Kimberly Butler
Këtu është në kulmin e fuqisëFilloi krejt pafajësisht: një telefonatë dhe një shkresë nga Ida Astute, editore fotografish në ABC. Zëri në anën tjetër të linjës ishte ngurues.
“Kim, nuk e di nëse ti dëshiron të vish, është OK edhe nëse thua jo… Barbara do intervistojë Gaddafi-n.” Ishte viti 1989 dhe unë isha prej disa vitesh fotografja e Barbara Walter-it.
Reagan-i i kish lëshuar një predhë mú në dhomën e tij të ndenjes, si kundërpërgjigje ndaj bombardimit të Diskotekës së Berlinit në vitin 1986 (diskoteka në pjesën perëndimore të Berlinit frekuentohej nga ushtarakë e civilë amerikanë; bombardimi u krye me urdhër të Gaddafi-t. Shënim i përkthyeses). Dhe ai kishte pranuar të intervistohej. Makina e tij e PR-it punonte me kapacitet të plotë, dhe ai po përpiqej t’i tregonte botës që ishte zotni burrë.
Thashë po, para se Ida të mbaronte së foluri. Njerëzit më pyesnin: Po nuk ke frikë? Je e çmendur? Përgjigjja ime ishte një ‘po’ e prerë për të dyja pyetjet: kisha frikë dhe isha e çmendur. Askush megjithatë, nuk më pyeti pse doja të shkoja në një vend aq të paqëndrueshëm. Sinqerisht, është punë kimie. Vdes të jem dëshmitare historish. E rrezikshme po, por jo e mërzitshme. Mund të rrija në shtëpi, të bëja punë të sigurta e të më shtypte ndonjë autobus.
Pavarësisht se kam udhëtuar gjithandej, përfshi një udhëtim fillikat në Haiti kur isha 14 vjeç, ky do të ishte udhëtimi im i dytë në një vend diktatorial, por i pari mes shumë vizitave të ardhshme në vendet arabe. Era e shkretëtirës …. Lorenci i Arabisë ….. Do vinte Gaddafi me kalë, me keffiyehun e tij (rroba e pambuktë që meshkujt arabë vënë në kokë) duke na përshëndetur nëpër erë dhe do t’i jepte Barbara Walter-it një intervistë, nga ato që bëjnë vaki një herë në jetë?
Zëri në telefon ma ndërpreu udhëtimin tim imagjinar.
“Do të nisesh për në Tripoli pasnesër.” Tripoli? “Në sallonet e Montezumas drejt brigjeve të T…”
“Oh, dhe shiko, Departamenti i Shtetit e bëri të qartë: ata nuk mbajnë përgjegjësi nëse diçka shkon keq. Ti e di marrëveshjen: mbahesh vetëm tek vetja.” E kemi parë tashmë në Egjipt se si një situatë papritur mund të bëhet e dhunshme.
U mblodhëm të gjithë në aeroport – Barbara, dy producentët, kamera dhe fonia, si dhe një diplomat libian me punë në New York. Ky i fundit më tregoi që nuk e kishte takuar ndonjëherë Gaddafi-n dhe donte të sigurohej që ta bënte mirë punën e tij. Çdo libian që do takoja në rrugë më përcillte të njëjtin sens paranojak. Fluturuam drejt Zvicrës, pastaj në një aeroplanmbajtëse morëm avionin tjetër për në Libi. Unë isha e vetmja grua në avionin e vogël. Të gjithë ishin të përhumbur. Një burrë i sjellshëm që kisha mbrapa më pyeti nëse do takoja “të madhin”.
“Ti nuk do të ishe tek ky avion, nëse nuk do të ishe e ftuar” – më tha. Fillova kështu të nuhasja se si zotni Gaddafi drejtonte vendin.
Arritëm në Libi nga nata dhe shkuam menjëherë te kompleksi i Gaddafi-t, i vendosur në një tendë, rrethuar nga qese rëre në mes të Tripolit.
Natën, në shkretëtirë bënte ftohtë. Ndenjëm dhe pritëm, e pritëm. Pa gjumë, të raskapitur, të uritur dhe duke tharë së ftohti. Një çunak hyri në tendë. I veshur me takëme ushtarake, duke mbajtur një armë tip automatiku. U ul ngjitur me mua, me armën në prehër dhe gishtin tek këmbëza. Nuk foli fare për aq kohë sa ndenji; e që mua m’u duk një përjetësi. Kështu që unë bëra atë që çdo gazetar i respektuar do të bënte në një situatë të ngjashme: I dhashë një çamçakiz.
