San Dana është një emër shenjtori me origjinë nga Vlora. Duke kapërcyer mjegullën e hijshme shekullore arrijnë këto koordinata orientuese. Pikë së pari :Vlora vend i lindjes. Koha lindjes mendohet shekulli i nëntë. Kapërcimi nga kjo jetë, pra e njohur shqip si Vdekja e konfirmuar në San Dana. Nderuar nga Kisha katolike Shën mbrojtës Dana. Shenjtori nga Vlora San Dana gëzoi prej kohësh statusin shpirtëror shenjtor mbrojtës ndërsa emri i tij është në një fshatë italian, ende atje qëndron një shtyllë në kujtesën e tij.
Legjenda e parë
Jetoi në shekullin e nëntë, një shtetas i Vlorës (Shqipëri), S. Dana zbriti në Cape Leucasë bashku me disa nga bashkatdhetarët e tij. Ai shërbeu si dhjak në Mauzoleun e Shën Maria di Leuca pas një inkursion të maureve, ndërsa i afrohet anijet saraçenëve, dhjaku i rimori me vete arkën e mostrave të monedhave me Eukaristinë dhe iku në Montesardo, i sigurt dhe të mbrojtur. Por, gjatë rrugës deri në 5 km nga Leuca, në “La Mora” u vra në urrejtje të besimit të krishterë. Vendi i martirizimit të tij sot qëndron një pllakë mermeri, e cila është rreth 200 metra nga fshati që mban emrin e tij.
Lëviz i njëjti variant për shërbimin e këtij kleriku edhe në këtë rast si:Gjatë një persekutimi të dhunshme të pagane (shpërthyer në një datë të panjohur), Dana (Danacto),u përpoq për të shpëtuar mobilie e kishës duke u strehuar në një vend të sigurt, pesë kilometra nga qyteti në drejtim të detit. Është ndjekur dhe e arritur nga paganët, vendosi të sakrifikojë për të (Dionisi), si zot i punëdhënësit të verës, haptazi deklaroi besimin e tij në Krishtin si Ai që krijoi botën dhe çdo gjë në botë. E bënë copë e çikë me shpata dhe hidhet në det .Në San Dana (Dioqeza e Leçes, Puglia) shenjtori nga Vlora ,Dana është i nderuar në kishë famullitare, Iliri Shenjtë që të identifikohen me atë të Puglia, përveç emrit (e pazakontë në perëndim), për festën, e cila bie më 16 janar.
Një e vërtetë
San Dana i njohur edhe me emrat e San Danatte apo San Dano ( është nga Vlora, mendohet se vitlindja e tij është në shekullin e nëntë) arriti në Salento, ku ai shërbeu si dhjak në strehën SantaMaria di Leuca. Santa Maria di Leuca (Levich në dialektin Salento) është një fshat i 1.062 banorë në qytetin të Castrignano Cape, të krahinën e Leçes. Qytet i njohur turistik, është ultësirë jugor ideale mes Salentos, me Tarantos .Qyteti në jug të provincës, është 69 km nga kryeqyteti i saj, lehtësisht të arritshme nga autostrada 274 dhe ajo e Salento jug të Santa Maria di Leuca.
Santa Maria di Leuca është zonë mbi kep në të cilën është bazilika dhe fari (me lartësi 48,60 metra, dhe vendndodhjen e saj në 102 metra mbi nivelin e detit është një nga më të rëndësishme të Italisë), ndërsa Marina di Leuca është vendosur më poshtë.
Legjenda thotë se Santa Maria di Leuca (ose ndoshta Porto Badisco) ishte ulje e parë e Enea. Atëherë ai quhej ose do të jetë Peter Apostulli u ul këtu, ardhur nga Palestina, ai filloi punën e tij të ungjillëzimit, dhe pastaj të shkoi në Romë, ku ai themeloi Kishën.
Një shkallë e 284 hapa lidhin bazilikën e portit themelor nga Puglie e cila rrethohet nga ujësjellësi.
Biografia
Gjatë një sulmi të saraçenëve( Saraçenët është term që, në kontekstin mesjetar të krishterë, është përdorur për të thirrur myslimanët nga Afrika e Veriut, apo edhe nga vendet më të largëta të Mashriq Orientit islamik ) në drejtim të shenjtërores dhe që përmbante Eukaristinë dhe e mbrojti mirë ikën për sigurinë në shtëpinë e Montesardo flet legjenda per San Danen.
Por, pak kilometra nga vendi në qyteti, u godit dhe u plagosë. Para vdekjes së tij, për të parandaluar përdhosjen e Eukaristisë, megjithatë, kishte kohë të konsumojnë mbrojtjen e shenjtë. Në vendin e vrasjes së tij, 200 metra jashtë fshatit të San Dana, i cili mori emrin prej tij, tani qëndron një shtyllë në kujtesën e tij.
Kisha
Kisha Nëna është i dedikuar për mbrojtës Shën Dana. E ndërtuar në shekullin e gjashtëmbëdhjetë, ka një arkitekturë të thjeshtë, ndryshuar ndjeshëm në vitin 1982. Në pjesët e brendshme ka një kryq latin, ruan si kohë shekullin XIX. Piktura e konceptimit Papërlyer dhe Saint Lucia, veprat e piktorit Francis Gagliano, Xavier Mercaldi, ka edhe një pikturë te Shën Nikollës së Barit dhe statuja e shenjtorit të cilit i është dedikuar.
Ngjarjet
Festivali i Flavors Salento i bie të zhvillohet në muajin gusht dhe festivali në kujtim të Shën Dana dëshmorit përkon me datat 16 Janar.
Referenc-Martirologio Romano: A Valona nell’Illirico, nell’odierna Albania, san Danacte, martire. Autore: Raffaele De Simone
http://gezimllojdia.blogspot.it/
( http://spigolaturesalentine.wordpress.com/2011/01/03/salento-terra-di-santita-san-dana/ )
