Adrián Mac Liman* | Opinion
Dy dekada më parë, kur analistët politikë perëndimore zbuluar shenjat e para të ringjallja e ndikimit gjeopolitike të Turqisë në Mesdheun lindor dhe rajonin e Kaukazit, ajo dukej e pamundur që vendi që e madhe e kësaj bote në dyshim të shënoni në të nëntëmbëdhjetë dhe fillim të shekullit të njëzetë, “njeriu i sëmurë i Evropës” do edhe një herë të bëhet një fuqi rajonale. Zgjim gjigande Osmane përkoi me çmontimin e Bashkimit Sovjetik dhe atomization të “kampit socialist”, një grup i Europës Lindore dhe Qendrore nën kthetrat hekurt të Moskës nga arkitektët e marrëveshjeve të Jaltës.
Megjithatë, pas rënies së Murit të Berlinit, fytyrën e botës përjetuar një ndryshim rrënjësor. Në këtë kontekst, Turqia – aleate besnike e NATO-s të vendosura në vijën e frontit kundër Rusisë ish-“armikun” – filloi të zhvillohet një politikë ambicioze që synon kthimin e ndikimin e tyre kulturore në ish-republikat sovjetike me popullatën Turkmen. Prania osmane e profesionistëve në shtetet e reja Kaukazit duhet kanal krerët e shoqërisë post-sovjetike drejt modeleve të hapur të bazuar në pranimin e parimeve demokratike dhe ekonominë e tregut. Në fund të 90, turqit mund të pretendojnë fitoren. Vlerat e përqafuar nga emisarë të tij në zonë duket se kanë hedhur rrënjë në shoqëritë Caucasians.
Por kjo ishte vetëm hapi i parë drejt qëllimit të caktuar nga klasa politike në Ankara, ajo humbur lavdinë e pamohueshme të Perandorisë Osmane. Në këtë rast, nuk ishte për t’u kthyer në epokën e sulltanëve, por për të ofruar vendeve të rajonit imazhin e një shoqërie moderne muslimane, laike, dhe pse jo? perëndimore. Të gjithë “krijimin” e Kemalism perl zgjodhi për këtë opsion. Me kalimin e kohës, Turqia u bë një referencë për shumicën e fqinjëve të tij arabë, në një bashkëbisedues të privilegjuar në mes të autoriteteve në Tel Aviv dhe kritikuesit e shtetit hebre në aleat strategjik të ushtrive çifut dhe arabe në një ndërmjetësi diskrete por efikase në ngurrues izraelito-sirian konsultime ndërmjet garantuesit (vetëm duan) denuclearization ende hipotetike e Iranit të ajatollahë. Me pak fjalë, politikanët në Ankara deklaroi të drejtën për të “marrë pjesë” në zhvillimin dhe zbatimin e politikave të reja rajonale.
Duhet të theksohet se zgjimit të Turqisë dhe shfaqjen e “Ottomanism neo” një term i shpikur kohët e fundit nga prerja e partive islamike që sundojnë vendin, nuk ka pranimin e të gjithë fqinjët e pushtetit perandorak ish. Në të vërtetë, pavarësisht nga vizita e fundit “historike”, Kryeministri turk Rexhep Erdogan Tayyep, Greqia dhe propozimi dramatike për të reduktuar buxhetet e mbrojtjes dhe për përkushtimin e burimeve financiare që rrjedhin nga çarmatimi për projekte të reja dhe ambicioze të zhvillimit ekonomik, Shkencëtarët Hellenic politike nuk duket shumë gjasa të besimit vullneti i mirë i armikut tradicional të qytetërimit helen, duke kujtuar “rrezikun” që vjen nga sundimi turk në rajon. Një rrezik për disa datojnë që nga Beteja e Manzikert (1071), kur osmanët mori të madhe të Ballkanit. Trilluar ose të vërtetë, shpirt i “armikut osman” kujton grudges vjetër, plagë të shërohet dobët për dhjetë shekuj antagonizmi.
Sipas Karampelias i shkencave politike, Jorgos greke, autoritetet në Athinë kanë të bëjnë gjithçka në fuqinë e tyre për të parandaluar hyrjen e Turqisë në Bashkimin Evropian, e vërtetë “pol stabiliteti” në Ballkan duhet të ketë si një referencë për të … Greqi. Ekonomisti athinas duket të gatshëm për të harrojmë se hyrja e vendit të tyre në Komunitetin Europian ishte precipituar të lajnë gjurmët e një diktature ushtarake të përgjakshme. Në rastin e Turqisë, qeveria e Erdogan përpiqet të kufizojë ndikimin e ushtrisë deri tani të gjithë-fuqishëm në jetën politike të vendit.
Me sa duket, lufta midis AKP islamike dhe udhëheqja e ushtrisë nuk do të përfundojë me ndryshimet kushtetuese të miratuara kohët e fundit se ushtria nuk do të heq dorë nga roli i saj i gjyqtarëve në jetën politike e arbitrave të pranisë (ose largimin) e trupave osmane në Qipron veriore.
