INTERVISTA/ Arvizu: Problemet më të mëdha që ka Shqipëria

Ambasadori amerikan, Aleksandër Arvizu në një intervistë në emisionin Opinion komenton sërish për celulën anti-amerikane. Ambasadori flet edhe për çështjen e botimit të kabllogrameve, për mënyrën se si përgatiten ato dhe sesa personale mund të jenë. Arvizu komenton edhe situatën politike, propozimet e Edi Ramës dhe i rikthehet sërish 21 Janarit.

Blendi Fevziu: Përshendetje, Z. Ambasador.

Ambasador Arvizu: Mrësevini në rezidencën time.

Blendi Fevziu: Mirëmëngjes.

Ambasador Arvizu: Gëzohem që ju shoh.

Blendi Fevziu: Si jeni?

Ambasador Arvizu: Jam mirë faleminderit. Ditë e bukur sot.

Blendi Fevziu: Po, është ditë e bukur. Vera ka qenë e gjatë.

Ambasador Arvizu: Ashtu është.

Blendi Fevziu: Zgjedhje të zgjatura, verë e gjatë.

Ambasador Arvizu: Po, shumë gjëra të tejzgjatura.

Blendi Fevziu: Si jeni?

Ambasador Arvizu: Shumë mirë, shumë mirë, faleminderit.

Blendi Fevziu: Janë bërë 20 vjet në këtu. Amerikanët u kthyen në Shqipëri ne 91-shin.

Ambasador Arvizu: Po, 20 vjet. Disa njerëz e quajnë si zonën më të bukur në qytet. Është në fakt shumë vend i qetë. Këtu nuk jeton as gjysma e stafit amerikan por është shumë bukur për ato familje që janë këtu, sidomos për fëmijet e vegjël.

Blendi Fevziu: E vogël, dhe tani më duket edhe më e vogël pasi ambasada është zgjeruar shumë në 20 vitet e fundit.

Ambasador Arvizu: Mendoj se po.

Blendi Fevziu: Në fillim ka pasur shumë hapësirë.

Ambasador Arvizu:Po, është një shtëpi shumë e mirë. Nuk ka traditë si rezidencat e tjera ne Europë, Azi apo gjetkë, por është shumë praktike, e rehatshme dhe e përshtatshme për të pritur njerëz.

Blendi Fevziu: Jeni ndjerë komod këtu?

Ambasador Arvizu:Po, shumë. Por, siç mund ta shihni kemi disa gjëra nëpër mure, por shumica e gjërave tona nuk janë ende këtu. Kështu që këto janë vetëm disa. Keni dëshirë t’jua tregoj?

Kjo është Juki. Ajo dhe gruaja ime mbërritën para një muaji. Këtu ka qenë pak më e vogël. Por siç mund ta shohësh ajo është shumë active, edhe kur ishte më e vogël.

Blendi Fevziu: I pëlqen këtu?

Ambasador Arvizu: E do shumë këtë vend. Ka filluar të shkojë në shkollë dhe ka bërë shumë miq?

Blendi Fevziu: Shkon në shkollë këtu?

Ambasador Arvizu: Po, shkon në shkollë.

Blendi Fevziu: Është shkollë Amerikane?

Ambasador Arvizu: Është një shkollë ndërkombëtare dhe ajo shkon në kopësht, ndërsa vitin tjetër shkon në parashkollor.

Blendi Fevziu: Shkon mirë në kopësht?

Ambasador Arvizu: Shumë mirë.

Blendi Fevziu: Me shqiptarë?

Ambasador Arvizu: Gjysma e stafit janë shqiptarë dhe gjysma të huaj. I pëlqen shumë aty.

Kjo është një foto shumë shumë e vogël nga ceremonia jonë e martesës.

Blendi Fevziu: Kjo është martesa.

Ambasador Arvizu: Sic mund ta shihni floku ishte më i errët, por pjesa pa flokë ka qënë që atëherë. Kjo është En dhe kjo është motra e saj që ishte shoqëruesja e nderit.

Blendi Fevziu: Në cilin vit jeni martuar?

Ambasador Arvizu: U martuam në vitin 2000, janar 2000.

Blendi Fevziu: Në Shtetet e Bashkuara?

Ambasador Arvizu: Në Uashington.

Blendi Fevziu: Në Uashington.

Ambasador Arvizu: Në Uashington.

Blendi Fevziu: Kjo është dhoma e ngrënies?

Ambasador Arvizu: Po, kjo është dhoma e ngrënies. Është shumë e këndshme. E kemi mbyllur një pjesë të tavolinës por e hapur mund të ulen deri në 22 vetë…

Blendi Fevziu: 22 vetë…

Ambasador Arvizu: Po, 22 mund të ulen. Është mjaft komode.

Blendi Fevziu: Është një vend legjendar për politikën shqiptare.

Ambasador Arvizu: Vërtet?

Blendi Fevziu: Ky është një institucion shumë i rëndësishëm. Ka të bëjë me parlamentin, partitë politike, studiot televizive, dhe është gjithashtu tryeza e Ambasadorit amerikan. Kështu ka qënë prej një kohe të gjatë.

Ambasador Arvizu: Kemi pritur shumë njerëz këtu. Minsitrin e Jashtëm, Guvernatorin Fullani, studentet e shkëmbimit Fulbright. Kemi pasur disa evente. Po s’ka pasur takime secrete apo gjëra të këtij lloji. Ndonjëherë njerëzit më thonë që duhet të bëj takime sekrete këtu…

Blendi Fevziu: A ka një vend të tillë në shtëpi? Si ulen përfaqësuesit e mazhorancës dhe opozitës kur ulen në këtë tryeze për të darkuar me ju?

Ambasador Arvizu: Kemi shtruar disa darka këtu. Duhet të shtrojmë më shumë në të ardhme. Do t’ju ftoj dhe juve…

Blendi Fevziu: A i flasin njëri tjetrit ata?

Ambasador Arvizu: Mendoj se të gjithë janë në sjelljen e tyre më të mirë kur vijnë në Ambasadën Amerikane.

Blendi Fevziu: Atëherë këtu sillen ndryshe nga parlamenti…

Ambasador Arvizu: Epo, mendoj në Parlament sillen paksa më ndryshe…Por, mendoj se kurdoherë ne i ftojmë ata këtu mundohemi t’ua bëjmë të qartë se jemi të interesuar në të gjitha palët dhe ata nuk kanë pse ta pëlqejnë njëri-tjetrin, por është e rëndësishme që njerëzit të sillen me respekt.

Blendi Fevziu: Zakonisht, sa darka e dreka zyrtare shtroni në një javë?

Ambasador Arvizu: Do të thoja se në një natë të zakonshme, ndjesë, në një javë të zakonshme, rreth tre ose katër evente. Bëjmë disa prej tyre këtu, por shumicën e bëjmë jashtë.

Blendi Fevziu: Pra ku i shtroni shumicën e darkave zyrtare, këtu në rezidencë, apo jashtë?

Ambasador Arvizu: Në qoftë se do të dëshiroja, mund të shtroja darka çdo natë, por është pak e tepruar. Dhe mundohem ta mbaj në minimum. Sigurisht, jam këtu për të bërë punën time, dhe çfarëdo që të jetë e rëndësishme për t’u bërë, unë do ta bëja.

Blendi Fevziu: Keni një shef kuzhine?

Ambasador Arvizu: Po, kam një shefe në fakt, e cila ka punuar këtu prej 12 vitesh. Kemi dhe një kujdestar shtëpie. Ata shkojnë shumë mirë dhe kanë punuar bashkë për shumë ambasadorë, bashkë me manaxherin e rezidencës. Pra stafi i Ambasadës është shqiptar.

Blendi Fevziu: Dhe çfarë ushqimi hani zakonsiht, amerikan apo ndëkombëtar?

Ambasador Arvizu: Na pëlqen që t’i përziejmë pak. I përziejmë. Gjysëm kështu, gjysëm ashtu. Ajo ësht ënjë kuzhiniere shumë e mirë.

Blendi Fevziu: Po ju vetë, çfarë preferoni?

Ambasador Arvizu: Mua më pëlqen të ha çdo lloj gjëje por doktori më ka thënë së fundmi që duhet të kujdesem pak më shumë për shëndetin tim. Kështu që hamë pak më tepër peshk, fruta dhe perime, gjë që më pëlqen. Po mish…Do të doja të mundja të haja pak më shumë mish të kuq.

Blendi Fevziu: Ju keni kaluar shumicën e karrierës tuaj në Azi. Vende si Tailandë, Kamboxhia, Japoni, dhe Kore. Si do ta përcaktoni marrëdhënien tuaj me kuzhinat e ndryshme?

Ambasador Arvizu: Më duhet të jem i sinqertë. Ashtu është. Ushqimi në Shqipëri është i shkëlqyer. Ka pjata shqiptare dhe gjithashtu ka shumë pjata italiane. Kështu që nuk kam absolutisht asnjë ankesë. Ka disa nga verërat më të mira që kam pirë ndonjëherë. Por ndonjëherë më merr malli për kuzhinën aziatike apo atë meksikane.

Blendi Fevziu: Ka një restorant sushi këtu.

Ambasador Arvizu: Kam dëgjuar. Nuk kam qënë ende aty. Edhe pjesa tjetër e stafit amerikan që kanë udhëtuar në vende të ndryshme thonë që ushqimi në Shqipëri është i shkëlqyer por ndonjëherë nga merr malli për kushinën aziatike apo ndonjë tjetër.

Blendi Fevziu: Kam dëgjuar se keni ngrënë drekë a darkë me Ismail Kadarenë dhe familjen e tij. Këtu apo jashtë?

Ambasador Arvizu: Jo, kemi qënë në restorant. Ishte një restorant që e zgjodhi Remzi Lani, nuk e mbaj mend, por ishte një restorant tradicional shqiptar shumë i këndshëm.

Blendi Fevziu: I njihni librat e Kadaresë?

Ambasador Arvizu: Kam lexuar shumë rreth tij, dhe kam disa libra në zyrën time. Romanin Kështjella, e cila m’u dha nga stafi shqiptar dhe kam filluar ta lexoj. Më duhet t’i lexoj të gjithë. E kam fjalën…

Blendi Fevziu: Ishte interesant takimi me të?

Ambasador Arvizu: Shumë. Po e prisja me shumë interes. E dini, kisha dëgjuar kaq shumë për të para se ta takoja. Mendoj se ai u tregua shumë i sinqertë me mua dhe do të doja të darkoja përsëri me të.

Blendi Fevziu: Më kujtohet kur Sekretarja e Shteti Ollbrait vizitoi Shqipërinë, ajo filloi fjalimin e saj në Parlament duke cituar një libër nga Ismail Kadare.

Ambasador Arvizu: Ai është një figurë ndërkombëtare. Ka shumë shqitparë të famshëm por ai është padyshim një nga më të njohurit.

Blendi Fevziu: Disa njerëz jashtë vendit thonë që kemi dy njerëz të famshëm, të dy nga Gjirokastra. Nëjri është Ismail Kadare dhe tjetri është Enver Hoxha. Të dy njihen për gjëra të ndryshmë, i pari për mirë e i dyti për keq…

Ambasador Arvizu: Sigurisht, mendoj se personi i dytë që përmendët njihet shumë por ka sigurisht shumë shqiptarë të tjerë… si aktorë të famshëm në Hollivud. Dhe do ketë edhe më shumë njerëz të famshëm në të ardhmen.

Blendi Fevziu: Po, absolutisht! Të flasim për hollin kryesor.

Ambasador Arvizu: Po. Ky është holli kryesor. Gruaja ime En është nga Seint Luis. Ajo kalon shumë kohë në shtëpi…. Dhe këtu do shihni shumë gjëra që të kujtojnë Seint Lusi ose Çikagon. Ky quhet Profeti i Mbuluar nga Panairi i Botës në Seint Luis, mbi 100 vjet më parë. I pëlqen që të koleksionojë këto lloj gjërash.

Blendi Fevziu: Pra ky është një lloj koleksioni?

Ambasador Arvizu: Po, ashtu është. Këto janë relike nga Panairi i Botës. Mund të futemi këtu për një sekondë. Mendoj se duhet të të tregoj….Gruaja ime ka një Doktoraturë nga Universiteti i Çikagos.

Blendi Fevziu: Universiteti i Çikagos.

Ambasador Arvizu: Universiteti i Çikagos. Mendoj se është…

Blendi Fevziu: Ajo ka studjuar antropologji?

Ambasador Arvizu: Po, ajo është antropologe. Më duket se Universiteti i Çikagos dhe Universiteti i Oksfordit janë dy më të famshmit në botë për studimin e antropologjisë. Kjo është diploma ime nga Universtiteti i Xhorxhtaun në 1980.

Blendi Fevziu: Çfarë keni studjuar ju, Z. Ambasador?

Ambasador Arvizu: Kam ndjekur Shkollën e Studimeve të Huaja, kështu që është një diplomë në marrëdhënie ndërkombëtare. Xhorxhtaun ka një universitet jezuit, me fushë të gjerë studimi, dhe një theks të madh në artet liberale: qeverisje, histori, ekonomi, gjuhë të huaja, letërsi. Është një universitet shumë i mirë. Ruaj ende shumë lidhje me shkollën time.

Blendi Fevziu: Zgjodhët vetë të studjonit për diplomaci?

Ambasador Arvizu: Po, ashtu është. Doja të studioja diplomaci që kur isha në shkollë të mesme. Dhe shokët e mi, mësuesit dhe stafi më treguan për këtë shkollë. Nuk e njihja vetë por ata më thanë që kjo është shkolla e duhur…

Blendi Fevziu: Jeni i kënaqur me karrierën tuaj?

Ambasador Arvizu: Absolutisht. Nuk do ta ndërroja me asgjë. Kisha menduar të bëhesha mësues për shkolla të mesme sepse më pëlqen të merrem me adoleshentë, të flas me ta dhe t’i përgatis për jetën para. Por kjo ka qënë një karrierë e mirë.

Blendi Fevziu: Kur shkoja në Universitet, mbaj mend se pati një moment kur doja të bëhesha mësues. Tani mendoj se nuk ishte ide e mire. megjithatë kam shumë respekt për mësuesit…

Ambasador Arvizu: Mësuesit duhen respektuar gjithnjë. Ata nuk paguhen mire, por po ta mendosh, s’ka rëndësi kur apo si, i pasur apo i varfër, të gjithë ose pothuajse të gjithë shkojnë në shkollë…

Blendi Fevziu: Absolutisht. E ardhmja e vendit, e të gjitha vendeve varet nga arsimi…

Ambasador Arvizu: Kjo është një pikturë e nënës së En. Ajo vdiq para disa vitesh. Ajo ishte një artiste, ashtu si dhe babai i saj. Ky është një vizatim i saj i cili u publikua dhe në një revistë të kohës. Kemi disa gjëra të tilla në shtëpi.