I buzëqesha, dhe ai ma ktheu buzëqeshjen në mënyrë të ndrojtur. M’u bë qejfi që ai hoqi dorën nga këmbëza dhe mori çamçakizin. E pyeta ç’moshë kishte. E uli armën tek këmba dhe më tregoi 12 gishta.
“Të pëlqen muzika?” I puliti sytë dhe ia nisi me breshëri një kënge.
“Thriller, thriller…”
Në tendë, në të ftohtë, i armatosur gjer në dhëmbë, në mes të natës, ai ishte duke më kënduar “Thriller”. Një burrë më i madh në moshë i bërtiti dhe ai duke hedhur armën në krahë, qëndroi në gatishmëri. Pastaj iku fluturimthi.
Pritëm tërë natën. Më në fund, na thanë që lideri nuk do të vinte deri nesër. Më mirë, mendova. Më mirë në dritë të diellit.
Ishte mëngjes i bukur. Ne u zgjuam pranë ujit, dhe plazhet e mrekullueshme ranore ishin plot me palma. Teksa shihja nga dritarja, më dukej sikur isha në ndonjë hotel luksoz nëpër botë. U nisëm për në takim.
Tenda nga brenda ishte e dekoruar me trekëndësha të mëdhenj me ngjyrë të verdhë të kuqe dhe jeshile. Në tavolinën e Gaddafi-t kishtë një orë në formën e hartës së botës, një telefon, një bllok shënimesh dhe një laps. Gjithë sa i nevojitej për të drejtuar botën arabe.
Rëra ishte mbuluar me qilima të endur me dorë. Ajo pamje më jepte dhimbje koke.
Pritëm. Më dukej sikur isha në ferr. Barbara sigurisht ishte rrezatuese me kostumin e markës Chanel. E qetë dhe e ftohtë ajo priste me durim liderin. Të punoja me të ishte edukimi më i mirë që mund të merrja në biznesin tonë. Mësova si të qëndrosh e ftohtë me detyrim dhe të mos t’i lesh të tjerët të të shohin kur je ujë në djersë. Se si të qëndroja e qetë dhe të ruaja sensin e humorit, do ta mësoja vite më vonë, në vitet e vështira në Kenia. Por ajo është tjetër histori.
Mbeta duke përgjuar jashtë tendës dhe duke i rrëfyer pjesës tjetër të grupit atë që shihja. Po sikur të mos vinte fare?
Por erdhi. I jepte vetë makinës Vokswagen Beetle, dhe ishte i veshur me një kostum të bardhë e të bukur prej mëndafshi, e me një shall në njërin krah.
Hyrja e tij më la pa fjalë. Dhe kishte sharm! Kjo është saktësisht se si drejtuesit i bindin njerëzit që t’i ndjekin nga pas; buzëqeshja, mikëpritja dhe mënyra e sjellshme e cilitdo në rrethin e tij.
Gjatë intervistës, Barbara e pyeti nëse thashethemet ishin të vërteta, nëse ai ishte në telashe.
Pa përreth dhomës, qeshi nën hundë, hodhi sytë nga tavani, u ngrit dhe u ul disa herë në karrike dhe pastaj dha ca përgjigje me ndërprerje. Mos është i çmendur? Nuk e di, po me siguri, në mos i çmendur, është leshko.
Intervista shkoi për bukuri dhe pastaj Gaddafi dhe Barbara vizituan kompleksin.
Na tregoi shtëpinë e mëparshme, e cila tanimë ishte një gërmadhë e bombarduar nga një predhë dhe tani përdorej si terren i detyrueshëm për udhëtime për fëmijët. Ishte çuditërisht e bukur. Një skulpturë gjigande që mbante në dorë një raketë amerikane bosh dhe helmetat e dy pilotëve amerikanë të vrarë gjatë sulmit të bazës.
Shkuam sërish te tenda për të takuar gruan dhe fëmijët e tij. Askush nuk buzëqeshi, përveç Gaddafi-t. Djemtë dukeshin të inatosur, ndërsa vajzat të mërzitura dhe të rezervuara. Po bëheshin përshëndetjet e fundit, dhe unë dola e para nga tenda, duke shpresuar t’i bëja një foto teksa ai linte tendën. Ishte në qejf dhe shprehja e fytyrës së tij thoshte: “Jepi, shkrepe!”
Ai djalë nuk ishte i çmendur. Ishte i lig.