Ndërsa “neo-Ottomanism” ka kritikë në rajonin e trazuar Mesdheun lindor, është gjithashtu e qartë se Turqia moderne, fuqia e pamohueshme në rritje, ka të drejtë të marrin pjesë aktivisht në vendimmarrje në këtë zonë. Ashtu si ai apo jo politikanët në Uashington apo Bruksel, armiqtë tradicionale të osmanëve …
* Analist Politika Ndërkombëtare
—————————————-
Turquía: del kemalismo al nuevo otomanismo
Adrián Mac Liman* | Opinión
Hace dos décadas, cuando los analistas políticos occidentales detectaron los primeros síntomas del resurgimiento de la influencia geopolítica de Turquía en el Mediterráneo oriental y la región del Cáucaso, parecía poco probable que el país al que los grandes de este mundo no dudaron el tildar, a finales del siglo XIX y comienzos del XX, de “enfermo de Europa”, iba a convertirse nuevamente en una potencia regional. El despertar del gigante otomano coincidió con el desmantelamiento de la URSS y la atomización del llamado “campo socialista”, agrupación de Estados de Europa oriental y central europeos sometidos al férreo control de Moscú por los artífices de los acuerdos de Yalta.
Sin embargo, tras la caída del muro de Berlín, la faz del mundo experimentó un cambio radical. En este contexto, Turquía – fiel aliado de la Alianza Atlántica, situado en la primera línea de combate contra el entonces “enemigo” ruso – empezó a desarrollar una política ambiciosa, destinada a recuperar su influencia cultural en las antiguas repúblicas soviéticas con población turcomana. La presencia de profesionales otomanos en los nuevos Estados del Cáucaso debía encauzar a los gobernantes de la era post- soviética hacia modelos de sociedad abiertos, basados en la aceptación de los principios democráticos y de la economía de mercado. A finales de los años 90, los turcos podían cantar victoria. Los valores defendidos por sus emisarios en la zona parecían haberse arraigado en las sociedades caucásicas.
Pero se trataba sólo de un primer paso hacia la meta designada por la clase política de Ankara, que añoraba el innegable esplendor del Imperio Otomano. En este caso concreto, no se trataba de volver a la época de los sultanes, sino de ofrecer a los países de la zona la imagen de una sociedad musulmana moderna, laicizada y, ¿por qué no? occidentalizada. El conjunto del “establishment” emanante del kemalismo apostó por esta opción. Con el paso del tiempo, Turquía se convirtió en un referente para la mayoría de sus vecinos árabes, en un interlocutor privilegiado entre las autoridades de Tel Aviv y los detractores del Estado judío, en el aliado estratégico de los ejércitos árabes y judío, en un discreto aunque eficaz intermediario en las titubeantes consultas entre sirios e israelíes, el garante (poco deseado) de la aún hipotética desnuclearización del Irán de los ayatolás. En resumidas cuentas, los políticos de Ankara reclamaban el derecho a “participar” en la elaboración y la puesta en práctica de las nuevas políticas regionales.
Conviene señalar que el despertar de Turquía y la aparición del llamado “neo otomanismo”, término acuñado recientemente por los partidos de corte islámico que gobiernan el país, no cuenta con la aceptación de la totalidad de los vecinos de la antigua potencia imperial. En efecto, pese a la reciente visita “histórica” del Primer Ministro turco, Recep Tayyep Erdogan, a Grecia y a la espectacular propuesta de reducir los presupuestos de defensa y dedicar los recursos financieros derivados del desarme a nuevos y ambiciosos proyectos de desarrollo económico, los politólogos helenos no parecen muy propensos a confiar en la buena voluntad del tradicional enemigo de la civilización helénica, recordando el “peligro” que supone la hegemonía turca en la región. Un peligro que para algunos se remonta a la batalla de Manzikert (1071), cuando los otomanos se adueñaron de gran parte de los Balcanes. Ficticio o real, el fantasma del “enemigo otomano” recuerda viejos rencores, heridas mal curadas por diez siglos de antagonismos.
Según el politólogo griego Giorgos Karampelias, las autoridades de Atenas tienen que hacer todo lo que esté en su poder para impedir el ingreso de Turquía en la Unión Europea; el verdadero “polo de estabilidad” balcánico ha de tener como referente a… Grecia. El economista ateniense parece dispuesto a olvidar que el ingreso de su país en la Comunidad Europea se hizo precipitadamente, para borrar las huellas de una sangrienta dictadura militar. En el caso de Turquía, el Gobierno Erdogan trata de limitar la influencia del hasta ahora todopoderoso ejército en la vida política del país. Cabe suponer que la pugna entre los islamistas del AKP y la cúpula del ejército no acabarán con los cambios constitucionales aprobados recientemente, que los militares no renunciarán a su papel de jueces de la vida política, de árbitros de la presencia (o la retirada) de las tropas otomanas en el Norte de Chipre.
Si bien es cierto que el “neo-otomanismo” cuenta con detractores en la convulsa región del Mediterráneo oriental, también es obvio que la Turquía moderna, innegable potencia emergente, tiene derecho a participar activamente en la toma de decisiones en la zona. Guste o no a los políticos de Washington o de Bruselas, a los enemigos tradicionales de los otomanos…
*Analista político internacional