Blendi Fevziu: Duket se qenka familje artistësh

Ambasador Arvizu: Kjo është një dhomë e vogël pritjeje. Kam vendosur që këtu të vendosim pllaka të vogla dhe piktura.

Blendi Fevziu: Kjo është shumë interesante.

Ambasador Arvizu: Kjo është diçka që e kam marrë në një nga udhëtimet e mia të fundit.

Blendi Fevziu: Kjo është e bukur. Është dhuratë nga bashkia e Ersekës, apo jo?

Ambasador Arvizu: Po, ashtu është. Është e bukur, apo jo? Dhe ky është sigurisht sheshi qendror i Tiranës. Dhe kjo është nga Korça. Nuk mbaj mend nga cili vit, por ma do mendja se është marrë shumë kohë më parë.

Blendi Fevziu: Duhet të jetë Korça e viteve ‘30. Është shumë e vështirë të gjesh një vend të tillë në Shqipëri tani për shkak të shumë ndërtimeve të reja, që kanë përfunduar apo që po ndërtohen ende.

Ambasador Arvizu: Më kanë pëlqyer gjithnjë fotot e vjetra të qyteteve, pavarësisht nëse është Nju Jorku, Uashingtoni apo qyteti im i origjinës në Kolorado.

Blendi Fevziu: Korça ka shumë traditë në fotografi. Ky është sheshi kryesor i Tiranës në vitin ‘37.

Ambasador Arvizu: Po. Pra kam vizituar një numër qytetesh. Nuk kam shkuar ende në Gjirokastër. Dhe duhet të shkoj atje së shpejti.

Blendi Fevziu: Kam parë në Lonely Planet se Gjirokastra është qyteti i parë që u rekomandohet turistëve qeë vizitojnë Shqipërinë. Cili është qyteti juaj i preferuar?

Ambasador Arvizu: Më pëlqejnë disa, Korça, Elbasani, Shkodra dhe Vlora. Kanë shumë karakter. Secili qytet është i ndryshëm nga tjetri. Më pëlqen shumë edhe Tirana megjithëse, sidomos pas komunizmit me numrin e madh të qytetarëve të rinj që vijnë për të jetuar këtu, është pak e vështirë të ndash pjesën e vjetër të qytetit nga ajo e reja.

Te ky televizori këtu shoh unë. Kam një ekran të madh në katin e dytë, por…

Blendi Fevziu: Pse preferoni këtë të voglin?

Ambasador Arvizu: Nuk e preferoj. I thashë bashkëshortes time…deri kur mbërrit Juki, shihja televizor tek ekrani i madh, por që prej mbërritjes së tyre para një muaji, çdokush që ka një fëmijë 4-vjeçar në shtëpi mund ta imagjinojë si është në katin e dytë: kaos i plotë.

Blendi Fevziu: I pëlqen që të shohë filma vizatimorë?

Ambasador Arvizu: E gjithë hapësira në katin e dytë i përket asaj, përfshirë ekrani i madh i televizorit. E ka pronësuar. Por edhe ky funksionon. Kam shkruar dhe listën e stacioneve këtu…

Blendi Fevziu: Të gjitha televizionet janë këtu: Klan TV, Top Channel, TVSH, Ora News, Vizion Plus, ABC News…

Ambasador Arvizu: Po, të gjitha kanalet janë këtu.

Blendi Fevziu: Nuk shihni kanale shqiptare?

Ambasador Arvizu: Shoh AFN, stacioni i Forcave të Armatosura.

Blendi Fevziu: Çfarë preferoni të shihni?

Ambasador Arvizu: Në zyrë, gjithmonë më pëlqen të ndjek Ora News dhe ndonjëherë News 24. Pra kanale me lajme. Kur kthehem në shtëpi, ndërroj vazhdimisht kanal, por shoh kryesisht Klanin, Top Median dhe Vizion Plus. Këto të treja.

Blendi Fevziu: Preferoni emisionet politike dhe lajmet apo programet e tjera argëtuese?

Ambasador Arvizu: Përpiqem t’i ndjek të dyja. Është e vështirë sepse nuk kuptoj ende shqip. Por përpiqem të ndjek prgramet që kanë të bëjnë me lajmet. Më pëlqen emisioni juaj, Top Story, Debat i Alfred Pezës, Tonight i Ilva Tares, Rudi Xhungën. Përpiqem të paktën të shoh kush është i ftuar në studio, dhe për çfarë po flitet. Ka programe të tjera si Gjeniu i Vogël, Histori Dashurie, “Dancing with the Stars,” dhe më pëlqen shumë “Apartamenti 2XL.”

Blendi Fevziu: Keni marrë pjesë te ky i fundit.

Ambasador Arvizu: Kam qënë atje, po. Mendoj se është shumë argëtues. Më pëlqejnë gjithashtu disa programe historike. Do të doja shumë që të kuptoja shqip pasi këto janë shumë interesante.

Blendi Fevziu: A ka ndonjë që ju ndihmon me përkthimin e programeve?

Ambasador Arvizu: Gjëja e mirë është që në qoftë se ka ndonjë program dhe dua ta shoh në DVD, mund ta siguroj gjithnjë një kopje. Në qoftë se ka një emision politik ose për historinë, ajo që bëj është t’i dërgoj Gurit apo dy asistentëve të tjerë shqiptarë mesazh në celular që ta shohin dhe të më thonë për çfarë është.

Blendi Fevziu: Sa kohë shpenzoni me këtë?

Ambasador Arvizu: Përsëri, edhe këtu ndahet në periudhën para dhe pas ardhjes së familjes time në Tiranë. Para se familja ime të mbërrinte këtu në qoftë se nuk dilja ndjekja e televizionit ishte ajo që bëja. Më pëlqen shumë të lexoj por kjo është shumë e vështirë kur je i lodhur. Është shumë më e thjeshtë të ndezësh televizoritn. Por qëkur vajza ime ka mbërritur, në radhë të parë ndihmojë En me të dhe pastaj të tjerat…

Blendi Fevziu: Ajo është gjithmonë e para ma do mendja.

Ambasador Arvizu: Ajo është e para, e dyta dhe e treta. Dhe po mbetën disa minuta, pastaj…

Blendi Fevziu: Në përgjithësi, ju pëlqen televizioni? E preferoni?

Ambasador Arvizu: Në fakt nuk më pëlqen televizioni fare. Në fakt do preferoja…por këtu është pjesë e punës dhe është e rëndësishme të dish çfarë po shohin njerëzit. Kjo është arsyeja pse unë pyes gjithmonë çfare programesh ndjekin, sa shpesh, pse, këto gjëra.

Blendi Fevziu: A nervozoheni ndonjëherë kur dëgjoni që njerëzit janë duke folur për ju si Ambasador i SHBA apo duke ju kritikuar?

Ambasador Arvizu: Kur mbërrita në fillim, në javët e para, e kuptoja që njerëzit bënin shumë komentë…Isha pak nervoz por tani jam mësuar paksa me këtë. Nuk mendoj se mund të mësohesh totalisht por tani them, ok, kur kam folur në aksh konferencë apo intervistë.

Blendi Fevziu: Në përgjithësi, ju pëlqen apo jo kur ju përmendin në debate?

Ambasador Arvizu: Është pjesë e punës dhe jam i sigurt se do të flasim pak më shumë gjatë intervistës për rolin e Shteteve të Bashkuara në Shqipëri.

Blendi Fevziu: Dhe në të gjithë botën…

Ambasador Arvizu: Le të themi Shqipëria, në veçanti Shqipëria. Duhet ta pranojmë dhe të jemi mirënjohës për faktin që njerëzit janë të interesuar se çfarë ka për të thënë Shtetet e Bashkuara apo se çfarë kam për të thënë unë. Kështu që duhet t’i bëjmë trajtim special kësaj, jo për të përfituar nga kjo, por për ta trajtuar në një mënyrë të vyer.

Blendi Fevziu: Ju diskutuat para disa ditësh në programin e Ilva Tares për një celulë anti-amerikane. Ishte serioze?

Ambasador Arvizu: Epo…

Blendi Fevziu: Mediat kanë shpenzuar orë të tëra mbi këtë temë…

Ambasador Arvizu: OK, kanë qenë plot, siç themi ne. Artikulli i Z. Zheji u riprintua dhe u daunlodua në masë por përsëri, ajo që vura unë në dukje ishte se nuk ka një celulë që mendon për mënyrat se si ta kritikojë Shtetet e Bashkuara…Jo, kjo nuk është ajo që doja të thoja fare. Por u mundova të përshkruaj atë që e shoh si anti-amerikanizëm në varësi të rrethanave politike, mund të ketë, një përpjekje për të dhënë detyra të caktuara, për të dalë në publik. Dhe ka interesa biznesi, liderë politikë të cilët janë përgjegjës për këtë. Dhe kjo ësht ëe ndryshme nga një opinionist që sheh një koment që kam bërë unë dhe thotë, do ta kritikoj këtë, ose nuk jam dakord me këtë. E përsëris, kjo është e natyrshme. Po flas për diçka të natyrshme krahasuar me diçka të panatyrshme. E natyrshme është: nuk jam dakord me atë që ka thënë Arvizu dhe do ta kritikoj. Ose, përsëri, mendoj se qëndrimi i tij është i gabuar, jam dakord. Por unë po flas për diçka që është më e organizuar dhe e drejtuar.

Blendi Fevziu: Keni informacion për këtë?

Ambasador Arvizu: Kam informacion për këtë. Dhe kur dikush thotë ja ku i ke 100 Euro dhe kjo është ajo që duhet të thuash. Për mua, ky është aktivitet i drejtuar po ta krahasosh me dikë që thotë: unë nuk jam dakord me atë që ai tha.

Blendi Fevziu: Dhe kur e drejton këtë?

Ambasador Arvizu: Mund të vijë nga drejtime të ndryshme, në varësi të rrethanave.

Blendi Fevziu: Politike apo biznesi, apo të dyja bashkë?

Ambasador Arvizu: Mendoj se ka një sinergji të natyrshme midis të dyjave…

Blendi Fevziu: Për interesa vetjake? Sepse personalisht nuk mendoj se kjo është në interesin e Shqipërisë…

Ambasador Arvizu: Përsëri, mendoj… Nëse do të më duhej të bëja hamendësime, mund të ketë grupe të ndryshme që e bëjnë këtë në momente të caktuara. Ndoshta ata mendojnë se në mënyrën e tyre ata janë duke promovuar një interes të caktuar apo një mënyrë të caktuar, por kjo më duket pak e pahijshme. Është e pandershme. Nëse ke një problem, më telefono, telefono Ambasadën. Mund të ulemi dhe të flasim për këtë. Nuk kemi nevojë për një fushatë shpifjesh në media. Kjo nuk është mënyra në të cilën unë operoj. Nëse unë kam problem me dikë, unë shkoj dhe e kontakoj atë drejtp rdrejt.

Blendi Fevziu: A e mendoni këtë sepse Shqipëria shihet si vendi më pro-amerikan në rajon, ky lloj kriticizmi mund të shihet si problematik?

Ambasador Arvizu: Epo, e dini…

Blendi Fevziu: A jeni të sigurtë se është e organizuar ose e drejtuar?

Ambasador Arvizu: Nuk ka absolutisht asnjë dyshim në mendjen time. Por, paralelisht nuk dëshiroj ta nxjerr jashtë përpjesëtimit. Sërish, dhe dua të ritheksoj se i ashtë-quajturi kriticizëm organik ose natyral jo vetëm që në në arregull, por është faktikisht i mirë. E kam thënë këtë përpara dhe e kam sinqerisht: ndihem jo mirë kur dëgjoj shumë gjëra të tilla , si “Amerika, shkelqyeshëm kjo, Amerika, shkëlqyeshëm ajo”. Jo. Edhe në Ambasadë njerëzit do të thonë: Ajo që ju keni bërë ishte e shkëlqyer”. Kjo është e këndshme. E dini, egoja ime e vlerëson këtë, por unë kam nevojë për dikë që të jetë i sinqertë me mua. Pasi e vetmja mënyrë për t’u përmirësuar është kur dëgjon kriticizëm. Ndaj, kriticizmi jo vetëmqë është në rregull, por preferefohet. Pjesa e drejtuar është ajo që nuk më pëlqen.

Blendi Fevziu: Nuk dua të flasim shumë për politikën sot pasi kjo është një intervistë e një lloji tjetër. Por, kur dërgjoni mbi politikën sot, a mendoni se të gjithë politikanët janë pro-amerikanë apo mendoni se ka nga ata që nuk e pranojnë rolin e Shteteve të Bashkuara këtu?

Ambasador Arvizu: Mendoj se pjesa më e madhe e politikanëve… janë si e gjithë popullata. Vazhdoj të degjoj shifrën 96% e cila duket thuajse artificialisht e lartë, por ka të ngjarë që të jetë pranë nivelit. Kështu, e dini, qoftë politikan apo shqiptar në përgjithësi, mendoj se ka një përqindje shumë të lartë të atyrë që besojnë se ka një miqësi të sinqertë mes dy popujve, se disa prej idealeve dhe parimeve që Shtetet e Bashkuara përfaqësojnë kanë vlerë këtu në Shqipëri. E besoj këtë shumë, qofshin këta politikanë ose shqiptarët sit ë të rë.

Blendi Fevziu: Është komode që të zhvilloni punën tuaj këtu në Shqipëri, kur të dy partitë janë pro-amerikane.

Ambasador Arvizu: Do të më pëlqente të kisha punën time këtu se sa atë që miqve të mi në pjesë të tjera të botës. Ka vende shumë shumë sfiduese në botë.

Blendi Fevziu: Ju keni qenë në Korëne e Veriut, saktë?

Ambasador Arvizu: E kam vizituar Korenë e Veriut vetëm një herë, por kam punuar në Korenë e Jugut.

Blendi Fevziu: A jeni përfshirë në negociatet mes dy Koreve?

Ambasador Arvizu: Kris Hill, që njerëzit e kujtojnë këtu si të Ngarguarin e parë me punë ka qenë negociatori kryesor. Por, unë kam qenë njëri prej zëvendësve të tij, ndaj kam qenë përgjegjës për veprimet ditore…

Blendi Fevziu: A ishte i vështirë procesi?

