Bisedoi Aristir Lumezi, 30.03.2010
Në vazhdim të bisedës, me Dritëro Agollin, temat vijojnë nga politika e ditës, te tema tabu për shqiptarët, siç është ajo e homoseksualëve dhe e të drejtave të tyre për të mos u diskriminuar. Shkrimtarin e madh e irriton ky debat dhe e cilëson të imponuar nga Evropa. Sipas tij, mentaliteti dhe tradita jonë nuk toleron debate të tilla, duke shtuar se në fshatra janë vrarë për një gjel të cilin e kanë cilësuar pederast. Agolli është i prerë në qëndrimin e tij dhe e cilëson homoseksualitetin degjenerim të shoqërisë, si një shfaqje që bie ndesh me ligjet e natyrës.
Gjithashtu, ai ndalet dhe në ekonominë e familjeve shqiptare, për të cilat shprehet se rritja e krizës ekonomike i ka varfëruar edhe më shumë.
Thuhet që kriza globale nuk e ka prekur Shqipërinë, ndërkohë që çdo ditë ka ankesa nga qytetarët për rritje çmimesh por dhe rritje taksash. Cili është perceptimi juaj për këtë çështje?
Në përgjithësi veprimi ndaj sëmundjes së shoqërisë, e them në kuptimin metaforik, d.m.th në përgjithësi ndaj kësaj sëmundje siç është kriza, një krizë ekonomike shumë e fortë, e cila pasqyrohet në vetë gjendjen ekonomike të familjeve tona, i ngjan vizitës së mjekut ndaj një të sëmuri që ka kancer dhe nuk ia thotë që është i sëmurë rëndë. Përkundrazi, i thotë se je shumë mirë, je i shëndetshëm, përpiqu dhe do të shërohesh me disa ilaçe. Dhe ky veprim i pushtetarëve, mendoj unë, është një imitim i mjekësisë, kur të sëmurit nuk i tregojnë të vërtetën, pra është marrë hua nga mjekët dhe aplikohet nga ekonomistët dhe Qeveria, që të mos e dëshpërojmë “të sëmurin”. Prandaj i thonë se ti do bëhesh shumë i fortë, ndërsa sëmundja (kanceri) mbetet dhe e tret “atë” çdo ditë e më shumë. Këtu tek ne, po të shohësh në analizën e gjendjes ekonomike, që nga Ministri i Ekonomisë, i Financave deri te Kryeministri, thuhet se ne kemi bërë përparime të mëdha dhe madje kemi kaluar shumë vende të botës. Kemi rritur ekonominë me 6%, bile ja kemi kaluar Francës dhe disa vendeve të tjera që e kanë rritur ekonominë e tyre me 1 apo 2 %. Të mburresh me këtë, është, sipas mendimit tim, një abuzim dhe një gënjeshtër që i thua popullit tënd. Po ju jap një shembull; ullinjtë e Tiranës, dikur, sepse tani s’bëjnë fare, prodhonin 1 kg për rrënjë. Në kohën e socializmit, drejtuesit në rrethe bënin raporte dhe raportonin se është rritur katër herë prodhimi i ullinjve të Tiranës. Një ekonomist i lartë në atë kohë, iu përgjigj këtij zyrtari, i cili thoshte se nga 1 kg ullinj për rrënjë që prodhonin më parë, tani prodhonte 4 kg për rrënjë. “Po ti e quan arritje të madhe kur prodhon 4 kg për rrënjë, kur ullinjtë e Beratit dhe të jugut prodhojnë 15-20 kg për rrënjë?!” Kjo është dhe rritja e sotme, e krahasuar me nivelin e jetesës së shqiptarëve. Ne deklarojmë rritje të madhe ekonomike, ndërsa familjet shqiptare të provojnë të kundërtën. Rritja jonë më shumë se e tillë është mburrje, pasi ne, problemin më të madh e kemi me fshatin, i cili po rrënohet. Fshati është braktisur. Është e mjerueshme të shohësh se si lërohet toka, jo me qe, por me kalë dhe gomar, gjë që ka shumë vite që s’ka ndodhur, kështu ndodhte para 80 vjetëve. Kjo tregon mjerimin e fshatit. Qeveria tani e ka kuptuar kur thotë se tokat e papunuara do t’i marrë shteti dhe do t’i japë me qira. Unë mora fshatin, për të bërë një fotografim të ekonomisë reale të vendit. Ky është realiteti dhe jo ajo që tregon Qeveria. Një Qeveri e mendshme duhet t’i thotë të vërtetën popullit të saj.
