rrezik. Ai, si komandant, por edhe si prind, nuk mund ta lejonte këtë. Në shtëpi, kur kishte dalë në mëngjes, kishte lënë në gjumë dy vajzat e tij, ende të vogla, të cilat e prisnin me aq dashuri kur kthehej në darkë. Ata djem kishin prindër që i prisnin të ktheheshin shëndoshë e mirë nga shërbimi ushtarak e drithëroheshin për ta.
Komandanti, me shpejtësi të rrufeshme kapi për krahu djaloshin e hutuar nga tmerri dhe e zhyti në transhe, duke e shmangur nga rreziku. Si një shqipe që hidhet pingul mbi gjarpërin, ai u hodh mbi granatën që ishte duke plasur. Me trupin e tij të lartë prej atleti zuri rrezen midis granatës dhe grupit të ushtarëve. Tentoi ta hidhte drejt objektivit, por granata plasi pa e marrë ende mirë rrugën. Një nga ciflat e mallkuara gjeti krahërorin e komandantit, duke çarë arterien kryesore të trupit të tij, aortën.
Ai ra përdhe thuajse pa ndjenja. Gjaku filloi të vërshonte mbi uniformë që nga krahërori. Ushtarët, që i kishin shpëtuar rrezikut, u mblodhën të tërë rreth trupit të Komandantit. Ai, si nëpër gjumë, i hapi sytë me mundim, u hodhi një vështrim, ravijëzoi një buzëqeshje dhe mezi foli: Gjallë jeni të gjithë? E sytë e tij u mbyllën pa pritur përgjigjen…