Ambasador Arvizu: Shumë, shumë i vështirë. Ishte shumë sfidues, si me Korenë e Veriut, kishte një strukturë të quajtur Bisedimet e Gjashtë Palëve, kështu që gjithmone nevojitet të shkoje tek Korea e Jugut, Rusia, Japonia dhe Kina të ciliat ishin të përfshira, përvec Shteteve të Bashkuara dhe Koresë së Veriut. Sfida e bashkërendimit të pozicioneve mes miqve tanë dhe aleatëve, si Japnia dhe Korea e Jugut, por gjithashtu Rusia dh eKina që kishin interesa gjeostrategjikë. Këtu është shumë shumë e vështirë.

Blendi Fevziu: Mr. Ambasador, shumë njerëz mendojnë së komunizmi në Shqipëri ngjason me atë të Koresë së Veriut, tejet shumë ngjashmëri në fakt. Komunizmi shqiptar ngajsonte me komunizmin e Koresë së Veriut më shumë se sa me atë të Kubës.

Ambasador Arvizu: Mendoj se ndoshta kjo është e saktë. Mendoj se ka shumë ngjashmëri. Nuk jam ekspert në asnjërën, por në bazë të asaj që kam lexuar dhe njerëzve me të cilët kam biseduar, njerëzit që kanë përvojë në vendet e ish-Traktatit të Varshavës, e dini, vende si Polonia, Cekosllovakia, Bullgaria, Rumania, madje edhe Hungaria, Gjermania Lindore… kushtet ishin tejet të vështira. Ose në ish-Bashkimin Sovjetik…tejet të vështira. Por, pati disa lëvizje të fshehta, kishte mënyra për të patur dhe hyrë informacion nga Perëndimi. E kuptoj se kjo ishte thuajse e pamundur për t’u bërë këtu. Dhe e njëjta gjë për Korëne e Veriut. Ishte e njëjta gjë për Kamboxhën për një periudhe të shkurtër gjatë Khmerëve të Kuq. Mendoj që njërëzit duhet ta kenë këtë parasysh. Dhe mendoj se kjo shpjegon disa prej sfidave këtu, sfidat sociale. Politikisht, është e hapur tani, dhe shqiptarët kanë shumë guxim dhe kurajo, por je shtypur për një kohë kaq të gjatë përsa i takon mendimeve të tua politike, por edhe për aktivitetin ekonomik. E di, Shqipëria në vitin 1991 nisi nga një nivel shumë shumë i ulët se cilido prej këtyre vendeve. Ish-Republika Jugosllave, ata u ndanë në ‘90-tën, por ata dolën nga vitet 1970 dhe 1980 nga një bazë ekonomike më e fuqishme se ajo e Shqipërisë. Shqipëria ishte e pazhvilluar.

Blendi Fevziu: Këto vende ishin më të hapura se Shqipëria, ndonëse ato ishin nën komunizëm…

Ambasador Arvizu: Shqipëria ishte në fund fare, nuk ka pikëpyetje mbi këtë.

Blendi Fevziu: A keni diskutuar me Kris Hillin mbi vitin e parë të Shqipërisë pas komunizmit? Ai ka shërbyer së bashku me Ambasadorin Rajerson. Ai ishte një nga personat e parë të personelit të Ambasadës Amerikane që mbërriti në Shqipëri. …

Ambasador Arvizu: Ai ishte. Gjëja interesante rreth Krisit është…se e kemi njohur njëri-tjetrin prej një kohë shumë të gjatë. Kemi punuar së bashku në Korenë e Jugut. Fatkeqësisht, që kur më emëruan për të ardhur këtu, ai është larguar nga Departamenti i Shtetit dhe aktualisht është Dekani i Shkollës për Cështje Ndërkombëtare në Universitetin e Denverit, dhe nuk kam qenë në kontakt me të kohët e fundit. Di që ai e di se jam këtu. Më kujtohet që kam zhvilluar një bisede më të mbi Shqipërinë shumë shumë vite më parë…

Blendi Fevziu: Përpara apo më pas …

Ambasador Arvizu: Mendoj se më pas ka qenë Ambasador në Maqedoni. Mendoj se ai i përshkroi disa prej përvojave të tij këtu në Shqipëri dhe më kujtohet të thoshte…se si dilte jashte dhe kishte turma njerëzish. Ai fliste për frymën pro-amerikane dhe për gjëra të ngjashme me të.

Blendi Fevziu: Në fillim ishte shumë e vështirë të gjeje të huaj në rrugët e Tiranës. Ishte një risi për vendin.

Ambasador Arvizu: Ai ka qenë këtu në fillim, po.

Blendi Fevziu: Dhe kur ishte këtu, ai nuk pati një shtëpi të rehatshme.

Ambasador Arvizu: E vërtetë, e vërtetë.

Blendi Fevziu: A është kjo dhoma e ndenjes?

Ambasador Arvizu: Ky është salloni qendror dhe këtu organizojmë takimet për shembull, kur Z. Stainberg ishte këtu, kur Tom Countryman ose kur Philip Reeker do të na vizitonin, ky ishte vendi i zakonshëm i mbledhjeve nëse do t’i zhvillonim brenda shtëpisë. Është paksa bosh pasi shumë prej gjërave të mia nuk kanë mbërritur. Këto janë disa prej posterave (afisheve) të gruas sime Ky është Woody Guthrie.

Blendi Fevziu: Këto janë si koleksione?

Ambasador Arvizu: Ato janë. Është muzika popullore amerikane që është tradicionale në Perëndimin e Mesëm dhe ajo është shumë krenare për rrënjët e saj në St. Luis.

Blendi Fevziu: Kjo është e këndshme, ekipi i bejsbollit i Uashingtonit, Washington Nationals.

Ambasador Arvizu: Mendoj që dalloni në mur këtu, kjo është banderola e “Washington Nationals”. Të gjithë e dinë se unë i dua “Detroit Tigers”, por unë i dua edhe “Nationals”.

Blendi Fevziu: Po, e kam lexuar në biografinë tuaj se jeni tifoz i “Detroit Tigers”.

Ambasador Arvizu: Po, dhe ata kanë dalë shumë mirë këtë vit. Janë kualifikuar për në finale.

Blendi Fevziu: A i ndiqni ndjeshjet e tyre?

Ambasador Arvizu: E bëj, e bëj.

Blendi Fevziu: Cdo ditë?

Ambasador Arvizu: Cdo ditë. Gjëja e bukur mbi bejsbollin është se sezoni zgjat shumë…

Blendi Fevziu: Përse gjenden Washington Nationals këtu?

Ambasador Arvizu: Ata erdhën në Uashington nga Montreali në vitin 2005, dhe Uashingtoni kishte pasur ekipe bejsbolli shumë kohë më parë. Ekipi “Washington Senators”, por ekipet lëzivin dhe kështu erdhi ky ekipi i ri në vitin 2005 dhe unë kam qenë në kaq shumë prej ndeshjeve të tyre. Jam tifoz i madh.

Blendi Fevziu: Nuk kam qenë në asnjë prej ndeshjeve të tyre…

Ambasador Arvizu: Besoj se kjo është nga 1927. Këta janë “Washington Senators”. Dhe ka një të kuqe këtu nëse mundem…

Blendi Fevziu: Kjo është e re?

Ambasador Arvizu: Jo, jo. Këto janë nga 1927. Kjo është uniforma kur luajnë si vendas, në shtëpi, dhe kjo uniforma kur luajnë në fushë të huaj. Por unë kam dizenjon e vjetër pasi është një debut shumë i thjeshtë.

Blendi Fevziu: Tani është më e ndërlikuar.

Ambasador Arvizu: Po. Kjo sigurisht është riprodhim, por është një riprodhim i bazuar në sezonin e 1927-ës.

Blendi Fevziu: A keni luajtur ndonjëherë besjboll?

Ambasador Arvizu: Oh, kam qenë një lojtar i bazës i tmerrshëm. I kuptoj të gjithë rregullat dhe është lehtësisht një nga sportet e mi të preferuar. Është kaq argëtues.

Blendi Fevziu: Por është ende kënaqësi të ndjekësh ndeshjet?

Ambasador Arvizu: Oh, është shumë shplodhëse.

Blendi Fevziu: Dhe futbolli?

Ambasador Arvizu: Futbolli është në rregull.

Blendi Fevziu: Ju nuk jeni tifoz i saj?

Ambasador Arvizu: Nuk jam tifoz i madh i natyrshëm, por kur je në Europë dhe të gjithë e ndjekin atë, dhe mua në përgjithësi më pëlqejnën sportet, është e natyrshme ta ndjek. Por në Shtetet e Bashkuara është pak e vështirë të ndjekësh.

Blendi Fevziu: A keni qenë ndonjëherë në stadium këtu për të ndjekur ndonjë prej ndeshjeveve të kombëtares?

Ambasador Arvizu: I kam parë nga Ndërtesa ABA dhe kam ndjekur ndeshjen Shqipëri-Francë. Ajo ishte…u ndjeva keq për të…Sigurisht, të gjithë thonin, të gjithë u përpoqën shumë…nëse do të kishin qenë me më shumë fat, ata do të kishin barazuar. Por atëherë sigurisht të gjithë u dërrmuan kur Shqipëria u mund nga Luksermburgu disa ditë më pas.

Blendi Fevziu: Ju ftoni gjithashtu gazetarë këtu?

Ambasador Arvizu: Po, kemi ftuar disa gazetarë për kafe dhe diskutime. E dini, tryeza të rrumbullakëta të përgjithshme.

Blendi Fevziu: Marrëdhënie të mira me gazetarët?

Ambasador Arvizu: Mendoj që është shumë e mire, e mendoj.

Blendi Fevziu: Vetëm këtu apo edhe gjatë misioneve të fundit.

Ambasador Arvizu: Në përgjithësi ka qenë shumë mirë. Media është pak e ndryshme në cdo vend, por…

Blendi Fevziu: Ka ngjashmëri mes medias në vende të ndryshme?

Ambasador Arvizu: Mendoj që media është e njëjta thuajse kudo. Ata janë njerëz që janë të intersuar në politika, që janë të mirëlidhur, dhe unë jam i intersuar në pikëpamjet e tyre ndaj…

Ambassador Arvizu: Mund të jetë pak si shumë ngrohtë këtu por prapë është këndshëm. Është një oborr ose ballkon. Kemi mbajtur disa pritje këtu, por pres të bëjmë edhe më shumë në të adhmen. Pritjet e 4 Korrikut janë mbajtur këtu më parë.

Blendi Fevziu: Po, gjithmonë, derisa këtë vit u zhvendos të Galeria Kombëtare e Arteve.

Ambassador Arvizu: Po. Mendoj se leviizja për tek Galeria Kombëtare e Arteve ishte zgjidhja më e mirë. Atje është një vend shumë i bukur, më pëlqen shumë, ka shumë hapësirë.

Blendi Fevziu: Sa njerëz ftoni në festën kombëtare?

Ambassador Arvizu: Rreth 700 – 800 njerëz.
Blendi Fevziu: 800 njerëz!
Ambassador Arvizu: Shumë njerëz në Shqipëri e pranojnë ftesën, gjë që nuk ndodh në disa vende të caktuara. Është një gjë e këndshme, prekëse, por në vende si Tailanda, ne ftojmë rreth 1,000 vetë dhe vetëm gjysma e tyre vijnë.

Blendi Fevziu: Dhe sa është popullsia e Tailandës?
Ambassador Arvizu: Rreth 55 milion.
Blendi Fevziu: Pra, ju ftoni rreth 1,000 nga një popullsi prej 55 milionë. Këtu ftoni 800 nga 3 milionë. Kush i përgatit listat? Kush e ka nderin të ftojë njerëz në pritjen e festës kombëtare?

Ambassador Arvizu: Në fund, e bëj këtë bashkë me asistenten time të protokollit. Por unë i kërkoj cdo seksioni të hartojë listën e tyre te kontakteve, njerëzve që ne duam t’u shprehim mirënjohje duke i ftuar në ditën e tyre kombëtare.
Blendi Fevziu: Është një përzierje, nga politika, media, pjesë të tjera të rëndësishme të shoqërisë. Kam parë edhe disa njerëz normal aty. Ata kanë lidhje me ambasadën, ose…

Ambassador Arvizu: Mendoj se ka një balancë, sepse kjo është pjesë e shpirtit amerikan. Është një festë përfaqësimi.
Blendi Fevziu: Cfarë është shpirti amerikan?
Ambassador Arvizu: Mendoj se amerikanët janë më shumë informal dhe me këmbë në tokë, dhe kjo reflektohet në disa nga njerëzit me të cilët ne punojmë. Kjo është edhe arsyeja pse ne arrijmë të ruajmë balancat. Sepse u them disa njerëzve, është një ditë e festës kombëtare, qoftë për në, për Slloveninë, apo Francën…e dini, është një eveniment zyrtar dhe duhet të jetë shumë dinjitoz. Nuk është një piknik. Por kjo nuk do të thotë që është vetëm për zyrtarë, liderin e opozitës apo Gjykatën e Lartë…duhet të jetë një balancë njerëzish , miq të Shteteve të Bashkuara, të cilët në mënyrën e tyre vazhdojnë të kontribuojnë nxitjes së kuptimit dhe marrëdhënieve më të mira.

Blendi Fevziu: Vecanërisht kur keni shumë miq në këtë vend.

Ambassador Arvizu: Ndonjëherë na duhet t’i lëmë jashtë disa miq. Por, të kthehemi këtu. Ky është një vend shumë i bukur, por unë kam vendosur që në qoftë se do të bëhen më shumë se 100 njerëx, është e vështirë t’i presësh të gjthë këtu, me kontrollet e sigurisë, kështu që nuk është ide e keqe të përpiqemi ta kufizojmë ndonjëherë.
Blendi Fevziu: Pra vendosët të kalonit te Galeria Kombëtare?

Ambassador Arvizu: Po. Një vend shumë i bukur. Përshtypjet ishin shumë positive.

Blendi Fevziu: Ishtë një eveniment shumë këndshëm. Kam ardhur gjithnjë këtu por ka qënë shumë njeshur. Keni ftuar politikanë këtu? Z. Berisha, Z. Rama, Z. Nano, Presidentin?

Ambassador Arvizu: Jo, nuk e kam bërë ende këtë. Kemi patur disa pritje; Ministri Imami ishte këtu me rastin e Ditës së Forcave të Armatosura. Disa nga gjeneralët e Shtabit të Përgjithshëm të Shqipërisë ishin këtu gjithashtu. Kemi pasur një numër darkash po s’kemi pasur ndonjë lloj samiti apo ndonjë gjë të ngjashme.
Blendi Fevziu: Kur takoheni me politikanë, flisni normalisht për jetën, filozofinë, dhe gjërë të këtij lloji? Keni diskutuar për shembull me Berishën? Thatë se me Ramën keni folur për artin, po për gjëra të tjera më të përgjithshme? Apo janë këto vetëm gjëra formale?