Pse është ky mentalitet që tenton të zbukurojë në çdo situatë situatën?
Edhe në statistika zbukurohet gjendja, por ato nuk janë reale. Po të tregoj një histori të vërtetë, që ka ndodhur në vitet e socializmit. Një sekretar i parë partie në rrethin e Pukës, i cili për të marrë nam të mirë, ishte dhe anëtar i Komitetit Qendror, i bëri statistikat e prodhimeve bujqësore të rritura dhe të shtuara mbi ato që realisht prodhonte. Për këto shifra, ai mori lavdërime dhe medalje, madje u bë shembull për t’u marrë dhe nga të tjerët. Por pas një muaji, situata nuk ishte aspak siç ishte raportuar nga ai, dhe rrethi i Pukës kërkoi drithëra dhe ushqime nga Qeveria, duke nxjerrë në pah situatën reale dhe zbuluar ato që ai kishte raportuar. Kjo solli shkarkimin e tij si Sekretar i Parë, e hoqën si anëtar i Komitetit Qendror dhe më duket se e burgosën për mashtrim me shifrat. Në situatën aktuale, thuhet si pa gjë të keq, bile pa bërë dhe studime të hollësishme, premtohen drenazhime të plota të tokës, premtohen hapje tunelesh, “do bëjmë 5-6 tunele” etj. Në këtë drejtim, pa një llogari dhe pa parë se sa e kemi mundësinë e buxhetit, është më keq sesa ti thuash popullit të vërtetën. Shteti është si një familje dhe aty kërkohen parashikime dhe përllogaritje e s’mund të bësh gjëra pa parë se sa para ke në xhep. Edhe në planet që bëhen, ne shfaqim inate me njëri-tjetrin. P.sh., shteti bën konkurrencë apo vë inat me një bashki. “….ti s’e ke bërë këtë sepse je i lidhur me këtë e me atë, je antikombëtar etj. si këto, atëherë do të t’i heqim këto kompetenca dhe do ta bëj unë….” ndërkohë që marrëdhënia e tyre duhet të jetë bashkëpunuese dhe jo inatçore, pasi në fund, të gjitha këto bien mbi kurrizin e qytetarit shqiptar. Edhe shteti edhe kryetarët e bashkive marrin inat se kush do t’ia kalojë njëri-tjetrit. Secila palë bën garë për të dëmtuar tjetrën për të demonstruar forcën. Jemi një shtet dhe një popullsi, këto përplasje bien në dëm të qytetarit. Shohim një luftë vetëm politike e partiake për të dëmtuar njëri-tjetrin, si një garë gjelash. E thashë dhe më lart, ajo që mua më shqetëson më shumë në ambientin tonë shqiptar, është mungesa e tolerancës në politikë. Të gjitha palët vendosen në pozicione luftarake, ngrenë heshtat dhe shprehin gatishmëri të përballen në çdo moment dhe për çdo gjë, duke vendosur në plan të dytë interesin e të gjithë shqiptarëve dhe duke i dhënë më shumë rëndësi interesit partiak. Politika është art dhe në qelizë të këtij arti është toleranca dhe kompromisi. Historia botërore na sjell në vëmendje disa aleanca shumë të rëndësishme në të mirë të njerëzimit. Në Luftën e Dytë Botërore, duke parë nazizmin dhe Hitlerin si rrezikun më të madh të asaj periudhe historike, Ruzvelti, Çurçilli dhe Stalini, të cilët i përkisnin kampeve të kundërta politike, bënë aleancë mes tyre dhe dolën fitimtarë ndaj Hitlerit. Politikanët tanë nuk arrijnë të merren vesh për të mirën e popullit të vet.
Në vitet ’50-’60 në të gjithë botën, e veçanërisht në SH.B.A, kishim sfidën e të drejtave të njeriut, veçanërisht të njerëzve me ngjyrë. Sot kemi një debat më të civilizuar, kërkohet të mos diskriminohen edhe ata persona që kanë devijime seksuale, homoseksualët, debat që ka nisur dhe në Shqipëri. Mos ishte herët për Shqipërinë një debat i tillë?
