Nga Besar Likmeta, Balkan Insight
Lehtësia me të cilën gazetarët, që bezdisin bosët e biznesit dhe të politikës, sulmohen në publik, është shqetësuese – një kthim prapa te metodat komuniste për t’i bërë të paqena kritikat
Mero Baze, një botues dhe komentator politik në Tiranë, u qëllua të hënën e kaluar në mbrëmje dhe mbeti pa ndjenja nga breshëria e grushteve të lëshuara nga truprojat e bosit të naftës, Rezart Taçi. Duke qenë se e kam vuajtur vetë një agresion të ngjashëm, nga një biznesmen tjetër, i shndërruar në politikan, ndjeva krupë dhe shqetësim nga lehtësia me të cilën gazetarët në këtë vend mund të sulmohen në publik, shpesh para një tufe dëshmitarësh. Përmes faqeve të gazetës së tij, Baze kishte ngritur prej muajsh pikëpyetje mbi blerjen e rafinerisë shqiptare të naftës, ARMO, nga Taçi. Ai e kishte akuzuar atë për shmangie të mëdha taksash dhe për përdorim të lidhjeve të tij me familjen e kryeministrit Berisha, në mënyrë që thyerja e ligjit të mos rëndonte mbi të.
Jo gjithkush e pëlqen stilin e gazetarisë së z. Baze. Megjithatë sulmi ndaj tij është dëshmi e censurës, dhunës dhe brutalitetit me të cilin gazetarët në Shqipëri përballen, përkundrejt elitës politike dhe asaj të biznesit, të cilët e shohin dhe e trajtojnë medien si një mjet tjetër propagande. Nuk ka asnjë ditë ku reporterët të mos jenë përballë shtrëngesave të vendosura nga kryeredaktorët dhe botuesit në lidhje me atë që duhet të publikojnë apo jo. Veç orientimit të përgjithshëm politik të gazetës, që është një gjë e ditur, një listë e gjatë ministrash, zyrtarësh dhe grupesh biznesi cilësohet si e paprekshme.
Lista shkon gjatë dhe ndryshon aq shpesh, sa mund të kthehet në një turbullirë të vërtetë për reporterët që duhet të gjejnë rrugë të reja për të mbushur faqet e gazetës, ndërkohë që nuk mund të shkruajnë për asgjë të rëndësishme apo që mund të cenojë ndjenjën e pushtetit.
Shumë gazetarë që përballen me mundësinë për të humbur jetesën e tyre në një vend ku papunësia është e lartë, vetë-censurohen jo me vështirësi. Si rezultat faqet e gazetës mbushen me tymnaja pa fund të propagandës së prodhuar nga makina e kryeministrit Berisha dhe liderit të opozitës, Edi Rama. Që të dy, Berisha dhe Rama, deklaruan mbështetjen e tyre të padiskutueshme të martën për lirinë e shtypit dhe dënuan sulmin ndaj gazetarit. Megjithatë shumëkush mund të thotë se ata janë shkaktarët kryesorë për mungesën e lirisë profesionale të gazetarëve në këtë vend, ata bënë atë që është më e mira, zotime pa vlerë për të respektuar demokracinë dhe sundimin e ligjit, gjë që në realitet në Shqipëri qartësisht nuk ekziston. As Rama e as Berisha nuk mendojnë shumë për medien në Shqipëri, dhe në raste të rralla, kur ata pyeten për gjëra, të cilat këshilltarët e tyre nuk ua kanë shkruar, ata përgjigjen me bezdi dhe madje me zemërim.
Duke iu përgjigjur pak vite më parë pyetjes së një gazetareje, me të cilën ai nuk qe i një mendjeje, Rama tha se do të ishte më mirë që ajo të shkonte e të punonte si prostitutë. Berisha e ka quajtur trupën e shtypit një tufë idiotësh ekonomikë, kur ai është pyetur për gjendjen e varfër të financave të vendit. Ai në mënyrë të vazhdueshme i quan gazetarët kritikë, anëtarë të vëllazërive kriminale.
Në botën ideale të politikanëve, media duhet të ndjekë tekstet e tyre literalisht. Pak muaj më parë, në fushatën e zgjedhjeve të përgjithshme, të gjitha televizionet u vunë nën një presion të jashtëzakonshëm për të raportuar asgjë më shumë sesa kronikat e fabrikuara, të prodhuara nga Rama dhe Berisha, në të cilat numri i mbështetësve në takimet e tyre shumëfishohej në studio montazhi me brohorima që vinin nga turma imagjinare dhe fëmijë që ishin paguar me hamburger dhe Coca-Cola për të marrë pjesë në mitingje.
Mero Baze nuk është një gazetar që ndjek këtë diktat. Në atmosferën shtypëse të medies shqiptare, ku propaganda mbretëron, shkrimet e tij therëse ishin shkulm fryme në ajrin e pastër. Sulmi ndaj tij të hënën e shkuar nuk ishte i pari. Mbrëmja e fundit të vitit të kaluar i dërgoi makinën në flakë. Policia tha se bëhej fjalë për një qark të shkurtër vetëndezës. Pak ditë më vonë, zyrtarët përzunë gazetën nga redaksia e marrë me qira në mënyrë ligjore, duke i nxjerrë gazetarët në rrugë. Në shkurt, një gazetë që shihet me simpati nga kryeministri, botoi një artikull që bënte thirrje për vrasjen e Mero Bazes.
Shkrimtari dhe analisti i mirënjohur politik, Fatos Lubonja, që kaloi një kohë të gjatë të rinisë së tij në burgjet komuniste, ka shkruar se gjatë regjimit stalinist të Enver Hoxhës nuk kishte disidentë, por vetëm viktima, sepse, ndërsa disidenti në vendet e tjera komuniste frymëzonte publikun, në Shqipëri ai nuk e bënte. Unë nuk dua ta krahasoj vuajtjen e Lubonjës në burgjet komuniste me sulmet ndaj zërave kritikë në Shqipërinë e sotme. Megjithatë, ka një paralele të qartë mes propagandës së regjimit atëherë dhe tani, dhe opinionit publik që është dërguar mënjanë.
Kohët kanë ndryshuar dhe elita politike ka adoptuar mjetet e saj të kontrollit, të cilat sot janë kryesisht ekonomike. Por incidenti i të hënës së kaluar dëshmoi qartë se, kur mjete të tilla dështojnë, ata përsëri përpiqen të godasin njerëzit për t’i nënshtruar.