Ambassador Arvizu: Ju përmendët Z. Berisha, Z. Rama, por kam takuar disa të tjerë. Disa në atë nivel, në nivele udhëheqësie dhe janë qenië njerëzore të jashtëzakonshme. Ata kanë një eksperiencë dhe prejardhje të shumëllojshme, të pasur. Kështu që në qoftë se takohesh me ta kohë pas kohe, dëgjon për familjet e tyre, ato që ata kanë bërë kur kanë qënë më të rinj. Kështu pra, sa më shpesh takohesh me dikë, më të mëdha mundësitë që të dëgjosh për ta. Jam kurioz gjithashtu, vecanërisht për periudhën e viteve 1990.

Blendi Fevziu: Dhe ata janë të hapur në këto diskutime?
Ambassador Arvizu: Po.
Blendi Fevziu: Shumica e tyre?
Ambassador Arvizu: Po, shumë të hapur.
Blendi Fevziu: Mendoj se është e vështirë të diskutosh gjithmonë formalisht.

Ambassador Arvizu: Kjo është arsyeja pse mendoj se është gjithnjë e dobishme të mbash takime informale, dreka ose darka. Megjithatë, puna është punë dhe ju duhet të kujdeseni për këtë.

Blendi Fevziu: Po këto dreka e darka ju kanë ndihmuar në këto diskutime?

Ambassador Arvizu: Po, mendoj se më jep tablo më të mirë të personit, burrit pas kryeministrit, apo udhëheqësit të opozitës. Shumë prej tyre kanë histori shumë interesante për të treguar.
Blendi Fevziu: Shumë kohë më parë, diplomatë amerikanë kanë thënë që Shqipëria është një vend shumë i thellë…

Ambassador Arvizu: Unë mendoj…
Blendi Fevziu: Sa më shumë kujton se di për ta, aq më pak di në të vërtetë.

Ambassador Arvizu: Kjo është shumë e vërtetë. Mendoj se cdokush që thotë se e kupton plotësisht Shqipërinë gënjen veten. Mendoj se është e pamundur të thuash se kupton cdo gjë. Kam kuptuar se shqiptarët janë shumë të hapur e të sinqertë me mua kur thonë gjëra. Ata mund të mos e bëjnë këtë para një grupi të madh njerëzish porn ë qoftë se është takim kokë për kokë, janë shuëm të sinqertë.

Blendi Fevziu: A shihni dallime midis gjeneratës së re dhe gjeneratës që u rrit në periudhën e komunizmit?

Blendi Fevziu: Me ndershmëri?
Ambassador Arvizu: Mendoj se njerëzit që u rritën në periudhën e komunizmit e kanë të pamundur t’i shpëtojnë krejtësisht ndikimit. Në qoftë se unë do të isha rritur gjatë periudhës komuniste, patjetër që do të isha ndikuar deri diku. Është e pamundur për ta ndarë këtë. Edhe pse ju keni disa udhëheqës mbresëlënës, mendoj se ai brez, gjithmonë do të ketë një pjesë të tyre që ndikohet nga lloji i shoqërisë së mbyllur, mosbesimi themeltar tek njerëzit e tjerë dhe institucionet.

Blendi Fevziu: Mund të uleni këtu.
Ambassador Arvizu: Faleminderit. Por, brezi më i ri, i lindur pas periudhës komuniste…

###

Blendi Fevziu: Dhe studiuat pjesët më të madhe të kohës jashtë?

Ambasador Arvizu: E vërtetë. Mendo rreth atyre që kanë ndikuar mbi ta – prindërit, mësuesit. Ata janë produkte të sistemit komunist. Mendoj se do të duhet edhe një brez tjetër, për të qenë i sinqertë me ju.

Blendi Fevziu: Për të ndryshuar mentalitetin?

Ambasador Arvizu: Që shqiptarët e zakonshëm të adaptojnë një përqasje të ndryshme për t’u marrë me problemet e shoqërisë.

Blendi Fevziu: Më lejoni t’ju pyes. Cili është problem më i madh që ne kemi si shoqëri?

Ambasador Arvizu: Mendoj që problemi më i madh i shoqërisë është – një çështje sociale. Ka lidhje me arsimin. Ka lidhje me atë se si uni, individi sillet me pjesën tjetër të shoqërisë dhe se si uni dhe njësia familjare sillet me pozitat e autoritetit. Mendoj se njerëzit shpesh janë ngurrues për t’u shprehur se ajo që ata besojnë është e drejtë, qofshin këto të drejtat e tyre vetjake ose të drejtat e tyre si qytetarë të shoqërisë. Ata janë thuajse të burgosur, ose robër, të fuqive më të forta rreth tyre. Jo për t’u rënë shumë në qafë partive politike, por qoftë PD-ja ose PS-ja ose bashkia, jo vetëm këtu, por qeverisja vendore, parlamenti, autoriteti, nëse është politica, zyrtarët e tatimeve, zyrtarët e doganave. Madje sistemi arsimor, hierarkia arsimore. Njerëzit ndihen të pafuqishëm për të kapur cilindo, pasi ekziston ndjesia që nëse do t’i kap ata, kam për të mërzitur dikë dhe ata do të më kthehen mua ose dikujt që unë dua. Por në të njëjtën kohë, për shkak se Shqipëria është ende në zhvillim – ka shumë probleme, mjedise mjekësore të papërshtatshme, mundësi shkollimi të pamjaftueshme –ndaj njerëzit janë të zemëruar, ata duan të bëjnë diçka, por kanë ngecur pasi nëse duan të bëjën diçka, ata do të inatosin dikë dhe kjo vetëm se do t’i përkeqësojë gjërat. Dhe ata thonë, e di çfarë, është më mirë të mos thuash asgjë ose që pa zhurmë të gjejnë një mënyrë që ndoshta t’u bëhet një favor a diçka e ngjashme me këtë. Fatkeqësisht, ky lloj ndërveprimi mes individit dhe institucioneve të shoqërisë është shumë shumë i dobët këtu.

Blendi Fevziu: Po, është një problem i madh.

Ambasador Arvizu: Dhe për mua ky është problemi më i madh. Dua të përpiqem të bëj diçka rreth kësaj dhe po mendoja…

Blendi Fevziu: Në ç’mënyrë?

Ambasador Arvizu: Do të doja të përpiqesha – ne do të përpiqemi të bëjmë diçka këtë vjeshtë – do të përpiqemi të rigjallërojmë pak më shumë shoqërinë civile. Të përpiqem të fuqizosh njerëzit që ata të nxisin pjesëmarrje më aktive qytetare në fushata të ngjashme – për të sjellë vemëndjen tek dhuna brenda familjes; grumbullimi i mbeturinave – ka plehëra kudo; mënyra se si njerëzit ngasin makinën – siguria dhe trafiku rrugor. Këto janë çështje të përditshme. Arsimi, shëndetësia, gjëra të tilla.

Blendi Fevziu: Gjithashtu shumë të rëndësishme.

Ambasador Arvizu: Të gjitha këto janë shumë të rëndësishme, njerëzit e dinë që ato janë të rëndësishme. Por sërish, njerëzit ndihen pak të pafuqishëm ndërsa përpiqen të ngrenë zërin, të bëjnë diçka për to.

Blendi Fevziu: Pasi pjesa më e madhe e njerëzve në Shqipëri mendon se është përgjegjësi e politikanëve, dhe jo e të gjithë shoqërisë. Si mendoni ju është raporti mes politikanëve dhe shoqërisë? Më kujtohet se një herë ju thatë se korrupsioni nuk është problem i politikës, por i të gjithë shoqërisë.

Ambasador Arvizu: Në cilëndo shoqëri demokratike, qofshin Shtetet e Bashkuara, qoftë Shqipëria, të dyja janë demokraci, politika është gjaku i një shoqërie të hapur demokratike. Aftësia e njerëzve për të përgjedhur drejtuesit e tyre – për t’i rizgjedhur ata ose për të mos i votuar më, si dhe për të sjellë në të një grup të rinjsh dhe politikanësh që supozohet të bëjnë fushatë për çështje të caktuara, personalitete gjithashtu. Duket thuajse si një premtim: Nëse do të zgjidhem, do të bëj këtë. Ose, ndonëse e kam bërë këtë në të shkuarën, do ta bëj ndryshe këtë herë. Kjo ka lidhje me sa bindës je. Dhe më pas, në fund të ciklit zgjedhor, njerëzit duhet të vendosin nëse ky person e ka bërë ose nuk e ka bërë mirë punën e tij, por në një shoqëri, gjithmonë do të ketë një hendek mes reteorikës politike dhe asaj që ka ndodhur në të vërtetë në shoqëri. Ka një hendek në SH.B.A. Për këtë arsye njerëzit ndihen të pakënaqur. Vetëm 50 ose 55 për qind e amerikanëve votojnë gjatë zgjedhjeve të caktuara. Ata thonë: nuk ka rëndësi se si votoj. Mendoj që kjo është e gabuar, pasi unë jam pjesëmarrës aktiv në jetën politike në Shtetet e Bashkuara, por e kuptoj se përse njerëzi ndihen të zhgënjyer. Këtu sigurisht njerëzit marrin pjesë shumë haptazi dhe në mënyrë shumë aktive, por zhgënjimi im është se kur vëzhgoj PS, kur vëzhgoj PD, nuk shoh të ketë shumë përgjegjshmëri ndaj elektoratit. Të dy palët dhe partnerët e tjerë të koalicioneve janë shumë të mirë në tubimin e bazës, janë të mirë në organizimin e tubimeve, është një nivel shumë i mirë I reteorikës politike dhe i të bërit fushatë, është emocionuese dhe argëtuese kur e sheh, por do të doja që të kishte pak më shumë të prekjes së realitetit dhe të trajtimit të çështjeve që u interesojnë në të vërtetë njerëzve. Mendoj që të dy palët kanë nevojë të bëjnë një punë më të mirë për këtë.

Blendi Fevziu: Të dy palët do të thotë PD, PS, dhe të tjerë, apo këta dhe shoqëria?

Ambasador Arvizu: Është e vështrië dhe kthehet sërish tek ajo që kemi folur më parë. Zhgënjehem ndonjëherë sepse njerëzit duhet të kërkojnë më shumë përgjegjshmëri, njerëzit duhet të jetë të gatshëm të shohin tek njerëz si Z. Berisha, Z. Rama, Z. Nano, cilido, dhe të thonë: e di çfarë, ju thoni këtë, por nuk ndodh asgjë. Dhe disa njerëz e bëjnë, e pamë këtë në garën për kryetarin e bashkisë për Tiranën. U kënaqa kur e pashë këtë. Disa njerëz i bërtisnin Z. Rama, disa njerëz i bërtisnin Z. Basha. Duhet të ketë më shumë nga kjo. Por në fund, njerëzit janë ende pak të frikësuar, pakëz ngurrues për të folur me zë më të lartë, ndaj ndihem i zhgënjyer dhe them: duhet të flasësh më shumë për këtë, por unë e kuptoj se është çështje trashëgimie. Kjo do të jetë e vështirë për t’u kapërcyer. Ndaj mendoj që Shqipëria ka nevojë për drejtues politikë të ndriçuar dhe kjo ka qenë një ankesë nga ana ime, nga Uashingtoni, nga Brukseli.

Blendi Fevziu: Do t’ju pyes shkurtimisht në fund mbi disa çështje politike. Dëshiroj të kthehemi tek biografia juaj. Kur ju u emëruat në fillim në Shqipëri, cilat ishin idetë tuaja mbi vendin? Kur e dëgjuat për herë të parë emrin Shqipëri?

Ambasador Arvizu: Unë nuk dija thuajse asgjë për Shqipërinë, përpara se të më përmendej nga disa zyrtarë të lartë në Departamentin e Shtetit…

Blendi Fevziu: ‘Thuajse asgjë’ – çfarë do të thotë kjo?

Ambasador Arvizu: Dija mbi sistemin e mbyllur shoqëror. Dija mbi Enver Hoxhën. Dija mbi hapjen e madhe, rizgjimin. Më kujtohej historia e Kris Hillit, anekdotikisht, por thuajse kaq.

Blendi Fevziu: Dhe historia e Kris Hillit ishte e vërtetë?

Ambasador Arvizu: Mendoj që ishte e vërtetë. Dhe persona si Xhozef Lejk, Mariza Lino, Xhim Xhefri sigurisht, Marsi Ris. E njihja Krisin më mirë se të tjerët, por e dija se të gjithë kishin ardhur këtu si ambasadorë. Unë kurrë nuk e kisha ëndërruar, ndonjëherë, se do të vija këtu.

Blendi Fevziu: A ishte vendimi juaj apo ishte vendim i Departamentit të Shtetit?

Ambasador Arvizu: Kryesisht ishte vendim i Departamentit të Shtetit.

Blendi Fevziu: Dhe ju e pranuat?

Ambasador Arvizu: E pranova me mirënjohje dhe me një kënaqësi shumë të madhe. Ata më pyetën nëse do ta pranoja dhe unë thashë se do të isha absolutisht i gëzuar që të vija dhe të punoja këtu.

Blendi Fevziu: A ishte e vështirë të vije në Shqipëri dhe të flasësh për këto gjëra që janë të ngryshme nga ato që ju keni mbuluar në departamentin për Azinë ose vende aziatike të tilla si Tailanda, Kamboxhia, Korea? Është një axhendë e ndryshme, mendoj.

Ambasador Arvizu: Është e ndryshme dhe më duhet të them në Azi, ajo është zona ime e rehatisë. I njoh njerëzit shumë mirë, i njoh problemet. Nuk jam ekspert aziatik në cilindo nivel, por për shkak se kam kaluar vite atje, kam një rrjet të gjerë. Në mënyrë instiktive kam ide të mira gjykimi mbi mënyrën si t’u përgjigjesh situatave në Azi, pasi di shumë mbi historinë dhe traditat azitatike. Këtu, sigurisht, kjo ka qenë e re për mua.

Blendi Fevziu: Ju ia nisët këtu nga fillimi.

Ambasador Arvizu: Nga e para. E di, ti krijon gjykimet ose instinktet në varësi të situatave dhe kështu, sapo kam mbërritur këtu kam biseduar me njerëzit. Kishte shumë gjëra që më ndërmendin Korenë e Jugut të viteve 1980-të.

Blendi Fevziu: Korenë e Jugut?

Ambasador Arvizu: Saktësisht në vitet 1980-të dhe lëvizjen demokratike. Këto ishin gjërat që më kujtuan Tailandën e viteve 1990-të.

Blendi Fevziu: Shpresoj që të mos ketë qenë Kamboxhia.

