– Thirrje mendjeve të çartallosura në Kosovë që i falen Sulltan Salep Katranit –
Në këtë pikturë në një anë duket bukuria në anën tjetër mizoria. Për nga hijeshia dhe veshjet kjo duket që është një grua shqiptare e krishtere nga Shkodra, Kruja, Preveza, Parga apo Arta që i kanë vra burrin dhe tërë pjestarët e familjes, i kanë djegë shtepine dhe e kane marre robine me gjithe femijen dhe e shesin ne pazar te Stambollit .Tek ajo shihen mrekullisht bukuria e gruas e dhembja e nenes, me kryqin qe ne kete rast i shton elementet tragjik si nje kalvar i te krishtereve ne Ballkan qe nga shekulli i XV deri ne ate te 20. Kalvar i pambaruar, rreke gjaku, toke e djegur e shkretuar, jete te shkatrruara njerezore.
Ne bukuri por edhe ne veshje, gjithcka flet per nje grua arberore qe nuk arriti te hidhej nga Shkembi i Vajes apo nje Argjiro qe ngurroi ti jepte fund jetes per hir te femijes qe mbante ne gji. Ketu del madheshtia e nenes per femijen qe te ngjeth trupin kur e kujton. Respekt e dhembje per sakrificat e tyre! Kurre te mos i harrojme!
Trushplaret tane ne Shqiperi, Kosove, Maqedoni qe e kane mendjen anadollake apo arabokasape edhe i falen tyrbes se Sulltan Salep Katranit, eshte mire ti shohin keto piktura me nje subjekt te forte domethenes.
Por edhe te mesojne se: kronikanet osmane ne shkrimet e veta thonin se, luftetaret osmane sa here shkonim ne lufte ne perendim, ne tokat e shqiptareve, gezoheshim shume se do te kishin rastin me fatlume ne jeten e tyre qe merrnim robina vajzat e grate me te bukura ne tere perandorine. Bukuria e vajzave e djemeve shqiptare ishte e magjishme shkruanin kronikanet, e kesisoj luftetaret e fiseve te egra lindore do te kishin keshtu shansin te permirsonin racen e vet me keto bukuri sepse vete e dinin sa te shemtuar e te eger ishin.
Kete teme ka edhe kjo pikture sa e bukur aq tragjike.
Shihni dhe çfare raportesh drite e ngjyrash, formash e trajtimesh kane dy pjeset ne antagonizem te plote, nje bukuri magjepse e gruas dhe natyrat shprehse prej handraku te pushtuesve vandale lindore qe shkatrronin jetet, shkretonin vendin dhe kulturen perendimore europiane te shqiptareve.
Kur jemi nje race aq e bukur e fisnike sa na e kane zili Lindja e Perendimi, pse po e felliqim veten me turmat e egra qe i ka pjelle erresira e shkretira arabe.
Thirrni mendjes, ne jemi shqiptarë të bukur, krenaria e Europës, dhe nuk mund ti ndahemi kurrë në këtë botë familjes sonë natyrale të cilës i përkasim, Shqipëria e Bashkuar në Bashkimin Europian.
k.p. traboini
26 gusht 2014
