Kemi përgatitur ne shqip këtë material për të mësuar se si i trajtojnë problemin e armeve kimike siriane organet e shtypit në SHBA. Ketu keni një opinion nga gazeta “Los Angeles Times” më 10 nentor 2013.
Kolec Traboini, 11 nëntor 2013
Ja si realizohet procesi teknologjik i shkatërrimit të armëve kimike?!
Shqipëria eshte pyetur nese mund te pranoje shkatërrimin e arsenalit kimik të Sirisë. SHBA i është drejtuar një aleati të saj të vogël por te patundur, për të gjetur një vend ku armët siriane mund të shkatërrohen, kanë konfirmuar zyrtarët në Tiranë.
Nga Shashank Bengali, 10 nëntor 2013
UASHINGTON – Për vite të tëra, kur Shtetet e Bashkuara kanë nevojë për të kryer jashtë ndonjë punë të rendomte (dirty- te piste ) diplomatike, një komb i panjohur e ka mirepritur gjithnje: Shqipëria.
Një vend në buzë të Evropës, Shqipëria mori të burgosurit etnik Uighur nga Guantanamo, kur Shtetet e Bashkuara nuk mund të riatdhesojnë ata në Kinë. Ajo ofroi azil në 210 anëtarëve të Halk muxhahedinëve, grupi disident iranian i mbyllur gjatë në një kamp në Irak.
Tani Shtetet e Bashkuara është kthyer sërish në Shqipëri, duke shpresuar se ajo do të lejojë qe armët kimike Sirisë të shkatërrohen në tokën e saj.
Kërkesa e administratës së Obamës për Shqipërinë, konfirmuar nga zyrtarët e qeverisë në Tiranë javën e kaluar, synon të zgjidhë një nga pyetjet më të mprehta përreth planit te sponsorizuar nga SHBA për të çarmatosur arsenalin vdekjeprurës Sirisë, me Sarin, VX dhe gazin mustardë.
I ngecur ne një luftë civile në Siri, presidenti Bashar Asad dëshiron që armët e tij – përfshirë 1.300 ton e agjentëve kimikë dhe prekursorëve, si dhe 1,200 ton municione të paplotësuara –te shkatërrohen jashtë vendit te tij. Kreu i agjencisë mbikqyrëse ndërkombëtare që mbikqyr çarmatimin ka thënë se heqja e materialeve nga Siria “mbetet opsioni më i zbatueshëm”.
Shtetet e Bashkuara janë duke udhëhequr në kërkim për një vend për të marrë rezervat toksike. Por pak shtete kanë qenë të etur të dalin vullnetarë për një detyrë që mund të provokojnë edhe kundërshtimin e brendshëm, të krijojë të pasiguri dhe sfida mjedisore dhe me kosto dhjetra e miliona dollarë.
Një tjetër vend që zyrtarët amerikanë pyetën për angazhuar ne këtë punë, Norvegjia, ka refuzuar. Dhe zyrtarët danezë thane të premten se vendi i tyre ishte i gatshëm për të ndihmuar per transportin e armëve nga Siria nepermjet detit, por jo ti shkatërrojnë ata. Zyrtarët shqiptarë thanë se ata ishin duke shqyrtuar kërkesën. Departamenti i Shtetit tha se nuk ka ende vendime dhe nuk pranoi të diskutojë çështjen më tej.
“Ka pasur disa sinjale pozitive nga Shqipëria, por kjo është një çështje shumë e ndjeshme atje,” tha një zyrtar europian me njohuri të bisedimeve i cili nuk ishte i autorizuar të flasë publikisht për shkak të ndjeshmërisë së çështjes.
Shqipëria ka përvojë me armë kimike. Në vitin 2007, me ndihmën e gjerë teknike dhe financiare te SHBA- u bë vendi i parë ballkanik bregdetar qe shkatërroi arsenalin e saj sipas Konventës së Armëve Kimike, traktati ndërkombëtar ndalimin e prodhimit dhe përdorimit të armëve.
Por, pas viteve të importimin e mbeturinave jo të rrezikshme nga fqinjët më të pasur të tilla si Itali – një skemë që ka prodhuar mijëra vende pune dhe miliona të ardhura – shqiptarët vendosën se ata nuk duan të jenë edhe me tej gropa e plehrave te Evropës. Një qeveri e re socialiste në Tiranë kohët e fundit vendosi ndalimin e importimit te mbetjeve pas një fushate dy-vjeçare nga aktivistët e mjedisit qe çoi në një planifikim- referendumi mbi çështjen.