Ambasador Arvizu: Kishte disa gjëra, sigurisht.

Blendi Fevziu: Për shembull?

Ambasador Arvizu: Fakti që të dy vendet dolën thuajse në të njejtën kohë nga një periudhë errësire. Këtu, ndonëse kemi folur më herët mbi vështirësitë gjatë viteve të Hoxhës, të paktën kishte arsim bazë. Sërish, një kujdes shëndetësor shumë të pazhvilluar, por njerëzit ishin në gjendje të ushqenin veten dhe kishe një nivel bazë të arsimimit. Ky nuk ishte rasti i Kamboxhias. Por duke pasur atë përvojë të Kamboxhias më ka ndihmuar të zhvilloj një farë kornize për këtu. Nuk janë thjesht problemet brenda vendit, po si të drejtosh një ambasadë, si ta trajtosh burokracinë në Uashington, e di, të gjitha këto pjesë janë gjithashtu të rëndësishme për të qenë një Ambasador i mirë.

Blendi Fevziu: Ju po thoni se misionet diplomatike janë të njëjtat në të gjithë botën?

Ambasador Arvizu: Ka ngjashmëri.

Blendi Fevziu: Ngjashmëri?

Ambasador Arvizu: Ka shumë ngajshmëri.

Blendi Fevziu: Cila ishte dosja më e rëndësishme apo çështja që gjendet mbi tavolinën tuaj kur mbërritët në Shqipëri.

Ambasador Arvizu: M’u tha se Uashingtoni e shihte Shqipërinë dhe shqiptarët si miq të aleatë të ngushtë. Shqipëria u bë anëtare e NATOs kryesisht me mbështetjen e Shtevete të Bashkuara në vitin 2009.

Blendi Fevziu: Absolutisht më mbështetësja.

Ambasador Arvizu: Ne jemi krenarë për këtë. Ky ishte një vendim i mirë. Kjo ishte absolutisht gjëja më e mirë për të bërë. Ndaj m’u tha se do të jesh në situatat ku njerëzit janë më pro-amerikanët, por më shumë se kaq, ata shohin drejt Amerikës për drejtim, për udhëheqje, për këshillim. Kjo është një gjë shumë e vlefshme dhe ti duhet të bësh një punë të mirë. Ndaj, e kuptova se ndoshta gjëja më e rëndësishme për mua ishte të isha një komunikues i mirë.

Blendi Fevziu: Një komunikues me shoqërinë në përgjithësi?

Ambasador Arvizu: Me shoqërinë, më drejtuesit polikë, me aparatin qeveritar. Sikurse e thatë ju është një vend i vogël, të gjithë duket se e njohin njëri-tjetrin. Njerëzit kanë pikëpamje të forta mbi…

Blendi Fevziu: Të gjithë e njohin Ambasadorin Amerikan!

Ambasador Arvizu: Është e vërtetë. Ndaj mendoj se masa e suksesit për cilindo Ambasador është se sa ai ose ajo po komunikon më mënyrë efikase mesazhin nga Uashingtoni, se si ndihet Amerika mbi një çështje të caktuar, si dhe raportimi që i dërgohet Uashingtonit.

Blendi Fevziu: Në përgjithësi, mesazhet që ju komunikoni janë mesazhe nga Uashingtoni apo gjithashtu edhe mesazhet tuaja personale?

Ambasador Arvizu: Kjo është diçka që tërheq shumë njerëz dhe më janë bërë shumë pyetje për këtë.

Blendi Fevziu: Dhe diskutim më i madh është

Ambasador Arvizu: E di, e di. Mua më duket shumë e qartë, por me lejoni ta shpjegoj edhe një herë. Kur dikush është këtu si Ambasador, ata përfaqësojnë Shtetet e Bashkuara. Unë mund të kem pikëpamjet e mia vetjake. Pararëndësit e mi pa dyshim ka pasur pikëpamjet e tij gjithashtu, por kur ato shprehen ne publik, mendoj thuajse gjithmonë privatisht gjithashtu, ato janë pikëpamjet e Ambasadorit Amerikan.

Blendi Fevziu: Ky është mesazhi që vjen nga Departamenti i Shtetit?

Ambasador Arvizu: Jo vetëm Departamenti, në të vërtetë nga Shtëpia e Bardhë.

Blendi Fevziu: Shtëpia e Bardhë!

Ambasador Arvizu: I gjithë aparati i qeverisë së Shteteve të Bashkuara, por pasiqë unë jam zyrtar karriere i shërbimit diplomatik, ndodhem këtu pasi Presidenti më ka zgjedhur.

Blendi Fevziu: Por ka ndryshime në këndvështrimin e Shqipërisë apo të vendeve të tjera mes Departamentit të Shtetit, Shtëpisë së Bardhë, Kongresit, Komisionit të Marrëdhënieve me Jashtë.

Ambasador Arvizu: Për shkak se Ambasadori është përfaqësuesi personal i Presidetit, gjatë gjithë kohës, ne raportojmë në Departamentin e Shtetit, por këtu në Ambasadë kemi përfaqësues nga Pentagoni, nga Departamenti i Drejtësisë, nga Agjencia e Zhvillimit Ndërkombëtar, nga Korpusi i Paqes, ndaj këtu në Shqipëri unë nuk jam zyrtar i Departamentit të Shtetit. Jam përfaqësues personal i Presidentit. Sigurisht që jam i ndërgjegjshëm se si ndihet Departamenti i SHtetit, por unë duhet të bëjë një punë të mirë në përfaqësimin e interesave të të gjithëve. Dhe, nëse ndodh ndonjë rast kur më duhet të marr një pikëpamje që është e ndryshme nga Departamenti i Shtetit – nuk ka ndodhur ended he shpresoj që të mod ngjasë – më duhet të jem në gjendje ta bëj këtë. Sërish, nuk mund ta përfytyroj që kjo mund të ndodhë, dhe kjo do të ishtë diçka shumë shumë e vështirë për t’u bërë. Por, nëse dikush është një zyrtar karriere ose një diplomat i caktuar politikisht, ne përfaqësojmë Presidentin këtu.

Blendi Fevziu: Sa i madh është personeli i Ambasadës Amerikane këtu në Tiranë?

Ambasador Arvizu: Kemi mbi 50 amerikanë. Kemi një numër njerëzish që janë këtu si kontraktorë, ose si staf aktual jo-diplomatik. Do të thoja se kemi rreth 250 punonjës shqiptarë, përfshirë shoferët, personelin e sigurisë…

Blendi Fevziu: Rreth 350?

Ambasador Arvizu: Do të thoja 350, 400 pak a shumë.

Blendi Fevziu: A është kjo një ambasadë e vogël krahasuar me misionet e tjera në botë?

Ambasador Arvizu: Do ta vendosja në katëgorinë e vogël në mesatare.

Blendi Fevziu: Në fillim ishte e vogël.

Ambasador Arvizu: Po, në fillim ishte e vogël.

Blendi Fevziu: Kemi 20 vjetorin e rihapjes së Ambasadës dhe unë dua t’ju bëj disa pyetje mbi këtë. A ishte e vështirë për amerikanët që nuk kanë pasur marrëdhënie diplomatike me Shqipërinë për rreth 46 vite, 44 vite?

Ambasador Arvizu: Ishte e vështirë.

Blendi Fevziu: Më duket se misioni i fundit u largua nga Shqipëria në 46-ën ose 47-ën, mendoj nëntor 1946.

Ambasador Arvizu: Historia ime e preferuar, dhe nuk është për Ambasadën në veteve. Historia ime e preferuar për Shqpërinë është gjatë luftës së ftohtë. Kishte shumë momente të vështira. Në 1970-ën ndodhi Procesi i Helsinkit, KSBE(Komisioni për Sigurinë dhe Bashkëpunimin në Europë) që më vonë u bë OSBE-ja, dhe Akti Përfundimtar i Helsinkit, që u nënshkrua në 1975. Në ceremoninë e nënshkrimit kishe përfaqësues nga vende të NATO-s, nga vende të Paktit të Varshavës, vende të tilla si Zvicra dhe Austria, Jugosllavia, të gjithë me përjashtim të nje vendi.

Blendi Fevziu: Shqipërisë.

Ambasador Arvizu: Po, Shqipërisë.

Blendi Fevziu: Shqipëria nuk pranoi të merrte pjesë në Aktin e Helsinkit.

Ambasador Arvizu: Të gjithë, me përjashtim të Shqipërisë. Dhe nuk e dija këtë përpara se të vija këtu për këtë detyrë, dhe e lexova këtë, e më goditi me të vërtetë. Ky fakt i vetëm për mua dramatizon shkallën që Enver Hoxha dhe regjimi i tij zgjodhën për ta izoluar vendin, nga gjithkund. Dhe se si kjo ka pasoja edhe sot.

Blendi Fevziu: Z. Ambasador, a keni përgatitur diçka të veçantë për të festuar 20 vjetorin e rihapjes së Ambasadës?

Ambasador Arvizu: E vlerësoj shumë që më pyesni për këtë. Ky sigurisht që është 20 vjetori. Në muajin mars patëm në fakt përvjetorin e vërtetë të rilidhjes së marrëdhënieve diplomatike dhe Ministria e Punëve të Jashtme kishte organizuar një cermeoni shumë të këndshme, por ju kujtohet se muaji mars ishte tejet i ngarkuar për ne dhe kishim shumë gjëra në vazhdim e sipër, dhe e dija se Ambasada ishte rihapur në të vërtetë në muajin tetor. Dhe u thashë të gjithëv në staf, shënoni në kalendar që në muajin tetor do të kemi një festim një javor.

Blendi Fevziu: Çfarë lloj festimi?

Ambasador Arvizu: Do të nisim të dielën më 2 tetor me një panari të hapur, panair në rrugë. Do të jetë në zonën pedonale ngjitur me Galerinë e Arteve. Në partneritet me Bashkinë, shumë njerëz kanë punuar për këtë, do të kemi shumë stenda, do të jetë si një festë, një panair. Do të kemi gjera për fëmijë, një skenë, kemi takuar disa prej miqve tanë jashtë vendit që të mundësojmë zbavitje muzikore, do të jetë Banda e Marinës së Shteteve të Bashkuara, gjithashtu stenda informative mbi jetën amerikanë, pjesë të ndryshme të Ambasadës dhe me çfarë merren ato, një bar karaoke, ushqime dhe pije. Mendoj se do të jetë shumë argëtuese. Më duket se do të zhvillohet nga ora 11 e mëngjesit deri më 5 pasdite. Kjo do të jetë të dielën, më 2 tetor. Do të kemi një pritje të vogël për VIP-at të martën, i bie 4 tetor. Të ftuarit do të hyjnë vetëm me ftesë, por shpresojmë të të transmetohet në televizor. Të thuash të drejtën ajo do të jetë për të përkujtuar rihapjen e vërtetë të ambasadës pas 20 vitesh. Do të kemi një simpozium akademik, do të ftojmë disa gazetëarë dhe të tjerë, akademikë, që janë filmuar në vitet 1991-1992, gjatë atyrë kohërave thuajse shumë revolucionare në mënyrë që të ofrojnë retrospektivën e tyre dhe pikëpampjet et yre mbi zhvillimet sot. Më pas do të ketë një aktivitet të vogël, vetëm brenda ambasadës, ku janë ftuar disa prej ish-punonjësve të Ambasadës, disa që kanë dalë në pension.

Blendi Fevziu: Disa diplomatë që kanë shërbyer më parë në Shqipëri?

Ambasador Arvizu: Mendoj që disa prej tyre do të vijnë, por nuk e di me saktësi se kush. Disa prej tyre janë të zënë duke bërë shumë gjëra, por shpresoj që të shohë sa më shumë që të kenë mundësi të vijnë.

Blendi Fevziu: Përpara se të vinit në Shqipëri, a jeni takuar me ish-Ambasadorët që kanë shërbyer këtu?

Ambasador Arvizu: E njihja Xhozef Lejk-un shumë mirë kur punonim së bashku në Uashington në vitet 90-të. Pa dyshim njihja Mariza Linon gjitashtu, Ambasador Xhefrin, Marsi Ris, e cila është një nga zyrtarët më të lartë në Departamentin e Shtetit, si dhe sigurisht Xhon Uidhersin. Kam takuar të tjerë gjithashtu, por këta janë ata që njoh, përveç Kris Hillit, sigurisht.

Blendi Fevziu: Jam duke shkruar një lloj biografie mbi Enver Hoxhën, dhe po lexoja disa kabllogramë të rëndësishëm të dërguar nga zyrtarë të ndryshëm të Hoxhës, dhe një nga më të rëndësishmit është shkruar nga një ushtarak përgjegjës për Portin e Durrësit. Në fund thoshte se ishte ora 9 e darkës më 14 nëntor, amerikanët u larguan me anije në një vapor të madh. Amerikanët u kthyen në Shqipëri pas 44 viteve. Mendoni se kjo frymë pro-amerikane e Shqipërisë ishte ende gjallë kur amerikanët u rikthyen në Shqipëri. Pasi ata ishin zyrtarisht armiqtë më të këqinj të Shqipërisë gjatë kohës së Hoxhës.

Ambasador Arvizu: E di. Kam lexuar pak nga historia dhe letërsia që e përshkruajnë këtë, ndaj është e mrekullueshme për mua. Kjo flet shumë mbi frymën shqiptarë për të cilën po flasim. Por, kur sheh në histori, dhe njerëzit më kujtojnë se cili ishte roli ynë në 1919, se cili ishte me zhvillimet në Kosovë, mendoj që historia ka qenë shumë fatsjellëse për ne. Mendoj që kemi bërë gjërat e duhura, gjithashtu, por kemi qenë me shumë fat. Jam kaq i lumtur që populli shqitpar është mirënjohës për këtë, por kjo është gjithashtu një përgjegjësi e madhe.

Blendi Fevziu: A ju kujtohet vizita e Sekretarit të Shtetit Xhejms Bejker në Shqipëri?

Ambasador Arvizu: Më kujtohet, më kujtohet. Kam parë shumë filmime.

Blendi Fevziu: Këtu në ambasadë?

Ambasador Arvizu: Mendoj në emisionin tuaj, kam parë disa filmime. Ne kemi disa foto në Ambasadë. Sigurisht më kujtohet që kam lexuar për këtë më parë në 1991. Ishte e vështirë për t’u përshkruar.