Ky debat as duhet bërë fare në Shqipëri, ne duhet të shikojmë kushtet e vendit, mirëpo Evropa, në kushtet e globalizmit dhe, meqë ka marrë përsipër të marrë në mbrojtje të drejtat e njeriut, çdo të drejtë kërkon ta imponojë kudo, edhe të drejta që nuk hyjnë në mentalitetin e popullit tonë. Në Shqipëri, ndryshe nga Evropa, homoseksualët nuk e pranojnë se janë të tillë, ndërsa në Evropë ata mburren me qenien e tyre, bëjnë dhe paradë, vishen si femra. A ke parë në Shqipëri të bëjnë ndonjë paradë për këto të “drejta evropiane”?! Në Shqipëri të vrasin për këto gjëra. Këtu kanë vrarë bashkëfshatarin, kur “gjeli i hipi gjelit të komshiut, duke i thënë se ky qenka gjel pederast”. Debati në publikun tonë bëhet edhe si modë, por dhe për ato projekte për të cilat Evropa është gati të paguajë, por jam i bindur se të gjithë që flasin, në vetvete, me sinqeritet, nuk i pranojnë shfaqje të tilla. Edhe bota s’duhet t’i pranojë. Homoseksualët janë jashtë natyrës, janë devijim i natyrës, çfarë do të prodhojnë ata? Në fakt ky është degjenerimi i kapitalizmit, ky është fundi i kapitalizmit, sepse në këtë mënyrë po promovohen antivlera. Kështu erdhi dhe fundi i Perandorisë Romake. Romakët kështu e filluan, me homoseksualë, me shkatërrimin e vlerave; perandorët apo nëpunës të lartë merrnin në banjë fëmijë të vegjël 7-8 vjeçarë dhe bënin perversitete orale me ta. Domethënë degjenerimi i plotë i shoqërisë janë homoseksualët. Ata nuk janë shfaqur tani, por kanë lindur herët, që me udhëtimet disa mujore me anijet me vela, ku nuk kishte femra në anije dhe meshkujt shkonin me njëri-tjetrin. Ndërsa sot, këto po i shesin si vlera dhe po mundohen t’i kultivojnë si të drejta, po bëjnë cica si të grave dhe veshje femërore. Jam i sigurt se në Shqipëri një kulturë e tillë nuk do të vijë as për 100 vjet. Evropa nuk po merr masa për të shuar gjakmarrjen te ne, dhe më merr mua në mbrojtje homoseksualët. Evropa i sheh dhe hesht. Edhe drejtësia jonë, e di se kush është gjakësi nuk merr asnjë masë që ta parandalojë vrasjen e radhës, siç u bë në kohën e monizmit. Si mund të bësh sehir të lesh në ngujim familje të tëra?!
Profesor, keni kohë që keni nisur një libër kujtimesh të jetës tuaj, në ç’fazë është libri sot që flasim?
Ç’është e vërteta, unë e kam lënë në heshtje librin tim, por tani, me ardhjen e pranverës, kam një frymëzim për ta rimarrë dhe për ta përfunduar brenda gjashtë muajve. E kam vendosur…
Herë pas herë në Shqipëri merr zjarr një debat në lidhje me identitetin tonë kombëtar. Cili është pozicioni juaj në këtë debat, për të cilin në qendër të polemikës është vënë profesor Rexhep Qosja dhe Ismail Kadare?
Ai është një problem tjetër dhe s’do doja të merresha, pasi është një debat mes tyre, herë ka njëri të drejtë dhe herë tjetri. Por Rexhepi është në pozita më të drejta dhe veçanërisht Kristo Frashëri, ai e trajton më mirë çështjen e identitetit. Sepse, pa dashur të bëhem pjesë e këtij debati, në karakterin kombëtar nuk hyjnë feja dhe besimi. Feja hyn në gjithë paragjykimet, është një pjesë e paragjykimit të popullit që formojnë karakterin kombëtar. Paragjykimi i popullit tonë, cili është? Është ana kombëtare, identiteti territorial, ruajtja e gjuhës, zakonet, këngët, simbolet kombëtare, sjellja e njerëzve, mënyra e të ushqyerit, mënyra e të ecurit, e kupton shqiptarin se si ecën, mentaliteti etj. Në këto veçori hyn dhe feja. Një nga karakteristikat kombëtare tonat, është që besimet nuk kanë qenë në kontradiktë me njëra-tjetrën. Kjo është në karakter, por jo feja vetë. P.sh. një Baba teqeje, e ka emrin Mondi, e ku ka Baba me emrin Mondi?! Kjo tregon se nuk mund të vendosësh fenë si fajtor të përcaktimit të identitetit kombëtar. Tek ne nuk bën dot ndarjen fetare nga emrat, nuk ka një ndarje me thikë mes ndarjeve fetare, por ky është një debat shumë i gjerë dhe unë s’doja të përfshihesha.