“Shqipëria ka qenë mjaft Yes Man drejt Uashingtonit, por duke marrë armet kimike të Asadit ka të ngjarë të përballet me rezistencë më të madhe,” tha Besar Likmeta, redaktor nga Shqipëria për faqen e internetit të lajmeve “Balkan Insight”, me telefon nga Tirana. “Marrja e armëve për shkatërrim, pasi vendos një ndalim të mbeturinave jo të rrezikshme, është një çeshtje e vështirë.”
Ka gjithashtu pyetje serioze në lidhje me aftësinë e Shqipërisë për të siguruar materiale të rrezikshme. Në vitin 2008, një shpërthim në një depo municioni jashtë kryeqytetit, ku predha artilerie vjetra ishin duke u çmontuar, vranë 26 persona dhe plagosën 300.
Pjesa më e madhe e mbeturinave të gazit të saj nga programi sinapit te mbetur ruhen në kontejnerë të mëdha në një strukturë ushtarake pranë Tiranës. Likmeta tha se kur ai vizitoi bazën javën e kaluar nuk kishte asnjë roje në horizont.
Kryetari i parlamentit, Ilir Meta, tha të premten se vendi i tij nuk do të ketë “mjetet e nevojshme” për të shkatërrojë stokun e Sirisë.
Megjithatë, disa shqiptarë besojnë se duke bërë kështu mund të forcojne pozitën e shtetit ne korrupsion alarmant, mes fuqive perëndimore dhe të ndihmojëne ofertën ndaj saj për t’u bashkuar me Bashkimin Evropian.
Në 2000, Shtetet e Bashkuara shpenzuar 45.000.000 $ për të ndihmuar në shkatërrimin 18 ton gaz mustardë ne Shqipëri. Por program eliminimi i nje shume më të madhe te Sirisë do të shkaktonte një fluks të freskët te parave nga Perëndimi per kete proces program dhe pajisjeve te nevojshme.
“Nuk duhet të jenë thjeshte parate, natyrisht edhe kjo ndikon, edhe pse ende nuk e dimë se sa shumë do jene”, tha Adrian Neritani, një ish-ambasador shqiptar në Kombet e Bashkuara, i cili eshte praktikant ligjor në Nju Jork. “Por në qoftë se kjo është një mënyrë që Shqipëria te mund të ofroje ndihmën dhe asistencën e saj dhe të tregojë se ajo është një anëtar i mirë i komunitetit ndërkombëtar, pse jo?”
Sondazhet rendisin Shqipërinë, me një shumicë dërrmuese e muslimanëve, në mesin e më pro-amerikan te kombeve. Ndjenja proamerikane shenohet se pari kur Presidentit Woodrow Wilson mbështeti pavarësinë e Shqipërisë pas Luftës së Parë Botërore, dhe u forcua gjatë fushatës ushtarake të NATO-s 1999 në Kosovë, një rajon me shumicë etnike shqiptare që më vonë shpalli pavarësinë nga Serbia.
Shqipëria dërgoi një kontigjent të vogël trupash në Afganistan dhe ishte në mesin e te parëve për të dërguar ushtarë në Irak. Në vitin 2007, kur presidenti i atëhershëm George W. Bush ishte duke vizituar Evropën, ju be një pritje heroi në Tiranë.
Ish-sekretarin e Bushit mbrojtjes, Donald Ramsfeld, ju dha me një medalje si falënderim për mbështetjen 2009 hyrjen e Shqipërisë në Organizatën e Traktatit të Atlantikut të Veriut.
Në një vizitë zyrtare muajin e kaluar, Hoyt Yee, një zyrtar i lartë i Departamentit të Shtetit, thuhet se ka vizituar disa poste kufitare. Në konference publike, Yee vlerësoi dy kombeve “të fortë marrëdhëniet e miqësisë dhe partneriteti.”
Ambasadori amerikan në Tiranë, Aleksandër Arvizu, u citua nga Radio Evropa e Lirë të enjten duke thënë se “të gjithë partnerët përgjegjëse e NATO-s duhet të gjejnë një mënyrë për të kontribuar” për të shpëtoj Sirinë prej armëve kimike.
Ajo ishte një kujtesë, tha Likmeta, se “të gjitha qeveritë shqiptare janë të ndjeshëm ndaj presionit amerikan.”
shashank.bengali @ latimes.com
Copyright © 2013 Los Angeles Times