***

Blendi Fevziu: Jemi rikthyer në intervistën me Ambasadorin e Sh.B.A. Arvizu. Nuk përqendrohet vetëm në zhvillimet politike. Kemi folur për disa prej tyre në fillim dhe do të kemi disa te tjera në pjesën e tretë. Megjithëkëtë, po përqendrohemi në biografinë e tij, karierën e tij diplomatikë, sigurisht 20 vjetorin e rihapjes së Ambasadës së SHBA. Po e zhvillojmë këtë intervistë në rezidencën e Ambasadorit të Shteteve të Bashkuara. Ajo gjendet në rrethinat e qytetit dhe është ndërtuar në vitin 1994 me një grup shtëpish për diplomatët e tjerë amerikanë.

Z. Ambasador, si ishte familja juaj? Biografia juaj thotë se babai juaj ishte nga Meksika dhe nëna nga Japonia. Ata ishin së bashku në bazën amerikanë në Japoni. Cila është historia e prindërve tuaj dhe dashuria e tyre?

Ambasador Arvizu: Në fillim mbi babanë tim. Ai ka lindur në Meksikë. Familja e tij ishte e varfër, pabesueshmërisht e varfër. Babai im nuk e vazhdoi shkollën pas klasës së tretë ose të katërt. Ai ishte një person shumë i zgjuar.

Blendi Fevziu: A ishte një familje e madhe?

Ambasador Arvizu: Ishte një familje shumë e madhe. Ata kapërcyen kufirin dhe erdhën në Amerikë, nuk mendoj se kanë pritur në rradhë për vizë në Ambasadën e Sh.B.A.-së?

Blendi Fevziu: Pra, ishte e paligjshme?

Ambasador Arvizu: Nuk e përdor kurrë termin i paligjshëm, por nuk jam i sigurtë nëse ata kanë qëndruar në rradhë për vizë. Ata migruan në very, kaluan pak kohë në Teksas, dhe përfunduan në Miçigan në fabrikat e automobilave. Babai im shkoi në ushtrinë e Shteteve të Bashkuara.

Blendi Fevziu: Ai ishte i ri kur kapërceu kufirin?

Ambasador Arvizu: Ishte rreth 10 vjeç, nga ajo që më kujtohet të më ketë thënë. Ai hyri në ushtrinë e Shteteve të Bashkuara. Ata ishin shumë të varfër. Ai u thirr në shërbimin ushtarak të Shteteve të Bashkuara kur ishte shumë i ri. Ai luftoi në Europë.

Blendi Fevziu: Në Europë?

Ambasador Arvizu: Në Europë. Divizoni i tij mori pjesë në çlirimin e Francës jugore. Ata ishin pjesë e fushtatës italiane, nga Siçilia. Mendoj ka qenë 1943-1944. Kjo ishte koha e tije kryesore në këmbësori, në Europe. E dini, Shpëtoni Ushtarin Rajan, të gjthë atë. Ai e ka përjetuar atë. Ndaj, babai im do të jetë gjithmonë heroi im më i madh.

Blendi Fevziu: Ai luftoi për dy vite në Europë?

Ambasador Arvizu: Po. Pas luftës, ai u caktua me forcat okupatore amerikane në Japoni. Atij i pelqeu Japonia. Aty takoi nënën time. Ajo ishte në Kioto. Ajo kishte lindur dhe ishte rritur në Japoni. Ai vajzë e re, iu desh të fshihej në vendstrehim prej sirenave të bombarduesve. Këta ishin bobmardues amerikanë. Ishte kohë lufte, e kuptoj plotësisht këtë. Por ajo ishte nëna ime, që fshihej në vendstrehime, me thuajse asgjë për të ngrenë. Dhe kjo ka bërë…lufta ka pasur një ndikim të fortë mbi mua, kur shoh të dy anët e tablosë. Kështu që u takuan në Japoni. Kryesisht nëna ime u kujdes për mua. Nënat japoneze të atij brezi janë të mirënjohura për theksin mbi arsimin. Ndaj, ajo ishte personi që më shtyu që të dilja mirë në shkollë. Babai im sigurisht ishte shumë mbështetës. Ai shërbeu më vonë në Kore. Ai shërbeu në Vietnam. Ai nuk ishte gjithmonë aty.

Blendi Fevziu: Ai shpenzoi kohë në Kore gjatë luftës dhe në Vietnam gjatë luftës?

Ambasador Arvizu: Gjatë luftës koreane, njësia e tij ishtë vendosur në Japoni. Aty i ndodhi një aksident i tmerrshëm në një xhips. Desh e vrau. Krahu iu thye dhe ai qëndroi i shtruar në spital përgjatë pjesës më të madhe të konfliktit Korean. Por ai shërbeu në Kore në një tur të pashoqëruar nga familja në vitet 1960-të. Ai ishte në Vietnam…

Blendi Fevziu: Gjatë luftës?

Ambasador Arvizu: Ai ishte atje gjatë 1969 deri në 1970.

Blendi Fevziu: Cilat ishin kujtimet e tij mbi luftën.

Ambasador Arvizu: Është për të qeshur, Blendi, pasi kur unë isha i ri, atij nuk i pëlqente të fliste shumë për këtë.

Blendi Fevziu: Përse?

Ambasador Arvizu: Mendoj se ajo ishte puna e tij në atë kohë. Ai ishte thirrur për të bërë diçka dhe e bëri. Ai nuk u mburr për këtë. Ai dontë të ishte thejsht një at i zakonshëm për mua. Por ndërsa u rrita dhe nisa të kuptoj më shumë mbi këto gjëra, do t’i bëja pyetje dhe ai nuk ishte kurrë ngurrues të fliste mbi këtë, por gjithmonë më përkishte mua të nisja me pyetjet.

Blendi Fevziu: Ai nuk donte të fliste mbi këtë temë në përgjithësi.

Ambasador Arvizu: Në përgjithësi kur unë isha duke u rritur, por ndërsa u rrita ai ishte më i hapur për të folur mbi të. Me rastin e 50-vjetori të Ditës së zbarkimit në Normandi, ai vizitoi Francën së bashku më shokët e tij të hershëm. Ata ishin shumë të thyer në moshë atëherë. Ata u pritën në Francë si heronj. Ai është ende gjallë sot.

Blendi Fevziu: A ishte e vështirë në këtë familje mes një ushtari amerikan dhe një vajze japoneze?

Ambasador Arvizu: Ata më kushtuan shumë vëmendje, isha pakëz i përkedhelur. Rritja ishte interesante pasi asnjëri prej tyre nuk e kishte anglishten gjuhën amtare. Anglishtja e tim eti është e shkëlqyer, me të vërtetë, por niveli i tij arsimor ishte shumë elementar. Ai ka pak theks kur flet. Nëna ime ndërroi jetë rreth tri vite më parë. Kuptimi i saj i anglishtes ishte shumë i mirë, por kishte një theks shumë të fortë. Mendoj se do ta kishit pasur shumë të vështirë për ta kuptuar atë që nëna ime po të thonte. Kështu që ky ishte mjedisi në të cilin u rrita.

Blendi Fevziu: Por ju u rritën në Kolorado?

Ambasador Arvizu: Po.

Blendi Fevziu: Pse në Kolorado?

Ambasador Arvizu: Aty ka një bazë të madhe ushtarake amerikane dhe këtu u caktua babai im kur u largua nga Japonia.

Blendi Fevziu: Ju u rritët në një bazë ushtarake?

Ambasador Arvizu: Ishte shumë pranë bazës, ne jetonim në shtëpi për civilë.

Blendi Fevziu: Por, rreth këtij ajri ushtarak a nuk ishte e vështirë që të ishe fëmijë?

Ambasador Arvizu: Nuk do të thoja që ishte e vështirë.

Blendi Fevziu: Ose a ishte e këndshme? Pasi fëmijët në përgjithësi magjepsen nga uniformat.

Ambasador Arvizu: Ishte shumë e këndshme. Më kujtohet se ajo që ishtë e vështire ishte fakti që babai im qëndroi një vit në Kore dhe unë isha në kopësht, por unë e kujtoj këtë shumë mirë. Kur unë hyra në klasën e gjashtë, ai ishte në Vietnam. Ai na shkruante çdo ditë, pa ndërprerje. Ne merrnim letrat. Më pas ndodhi që për një periudhë nuk dëgjuam prej tij për afro dy javë – kjo ndodhi përpara se të ekzistonte posta elektronike, nuk e kishte të mundur të telefononte.

Blendi Fevziu: Vetëm letrat.

Ambasador Arvizu: Më kujtohet nëna ime , ajo u përpoq të ishte trime, më pas nisi të qajë; ajo mendoi se diçka mund t’i ketë ndodhur atij, edhe unë isha trim por nga fundi – mendova – nuk kemi për ta parë kurrë më atë. Dhe më pas letrat rinisën të vijnë. Kishte pasur një vonesë në postë. Por më kujtohet qartësisht kur ne menduam se aim und të mos kthehej më në shtëpi.

Blendi Fevziu: Le të kthehemi tek pyetja që ju bëra më herët, përse zgjodhët diplomacinë? Ai ishte vendimi juaj apo i nënës suaj, a ju shtyu babai juaj?

Ambasador Arvizu: Ishte qartazi vendimi im, por u ndikova nga mjedisi – të paturit e babait nga Meksika dhe të nënës nga Japonia.

Blendi Fevziu: Një përzierje kulturash.

Ambasador Arvizu: Një përzierje kulturash. Fakti që ai ishte në ushtri dhe kishte udhëtuar shumë. Ne jetuam në zonën e Kanalit të Panamasë, kur unë isha i vogël. Ndaj, isha gjithmonë shumë i interesuar për kultura të ndryshme, gjuhë dhe histori. Isha gjithashtu shumë i intersuar për Shtetet e Bashkuara. Kur isha në shkollë dhe njerëzit më treguan rreth shërbimit diplomatic, mendova – o Krisht, kjo qenka për mua. Është zbavitëse, kjo ishte ajo që unë doja të bëja në shkollën e mesme.

Blendi Fevziu: Cili ishte misioni juaj i parë?

Ambasador Arvizu: Në shërbimin e jashtëm?

Blendi Fevziu: Po.

Ambasador Arvizu: Ishte zyrtar konsullor në Seul, Kore në 1982.

Blendi Fevziu: Gjithmonë e vështire.

Ambasador Arvizu: Gjithmonë e vështirë dhe në këto kohë Korea e Jugut e ka udhëtimin pa viza, me atë që ne e quajmë Programi i Heqjes së Vizave, por në ato vite, kushtet ekonomike dhe sociale ishin shumë të ndryshme në Korenë e Jugut. Koreanët janë një popull i fortë dhe kur na duhej t’u refuzonim vizën, ata mërziteshin shumë. Ishte një përvojë shumë magjespsëse.

Blendi Fevziu: Shumë kërkesa për viza në atë kohë?

Ambasador Arvizu: Kërkesë e pamasë.

Blendi Fevziu: Pasi kishte një komunitet të madh Korean në Sh.B.A.?

Ambasador Arvizu: Shumë të madh në atë kohë.

Blendi Fevziu: Më pas ju shpenzuat kohë në Japoni, Tailandë dhe Kamboxhia.

Ambasador Arvizu: Kam qenë në Japoni dhe më pas u ktheva në Kore në vitet 1980 si zyrtar politik. Më pas, sikurse e përmendët, isha në Tailandë në vitet 1990-të. Kam kaluar shumë kohë në Uashington në ’90-ën gjithashtu. Kam qenë në Shtëpinë e Bardhë në Këshillin Kombëtar të Sigurisë për një vit. Më pask ka shkuar në Kamboxhia si numri dy. Më pas u ktheva në Bankok, Tailandë si numri dy gjithashtu.

Blendi Fevziu: Cili ishte mesioni juaj më mbresëlënës?

Ambasador Arvizu: Mendoj që për mua ka qenë në Korenë e Jugut në 1980-ën…

Blendi Fevziu: Përse?

Ambasador Arvizu: E di që njerëzit thonë në Shqipëri përqendrimi duhet të jetë shumë i madh, por në Korenë e Jugut në atë periudhë, kishim rreth 45,000 trupa amerikane, shumë prej tyre në vijën e frontit, krah për krah me Republikën e Koresë e cila përballej me një armik shumë të rrezikshëm Korenë e Veriut.

Blendi Fevziu: Korea e Veriut.

Ambasador Arvizu: Përpiquni të përfytyroni vëmendjen, fokusin e Sh.B.A.-së këtu në Shqipëri – shumëfishoheni me 100 herë dhe mendoj se mund t’ju krijojë idenë e të qenit në Korenë e Jugut në vitet 1980. Mendoni shumë shtypëse…

Blendi Fevziu: Dhe ishte një periudhë e vështirë pasi të dy kampet ishin ende gjallë. Bashkimi Sovjetik dhe komunist…

Ambasador Arvizu: Shumë e vërtetë. Politika ishte shumë e përçarë në vend. Ishte një demokraci por me disa zbatime jo të njëtrajtshme. Në vitin 1980 ndodhi një grusht shteti, faktikisht në 1979. Ish Shefi i Shërbimit Informativ qëlloi me armë dhe vrau Presidentin Park Çung Hi. Dhe çështje ditësh, në të vertëtë pas dy muajsh, pati një grusht shteti dhe drejtuesi i grushtit të shtetit u bë kryetar i shtetit. Pati disa zgjedhje. Dhe ai u bë president…

Blendi Fevziu: Zgjedhje?

Ambasador Arvizu: Zgjedhje, mendoj se është e drejtë të thuhet dhe se ai kishte folur se do të rikandidonte sërish ose do të jepte dorëheqjen, ishte e paqartë. Unë isha një zyrtar shumë i ri. E admiroja kaq shumë Ambasadorin tonë në atë kohë, zëvendës shefin e misionit, shefin politik. Kishim një seksion politik shumë të madh, ishte ndoshta me 12 persona. Ndaj, ishte një përvojë shumë formësuese. Kisha kuptuar rëndësinë e pasjes së opozitës, rëndësinë e të drejtave të njeriut, kushtetueshmërinë, të gjitha këta përvoja i përftova kur isha 26,27, 28 vjeç. Më kujtohet shumë mirë. Prandaj, kjo ka qenë detyra ime më emocionuese.

Blendi Fevziu: Më emocionuese e misionit tuaj. Si është një ditë juaja në Tiranë, Z. Ambasador. Si është kalendari juaj?

Ambasador Arvizu: Para së gjithash unë kam një asistente të mrekullueshme. Emri i saj është Patrishia Hart, ne kemi punuar së bashku në Bankok, ajo ka punuar për Ambasadorin dhe unë isha numri dy. Ajo më ndihmon me organizimin e kalendarit. Ndonjëherë ajo është portierja dhe u thotë njerëzve: ai është shumë i zënë me punë.

Blendi Fevziu: Kalendari juaj është shumë i ngarkuar?

Ambasador Arvizu: Shumë i ngarkuar ose nevojitet kohë pasi është fizikisht e pamunudr që të kaloj nga një gjë tek tjetar, por e dini se edhe cilësia është e rëndësishme gjithashtu. Kështu që nëse nuk jam i përgatitur, nëse nuk e kam idenë se ç’po ngjet këtu – kjo intervistë, nëse nuk do të kisha pasur mundësinë të mendoja dhe të përsiatesha mbi të, do të ishte një intervistë e keqe. Do të më nxirrte keq dhe kjo do të nxirrte keq Shtetet e Bashkuara. Ndaj, ajo bën një punë shumë të mirë në të siguruarit që unë të jem i përgatitur. Unë jam 53, nuk jam plak por as i ri si dikur. Ndaj, ajo sigurohet që edhe ritmi të jetë i duhuri. Unë kam një kalendar shumë të ngjeshur. Përpiqem të dal dhe të takoj njerëz, të flas me sa më shumë njerëz të mundem. Ka gjithashtu mbledhje të brendshme. Unë shquhem për mospëlqimin e mledhjeve.

Blendi Fevziu: A flisni me njerëz qoftë në restorante, bare, kur ecni?

Ambasador Arvizu: Përpiqem. Ndonëse nuk është e lehtë, pasi është pak një angazhim angazhim artificial. Kam takuar disa njerëz shumë interesantë, thjesht duke pirë kafe, ose i kontaktoj ata më vonë.

Blendi Fevziu: Cili është niveli i shqipes suaj?

Ambasador Arvizu: Kuptoj disa fjalë, ndjek gjërat në TV. Unë mund ta kuptoj tematikën, por fatkeqësisht nuk kam ndjekur mësime formale. Mendoj që mund të ndjek disa mësime, mendoj që do të ishte interesante, por puna qëndron se nëse e bëj këtë, dua ta bëj si duhet.

Blendi Fevziu: Ju flisni disa gjuhë të huaja.

Ambasador Arvizu: Kam studiuar disa gjuhë të huaja. Japonishtja ime është në rregull. Koreançja ime nuk është e keqe. Tajlandishtja ime dhe gjuha kmere ime janë shumë elementare. Kam harruar kaq shumë.

Blendi Fevziu: A keni studiuar shqip?

Ambasador Arvizu: Jo, të thuash të vërtetën jo. Kam marrë disa mësime, gjëra të thjeshta: mirëmëngjes, mirëmbrëma.

Blendi Fevziu: Kishte një dosje të madhe mbi Shqipërinë në Departamentin e Shtetit kur ju emëruan. Ju u gjendët përpara një dosje të madhe mbi tavolinë apo…?

Ambasador Arvizu: E dini, mund të ketë qenë një dosje e madhe, por unë thashë – nuk mund ta përthith, më nevojitet një memorandum prej pesë faqesh me të gjithë pikat e rëndësishme, ndaj më thoni vetëm gjërat më të rëndësishme. Por, mendoj që jam një person që i pëlqen të mësojë shumë nga të folurit me të tjerët, gjithashtu.

Blendi Fevziu: A jeni të pakënaqur me botimin e Wikileaks-it në mbarë botën, por veçanërisht në Shqipëri?

Ambasador Arvizu: Jam tmerrësisht i pakënaqur, jashtë mase i mërzitur. Mendoj se për cilindo në profesonin tonë kur sheh atë që ka bërë Wikileaks, vetëm dëmi i shkaktuar nga ai…është një ndjesi neveritëse. Mendoj për kohën kur kam qenë në Kore dhe kur flisja me njerëzit, sërish, në një orvajtje për t’u përpjekur dhe për të kuptuar zhvillimet në shoqërinë në Korenë e Jugut dhe njerëzit në Uashington donin të dinin. Ata thanë – çfarë mendojnë njerëzit? Kështu, këta ishin njerëz të cilëve u bësoja dhe që më besuan. Ata e dinin se do të raportoja disa prej këtyre gjërave, por sërish kishte disa rregulla loje që funksionin dhe Wikileaks-i i fshiu të gjitha këto. Është thjesht një gjë e tmerrshme, e tmerrshme.

Blendi Fevziu: A ishit ju pjesë e Wikileaks? A ishte emri juaj në kabllogramë?

Ambasador Arvizu: Kam parë që emri im është përmendur në nja dy kontekste. Për të qenë i sinqertë, ç’është e vërteta nuk i kam kushtuar vëmendje.

Blendi Fevziu: Ambasador, në përgjithësi Ambasadori i Sh.B.A.-së ose një Ambasador nga bota, raporton mbi informacionet që ka, raporton për mbledhjet zyrtare, raporton shtypin ose bën komente të tij?

Ambasador Arvizu: Mendoj të gjitha të mësipërmet. Varet gjithashtu nga Ambasadori konkret. Disa janë tejet energjikë. Ne i quajmë ata akademikë të mbyllur, si profesorët e universiteteve. Ata shkruajnë shumë vetë, në varësi të njerëzve me të cilët bisedojnë ose takimeve që kanë. Të tjerë delegojnë më shumë dhe u thonë shefit politik ose zyrtarit politik – përgatit diçka. Është e vërtetë se pjesa më e madhe e raportimeve që dërgohet, më të shumtët ose shumë prej tyre, Ambasadori zakonisht nuk i sheh. Jo vetëm këtu, por në përgjithësi.

Blendi Fevziu: Po, në përgjithësi.

Ambasador Arvizu: Kështu emri shfaqet në fund. Nëse unë ndodhem në vend dhe ka një mesazh që dërgohet, emri im do të jetë gjithmonë në fund. Por, nëse unë jam larguar, dhe Debi është këtu, atëherë ai do të thotë Jones (lexo: Xhons) në fund. Unë mund të kem lexuar diçka, mund të kem bërë disa ndryshime ose të kem thënë – kjo nuk e saktë, ribëjeni – ose mund të mos e kem parë kurrë. E gjitha varet, por çdo ambasadë e mirë varet për nga drejtimi Ambasadori dhe numrit 2 që thonë- duhet të dilni, duhet të flisni me njerëzit, pyetini për këtë çështje dhe më pas na duhet ta raportojmë në Uashington.

Blendi Fevziu: Përpara se të dërgoni diçka në Uashington, a i kontrolloni ose verifikoni faktet? Nëse diskutoni me dikë dhe ai ju ka dhënë një informacion, a e kontrolloni nëse informacioni është i vërtetë ose jo? Apo nuk është kjo detyra juaj.

Ambasador Arvizu: Përfundimisht, madje edhe nëse unë nuk e kam shkruar ose nuk e kam parë atë, dhe emri im gjendet në fund, jam përgjegjës për të. Ose nëse emri i Debit është në fund, ajo është përgjegjëse për përmbajtjen. Por sërish, nëse unë do të lexoja çdo kabllogram, nuk do të kisha pasur kurrë kohë për intervista ose çdo gjë tjetër. Duhet të delegosh, duhet t’u besosh njerëzve. Në ambasadë tani, Debi kupton gjërat që po përpiqem të bëj, ajo që është e rëndësishme për mua; Xhenifer Mur – shefja e re e seksionit politik, që dikur drejtohej nga Pol Polites – e kupton dhe prandaj është detyra e saj që t’ia bëjë me dije Patrishës – ajo është gjithmonë personi që kontrollon shkresat që vijnë tek unë – duhe thënë, a mund t’ia tregoni këtë Ambasadorit, ai duhet ta shohë këtë.

Unë mund të them, me kënqësi, ose mund të them, jam shumë i ngarkuar. Duhet të përdorësh gjykimin tënd. Pra, sërish u përket atyre. Ato mund të thonë, jo, jo, jo, zotëri, ju duhet ta shihni këtë. Pasi nuk jemi të sigurtë ose sepse ka diçka këtu që është pak delicate, më pas do të bie dakord dhe do të ndërpres çdo gjë që jam duke bërë, do ta shoh atë dhe do të them nëse është në rregull ose jo. Por, përsa i përket përmbajtjes, më duhet të mbështetem tek stafi im që ata e dinë atë që po bëjnë, që të bëjnë një punë të mirë.

Ndaj, mbështetem tek ata jo thjesht për të raportuar çdo gjë, kështu nëse dikush thotë diçka, nëse është një ide e çmendur – shkoni tek ata, pyeteni se si e dini që është kështu ose përpiquni të mësoni nga dikush tjetër. Por sërish, unë jam personi me më shumë përvojë në ambasadën tonë, e kam bërë këtë për 30 vite, kështu në fund, është përgjegjësia ime që të sigurohem që përmbajtja është shumë e shëndoshë, që ka bazë faktesh dhe se analiza, interpretimi është i mirë. Ndonjëherë, ne thjesht raportojmë – ndodhi kjo ose ndodhi ajo, por herë të tjera na nevojitet të kemi analizë dhe komentar, ndaj jam përgjegjës për të gjithë atë.

Blendi Fevziu: Z. Ambasador, Prokurorja e Përgjithshme e Shqipërisë ka nisur një hetim mbi dosjet e Wikileaks, që do të thotë të komenteve të Ambasadorit Uidhërs. Çfarë mendoni për këtë hetim?

Ambasador Arvizu: A e ka bërë ajo? Pasi është raportuar se është ngritur një grup i posaçëm, por kur kemi pyetur na është thënë se nuk është ngritur asnjë grup i posaçëm hetimor dhe mendoj se Zyra e Prokurorisë ka lëshuar një deklaratë ku është thënë se nuk është ngritur asnjë grup i posaçëm hetimor me qëllim hetimin e Wikileaks. Gjithësesi, kjo është ajo që unë kam kuptuar.

Blendi Fevziu: Kjo është përgjigja që keni.

Ambasador Arvizu: Po.

Blendi Fevziu: Njëra prej pikave që opozita ka ofruar disa ditë më parë maxhorancës është diskutimi i hetimit mbi Wikileaks. A mendoni se Wikileaks-i mund të jetë pjesë e politikës së brendshme në Shqipëri?

Ambasador Arvizu: E di se ka pasur shumw diskutime mbi Wikileaks. Kam qenë shumë i qartë, siç do të ishte çdo Ambasador, që ne nuk komentojmë mbi të. Ne mendojmë se ishte një padrejtësi e rëndë që i gjithë ky inofrmacion është bërë public. Ne nuk komentojmë, ne nuk themi nëse është e vërtetë ose jo. Ne thjesht nuk komentojmë. Por, sikurse e kam thënë më parë, e kuptoj se ka shumë informacion, se ka shumë histori. Njerëzit duhet të formojnë opinionet e tyre mbi to. Unë nuk mund t’i ndihmoj dot. Gjithë ç’mund të them është se zyrtarisht nuk kemi asnjë koment mbi të.

* * *

Blendi Fevziu: Jemi rikthyer tek intervista me Ambasadorin Arvizu duke u përqendruar kryesisht në biografinë e tij dhe 20 vjetorin e rihapjes së Ambasadës së Sh.B.A. në Tiranë, si dhe një grup pyetjesh mbi potikën. Më lejoni t’ju pyes mbi ofertën e re të opozitës për shumicën për një kompromis të madh mes dy partive. A i keni lexuar kushtet e tyre?

Ambasador Arvizu: Kjo është lista prej dhjetë…

Blendi Fevziu: Po, prej dhjetë pikash…

Ambasador Arvizu: që Z. Rama ka bërë publike. I kam parë. Ajo që mirëprita është fakti që kishte shume propozime specifike apo pika. Disa ishin shumë të thjeshta dhe elementare, disa të mëdha. Por, ato ishin propozime specifike dhe krahasuar me gjëra të tjera që kam parë nga PS, këto ishin më specifike, më konkrete se sa gjërat e tjera në të shkuarën. Ndaj, mendoj se është një zhvillim pozitiv. Nëse ndonjëra ose të gjitha ato do të adoptohen, kjo do të mbetet subjekt debate, por mendova se ishte mirë që PS i paraqiti ato.

Blendi Fevziu: A keni ndonjë koment konkret për këto pika?

Ambasador Arvizu: Nuk më kujtohen të gjitha ato, të jem fare i sinqertë, por mendoj se shumë prej tyre u përkasin hapave lidhur me funksionimin e parlamentit.

Blendi Fevziu: Zgjedhja e guvernatorit të bankës, kryetarit të ri të kontrollit të shtetit…

Ambasador Arvizu: Avokatit të popullit, mendoj, por edhe organizimin drejt rrugës së integrimit, hapave drejt integrimit. Këto janë të gjitha tema shumë të përshtatshme, disa prej tyre janë shumë të disktueshme, por është mirë që PS-ja prezantoi një propozim formal dhe tani i përket PD-së që të gjejë një mënyrë për t’iu përgjigjur ose që të vijë më një kundër-ofertë.

Blendi Fevziu: Ambasador, njëri prej diskutimeve më të mëdha në muajt e ardhshëm do të jetë zgjedhja e presidentit në vitin 2012. Këto janë disa prej komenteve, edhe në parlament disa ditë më parë, opozita kërkoi një president që del nga kompromisi mes shumicës dhe opozitës. Çfarë mendoni për zgjedhjen e presidentit?

Ambasador Arvizu: E kuptoj interesin, jo vetëm i PS-së, por edhe të njerëzve në përgjithësi, për një president që mund të përfaqësojë disa pikëpamje më të gjëra. Kur sheh kushtetutën, është interesante si çdo kushtetutë. Nuk është tërësisht e qartë pasi presidenti ka pasur disa funksione të veçanta qeverisëse, si caktimi i gjykatëve dhe të ngjashme me to, shpallja e zgjedhjeve ose njoftimi i datës për zgjedhjet. Por, presidenti supozohet që të jetë gjithashtu simbol uniteti për njerëzit, dikush që qëndron mbi punët e përditshme të qeverisë.

Dhe, unë e kam përmendur këtë më parë. Për mua, ajo që është ideale, është ekuilibri. Nuk dëshiron të kesh një konflikt të hapur mes zyrës së presidentit dhe zyrës së kryeministrit, por gjithashtu nuk dëshiron që të kesh një president që është një miratues i çdo gjëje që propozon kryeministri. Kjo nuk është e shëndetshme. Ky nuk është një sistem i mirë kontrolli dhe barazpeshimi. Dikush që përfaqëson një pikëpamje tjetër, por dikush që është i angazhuar që ta bëjë qeverinë të jetë më efikase në atë që po përpiqet të bëjë. Vjen tek zgjedhja e atij individi. Një president konsensual – nëse mund të bëhet, padyshim, por mendoj – sa realiste është kjo në këtë mjedis? Nuk jam i sigurtë se kjo është një gjë shumë realiste.

Ata pa dyshim mund të flasin për këtë, në të vërtetë mendoj se ata duhet të flasin rreth kësaj, por mund të vijë tek kampi qeverisës që të jetë shumë i mençur në propozimet e tij drejtuar opozitës. Ndaj, mendoj se personi që përzgjidhet është i rëndësishëm, por shumë më tepër se vetë indidivi është procesi. A do të ketë konsultime me Z. Rama dhe të tjerë në PS? A do të ketë ndoshta disa diskutime publike mbi këtë? Ndaj, mund të ketë një lloj konsensusi – në të vërtetë nuk më pëlqen fjala konsensus. Ndoshta mund të ketë një të kuptuar të gjerë mbi tipin e personi që duhet të jetë presidenti i ardhshëm. Mendoj se ky do të ishte një rezultat i arsyeshëm.

Blendi Fevziu: A mendoni se është më mirë të kesh një president që është një personalitet i fortë politik apo dikush që vjen nga shoqëria civile në përgjithësi? Pra, dikush aktiv në politikë apo dikush nga shoqëria civile me pjesëmarrje aktive, por jo drejtëpërdrejtë në politikë?

Ambasador Arvizu: Mendoj se mund të funksionojë nga të dy kahët. E mendoj me të vërtetë. Kam dëgjuar njerëz të thonë, nëse merr një figurë shoqërore, problemi qëndron se personi ka të ngjarë të mos jetë i familjarizuar me politikën. Politika mund të jetë një lojë e ashpër dhe rrokullisëse dhe sa efektiv mund të jetë ai person? Nga ana tjetër, njerëzit janë pak të lodhur nga politika dhe dua për president dikë që mund të ngrihet mbi grindjet. Mendoj që mbetet tek cilësia e individit. Zyra e presidentit është një post politik, të paktën pjesërisht.

Blendi Fevziu: A ka ndryshime mes pikëpamjeve të BE-së dhe SHBA-së për Shqipërinë? Ka disa komente në gazeta që thonë se amerikanët janë më pro-qeverisë dhe pro-Berishës dhe se europianët janë më kritikues ndaj qeverisë.

Ambasador Arvizu: Nuk mendoj se është e vërtetë. Ose, mendoj se ka një përputhje apo ngjashmëri mbrësëlënëse në pikëpamjen mbi Shqipërinë, qoftë nëse është perspektiva europiane ose nëse është perspektiva e Uashingtonit/amerikane. Afërmendsh nuk mendoj se Europa është kundër qeverisë, se është pro-PS. Sigurisht nuk mendoj se pozicioni i SHBA-së është pro-PD dhe kundër-PS. Këto janë tejthjeshtëzime të mëdha dhe nuk janë të vërteta.

Blendi Fevziu: A ka sinkronizim për Shqipërinë?

Ambasador Arvizu: Me BE-në?

Blendi Fevziu: Po, me BE-në.

Ambasador Arvizu: Ka konsultime të gjëra me BE-në në çështjet lidhur me Shqipërinë. Zhvillohen rregullisht në diskutime t mes zyrtarëve në Uashington dhe në Bruksel. Këto janë takime të shpeshta në Bruksel, nganjëherë në Uashington. Ndonjëherë në cakun e takimeve më të mëdha në Nju Jork. Dhe ka konsultime të gjera këtu mes meje dhe Ambasadorit të BE-së, që përfshin gjithashtu Ambasadorin e OSBE-së, në një hapësirë të madhe. Pra, a do të thotë se ka dakordësi 100%? Jo. Ndihem komod të them se ndoshta ka rënie dakord në 98%. Mund të ketë theksime të ndryshme. Shqipëria aspiron të jetë pjesë e familjes europiane – tanimë është pjesë e familjes europiane – por në termat e integrimit zyrtar në BE. Zëvendës Sekretari ynë, Z. Burns dhe të tjerë kanë thënë se nuk kemi një votë për këtë, ne e kishim votën për NATO-n, por nuk kemi një votë për BE-në. Por, besojmë shumë se është në inters të një Europe më të madhe dhe në interes të Shqipërisë që të jetë pjesë e Bashkimit Europian.

Blendi Fevziu: Ambasador, dy pyetjet e fundit. A keni qenë mbështetës i Bashës gjatë fushatës së fundit në Tiranë kundër Ramës?

Ambasador Arvizu: Nuk mendoj, jo.

Blendi Fevziu: A keni qenë aktiv kundër Ramës pas ngjarjeve të 21 janarit?

Ambasador Arvizu: Jo, nuk mendoj. Jam përpjekur të jem shumë i qartë lidhur me 21 janarin. Ka qenë një ditë absolutisht e tmerrshme. Ende më shqetëson shumë kur mendoj për atë që ka ndodhur atë ditë. Dhe, më 22 janar, kur ne komentuam – gjëja e parë që thamë ishte “ngushëllimet tona për anëtarët e familjeve të viktimave”. Por në mënyrë që të sigurohemi që të mos ndodhë më, mendoj që është shumë e rëndësishme të kemi një të kuptuar objektiv dhe të qartë për rrethanat që udhëhoqën në atë tragjike.

Blendi Fevziu: A i keni ndjekur ngjarjet e 21 janarit?

Ambasador Arvizu: Po, shumë.

Blendi Fevziu: Në TV apo atje?

Ambasador Arvizu: E keni fjalën për 21 janarin?

Blendi Fevziu: Po.

Ambasador Arvizu: Kam qenë këtu, lart. Kam qenë duke parë TV me Ambasadorin Vollfarth. Kishim drekuar atë ditë dhe vendosëm të shohim mbulimin televiziv, pasi sërish kishte shumë pritje për të.

Blendi Fevziu: Po, një ditë më parë ju bëtë një deklaratë ku thonit se ndoshta mund të kishte problem. A kishin informacion për këtë?

Ambasador Arvizu: Ishim shumë të shqetësuar në bazë të informacioneve që kishim marrë. Sërish, nuk mendoj se kishim ndonjë informacion sekret ose të veçantë. Ajo që zhvilluam ishte në bazë të asaj që njërëzit nga thonin, ndaj kishim dëgjuar gjëra të ndryshme nga njerëz të ndryshëm. Por, mendoj se shumë njerëz ishin shumë të shqetësuar për mundësinë se mund të kishte dhunë atë ditë. Dhe trishtueshëm, ata kishin të drejtë.

Blendi Fevziu: Ambasador, pyetja e fundit. Cila është axhenda juaj për muajt në vijim? A do të udhëtoni në Shqipëri apo diçka tjetër? Cili do të jetë fokusi?

Ambasador Arvizu: Ka disa gjëra. Kam përmendur se pas 20 vjetorit do të mendojmë për nisjen e disa nismave që janë hartuar për të nxitur një pjesëmarrje më aktive, shoqërinë civile. Mendoj që është e rëndëishme që njerëzve t’u jepet shpresë. Ajo që më shqetëson mua më shumë mbi Shqipërinë është se ka shumë njerëz të mrekullueshëm që mirëfilli duan dnryshim, ndryshim në mënyrën se si bëhen gjërat këtu, ndryshim në mënyrën se si trajtohen problemet e tyre, dhe nuk mendoj se palët politike po u përgjigjen kërkesave të njerëzve. Ata po përpiqen në mënyrën e tyre dhe po organizojnë konkursin e tyre, dhe kjo është pjesë e gjakut të cilësdo demokraci.

Por, duhet të ketë më shumë përgjigje ndaj nevojave të njerëzve. Kështu që do të përpiqemi të formulojmë disa nisma, por sigurisht do të duhet të përfshijmë klasën politike. Mendoj që njerëzit po shohin nga parlamenti, ka njëfarë optimizmi që opozita është rikthyer në parlament. Kjo është shumë positive. Disa njerëz më kanë thënë – kjo është për shkak se opozita e ka bojkotuar prej dy vitesh, që ishte një politikë e dështuar, dhe tani janë rikthyer. Unë e kam thënë këtë, Tom Countryman e ka thënë këtë – bojkotet zakonisht nuk funksionojnë.

Blendi Fevziu: Prodhojnë

Ambasador Arvizu: Ato zakonisht nuk funksionojnë. Kanë kaluar dy vite tani që kur Shqipëria u bë anëtare e NATO-s, së bashku me Kroacinë. Kroacia është pothuaj në BE. Perspektivat e Shqipërisë kanë rënë që atëherë.

Blendi Fevziu: Po, absolutisht.

Ambasador Arvizu: Tani njerëzit thonë ne shpresojmë që progres raporti të mos jetë shumë negative. Kjo është e tmerrshme. Ne shpresojmë që progres raporti të mos jetë shumë negative ku në fakt duhet të ishin hapat përfundimtarë që Shqipëria duhet të ndërmerrte për të fituar hyrjen në BE. Ndaj, shumë kohë është harxhuar kot.

Blendi Fevziu: Pjesën më të madhe të kohës.

Ambasador Arvizu: Kam dëgjuar Kryeministrin të thotë këtë ditë më parë. Ai kritikoi opozitën për bojkotin e tyre. A duhet kritikuar opozita? Mendoj se është e drejtë. Mendoj se taktikat e tyre nuk kanë prodhuar rezultatet e nevjoshme, por dua të përqendrohemi në të ardhmen. Por, mendoj gjitashtu se kampi qeverisës duhet të shohë atë që ka bërë gjatë dy viteve të shkuar. Nuk mendoj se ësthë e drejtë që kampi qeverisës të thotë – jemi përpjekur të krijojmë një situatë kompromisi të mundshëm. Njerëzit kanë një përkufizim të ndryshëm mbi kompromisin. Nëse nuk ju vjen keq. Kjo është një nga lojërat e vogla të vajzës sime, por mendova t’ua tregoja. Këto janë copëra djathi. Këtu këmi pak qepë të kuqe, mund ta marrim me mend atë që ato përfaqësojnë. Kemi edhe disa blu.

Blendi Fevziu: Kujdes me numrat. Duhet të jënë saktësisht njësoj.

Ambasador Arvizu: I kam numëruar nja dy herë, më beso. Këtu kemi disa prej floriri. Tani, le të themi se unë jam PD-ja tani, Z. Berisha dhe hierarkia. Të gjitha këto janë monedha pazarepsëse. Nuk ka rëndësi se çfarë janë, por këto janë gjërat që PS po kërkon dhe unë kontrolloj këto gjëra. Tani, nëse jam PD-ja, mendoj, këto të trija, qepët e kuqe – në fakt këto nuk kanë aspak rëndësi për mua, por po i mbaj si copëza pazarepsëse. Këto dua t’i mbaj. Në fakt, le të përdorim këtë ngjyrë. Blu është PD-ja. Këto janë të rëndësishme për mua, por unë mund të jem në gjendje të bëj pak kompromis për to, por në të vërtetë nuk dua. Dhe këto nuk mundem. Këto janë të një rëndësie themelore për mua. Kështu që sigurisht PS-ja nuk e sheh këtë. Unë nuk e shoh këtë. Kjo ndodh vetëm brenda kampit qeverisës.

Tani, nëse i ofroni opozitës njerën prej tyre, këtë dhe atë – shpresoni që opozita të jetë e mençur mjaftueshëm për të dalluar se si të bjerë në ujdi gjithashtu – por nëse kurrë nuk keni pasur ndër mend të flisni për këto gjëra, nuk nuk është kompromis i vërtetë. Në anglisht u themi, këto janë të flakshme. Kjo është pjesë e pazarepsjes politike dhe nëse ne fund vendosni t’i mbani të gjitha, ky është vendimi juaj dhe ne i themi Z. Berisha, ky është vendimi juaj, por ligjshëm ju nuk mund të thoni se jemi të gatshëm për kompromis, por që PS është e paarsyeshme, ata po bojkotojnë. PS ka qenë padyshim një nga armiqtë më të këqinj të disa prej këtyre gjërave. Por, mendoj se kemi nevojë ta shohim nga ana e PD-së këtë…

Blendi Fevziu: Për gjërat e tjera

Ambasador Arvizu: Kemi nevojë për shpirtgjerësi. Shpirtgjerësi.

Blendi Fevziu: A mund të jeni më konkret? Nesë copat e vogla do të kishin një emër, cilat do të ishin ato, e kam fjalen për ato prej floriri?

Ambasador Arvizu: Do të thoja se ato prej floriri janë disa masa për reformën zgjedhore, me disa pjesëmarrje aktive, me miq të Shqipërisë të themi –Këshilli i Europës, Komisioni i Venecias – ndoshta me disa dispozita detyruese. Sërish, Shqipëria është një vend Sovran. Askush nuk është në pozitë që t’i tregojë Shqipërisë se çfarë duhet bërë, por për shkak të ndasisë politike, nëse të dy palët, veçanërisht qeveria, thotë “ne kërkojmë eskpertizën tuaj për masat e reformës zgjedhore dhe ndonëse kjo është diçka për të cilën nuk biem dakord, nëse kjo është ajo që Këshilli apo Komisioni i Venecias na rekomandon, do ta pranojmë. Kështu që për mua kjo është një prej tyre. Nëse mund të jepni edhe një tjetër, do të ishte edhe më mirë.

Blendi Fevziu: Por, cila është tjetra?

Ambasador Arvizu: Nuk jam i sigurtë. Më duhet të mendoj rreth kësaj. Por, ky është kompromisi në të vërtetë. Nëse je në PD, nuk dëshiron që të dorëzosh këto, por nëse je mirëfilli i interesuar në kompromisin dhe mbrojtjen e gjërave që kanë më shumë rëndësi për ty, atëherë je i gatshëm ta bësh këtë. Kjo është shenja e një politikani të mirë dhe e politikës së mirë. Kjo gjë? Kjo në të vërtetë nuk është kompromis. Dhe sërish, jo për ta lodhur këtë pikë, por a duhej që të kritikohej opozita për bojkotin, për bllokimin? Mendoj se është e drejtë.

Sikurse e kam thënë, ndonjëherë ata kanë qenë armiqtë më të këqinj të vetes. Por mendoj se është e padrejtë të thuash – e di, nëse opozita nuk do të kishtë qenë… çdo gjë do të kishte shkuar mirë. Çdo gjë nuk është mirë. Ka shumë probleme në këtë vend që nevojiten të trajtohen. Dhe e vetmja mënyrë për t’i trajtuar ato ësthë të kesh një ligjëratë të shëndetshme politike. Mund të kesh mosmarrëveshje, por fryma e kompromisit nënkupton të dorëzosh diçka që ka shumë vlerë për ty, por që je gati ta bësh për një qëllim më të madh.

Blendi Fevziu: Ambasador, faleminderit për intervistën dhe kohën tuaj.

Ambasador Arvizu: Faleminderit shumë. E vlerësoj mbështetjen tuaj për 20 vjetorin. Do të jetë një javë e shkëlqyer.